路加福音 1
1 提阿非罗大人哪，有好些人提笔作书，述说在我们中间所成就的事，是照传道的人从起初亲眼看见又传给我们的。
Vangi vachi vava liki ku vika i nswanelo lye kande lyezo indava zichi zive zuzilizwa mukati ketu,
uvu vo vulyo mu vava zituheli mi avo kuzwila ku matangizo ivali impanki ni vahikana ve ñusa.
3 这些事我既从起头都详细考察了，就定意要按着次序写给你，
Cwale kwangu name ivali kuvoneka kuva hande - kuganisisa hande inzila ye indava yezo zintu kuzwila kuma tangizo - kuñola indava ye nswanelo yako iwe, Theophilus yo sepahala.
4 使你知道所学之道都是确实的。
Ili ku pangila kuti mwi zive vuniti vwezo zintu zimu va lutwa.
5 当犹太王希律的时候，亚比雅班里有一个祭司，名叫撒迦利亚；他妻子是亚伦的后人，名叫伊利莎白。
Muma zuva a Heroda, simwine wa Judeya ku vali kwina mu purisita we zina lya Zakariya, ya vali kuzwa kwi inkauhanyo ya Abija. Mwi hyavwe avali kuzwa kuvana vechi kazana va Arunì, Izina lyakwe ivali nji Elizabeta.
6 他们二人在 神面前都是义人，遵行主的一切诫命礼仪，没有可指摘的，
Vonse vo vele vava shieme ha vusu vwa Ireza, ku kuteka zonse intaezo za Simwine.
7 只是没有孩子；因为伊利莎白不生育，两个人又年纪老迈了。
Kono kana vavena mwana kakuli Elizabeta kana vena luzalo, mi hape vonse chi vava supele ahulu he iyi inako.
8 撒迦利亚按班次在 神面前供祭司的职分，
Mi kuvezi kuchita kuti Zakaria avena mukwina kwa Ireza, kwi chilila ni kupanga iyo mintendo yovu purisita yava hewa mwi nswanelo ye inkauhanyo ya kwe.
9 照祭司的规矩掣签，得进主殿烧香。
Kuya ke chizo choku keta kuti njo zuhi mu purisita yese a tende, ava ketwa kwa loto kuti e njile mwi tempele ya Simwine kuti a hise minunkiso.
10 烧香的时候，众百姓在外面祷告。
Chonse chichava cha vantu chiva kwete ku lapela hanze heyo inako minunkiso iva hiswa.
11 有主的使者站在香坛的右边，向他显现。
Mi iñiloi lya Simwine livezi kuvoneka ha vusu vwake ni ku zimana ku vulyo vwe alutare ye minunkiso.
12 撒迦利亚看见，就惊慌害怕。
Zakaria ha muvona, ava tilimuki mi lyowa livezi hali.
13 天使对他说：“撒迦利亚，不要害怕，因为你的祈祷已经被听见了。你的妻子伊利莎白要给你生一个儿子，你要给他起名叫约翰。
Kono i ñiloi chi lya ti kwali, “sanzi uvi ni lyowa, Zakaria, kakuti intapelo yako iva tekwa. Mwi hyenu Elizabeta mwa pepe mwana o mwisisu. Kamu sumpe izina lyakwe Johani.
14 你必欢喜快乐；有许多人因他出世，也必喜乐。
Ka muve ni ntabo ni kusanga, mi vangi vese va sangilile he mpepo yakwe.
15 他在主面前将要为大，淡酒浓酒都不喝，从母腹里就被圣灵充满了。
Kakuli mwave muntu mukando mu menso a Simwine. Sanzi na nywi i waine kapa zinywiwa zi kolete, mi mwe zule ni Luhuho lu Jolola ku zwilila mwi vumo li ba nyina.
16 他要使许多以色列人回转，归于主—他们的 神。
Mi vantu vangi va Isiraele kava sandulwe kwali Simwine wavo Ireza.
17 他必有以利亚的心志能力，行在主的前面，叫为父的心转向儿女，叫悖逆的人转从义人的智慧，又为主预备合用的百姓。”
Mwa yende havusu bwe chifateho cha Simwine muluhuho ni ziho za Eliya. Mwa pange vovuti kupangila kuti a sandule inkulo za bashemi ve chikwame ku vana, ku pangila kuti vasa kuteki kava yende mu vutali vwa vantu va lukite - ku litukiseza kwa Simwine vantu valukisezwe iye.
18 撒迦利亚对天使说：“我凭着什么可知道这事呢？我已经老了，我的妻子也年纪老迈了。”
Zakariya cha wamba kwi ñiloi, “Ni wola kuzi ziva vule izi? kakuli chili ni Mukwame yo supele mi ni mwihyetu naye cho supele ahulu.
19 天使回答说：“我是站在 神面前的加百列，奉差而来对你说话，将这好信息报给你。
Mi iñiloi chila mwi taba ni ku wamba kwali, “njime Gaburiyele yo zimene mwikwina Ireza.”Nivaka tumwa ku kwiza kuwamba nawe, kukuletela aa makande ma lotu.
20 到了时候，这话必然应验；只因你不信，你必哑巴，不能说话，直到这事成就的日子。”
“Cwale uvone, mo tontole, kese uwole kuwamba heisi izuva izi zintu hese nizi pangahale. Ichi nji kuti kana uva zumini manzwi angu, ese e zuzilizwe he nako i swanezi.
21 百姓等候撒迦利亚，诧异他许久在殿里。
Cwale vantu vava lindile Zakariya. Vava komeketwe kakuli avali kwi kele inako ingi mwi tempele.
22 及至他出来，不能和他们说话，他们就知道他在殿里见了异象；因为他直向他们打手式，竟成了哑巴。
Kono haka zwa mo, kana vali ku wola ku wamba navo. Chiva bonisisa kuti ava voni i pono havali kwina mwi tempele. Ava zwili ku panga zi supo kuvali na shele u tontwele.
23 他供职的日子已满，就回家去了。
Ku vezi kuva kuti mazuva akwe oku tenda ha amana, cha yenda kwi nzuvo yakwe.
24 这些日子以后，他的妻子伊利莎白怀了孕，就隐藏了五个月，
Kuzwa aa mazuva, mwi hyavwe Elizabeta ava hi menzi ma hya. Avali zwisi ku vantu ka mwezi i hinda iyanza. Cha wamba,
25 说：“主在眷顾我的日子，这样看待我，要把我在人间的羞耻除掉。”
“Izi za vani pangili Simwine ha vani loli ni chishemo ku pangila kuti a zwise maswavisisa angu ha vusu bwa bantu.”
26 到了第六个月，天使加百列奉 神的差遣往加利利的一座城去（这城名叫拿撒勒），
Mu Mwezi we yanza ni kamwina, I ñiloi Gaburiyele liba tumwa ku zwa kwa Ireza kwi tolopo mwa Galileya i sumpwa Nazareta,
27 到一个童女那里，是已经许配大卫家的一个人，名叫约瑟。童女的名字叫马利亚；
kwa kamwale yaba vikilizwe ku mukwame we zina lya Josefa. A vali ku wila ku luzuvo lwa Davida, kamwale izina lyakwe i vali nji Maria.
28 天使进去，对她说：“蒙大恩的女子，我问你安，主和你同在了！”
Cheza kwali ni kuwamba, “Lumele, iwe yo shemuvitwe ahulu, Simwine wina nawe.”
29 马利亚因这话就很惊慌，又反复思想这样问安是什么意思。
Kono ava lyangene ahulu cha manzwi akwe, ava hupuli kuti iwola kuva mulumelisezo nzi uwu.
30 天使对她说：“马利亚，不要怕！你在 神面前已经蒙恩了。
Iñiloi chila wamba kwali, “Sanzi utiyi, Maria kakuli cho va wani chishemo ni Ireza.”
31 你要怀孕生子，可以给他起名叫耶稣。
Mi u vwene, mo pange mwana mwi vumo mi mo pepe muswisu. Mo sumpe izina lyakwe “Jesu.”
32 他要为大，称为至高者的儿子；主 神要把他祖大卫的位给他。
Mwa ve mukando mi mwa sumpwe kuti Mwana wa Sikwiwulu. Simwine Ireza mwa muhe chipula chavu simwine chika zwilila ku vasikulwe vave sikulwe Davida.
Mwa vuse inzubo ya Jakovo kuya kwile, mi kese kuve nima mani ku muvuso wakwe. (aiōn g165)
34 马利亚对天使说：“我没有出嫁，怎么有这事呢？”
Maria cha wamba kwi ñiloi, “Kai pangahale vule, kuvona kanini ku kopana ni mukwame?”,
35 天使回答说：“圣灵要临到你身上，至高者的能力要荫庇你，因此所要生的圣者必称为 神的儿子。
Iñiloi chilye tava niku wamba kwali, Luhuho Lujolola ka lwize hako, miziho za Sikwiwulu ka zize hako. Cwale iye uzo yo jolola yenke yese apepwe mwa sumpwe Mwana wa Ireza.
36 况且你的亲戚伊利莎白，在年老的时候也怀了男胎，就是那素来称为不生育的，现在有孕六个月了。
Mi ubwene, mukwako Elizabeta naye aba pepi mwana o muswisu mu busupali. Uwu mwezi we yanza ni konke wali, uzo yabali kusumpwa kusa pepa.
37 因为，出于 神的话，没有一句不带能力的。”
Kakuli kakwina chese nichi sa woleki ni Ireza.
38 马利亚说：“我是主的使女，情愿照你的话成就在我身上。”天使就离开她去了。
Maria chati “ubwene, ni muhikana wo mwanakazana wa Simwine.” Kuve vulyo kwangu kakuya che ñusa lyako. Mi iñiloi chilya musiya.
39 那时候，马利亚起身，急忙往山地里去，来到犹大的一座城；
Linu Maria ava vuki mwa awo mazuba, mi cha hwelela kuya kwi nkanda ye ziwulu, kwi tolopo mwa Judeya.
40 进了撒迦利亚的家，问伊利莎白安。
Ava yendi mwi nzuvo ya Zakariya mi chaka lumelisa Elizabeta.
41 伊利莎白一听马利亚问安，所怀的胎就在腹里跳动。伊利莎白且被圣灵充满，
Cwale kuva pangahali kuti Elizabeta ha zuwa mulumelisezo wa Maria, mbumbu mwi vumo lyakwe ava shili, mi Elizabeta ave zulwa Luhuho lu Jolola.
42 高声喊着说：“你在妇女中是有福的！你所怀的胎也是有福的！
Cha koza inzwi lyakwe ni kuwamba kaku huwa “Iwe njo fwiyoletwe mukati kavanakazi, mi ni muselo we vumo lyako ufuyoletwe.”
43 我主的母到我这里来，这是从哪里得的呢？
Mi chinzi hayi va pangahali kwangu kuti vanyina va Simwine wangu va swanela kwiza kwangu?
44 因为你问安的声音一入我耳，我腹里的胎就欢喜跳动。
Mu vwene, mulumo we ntumeliso zako ha ziza ku matwi angu, mbumbu yo wina mwi vumo lyangu ava shili nche intabo.
45 这相信的女子是有福的！因为主对她所说的话都要应验。”
Mi uzo u fwiyoletwe yaba zumini kuti ka kuve ni kwizuzilizwa kwezo zintu ziva wambwa kwali ku zwilila kwa Simwine.
46 马利亚说： 我心尊主为大；
Maria cha wamba, “Luhuho lwangu lu temba Simwine”,
47 我灵以 神我的救主为乐；
mi luhuho lwangu lusanga mwe Ireza mutusi wangu.
48 因为他顾念他使女的卑微； 从今以后， 万代要称我有福。
Chaba loli ha mazimo avolele hansi a muhikana wakwe wo mwanakazana. Cwale mu vone, ku zwila hahanu onse masika ka a nisumpe kuti ni fwiyoletwe.
49 那有权能的，为我成就了大事； 他的名为圣。
Kakuli iye yo wina ziho chavani pangili zintu zikando mi izina lyakwe li jolola.
50 他怜悯敬畏他的人， 直到世世代代。
Chishemo chakwe chikalilile ku mahasi ni mahasi kwabo vamu tiya.
51 他用膀臂施展大能； 那狂傲的人正心里妄想就被他赶散了。
Chava tondezi ziho zakwe kache yanza: chaba hasani avo vavali kulikumuseza mihupulo ye nkulo zavo.
52 他叫有权柄的失位， 叫卑贱的升高；
Chava soheli hansi vaana vavene simwine vechi kwame ha vuyendisi vwavo. mi chava nyamuni avo ba mazimo mavi.
53 叫饥饿的得饱美食， 叫富足的空手回去。
Chave zuzi avo va fwile inzala ni zintu zilotu, kono va humite avava tumini kule niva sena chintu.
54 他扶助了他的仆人以色列，
Chava hi intuso kwa Isiraele muhikana wakwe, kupangila ku hupula ku tondeza chishemo
(mwava teli ku veshetu) kwa Aburahama niba mwi chilila kuya uko kusena mamanimani. (aiōn g165)
56 马利亚和伊利莎白同住，约有三个月，就回家去了。
Maria ave kali ni Elizabeta ka miezi yo tatwe mi cha volela kwi nzuvo yakwe.
57 伊利莎白的产期到了，就生了一个儿子。
Hanu inako chi iva sikite ya Elizabeta kuti ahwizumuke muchiche mi ava pepi mwanaswisu.
58 邻里亲族听见主向她大施怜悯，就和她一同欢乐。
Va vambene naye niva kwakwe vava zuwi kuti Simwine ava mutondenzi chishemo chakwe chikando kwali mi vava sangi naye.
59 到了第八日，他们来要给孩子行割礼，并要照他父亲的名字叫他撒迦利亚。
Hanu kuvezi kupangahala he zuva li hinda iyanza ni to tatwe vava kezi njeva muchite mupato muchiche. Ni vava musumpi “Zakariya,” ku zwila izina li vesi.
60 他母亲说：“不可！要叫他约翰。”
Kono va nyina chive tava ni kuwamba “Ne, mwa sumpwe Johani.”
61 他们说：“你亲族中没有叫这名字的。”
Chiva wamba kwali, “kakwina yenke mukati kava mwenu yo sumpwa keli zina.”
62 他们就向他父亲打手式，问他要叫这孩子什么名字。
Vava pangi zi supo kuvesi kupangila kuti vesi ve zive muvavali kusakila kuti a hewe izina.
63 他要了一块写字的板，就写上，说：“他的名字是约翰。”他们便都希奇。
Vesi chiba kumbila chiñolelo mi chiva ñola, “izina lyakwe nji Johani”. Vonse vava komokwa.
64 撒迦利亚的口立时开了，舌头也舒展了，就说出话来，称颂 神。
Haho vulyo kaholo kakwe kave yalulwa mi lulimi lwake luva lukululwa. Ava wambi niku lumba Ireza.
65 周围居住的人都惧怕；这一切的事就传遍了犹太的山地。
Lyowa livezi havo vavali kwi kala muma bali avo. Zonse izi zintu ziva twala monse mwi inkanda za ziwulu za Judeya.
66 凡听见的人都将这事放在心里，说：“这个孩子将来怎么样呢？因为有主与他同在。”
Mi vonse vava vazuwi vava ziviki mwi nkulo zavo, kuwamba, “cwale uzu muhwile mwave chi?” Kakuli iyanza lya Simwine livena naye.
67 他父亲撒迦利亚被圣灵充满了，就预言说：
Vesi Zakariya ave zwile ni Luhuho lu Jolola mi cha polofita, kuwamba,
68 主—以色列的 神是应当称颂的！ 因他眷顾他的百姓，为他们施行救赎，
“Simwine a lumbwe, Ireza wa Isiraele, kakuli avezi kwiza ku tusa mi ava kwanisi kuvozekezwa kwa bantu bakwe”
69 在他仆人大卫家中， 为我们兴起了拯救的角，
Chava tuzimikili luziya lwo kuhaza mwi nzuvo yo muhikana wakwe Davida,
hava wambi cha kaholo zama polofita va jolola bakwe va vena mwi nako ya kale kale. (aiōn g165)
71 拯救我们脱离仇敌 和一切恨我们之人的手，
Mwa lete vu hazo vuzwilila ku zila zetu mi ni ku mayanza avo batu toyete.
72 向我们列祖施怜悯， 记念他的圣约—
Mwa pange vovuti ku totendeza chishemo chakwe ku veshetu mi ni ku hupula ku jolola kwe ntumelelano yakwe,
73 就是他对我们祖宗亚伯拉罕所起的誓—
ku lisumina kwava wambi kwa Aburahama ishe etu.
74 叫我们既从仇敌手中被救出来，
Ava sepisi kutuha kakuli tuba zwiswa muma yanza e zila zetu, katu mutendele niku sena lyowa,
75 就可以终身在他面前， 坦然无惧地用圣洁、公义事奉他。
muku jolola ni muku shiama ha vusu bwake onse mazuva etu.
76 孩子啊！你要称为至高者的先知； 因为你要行在主的前面， 预备他的道路，
Eni, nawe, mwana, mo sumpwe mupolofita wa Isiwulu, kakuti moye ha vusu bwe chifateho cha Simwine kuli tukisa inzila zakwe, ku lukisa bantu cha kukeza kwakwe,
77 叫他的百姓因罪得赦， 就知道救恩。
kwiza kuha inzivo yo kuhazwa ku vantu vakwe kaku swalelwa kwa zivi zavo.
78 因我们 神怜悯的心肠， 叫清晨的日光从高天临到我们，
Ichi kachi pangahale bakeñisa chishemo cha Ireza wetu, bakeñisa ke zuva lizwa kule lyese lize kuku tutusa.
79 要照亮坐在黑暗中死荫里的人， 把我们的脚引到平安的路上。
Ku venya havo ve kele mwi fifi navo vena mu munzunde we fu. Mwa pange vovuti kutondeza matende etu mwi nzila ye nkozo.
80 那孩子渐渐长大，心灵强健，住在旷野，直到他显明在以色列人面前的日子。
Hanu mwana ava kuli niku kola mu luhuho, mi avena mumu zuka heisi izuva hali vonekisa kwa Isiraele.
