創世記 37
1 雅各伯定居在他父親作客的客納罕地方。
Jakob vart buande i Kana’ans-landet, der som far hans hadde halde til.
2 以下是雅各伯的小史。若瑟十七歲時，與哥哥們一同放羊。他尚年幼，常與自己的父親的妻子彼耳哈和齊耳帕的兒子們在一起。他不斷將他們作的惡事報告給父親。
Dette er soga um Jakobs-ætti: Då Josef var syttan år gamall, gjætte han fenaden i lag med brørne sine; han var busvein hjå sønerne til Bilha og Zilpa, konorne åt far hans, og alt det vonde som vart sagt um deim, gjekk Josef til far deira med.
3 以色列愛若瑟超過其他的兒子，因為是他年老生的，並給他做了一件彩色長衫。
Men Israel heldt Josef kjærast av alle borni sine, for han hadde fenge honom på sine gamle dagar; og han gjorde ein sid ermekjole åt honom.
4 他的哥哥們見父親愛他勝過其餘的兒子，就忌恨他，不能與他和氣交談。
Og då brørne hans såg at far deira heldt meir av honom enn av alle brørne hans, vart dei hatige på honom, og kunde ikkje tala eit godt ord til honom.
5 若瑟作了一夢，講給哥哥們聽，因此他們越發惱恨他。
Ein gong hadde Josef ein draum, som han fortalde brørne sine, og då vart dei endå meir hatige på honom.
6 他對他們說：「請聽我作的夢：
«No skal de høyra kva eg hev drøymt, » sagde han til deim.
7 我夢見我們同在田間捆麥子，忽然我的麥捆站起來，你們的麥捆圍住我的麥捆下拜。」
«Eg tykte me var utpå åkeren og skar. Best det var, reiste mitt kornband seg upp og stod, og dykkar kornband stod rundt ikring og bøygde seg for mitt.»
8 他哥哥們對他說：「難道你要作我們的君王﹖或者統治我們﹖」他們為了這夢和這番話，越發惱恨他。
Då sagde brørne hans med honom: «Skal du, kann henda, verta kongen vår og råda yver oss?» Og sidan hata dei honom endå meir for draumarne og rødorne hans.
9 他又作了一夢，也告訴他哥哥們說：「我又作了一夢：夢見太陽和月亮並一顆星辰向我下拜。」
So hadde han ein draum att, og den fortalde han og brørne sine. «Veit de kva eg no hev drøymt?» sagde han: «Eg tykte soli og månen og elleve stjernor lagde seg å gruve for meg.»
10 當他給父親和哥哥們講說這夢時，他父親就責斥他說：「你作的是什麼夢﹖難道我和你母親以及你的兄弟，都要來向你叩首至地﹖」
Men då han sagde det med far sin og brørne sine, skjemde far hans på honom og sagde med honom: «Kva er det no du hev drøymt att! Skulde eg og mor di og brørne dine koma og leggja oss å gruve for deg?»
11 他兄弟們都忌恨他；他父親卻將這事存在心裏。
Og brørne hans var ovundsjuke på honom, men far hans lagde seg dette på minne.
12 若瑟的哥哥們去了舍根，放他們父親的羊。
So var det ein gong brørne hans var av og gjætte buskapen åt far sin burtmed Sikem.
13 以色列對若瑟說：「你哥哥們不是在舍根放羊麼﹖來，我打發你去看看他們。」他回答說：「我在這裏。」
Då sagde Israel med Josef: «Gjæter ikkje brørne dine burtmed Sikem? Kom, eg vil senda deg til deim!» Og han svara: «Ja, her er eg.»
14 以色列對他說：「你去看看你哥哥們是否平安，羊群怎樣；然後回來告訴我。」以色列便打發他由赫貝龍山谷前去；他到了舍根。
Då sagde Israel med honom: «Kjære deg, gakk av og sjå korleis det stend til med brørne dine og korleis det er med buskapen, og kom so heim att og seg meg det!» Dermed so sende han Josef av stad frå Hebrondalen, og so kom han til Sikem.
15 有一個人見他在田間遊蕩，那人就問他說：「你尋找什麼﹖」
Medan han no vanka umkring i marki, møtte han ein mann, og mannen tala til honom og spurde: «Kva leitar du etter?»
16 他答說：「我尋找我的哥哥；請告訴我：他們在那裏放羊﹖」
«Eg leitar etter brørne mine, » svara han. «Kjære deg, seg meg kvar dei gjæter!»
17 那人答說：「他們已離開了這裏；我聽見他們說：我們到多堂去。」於是若瑟便去追尋他的哥哥，在多堂找到了。
«Dei hev teke ut herifrå, » sagde mannen: «Eg høyrde dei sagde: «No vil me til Dotan.»» So gjekk Josef til Dotan, og der fann han brørne sine.
18 他們老遠就看見了他；在他尚未近以前，就已決定要謀殺他。
Dei såg honom langt burte, og fyrr han kom innåt deim, samråddest dei um å drepa honom,
19 他們彼此說：「看，那作夢的人來了!
og dei sagde seg imillom: «Sjå, der kjem denne stordrøymaren!
20 我們殺掉他，將他拋在一口井裏，說是猛獸吃了。看他的夢還有什麼用﹖」
Kom og lat oss slå honom i hel og kasta honom ned i ein av desse brunnarne her, og so segja at eit udyr hev ete honom upp! Då skal me sjå kva det vert av draumarne hans.»
21 勒烏本聽了，就設法由他們手中救他，遂說：「我們不要害他! 」
Då Ruben høyrde det, vilde han berga honom utor henderne deira og sagde: «Lat oss ikkje taka livet hans!»
22 勒烏本又對他們說：「你們不要流血；只將他丟在這曠野的井裏，不可下手害他。」他的意思是想由他們手中救出他來，還給父親。
Og Ruben sagde med deim: «Lat det ikkje renna blod! Kasta honom heller ned i denne brunnen, som er i øydemarki, men legg ikkje hand på honom!» Dette sagde han av di han vilde berga honom utor henderne deira og få honom heim att til far hans.
23 若瑟一來到他哥哥們那裏，他們就脫去了他穿的那件彩色長衣，抓住他，把他丟在井裏；
Då no Josef var komen innåt brørne sine, hadde dei av honom kjolen hans, den side ermekjolen han gjekk i,
24 那井是空的，裏面沒有水。
og tok og kasta honom ned i brunnen; men brunnen var tom; det var ikkje vatn i honom.
25 他們坐下吃飯時，舉目看見一隊由基肋阿得來的依市瑪耳人；他們的駱駝滿載樹膠、香液和香料，要下到埃及去。
So sette dei seg ned, og vilde få seg mat. Men då dei såg upp og skoda kring seg, vart dei vare eit ferdafylgje: det var ismaelitar, som kom frå Gilead, og førde kryddor og balsam og rosekvåda på kamelarne sine; det var dei på veg til Egyptarland med.
26 猶大遂對兄弟們說：「殺害我們的弟弟，隱瞞他的血，究竟有什麼益處﹖
Då sagde Juda med brørne sine: «Kva bate hev me av det at me slær bror vår i hel og dyl dråpet?
27 不如將他賣給依市瑪耳人，免得對他下毒手，因為他究竟是我們的兄弟，是我們的骨肉。」兄弟們聽從了他的意見。
Kom, og lat oss selja honom til ismaelitarne, og ikkje leggja hand på honom; han er då bror vår, vårt eige kjøt og blod!» Og brørne hans lydde honom,
28 米淂楊的商人經過那裏時，他們便從井中拉出若瑟來，以二十塊銀錢賣給了依市瑪耳人；他們便將若瑟帶到埃及去了。
og då kjøpmennerne - dei var frå Midjan - for framum, drog dei Josef upp or brunnen, og so selde dei Josef for tjuge sylvdalar til ismaelitarne; og dei tok Josef med seg til Egyptarland.
29 勒烏本回到井邊，不見若瑟在井內，遂撕裂了自己的衣服，
So kom Ruben attende til brunnen, men då han skulde sjå, var ikkje Josef i brunnen. Då reiv han sund klædi sine,
30 回到兄弟們那裏喊說：「孩子不見了! 我可往那裏去呢﹖」
og han gjekk attende til brørne sine, og sagde: «Sveinen er der ikkje! Og eg, kvar skal eg no gjera av meg?»
31 他們於是拿了若瑟的長衣，殺了一隻公山羊，將長衣浸在血裏；
So tok dei kjolen åt Josef, og slagta ein bukk, og duppa kjolen i blodet.
32 然後派人將那件彩色的長衣送給他們的父親說：「這是我們尋得的，請你仔細看看，是不是你兒子的長衣﹖」
Og dei sende ermekjolen heim til far sin og sagde: «Denne hev me funne. Sjå etter um det ikkje er kjolen åt son din!»
33 雅各伯仔細一看，就喊說：「是我兒子的長衣；猛獸將他吃了。若瑟被撕裂了，被撕裂了! 」
Og han kjende honom att, og sagde: «Jau, det er kjolen åt son min. Eit udyr hev ete honom upp. Josef er ihelriven!»
34 雅各伯遂撕裂了自己的衣服，腰間圍上麻衣，為自己的兒子悲哀了多日。
Og Jakob reiv sund klædi sine, og sveipte ein sekk um mjødmarne, og syrgde yver son sin i lang, lang tid.
Og alle sønerne og døtterne hans kom og vilde trøysta honom, men han let seg ikkje trøysta; «Med sorg og sut lyt eg fara ned til son min i nåheimen!» sagde han. Og far hans gret yver honom; (Sheol h7585)
36 米德楊人後在在埃及將若瑟賣給了法郎的內臣，衛隊長普提法爾。
men midjanitarne selde honom i Egyptarland, til Potifar, som var hirdmann hjå Farao og hovding yver livvakti.
