创世记 37
1 雅各住在迦南地，就是他父亲寄居的地。
Jakob vart buande i Kana’ans-landet, der som far hans hadde halde til.
2 雅各的记略如下。 约瑟十七岁与他哥哥们一同牧羊。他是个童子，与他父亲的妾辟拉、悉帕的儿子们常在一处。约瑟将他哥哥们的恶行报给他们的父亲。
Dette er soga um Jakobs-ætti: Då Josef var syttan år gamall, gjætte han fenaden i lag med brørne sine; han var busvein hjå sønerne til Bilha og Zilpa, konorne åt far hans, og alt det vonde som vart sagt um deim, gjekk Josef til far deira med.
3 以色列原来爱约瑟过于爱他的众子，因为约瑟是他年老生的；他给约瑟做了一件彩衣。
Men Israel heldt Josef kjærast av alle borni sine, for han hadde fenge honom på sine gamle dagar; og han gjorde ein sid ermekjole åt honom.
4 约瑟的哥哥们见父亲爱约瑟过于爱他们，就恨约瑟，不与他说和睦的话。
Og då brørne hans såg at far deira heldt meir av honom enn av alle brørne hans, vart dei hatige på honom, og kunde ikkje tala eit godt ord til honom.
5 约瑟做了一梦，告诉他哥哥们，他们就越发恨他。
Ein gong hadde Josef ein draum, som han fortalde brørne sine, og då vart dei endå meir hatige på honom.
6 约瑟对他们说：“请听我所做的梦：
«No skal de høyra kva eg hev drøymt, » sagde han til deim.
7 我们在田里捆禾稼，我的捆起来站着，你们的捆来围着我的捆下拜。”
«Eg tykte me var utpå åkeren og skar. Best det var, reiste mitt kornband seg upp og stod, og dykkar kornband stod rundt ikring og bøygde seg for mitt.»
8 他的哥哥们回答说：“难道你真要作我们的王吗？难道你真要管辖我们吗？”他们就因为他的梦和他的话越发恨他。
Då sagde brørne hans med honom: «Skal du, kann henda, verta kongen vår og råda yver oss?» Og sidan hata dei honom endå meir for draumarne og rødorne hans.
9 后来他又做了一梦，也告诉他的哥哥们说：“看哪，我又做了一梦，梦见太阳、月亮，与十一个星向我下拜。”
So hadde han ein draum att, og den fortalde han og brørne sine. «Veit de kva eg no hev drøymt?» sagde han: «Eg tykte soli og månen og elleve stjernor lagde seg å gruve for meg.»
10 约瑟将这梦告诉他父亲和他哥哥们，他父亲就责备他说：“你做的这是什么梦！难道我和你母亲、你弟兄果然要来俯伏在地，向你下拜吗？”
Men då han sagde det med far sin og brørne sine, skjemde far hans på honom og sagde med honom: «Kva er det no du hev drøymt att! Skulde eg og mor di og brørne dine koma og leggja oss å gruve for deg?»
11 他哥哥们都嫉妒他，他父亲却把这话存在心里。
Og brørne hans var ovundsjuke på honom, men far hans lagde seg dette på minne.
12 约瑟的哥哥们往示剑去放他们父亲的羊。
So var det ein gong brørne hans var av og gjætte buskapen åt far sin burtmed Sikem.
13 以色列对约瑟说：“你哥哥们不是在示剑放羊吗？你来，我要打发你往他们那里去。”约瑟说：“我在这里。”
Då sagde Israel med Josef: «Gjæter ikkje brørne dine burtmed Sikem? Kom, eg vil senda deg til deim!» Og han svara: «Ja, her er eg.»
14 以色列说：“你去看看你哥哥们平安不平安，群羊平安不平安，就回来报信给我”；于是打发他出希伯 谷，他就往示剑去了。
Då sagde Israel med honom: «Kjære deg, gakk av og sjå korleis det stend til med brørne dine og korleis det er med buskapen, og kom so heim att og seg meg det!» Dermed so sende han Josef av stad frå Hebrondalen, og so kom han til Sikem.
15 有人遇见他在田野走迷了路，就问他说：“你找什么？”
Medan han no vanka umkring i marki, møtte han ein mann, og mannen tala til honom og spurde: «Kva leitar du etter?»
16 他说：“我找我的哥哥们，求你告诉我，他们在何处放羊。”
«Eg leitar etter brørne mine, » svara han. «Kjære deg, seg meg kvar dei gjæter!»
17 那人说：“他们已经走了，我听见他们说要往多坍去。”约瑟就去追赶他哥哥们，遇见他们在多坍。
«Dei hev teke ut herifrå, » sagde mannen: «Eg høyrde dei sagde: «No vil me til Dotan.»» So gjekk Josef til Dotan, og der fann han brørne sine.
18 他们远远地看见他，趁他还没有走到跟前，大家就同谋要害死他，
Dei såg honom langt burte, og fyrr han kom innåt deim, samråddest dei um å drepa honom,
19 彼此说：“你看！那做梦的来了。
og dei sagde seg imillom: «Sjå, der kjem denne stordrøymaren!
20 来吧！我们将他杀了，丢在一个坑里，就说有恶兽把他吃了。我们且看他的梦将来怎么样。”
Kom og lat oss slå honom i hel og kasta honom ned i ein av desse brunnarne her, og so segja at eit udyr hev ete honom upp! Då skal me sjå kva det vert av draumarne hans.»
21 吕便听见了，要救他脱离他们的手，说：“我们不可害他的性命”；
Då Ruben høyrde det, vilde han berga honom utor henderne deira og sagde: «Lat oss ikkje taka livet hans!»
22 又说：“不可流他的血，可以把他丢在这野地的坑里，不可下手害他。”吕便的意思是要救他脱离他们的手，把他归还他的父亲。
Og Ruben sagde med deim: «Lat det ikkje renna blod! Kasta honom heller ned i denne brunnen, som er i øydemarki, men legg ikkje hand på honom!» Dette sagde han av di han vilde berga honom utor henderne deira og få honom heim att til far hans.
23 约瑟到了他哥哥们那里，他们就剥了他的外衣，就是他穿的那件彩衣，
Då no Josef var komen innåt brørne sine, hadde dei av honom kjolen hans, den side ermekjolen han gjekk i,
24 把他丢在坑里；那坑是空的，里头没有水。
og tok og kasta honom ned i brunnen; men brunnen var tom; det var ikkje vatn i honom.
25 他们坐下吃饭，举目观看，见有一伙 米甸 的以实玛利人从基列来，用骆驼驮着香料、乳香、没药，要带下埃及去。
So sette dei seg ned, og vilde få seg mat. Men då dei såg upp og skoda kring seg, vart dei vare eit ferdafylgje: det var ismaelitar, som kom frå Gilead, og førde kryddor og balsam og rosekvåda på kamelarne sine; det var dei på veg til Egyptarland med.
26 犹大对众弟兄说：“我们杀我们的兄弟，藏了他的血有什么益处呢？
Då sagde Juda med brørne sine: «Kva bate hev me av det at me slær bror vår i hel og dyl dråpet?
27 我们不如将他卖给以实玛利人，不可下手害他；因为他是我们的兄弟，我们的骨肉。”众弟兄就听从了他。
Kom, og lat oss selja honom til ismaelitarne, og ikkje leggja hand på honom; han er då bror vår, vårt eige kjøt og blod!» Og brørne hans lydde honom,
28 有些米甸的商人从那里经过，哥哥们就把约瑟从坑里拉上来，讲定二十舍客勒银子，把约瑟卖给以实玛利人。他们就把约瑟带到埃及去了。
og då kjøpmennerne - dei var frå Midjan - for framum, drog dei Josef upp or brunnen, og so selde dei Josef for tjuge sylvdalar til ismaelitarne; og dei tok Josef med seg til Egyptarland.
29 吕便回到坑边，见约瑟不在坑里，就撕裂衣服，
So kom Ruben attende til brunnen, men då han skulde sjå, var ikkje Josef i brunnen. Då reiv han sund klædi sine,
30 回到兄弟们那里，说：“童子没有了。我往哪里去才好呢？”
og han gjekk attende til brørne sine, og sagde: «Sveinen er der ikkje! Og eg, kvar skal eg no gjera av meg?»
31 他们宰了一只公山羊，把约瑟的那件彩衣染了血，
So tok dei kjolen åt Josef, og slagta ein bukk, og duppa kjolen i blodet.
32 打发人送到他们的父亲那里，说：“我们捡了这个；请认一认是你儿子的外衣不是？”
Og dei sende ermekjolen heim til far sin og sagde: «Denne hev me funne. Sjå etter um det ikkje er kjolen åt son din!»
33 他认得，就说：“这是我儿子的外衣。有恶兽把他吃了，约瑟被撕碎了！撕碎了！”
Og han kjende honom att, og sagde: «Jau, det er kjolen åt son min. Eit udyr hev ete honom upp. Josef er ihelriven!»
34 雅各便撕裂衣服，腰间围上麻布，为他儿子悲哀了多日。
Og Jakob reiv sund klædi sine, og sveipte ein sekk um mjødmarne, og syrgde yver son sin i lang, lang tid.
Og alle sønerne og døtterne hans kom og vilde trøysta honom, men han let seg ikkje trøysta; «Med sorg og sut lyt eg fara ned til son min i nåheimen!» sagde han. Og far hans gret yver honom; (Sheol h7585)
36 米甸人带约瑟到埃及，把他卖给法老的内臣—护卫长波提乏。
men midjanitarne selde honom i Egyptarland, til Potifar, som var hirdmann hjå Farao og hovding yver livvakti.
