路加福音 12
1 这时，有几万人聚集，甚至彼此践踏。耶稣开讲，先对门徒说：“你们要防备法利赛人的酵，就是假冒为善。
Medan hadde folket samla seg kring han i tusundtal, so dei heldt på å trøda kvarandre ned; då tok han til ords og sagde til læresveinarne sine: «Framum alt; tak dykk i vare for surdeigen åt farisæarane - hyklarskapen!
2 掩盖的事没有不露出来的；隐藏的事没有不被人知道的。
Det finst ingen ting som er duld og ikkje ein gong kjem fram i dagen, og ingen ting som er løynd og ikkje ein gong vert kjend.
3 因此，你们在暗中所说的，将要在明处被人听见；在内室附耳所说的，将要在房上被人宣扬。”
Difor skal alt de talar i myrkret, høyrast i ljoset, og det de kviskrar i kammerset, skal ropast ut på taket.
4 “我的朋友，我对你们说，那杀身体以后不能再做什么的，不要怕他们。
Men til dykk som er venerne mine, segjer eg: Ottast ikkje deim som drep likamen, og sidan ikkje hev magt til å gjera meir!
Eg skal syna dykk kven de skal ottast; de skal ottast honom som hev magt til å drepa og sidan kasta i helvite. Ja, segjer eg dykk, honom skal de ottast! (Geenna g1067)
6 五个麻雀不是卖二分银子吗？但在 神面前，一个也不忘记；
Sel dei ikkje fem sporvar for tvo skilling? og ikkje ein av deim er gløymd hjå Gud;
7 就是你们的头发，也都被数过了。不要惧怕，你们比许多麻雀还贵重！”
og jamvel alle håri på hovudet dykkar er talde. Ver ikkje ottefulle! De er meir enn mange sporvar.
8 “我又告诉你们，凡在人面前认我的，人子在 神的使者面前也必认他；
Og det segjer eg dykk: Kvar den som kjennest ved meg for menneski, honom skal og Menneskjesonen kjennast ved for Guds englar;
9 在人面前不认我的，人子在 神的使者面前也必不认他。
men den som avneittar meg for menneski, han skal avneittast for Guds englar.
10 凡说话干犯人子的，还可得赦免；惟独亵渎圣灵的，总不得赦免。
Og den som talar mot Menneskjesonen, skal få tilgjeving for det; men den som spottar den Heilage Ande, fær aldri tilgjeving.
11 人带你们到会堂，并官府和有权柄的人面前，不要思虑怎么分诉，说什么话；
Når dei no fører dykk fram for synagogorne og deim som styrer og råder i landet, so syt ikkje for korleis de skal svara for dykk, eller kva de skal segja!
12 因为正在那时候，圣灵要指教你们当说的话。”
For den Heilage Ande skal læra dykk dei rette ordi i same stundi.»
13 众人中有一个人对耶稣说：“夫子！请你吩咐我的兄长和我分开家业。”
Ein utor folkehopen sagde til honom: «Meister, seg til bror min at han skal skifta arven med meg!»
14 耶稣说：“你这个人！谁立我作你们断事的官，给你们分家业呢？”
«Kven sette meg til domar eller skiftemeister for dykk, mann?» svara Jesus.
15 于是对众人说：“你们要谨慎自守，免去一切的贪心，因为人的生命不在乎家道丰富。”
So sagde han til deim: «Sjå og tak dykk i vare for all havesykja! For ingen kann tryggja livet sitt med det han eig, um han er aldri so rik.»
16 就用比喻对他们说：“有一个财主田产丰盛；
Og han fortalde deim ei likning: «Det var ein gong ein rik mann; jordi hans hadde bore godt,
17 自己心里思想说：‘我的出产没有地方收藏，怎么办呢？’
og so sagde han med seg: «Kva skal eg gjera? eg hev ikkje husrom til grøda mi!
18 又说：‘我要这么办：要把我的仓房拆了，另盖更大的，在那里好收藏我一切的粮食和财物，
Jau, so vil eg gjera, » sagde han: «eg vil taka ned lødorne mine og byggja deim større, og der vil eg samla heile avlingi og alt godset mitt.
19 然后要对我的灵魂说：灵魂哪，你有许多财物积存，可作多年的费用，只管安安逸逸地吃喝快乐吧！’
Og so vil eg segja åt meg sjølv: «Du, no hev du mykje godt liggjande for mange år; unn deg no ro, et og drikk, og ver glad!»»
20 神却对他说：‘无知的人哪，今夜必要你的灵魂；你所预备的要归谁呢？’
Men Gud sagde til honom: «Du dåre, i denne natt krev dei sjæli di av deg! Kven skal so hava det du hev sanka i hop?»
21 凡为自己积财，在 神面前却不富足的，也是这样。”
So gjeng det den som samlar seg gods og gull, og ikkje er rik i Gud.
22 耶稣又对门徒说：“所以我告诉你们，不要为生命忧虑吃什么，为身体忧虑穿什么；
Difor segjer eg dykk, » sagde han til læresveinarne sine: «Syt ikkje for livet, kva de skal eta, eller for likamen, kva de skal klæda dykk med!
23 因为生命胜于饮食，身体胜于衣裳。
Livet er meir enn maten, og likamen meir enn klædi.
24 你想乌鸦，也不种也不收，又没有仓又没有库， 神尚且养活它。你们比飞鸟是何等地贵重呢！
Agta på ramnarne! dei sår ikkje og haustar ikkje, dei hev ikkje stabbur og ikkje løda - Gud føder deim. Kor mykje meir er’kje de enn fuglarne!
25 你们哪一个能用思虑使寿数多加一刻呢？
Og kven av dykk kann leggja ei aln til si livslengd, um han syter aldri so mykje?
26 这最小的事，你们尚且不能做，为什么还忧虑其余的事呢？
Kann de no ikkje ein gong gjera so mykje, kvi syter de då for det hitt?
27 你想百合花怎么长起来；它也不劳苦，也不纺线。然而我告诉你们，就是所罗门极荣华的时候，他所穿戴的，还不如这花一朵呢！
Agta på liljorne, korleis dei veks! dei korkje spinn eller vev; men eg segjer dykk: Ikkje ein gong Salomo i all sin herlegdom var so klædd som ei av deim.
28 你们这小信的人哪，野地里的草今天还在，明天就丢在炉里， 神还给它这样的妆饰，何况你们呢！
Klæder no Gud soleis graset på marki, det som stend i dag og vert kasta i omnen i morgon, kor mykje heller vil han då’kje klæda dykk, de fåtruande!
29 你们不要求吃什么，喝什么，也不要挂心；
So tenk no’kje de heller allstødt på kva de skal eta, og kva de skal drikka, og lat’kje hugen vanka for vidt!
30 这都是外邦人所求的。你们必须用这些东西，你们的父是知道的。
Det er heidningarne kring i verdi som spør etter alt dette; men far dykkar veit at de treng desse ting.
31 你们只要求他的国，这些东西就必加给你们了。
Søk heller hans rike, so skal de få dette attpå!
32 你们这小群，不要惧怕，因为你们的父乐意把国赐给你们。
Ottast ikkje, du vesle hjord! Det er far dykkar’s vilje å gjeva dykk riket!
33 你们要变卖所有的周济人，为自己预备永不坏的钱囊，用不尽的财宝在天上，就是贼不能近、虫不能蛀的地方。
Sel det de hev, og gjev sælebotsgåvor! Gjer dykk pungar som ikkje vert utslitne, ein skatt som aldri tryt, i himmelen, der ingen tjuv kjem innåt, og ingen mol øyder!
34 因为，你们的财宝在哪里，你们的心也在那里。”
For der skatten dykkar er, der vil og hjarta dykkar vera.
35 “你们腰里要束上带，灯也要点着，
Bind livgjordi um dykk, og lat lykterne brenna!
36 自己好像仆人等候主人从婚姻的筵席上回来。他来到，叩门，就立刻给他开门。
Ver de som folk som ventar på herren sin til han bryt upp frå brudlaupet, so dei kann lata upp for honom med same han kjem og bankar på!
37 主人来了，看见仆人警醒，那仆人就有福了。我实在告诉你们，主人必叫他们坐席，自己束上带，进前伺候他们。
Sæle dei tenarar som herren finn vakande når han kjem! Det segjer eg dykk for visst: Han skal binda livgjordi um seg og føra deim til bords, og koma og setja fram for deim.
38 或是二更天来，或是三更天来，看见仆人这样，那仆人就有福了。
Anten han kjem midt på natti eller når det lid ut i otta - sæle er dei når han finn det so.
39 家主若知道贼什么时候来，就必警醒，不容贼挖透房屋，这是你们所知道的。
Men det skynar de nok, at dersom husbonden visste kva tid og time tjuven kom, so vakte han og let ingen brjota seg inn i huset.
40 你们也要预备；因为你们想不到的时候，人子就来了。”
So ver reiduge de og! For Menneskjesonen kjem på ei tid de ikkje tenkjer.»
41 彼得说：“主啊，这比喻是为我们说的呢？还是为众人呢？”
Peter spurde: «Herre, er det åt oss du segjer denne likningi, eller åt alle andre med?»
42 主说：“谁是那忠心有见识的管家，主人派他管理家里的人，按时分粮给他们呢？
Då sagde Herren: «Ja, kvar er han, den trugne hushaldaren, den vituge som husbonden vil setja yver tenestfolket sitt, so han skal lata deim få kosten sin i rett tid?
43 主人来到，看见仆人这样行，那仆人就有福了。
Sæl den tenar som husbonden finn so gjerande, når han kjem!
44 我实在告诉你们，主人要派他管理一切所有的。
Det segjer eg dykk for visst: Han skal setja honom yver alt det han eig.
45 那仆人若心里说：‘我的主人必来得迟’，就动手打仆人和使女，并且吃喝醉酒；
Men dersom tenaren segjer med seg: «Herren min drygjer nok endå ei stund, » og han so tek til å slå drengjerne og gjentorne og eta og drikka og fylla seg,
46 在他想不到的日子，不知道的时辰，那仆人的主人要来，重重地处治他，定他和不忠心的人同罪。
då skal herren hans koma ein dag han ikkje ventar, og ein time han ikkje veit av, og hogga honom sund, og lata honom få sin lut i lag med dei utrue.
47 仆人知道主人的意思，却不预备，又不顺他的意思行，那仆人必多受责打；
Den tenaren som veit kva herren hans vil, og ingen ting steller i stand eller gjer av det som han vil, skal få mykje hogg,
48 惟有那不知道的，做了当受责打的事，必少受责打；因为多给谁，就向谁多取；多托谁，就向谁多要。”
men den som ikkje veit det, og gjer det som hogg er verdt, skal få mindre. Av den som mykje hev fenge, ventar ein mykje, og den dei hev trutt mykje til, krev dei so mykje meir av.
49 “我来要把火丢在地上，倘若已经着起来，不也是我所愿意的吗？
Eg er komen for å kasta eld utyver jordi, og kor gjerne eg vilde at det alt hadde fata!
50 我有当受的洗还没有成就，我是何等地迫切呢？
Men eg lyt ganga igjenom ein dåp, og kor eg gruvar meg til det er gjort!
51 你们以为我来，是叫地上太平吗？我告诉你们，不是，乃是叫人纷争。
Trur de eg er komen for å skapa fred på jordi! Nei, segjer eg dykk, men strid!
52 从今以后，一家五个人将要纷争：三个人和两个人相争，两个人和三个人相争；
Heretter skal fem i same huset liggja i strid med kvarandre, tri mot tvo, og tvo mot tri,
53 父亲和儿子相争， 儿子和父亲相争； 母亲和女儿相争， 女儿和母亲相争； 婆婆和媳妇相争， 媳妇和婆婆相争。”
far mot son, og son mot far, mor mot dotter, og dotter mot mor, vermor mot sonekona, og sonekona mot vermor.»
54 耶稣又对众人说：“你们看见西边起了云彩，就说：‘要下一阵雨’；果然就有。
Til folket og sagde han: «Når de ser det stig sky upp i vest, segjer de straks: «Det kjem regn, » og det vert so.
55 起了南风，就说：‘将要燥热’；也就有了。
Og ser de vinden blæs ifrå sud, segjer de: «Det vert heitt, » og so vert det!
56 假冒为善的人哪，你们知道分辨天地的气色，怎么不知道分辨这时候呢？”
Hyklarar! Jord- og himmels-bragdi veit de å granska; korleis hev det seg då at de ikkje veit å granska denne tidi?
57 “你们又为何不自己审量什么是合理的呢？
Og kvi dømer de ikkje frå dykk sjølve kva rett er?
58 你同告你的对头去见官，还在路上，务要尽力地和他了结；恐怕他拉你到官面前，官交付差役，差役把你下在监里。
Soleis når du gjeng for retten med motparten din, gjer deg då fyre, so du kann koma tilliks med honom på vegen! Elles dreg han deg gjerne for domaren, og domaren sender deg yver til futen, og futen set deg i fengsel;
59 我告诉你，若有半文钱没有还清，你断不能从那里出来。”
du slepp ikkje ut att, segjer eg deg, fyrr du hev greidt alt, til siste skjerv.»
