Semtilbu 31
1 Jacob in Laban chapate ama chung'a alung damlou'u thu aja tan ama hon aseiyun, “Jacob in ipau thil jouse akilah tan, chule anei agou athil keu jouse khu ipauva konna akilam doh ahi,” ati tauve.
雅各聽見拉班的兒子們有話說：「雅各把我們父親所有的都奪了去，並藉着我們父親的，得了這一切的榮耀。」
2 Chujong le Jacob in Laban maiso aven ahile alung lhailou lungthim chom agel jong ahe chen tan ahi.
雅各見拉班的氣色向他不如從前了。
3 Hichun Pathen in Jacob chu ahoulimpin, “Nangma ki nungle kit tan, napu napa chule na sopite chenna gam'a kei man ka umpi jing ding nahi,” ati.
耶和華對雅各說：「你要回你祖、你父之地，到你親族那裏去，我必與你同在。」
4 Hichun Jacob in mi asol in loulam a akelngoi chin nauva Rachel le Leah aga kou sah tan ahi.
雅各就打發人，叫拉結和利亞到田野羊群那裏來，
5 Chuin Jacob in hitin aseiye, “Keiman ka hechen tai, napa lhon maiso kavet le lungthim chom chom aneitai, masang tobang ahi tapoi, hijong le kapu ka pate Pathen in ei umpi jingnai.
對她們說：「我看你們父親的氣色向我不如從前了；但我父親的上帝向來與我同在。
6 Nangnin jong nahe lhon nai, katha nei sun kajo chan a napa lhon ding na toh ka tonge.
你們也知道，我盡了我的力量服事你們的父親。
7 Hinlah aman eijou lhep tan, kanatoh man jong somvei tobang eikhel pehtai, amavang Pathen in keima chunga vang thil phalou imacha alhunsah pon ahi.
你們的父親欺哄我，十次改了我的工價；然而上帝不容他害我。
8 Aman hitin aseiye, gancha apol ho jouse chu nangma nikho tha man hitante atile gancha ho chu apol jeng ahe hatah in ahung pung tul tul kit tan, hichun aman alunggel akhel kit in gancha availang jenga pol ho atikit leh gancha anou jouse chu adung le avai langa pol bou apeng kit tai.
他若說：『有點的歸你作工價』，羊群所生的都有點；他若說：『有紋的歸你作工價』，羊群所生的都有紋。
9 Hitia hi Pa Pathen in napa gancha ho jouse alah a keima eipehsoh ahitai.
這樣，上帝把你們父親的牲畜奪來賜給我了。
10 Chuin phat chomkhat jou kelngoite kijang mat lai in jan mang khat ka neiyin, ka khodah in ahile kelpi chunga kal doh kelchal ho chu apol hole adup ho aki timat piu ka mui.
羊配合的時候，我夢中舉目一看，見跳母羊的公羊都是有紋的、有點的、有花斑的。
11 Chuin hitia mang kanei petin Pakai vantil khat in eihin houpin Jacob eihin tin kenjong “Hoijo hikoma kaum e,” kati.
上帝的使者在那夢中呼叫我說：『雅各。』我說：『我在這裏。』
12 Chuin Pakai vantil chun dah inlang gahve temin, kelpi ho chunga kal doh kelchal ho khu apol, adup, akangpol, availanga pol jeng in amat e, Ijeh inem itile Laban in na bolsetna jouse keiman abonchan ka musoh keitai.
他說：『你舉目觀看，跳母羊的公羊都是有紋的、有點的、有花斑的；凡拉班向你所做的，我都看見了。
13 Keima na Pathen Bethel, muna song khom thao nanu a na kigah na Pathen chu kahi, tun kipat doh in hiche gam hi dalhan lang na penna gam langa kile kit tan.
我是伯特利的上帝；你在那裏用油澆過柱子，向我許過願。現今你起來，離開這地，回你本地去吧！』」
14 Chuphat in Rachel le Leah in adonbut in, “Keinin imacha boina kanei lhonpoi; kapa lhon neile gou chanvou ka chan lhon ding um beh ham?”
拉結和利亞回答雅各說：「在我們父親的家裏還有我們可得的分嗎？還有我們的產業嗎？
15 Aman dalpam mi a eigel lhon hilou ham? Ajeh chu aman eijoh doh lhon a keini kichoh na sum jouse jong eisuh mang peh tauve.
我們不是被他當作外人嗎？因為他賣了我們，吞了我們的價值。
16 Chule nei le gou jouse Pathen in kapa lhona kon a alah mang peh ho jouse chu eiho le ichate ho a ahi bouve. Hijeh chun tun Pathen in najah a asei jouse chu ipi hi jongle bol jeng in,” ati lhon tai.
上帝從我們父親所奪出來的一切財物，那就是我們和我們孩子們的。現今凡上帝所吩咐你的，你只管去行吧！」
17 Hichun Jacob akipat doh in ajite le achate jouse chu Sangan chunga atoudoh sah soh kei tan;
雅各起來，使他的兒子和妻子都騎上駱駝，
18 Chule agancha ho jouse amasang lamuva ahoiyin Padan-Ram gam'a anei agou jouse aki suhtup in Canaan gam'a apa Isaac henga che dingin aumtai.
又帶着他在巴旦‧亞蘭所得的一切牲畜和財物，往迦南地、他父親以撒那裏去了。
19 Chuin Laban chu kelngoi mulvou dinga akon doh phat'in Rachel in apa insung semthu pathen chu ana kiguh mang tai.
當時拉班剪羊毛去了，拉結偷了他父親家中的神像。
20 Jacob'in jong Laban Syrian mipa chu alhem lhan in, ajam doh dingu jong aseipeh pon ahi.
雅各背着亞蘭人拉班偷走了，並不告訴他，
21 Hichun Jacob in anei agou jouse akipoh in Eupharate vadung apal galkai in Gilead thing lhang lam ahin jontai.
就帶着所有的逃跑。他起身過大河，面向基列山行去。
22 Ahin ni thum jouvin Jacob ajam mang tai tithu chu Laban ahin seipeh un;
到第三日，有人告訴拉班，雅各逃跑了。
23 Chuin Laban in asopi ho cheng akou khom in, Jacob chu ahin nung del tauvin ahile, nisagi lhin ni chun Gilead lhang gamsunga ahin juilut tan ahi.
拉班帶領他的眾弟兄去追趕，追了七日，在基列山就追上了。
24 Hinlah Pathen in Laban Syrean mipa chu jan in ana kimu pin hitin aseiye, “Kichih thei jin Jacob chu imacha nalo theilou ding ahi,” ati.
夜間，上帝到亞蘭人拉班那裏，在夢中對他說：「你要小心，不可與雅各說好說歹。」
25 Hichun Laban'in Jacob chu ahin phatan, chule Jacob in thing-lhang lah a chun apon buh akison tauvin, chuin Laban le a U anaoten jong Gelead thinglhang a Jacob to kigam lhat louvin aponbuh'u akison tauve.
拉班追上雅各。雅各在山上支搭帳棚；拉班和他的眾弟兄也在基列山上支搭帳棚。
26 Chuin Laban in Jacob jah'a aseiye, “Ibola hi tobanga hi neijou lhep hitam ati, chule iti dana ka chanu teni jong gal a sohchang ho banga na bol jeng ham?
拉班對雅各說：「你做的是甚麼事呢？你背着我偷走了，又把我的女兒們帶了去，如同用刀劍擄去的一般。
27 Ibola guhthim cha a najam mang uham? Ibol'a neijou lhep ham ati, chule nache ding iti dan a neihet sah lou beh ham? Neina hetsah le chun thupitah a kilhahna ankong le la a ngei tah tah kisan tin, tumging to kithoa kivai lhah ta dinga ati.
你為甚麼暗暗地逃跑，偷着走，並不告訴我，叫我可以歡樂、唱歌、擊鼓、彈琴地送你回去？
28 Nathil bol hohi ngolna in na dimset'e, ka chanu teni cha katute jong kabeng chop man tapon, kilhahna jong kana bol thei tapoi! ati.
又不容我與外孫和女兒親嘴？你所行的真是愚昧！
29 Tua hi nangma ka suhbei thei nahi, Hinlah napu napate Pathen in jan hi nilhah in eina kimuto pin gihna jong eineiyin Jacob chu na suhboi theilou ding ahi eiti!
我手中原有能力害你，只是你父親的上帝昨夜對我說：『你要小心，不可與雅各說好說歹。』
30 Nangma lunggel na in lam a nache ding na thanop na chu ka hethem lheh'e, kham thei jong na hipoi, napa insung miho toh kimu to kal nanga lel jong kahe nai, Hinlah ibola ka Pathen houna doiphung chu naguh ham? ati.
現在你雖然想你父家，不得不去，為甚麼又偷了我的神像呢？」
31 Jacob in adonbut in, “Keiman nangma kana ging lheh in ahi, ajeh chu nang ma in, nachanu teho chu namphu a nei lah peh ding ham tia kana gel ahi.
雅各回答拉班說：「恐怕你把你的女兒從我奪去，所以我逃跑。
32 Amavang nadoi bom vang chu ahile nang man hol in lang namu doh thei leh namu na michu koi hile ahinkho subei jeng tan ati, chule nangma thil ho jong keima sopiho in anala kha aumle kanung peh ding nahi; Jacob in vang Rachel in analah chu anahet lou ahi.
至於你的神像，你在誰那裏搜出來，就不容誰存活。當着我們的眾弟兄，你認一認，在我這裏有甚麼東西是你的，就拿去。」原來雅各不知道拉結偷了那些神像。
33 Laban chu Jacob ponbuh a ache masa pen in doibom hol in, aban'in Leah kom ah, hiche jou chun Leah soh teni komah achen Hinlah imacha amudoh pon, achaina in Rachel pon buh a alut in ahi.
拉班進了雅各、利亞，並兩個使女的帳棚，都沒有搜出來，就從利亞的帳棚出來，進了拉結的帳棚。
34 Rachel in apa insung doibom chu ana ladoh in Sangan pho kah a chu ana sel'a chule achunga chu ama ana tou ahi, hichun Laban in ponbuh sung aning akah aphet vang'in imacha amudoh tapon ahi.
拉結已經把神像藏在駱駝的馱簍裏，便坐在上頭。拉班摸遍了那帳棚，並沒有摸着。
35 Ama nun apa komma asei tai, “Lungsettah in nei ngaidam in ka Pakai keima numei hina lhinna kanei jin kadin theilou ding ahi,” Laban vang ahol chu atang dehpon amavang insung doibom chu amudoh pon ahi.
拉結對她父親說：「現在我身上不便，不能在你面前起來，求我主不要生氣。」這樣，拉班搜尋神像，竟沒有搜出來。
36 Hichun Jacob hatah in ahung lunghang tan Laban apupa jah'a asei tan ahi, “Keima ipi ka guchat na ka jonna umham atitan, chule ipi mong kabol khel a hichan geiya hi ka nung neihin del a keima migucha banga nei bol hitam?
雅各就發怒斥責拉班說：「我有甚麼過犯，有甚麼罪惡，你竟這樣火速地追我？
37 Nang man kanei kathil koina jouse naphet in aning akah geiyin, twin neivet sah in ipi na khol doh ham nang thil, hinpo doh in sopi ule nao ho masang laitah ahin amahon eini kah lah a thutanna neimaiyu hen ati.
你摸遍了我一切的家具，你搜出甚麼來呢？可以放在你我弟兄面前，叫他們在你我中間辨別辨別。
38 Nangma koma kum som ni na gancha ho kana vettup peh in, na gancha ho kelngoi ahin na kelcha ho ahin imacha boina ana umpon hiche kum hijat kana vettup sunga chun kelngoi khat jong kana kilah khapoi.
我在你家這二十年，你的母綿羊、母山羊沒有掉過胎。你群中的公羊，我沒有吃過；
39 Keiman gamsa in, gancha ho athasa jong kahin polut khapon, athi amang ho jong keima nikho tha to suhto din kana boljin, gancha ho sun hileh jan hileh amang ho jouse chu keima lhalo toh suhto din neikah pehjin ahi.
被野獸撕裂的，我沒有帶來給你，是我自己賠上。無論是白日，是黑夜，被偷去的，你都向我索要。
40 Hiche hi keima dinmun ana hi, Hitipi chun sun teng nisan eihal vampai gon, jan tengle dap kathoh jin, kamit tenin la kei eimut na him him amupha pon ahi.
我白日受盡乾熱，黑夜受盡寒霜，不得合眼睡着，我常是這樣。
41 Hitobang achu kum somni nangma insunga kana kiman chah ahi. keiman kum som le kum li nangma insunga lhacha in ka na pang in, na chanu teni lona in kum gup ka na tohbe in gancha ho lona in chule kana toh man somvei tobang neikhel peh in ahi.
我這二十年在你家裏，為你的兩個女兒服事你十四年，為你的羊群服事你六年，你又十次改了我的工價。
42 Kapate Pathen, Abraham Pathen, kapa Isaac ginpa chun eipanpi lou hile tua hi nangman khut keohel tah bah a neina solmang ding ahitai. Pathen in ka gentheina le kakhut tah a katoh gimna hi amua jan nilhah a chu na gihsal ahiye,” ati.
若不是我父親以撒所敬畏的上帝，就是亞伯拉罕的上帝與我同在，你如今必定打發我空手而去。上帝看見我的苦情和我的勞碌，就在昨夜責備你。」
43 Hichun Laban in hitin Jacob adonbut in, “Hiche numei hohi ka chanu ahin, hiche chapang hojong kachate katute ahi, chule gancha ho jouse jong abonna keima gancha ahi. Chule ipi hitale namu phah chan hi aboncha keiya jeng ahi cheh nai. Amavang keiman tua hi ka chanute chule achate ho chunga ipi kabol ding hitam ati.
拉班回答雅各說：「這女兒是我的女兒，這些孩子是我的孩子，這些羊群也是我的羊群；凡在你眼前的都是我的。我的女兒並她們所生的孩子，我今日能向他們做甚麼呢？
44 Hijeh chun hung in eini kikah a kitepna nei hite hichun eini eikan khom cheh lhon ding ahi.”
來吧！你我二人可以立約，作你我中間的證據。」
45 Hichun Jacob'in hetjing nading in song khom khat aphut dohtai.
雅各就拿一塊石頭立作柱子，
46 Hichun Jacob'in asopi ho lah a aseiyin, “Songho hin chom khom un,” ati, amahon song chu khat chunga khat asethop un, hichun Jacob le Laban song kise thop komma atou lhon in kitepna ankong chu anekhom lhon tan ahi.
又對眾弟兄說：「你們堆聚石頭。」他們就拿石頭來堆成一堆，大家便在旁邊吃喝。
47 Songlhuh kise chu Laban in Jegar-sahadutha asah-in, hiche ma ma chu Jacob'in Galeed asah-e.
拉班稱那石堆為伊迦爾‧撒哈杜他，雅各卻稱那石堆為迦累得。
48 Hichun Laban in, “Tuni nikhoa hiche song lhuh hi kei le nang kah a sakhia panga ahi tai,” tia, hiche jeh chun amin jong Galeed asah in ahi.
拉班說：「今日這石堆作你我中間的證據。」因此這地方名叫迦累得，
49 Hiche mun jong hi Mizpah akiti tai, aman aseiyin, “Ajeh chu nangma le keima jong khonung teng jong leh gamla tah a umjongleh hen Pathen in ei umpi jing lhon hen.”
又叫米斯巴，意思說：「我們彼此離別以後，願耶和華在你我中間鑒察。
50 Ka chanute ho nahin suh genthei ja numei dang ho jia nahin kipuiya ahile, koima chan muhih jongle abonchan Pathen in amusoh keiye, Pathen hi nangle kei kikah a kitepna a hiche thua hi pang jing ding ahi.
你若苦待我的女兒，又在我的女兒以外另娶妻，雖沒有人知道，卻有上帝在你我中間作見證。」
51 Hiche song athopma kise ho hi Jacob in Laban jah ah, “Vejing in kei le nang kah a kihet themna hijing ding ahi tai.
拉班又說：「你看我在你我中間所立的這石堆和柱子。
52 Hiche song kise thop hile songphu hi sakhia a pang ahin, ken jong nangma suse dinga hiche hi kahin khokhel lou hel ding, nang in jong keima suse dinga hiche hi nahin khokhel louhel ding ahi.
這石堆作證據，這柱子也作證據。我必不過這石堆去害你；你也不可過這石堆和柱子來害我。
53 Abraham Pathen, Nahor Pathen chule amani pa-Pathen chu eini kah a thutan ding ahi tai,” ati. Hijeh chun Jacob jong apa Isaac ginpa min akihahsel tai.
但願亞伯拉罕的上帝和拿鶴的上帝，就是他們父親的上帝，在你我中間判斷。」雅各就指着他父親以撒所敬畏的上帝起誓，
54 Hichun Jacob in hiche molchunga chun Pathen henga maicham asem in kitepna ki hetthem na ankong jong asem in, an neh anei jou u-chun hiche jan machun molchunga chun ageh tauve.
又在山上獻祭，請眾弟兄來吃飯。他們吃了飯，便在山上住宿。
55 Laban ajing chun matah in athoudoh in achanute ho le atute ho jouse abonchan achop soh keiyin, chule abonchauvin phatthei aboh soh keiyin, hichun ama a inlam ma aki nungle kit tai.
拉班清早起來，與他外孫和女兒親嘴，給他們祝福，回往自己的地方去了。
