创世记 41
1 过了两年，法老做梦，梦见自己站在河边，
Po upływie dwóch lat śniło się faraonowi, że stał nad rzeką.
2 有七只母牛从河里上来，又美好又肥壮，在芦荻中吃草。
A oto z rzeki wychodziło siedem pięknych i tłustych krów, które się pasły na łące.
3 随后又有七只母牛从河里上来，又丑陋又干瘦，与那七只母牛一同站在河边。
Oto też za nimi wychodziło z rzeki siedem innych krów, brzydkich i chudych, które stanęły obok [pierwszych] krów nad brzegiem rzeki.
4 这又丑陋又干瘦的七只母牛吃尽了那又美好又肥壮的七只母牛。法老就醒了。
I te brzydkie i chude krowy pożarły siedem pięknych i tłustych krów. Wtedy faraon się obudził.
5 他又睡着，第二回做梦，梦见一棵麦子长了七个穗子，又肥大又佳美，
A gdy usnął, śnił po raz drugi. A oto siedem pełnych i cudnych kłosów wyrastało z jednego źdźbła.
6 随后又长了七个穗子，又细弱又被东风吹焦了。
Oto też siedem kłosów cienkich i wysuszonych od wiatru wschodniego wyrastało za nimi.
7 这细弱的穗子吞了那七个又肥大又饱满的穗子。法老醒了，不料是个梦。
I te cienkie kłosy pożarły siedem pięknych i pełnych kłosów. Wtedy faraon się obudził, a [był] to sen.
8 到了早晨，法老心里不安，就差人召了埃及所有的术士和博士来；法老就把所做的梦告诉他们，却没有人能给法老圆解。
A gdy nastał ranek, był zaniepokojony w duchu i kazał wezwać wszystkich wróżbitów i mędrców Egiptu. I opowiedział im faraon swoje sny, ale nie było nikogo, kto by potrafił je faraonowi wytłumaczyć.
9 那时酒政对法老说：“我今日想起我的罪来。
Wtedy przełożony podczaszych powiedział do faraona: Przypominam [sobie] dziś moje grzechy.
10 从前法老恼怒臣仆，把我和膳长下在护卫长府内的监里。
Faraon rozgniewał się na swoje sługi i oddał mnie pod straż w domu dowódcy straży, mnie i przełożonego piekarzy.
11 我们二人同夜各做一梦，各梦都有讲解。
Tam jednej nocy śnił się nam sen, mnie i jemu; każdemu śnił się sen według jego wytłumaczenia.
12 在那里同着我们有一个希伯来的少年人，是护卫长的仆人，我们告诉他，他就把我们的梦圆解，是按着各人的梦圆解的。
A był tam z nami młodzieniec, Hebrajczyk, sługa dowódcy straży, któremu opowiedzieliśmy nasze sny, a on wytłumaczył je nam, każdemu według jego snu.
13 后来正如他给我们圆解的成就了：我官复原职，膳长被挂起来了。”
I stało się tak, jak nam wytłumaczył: Mnie [faraon] przywrócił na moje miejsce, a tamtego powiesił.
14 法老遂即差人去召约瑟，他们便急忙带他出监，他就剃头，刮脸，换衣裳，进到法老面前。
Faraon kazał więc wezwać Józefa i prędko go wyprowadzono z więzienia. Ostrzygł się, zmienił szaty i przyszedł do faraona.
15 法老对约瑟说：“我做了一梦，没有人能解；我听见人说，你听了梦就能解。”
I faraon powiedział do Józefa: Śnił mi się sen, a nie ma nikogo, kto potrafi mi go wytłumaczyć. Ale słyszałem, jak mówiono o tobie, że gdy usłyszysz sen, umiesz go wytłumaczyć.
16 约瑟回答法老说：“这不在乎我， 神必将平安的话回答法老。”
Józef odpowiedział faraonowi: To nie ja, ale Bóg da faraonowi szczęśliwą odpowiedź.
17 法老对约瑟说：“我梦见我站在河边，
Faraon powiedział więc do Józefa: Oto w moim śnie stałem na brzegu rzeki.
18 有七只母牛从河里上来，又肥壮又美好，在芦荻中吃草。
A z rzeki wychodziło siedem tłustych i pięknych krów i pasły się na łące.
19 随后又有七只母牛上来，又软弱又丑陋又干瘦，在埃及遍地，我没有见过这样不好的。
Za nimi zaś wychodziło siedem innych krów, nędznych, szpetnych i chudych; w całej ziemi Egiptu nie widziałem tak brzydkich.
20 这又干瘦又丑陋的母牛吃尽了那以先的七只肥母牛，
I chude i szpetne krowy pożarły siedem pierwszych tłustych krów.
21 吃了以后却看不出是吃了，那丑陋的样子仍旧和先前一样。我就醒了。
A choć je zjadły, nie było widać, że zjadły, [ale] były szpetne jak i przedtem. I obudziłem się.
22 我又梦见一棵麦子，长了七个穗子，又饱满又佳美，
Potem widziałem we śnie, jak oto siedem kłosów, pełnych i dorodnych, wyrastało z jednego źdźbła.
23 随后又长了七个穗子，枯槁细弱，被东风吹焦了。
A za nimi wyrastało siedem kłosów suchych, cienkich i wyschniętych od wschodniego wiatru.
24 这些细弱的穗子吞了那七个佳美的穗子。我将这梦告诉了术士，却没有人能给我解说。”
I te cienkie kłosy pożarły tych siedem dorodnych kłosów. I opowiedziałem [to] wróżbitom, ale nie było nikogo, kto by potrafił mi to wytłumaczyć.
25 约瑟对法老说：“法老的梦乃是一个。 神已将所要做的事指示法老了。
Wtedy Józef powiedział do faraona: Sen faraona jest jeden – Bóg oznajmił faraonowi, co uczyni.
26 七只好母牛是七年，七个好穗子也是七年；这梦乃是一个。
Siedem pięknych krów to siedem lat, a siedem dorodnych kłosów to [też] siedem lat. Jest to jeden sen.
27 那随后上来的七只又干瘦又丑陋的母牛是七年，那七个虚空、被东风吹焦的穗子也是七年，都是七个荒年。
Siedem zaś chudych i szpetnych krów, które wychodziły za nimi, to siedem lat; a siedem pustych kłosów i wyschniętych od wschodniego wiatru to będzie siedem lat głodu.
28 这就是我对法老所说， 神已将所要做的事显明给法老了。
[A] oto, co powiedziałem faraonowi: Bóg ukazał faraonowi, co uczyni.
29 埃及遍地必来七个大丰年，
Nadchodzi siedem lat wielkiej obfitości w całej ziemi Egiptu.
30 随后又要来七个荒年，甚至在埃及地都忘了先前的丰收，全地必被饥荒所灭。
A po nich nastąpi siedem lat głodu i cała obfitość ziemi Egiptu pójdzie w zapomnienie, i głód wytrawi ziemię;
31 因那以后的饥荒甚大，便不觉得先前的丰收了。
Tak że obfitość ziemi nie będzie znana z powodu przyszłego głodu, bo będzie bardzo ciężki.
32 至于法老两回做梦，是因 神命定这事，而且必速速成就。
A skoro sen śnił się faraonowi dwukrotnie, [oznacza] to, że ta rzecz jest postanowiona przez Boga i Bóg śpieszy ją wykonać.
33 所以，法老当拣选一个有聪明有智慧的人，派他治理埃及地。
Teraz więc niech faraon znajdzie roztropnego i mądrego człowieka i postawi go nad ziemią Egiptu.
34 法老当这样行，又派官员管理这地。当七个丰年的时候，征收埃及地的五分之一，
Niech faraon tak postąpi i ustanowi urzędników nad ziemią, i zbierze piątą część [plonów] ziemi Egiptu przez [te] siedem lat obfitości.
35 叫他们把将来丰年一切的粮食聚敛起来，积蓄五谷，收存在各城里做食物，归于法老的手下。
Niech zbierają wszelką żywność w tych nadchodzących dobrych latach i zgromadzą zboża do dyspozycji faraona, i niech przechowują żywność w miastach.
36 所积蓄的粮食可以防备埃及地将来的七个荒年，免得这地被饥荒所灭。”
Żywność ta będzie zapasem dla ziemi na te siedem lat głodu, które będą w ziemi Egiptu, aby ziemia nie niszczała od głodu.
37 法老和他一切臣仆都以这事为妙。
I podobało się to faraonowi i wszystkim jego sługom.
38 法老对臣仆说：“像这样的人，有 神的灵在他里头，我们岂能找得着呢？”
Faraon zapytał więc swoje sługi: Czy znajdziemy człowieka mu podobnego, w którym jest Duch Boży?
39 法老对约瑟说：“神既将这事都指示你，可见没有人像你这样有聪明有智慧。
Potem faraon powiedział do Józefa: Skoro Bóg oznajmił ci to wszystko, nie ma żadnego tak rozumnego i mądrego jak ty.
40 你可以掌管我的家；我的民都必听从你的话。惟独在宝座上我比你大。”
Ty będziesz nad moim domem, a cały mój lud będzie postępować według rozkazu twoich ust. Tylko tronem będę większy od ciebie.
41 法老又对约瑟说：“我派你治理埃及全地。”
Faraon powiedział jeszcze do Józefa: Oto ustanowiłem cię nad całą ziemią Egiptu.
42 法老就摘下手上打印的戒指，戴在约瑟的手上，给他穿上细麻衣，把金链戴在他的颈项上，
Zdjął więc faraon pierścień z ręki i włożył go na rękę Józefa, oblekł go też w szatę bisiorową, a na szyję włożył mu złoty łańcuch.
43 又叫约瑟坐他的副车，喝道的在前呼叫说：“跪下。”这样，法老派他治理埃及全地。
I kazał go wozić na swoim drugim rydwanie, i wołano przed nim: Na kolana! I ustanowił go [rządcą] całej ziemi Egiptu.
44 法老对约瑟说：“我是法老，在埃及全地，若没有你的命令，不许人擅自办事。”
Potem faraon powiedział do Józefa: Ja jestem faraonem, a bez twego pozwolenia nikt na całej ziemi Egiptu nie podniesie ani ręki, ani nogi.
45 法老赐名给约瑟，叫撒发那忒·巴内亚，又将安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给他为妻。约瑟就出去巡行埃及地。
I faraon nadał Józefowi imię Safnat Paneach, i dał mu za żonę Asenat, córkę Poti-Fery, kapłana z On. I Józef wyjechał na [całą] ziemię Egiptu.
46 约瑟见埃及王法老的时候年三十岁。他从法老面前出去，遍行埃及全地。
Józef miał trzydzieści lat, gdy stanął przed faraonem, królem Egiptu. Potem Józef odszedł od faraona i objechał całą ziemię Egiptu.
47 七个丰年之内，地的出产极丰极盛，
A przez tych siedem urodzajnych lat ziemia rodziła obficie.
48 约瑟聚敛埃及地七个丰年一切的粮食，把粮食积存在各城里；各城周围田地的粮食都积存在本城里。
I [Józef] zgromadził całą żywność tych siedmiu lat, która była w ziemi Egiptu, i składał żywność w miastach. Składał w miastach urodzajne plony z otaczających je pól.
49 约瑟积蓄五谷甚多，如同海边的沙，无法计算，因为谷不可胜数。
Józef więc nagromadził zboża tak wiele jak piasku morskiego, aż przestano je liczyć, bo [było] go bez liku.
50 荒年未到以前，安城的祭司波提非拉的女儿亚西纳给约瑟生了两个儿子。
A zanim nastały lata głodu, Józefowi urodzili się dwaj synowie, których mu urodziła Asenat, córka Poti-Fery, kapłana z On.
51 约瑟给长子起名叫玛拿西，因为他说：“神使我忘了一切的困苦和我父的全家。”
Józef nadał pierworodnemu imię Manasses, gdyż [mówił]: Bóg dał mi zapomnieć o całej mojej udręce i o całym domu mego ojca.
52 他给次子起名叫以法莲，因为他说：“神使我在受苦的地方昌盛。”
A drugiemu nadał imię Efraim, [gdyż] mówił: Bóg rozmnożył mnie w ziemi mego utrapienia.
53 埃及地的七个丰年一完，
I skończyło się siedem lat obfitości, która była w ziemi Egiptu.
54 七个荒年就来了。正如约瑟所说的，各地都有饥荒；惟独埃及全地有粮食。
I nadeszło siedem lat głodu, tak jak Józef przepowiedział. I głód był we wszystkich krainach, ale w całej ziemi Egiptu był chleb.
55 及至埃及全地有了饥荒，众民向法老哀求粮食，法老对他们说：“你们往约瑟那里去，凡他所说的，你们都要做。”
Gdy [jednak] na całej ziemi Egiptu był głód, lud wołał do faraona o chleb. I faraon powiedział wszystkim Egipcjanom: Idźcie do Józefa, a co wam powie, zróbcie.
56 当时饥荒遍满天下，约瑟开了各处的仓，粜粮给埃及人；在埃及地饥荒甚大。
I na całej ziemi był głód. Józef otworzył więc wszystkie spichlerze, w których [było zboże], i sprzedawał Egipcjanom, bo głód wzmógł się w ziemi Egiptu.
57 各地的人都往埃及去，到约瑟那里籴粮，因为天下的饥荒甚大。
I ze wszystkich krajów przyjeżdżano do Egiptu, by kupować [żywność] od Józefa, bo wzmógł się głód na całej ziemi.
