Luka 1
1 Aicae salakah kaom tangtang hmuen kawng thuihaih maeto pacoeng maeto kamtomh poe ah suek hanah paroeai ca tarik kaminawk oh o boeh,
Na, i te mea he tokomaha kua anga ki te whakakaupapa i te korero o nga mea kua whakatutukitia nei i waenganui i a tatou,
2 nihcae loe tangsuek na hoi hnukung ah oh o, tamthanglok toksah kaminawk mah, aicae khae thuih ih lok baktih toengah;
He mea whakarite ki nga mea i homai ki a tatou e te hunga i kite a kanohi, i mahi hoki i te kupu,
3 kahoih koek Theophila, tangsuek na hoi kaom hmuennawk to kakoep ah thaikop boih moe, hmuen kaom maeto pacoeng maeto kamtomh poe ah, nangcae khaeah tarik nahaeloe hoi tih, tiah poekhaih ka tawnh,
Koia ahau i mahara ai, i te mea kua ata whakatakina iho e ahau nga mea katoa i te timatanga mai, kia tuhituhi whakatepe atu ki a koe, e Tiopira, e te tangata pai rawa,
4 to tiah ni ang patuk o ih lok to kahoihah na panoek o tih.
Kia matau ai koe ki te tuturutanga o nga mea i whakaakona ai koe.
5 Judea siangpahrang, Herod dung ah, Zakaria, tiah ahmin kaom qaima maeto oh, anih loe Abijah ih acaeng ah oh moe, a zu Elizabeth loe Aaron ih acaeng ah oh.
No mua, no nga ra o Herora kingi o Huria, tera tohunga, ko Hakaraia te ingoa, no te wiki o Apiata: ko tana wahine hoki no nga tamahine a Arona, ko Erihapeti tona ingoa.
6 Nihnik loe Sithaw hmaa ah katoeng kami ah oh hoi moe, Angraeng mah paek ih kaalok hoi sak han koi toknawk boih coek koi kaom ai ah a sak hoi.
He hunga tika hoki raua i te aroaro o te Atua, kahore he he o ta raua haere i runga i nga kupu ako katoa, i nga tikanga a te Ariki.
7 Elizabeth loe caa kak pongah nawkta tawn hoi ai, nihnik loe saning coeh hoi parai boeh.
Na kahore a raua tamariki, he pakoko hoki a Erihapeti, a i taua wa kua maha haere rawa nga ra o tetahi, o tetahi.
8 Anih mah angmah ih kaminawk hoi Sithaw hmaa ah qaima toksakhaih tue phak naah,
Na tupono tonu, i a ia e mahi ana i a te tohunga mahi i te aroaro o te Atua i te takanga o tana wiki,
9 qaimanawk mah sakzong ih atawk baktih toengah, Angraeng tempul thungah akun moe, hmuihoih thlaekhaih loe anih ih tok ah oh.
E whakarite ana i nga ritenga o nga tohunga, ka taka mana te haere ki roto ki te whare tapu o te Ariki, tahu ai te whakakakara.
10 Hmuihoih thlaek nathuem ah, paroeai kaminawk loe tasa bangah lawkthuih o.
Na i waho te nuinga katoa o te iwi e inoi ana i te haora whakakakara.
11 To naah anih khaeah Angraeng ih van kami maeto amtueng moe, hmuihoih thlaekhaih hmaicam bantang bangah angdoet pae.
A ka puta mai ki a ia tetahi anahera a te Ariki e tu ana i te taha matau o te aata whakakakara.
12 Zakaria mah anih to hnuk naah zit moe, tasoehhaih hoiah oh.
Na ka ohorere a Hakaraia i tona kitenga i a ia, a tau ana te wehi ki a ia.
13 Toe van kami mah anih khaeah, Zakaria, zii hmah: na lawkthuihaih Sithaw mah thaih boeh; na zu Elizabeth mah capa maeto na sah pae tih, anih ih ahmin to Johan, tiah sak han oh.
Otira ka mea te anahera ki a ia, kaua e wehi, e Hakaraia: kua rangona hoki tau inoi, a ka whanau i tau wahine, i a Erihapeti, he tama mau, a ka huaina e koe tona ingoa ko Hoani.
14 Anghoehaih hoi oephaih to na tawn tih; anih tapen pongah paroeai kaminawk loe anghoe o tih.
A ka whiwhi koe i te hari me te harakoa; a he tokomaha hoki e hari i tona whanautanga.
15 Anih loe Angraeng mikhnuk ah kalen ah om ueloe, misurtui hoi paqui thaih koi hmuen roe nae mak ai; anih loe amno zok thung hoi kamtong Kacai Muithla hoiah koi tih.
E nui hoki ia i te aroaro o te Atua: e kore ia e inu i te waina, i te wai whakahaurangi ranei: a ka ki ia i te Wairua Tapu, mai ano o te kopu o tona whaea.
16 Anih mah paroeai Israel kaminawk to angmacae ih Angraeng khaeah angqoisak tih.
He tokomaha ano hoki o nga tama a Iharaira ka whakatahuritia e ia ki te Ariki, ki to ratou Atua.
17 Anih mah ampanawk ih palungthin to a caanawk khaeah angqoisak tih, lok tahngai ai kaminawk to katoeng kaminawk ih palunghahaih loklam bangah angqoisak ueloe, Angraeng hanah kaminawk omsak coek tih, anih loe Elijah ih palungthin, thacakhaih hoiah Angraeng hmaa ah caeh tih, tiah a naa.
Ka haere ano ia i tona aroaro i runga i te wairua, i te mana, o Iraia, hei whakatahuri i nga ngakau o nga matua ki nga tamariki, i te hunga whakatuturi ki nga whakaaro o te hunga tika; hei whakarite mo te Ariki i tetahi iwi i ata taka mona.
18 Zakaria mah van kami khaeah, Hae hmuen hae kawbangmaw ka panoek thai tih? Kai loe mitong boeh moe, ka zu doeh mitong boeh, tiah a naa.
Na ko te meatanga a Hakaraia ki te anahera, Ma te aha ka matau ai ahau ki tenei mea? he koroheke nei hoki ahau, kua maha haere hoki nga ra o taku wahine.
19 To naah van kami mah anih khaeah, Kai loe Sithaw hmaa ah angdoe, Gabriel ah ka oh; lok kang thuih moe, kahoih hae anghoehaih tamthangnawk patuek han ih ni nang khaeah ang patoeh.
Na ka whakahoki te anahera, ka mea ki a ia, Ko Kapariera ahau, kei te aroaro o te Atua toku turanga; kua tonoa mai hoki ahau ki te korero ki a koe, ki te whakapuaki i tenei rongo pai ki a koe.
20 Khenah, atue phak naah akoep han koi kang thuih ih loknawk to na tang ai pongah, hae hmuennawk ohhaih ni pha ai karoek to, lok na aa tih, tiah a naa.
Nana, ka noho puku koe, kahore hoki e puta te korero i a koe, kia tae mai ra ano te ra e meatia ai enei mea, mou kihai i whakapono ki aku kupu, ka mana nei i te wa e rite ai.
21 Kaminawk mah Zakariah to zing o, anih loe tempul thungah akra parai boeh pongah dawnrai o.
A tatari tonu te iwi ki a Hakaraia, me te miharo ano i a ia e whakaroa ana i roto i te whare tapu.
22 Anih tasa bang tacawt naah loe, kaminawk khaeah lokthui thai ai boeh: anih loe lok apae ai, kaminawk khaeah ban hoiah ni angmathaih a sak pae: to pongah kaminawk mah anih loe tempul thungah hnuksakhaih a hnuk kalang mue, tiah poek o.
A, i tona putanga mai ki waho, kihai ia i ahei te korero ki a ratou: a ka mohio ratou kua kite ia i tetahi putanga atua ki a ia i roto i te whare tapu: hono tonu tana waitohu ki a ratou me te wahangu ano.
23 Anih loe a toksakhaih boeng pacoengah, angmah im ah amlaem.
A ka rite nga ra hei minitatanga mana, ka hoki ia ki tona whare.
24 To ninawk boeng pacoengah a zu Elizabeth to zokpom; anih loe khrah pangato thung imthung ah anghawk,
Na muri iho i aua ra ka hapu tana wahine, a Erihapeti, a e rima nga marama i whakangaro ai i a ia, a i mea ia,
25 anih mah ang khet nathuem ah, kaminawk salakah kai kasae thuihaih to takhoe ving hanah, Angraeng mah kai hanah hae hmuen hae sak boeh, tiah a thuih.
Ko ta te Ariki tenei i mea ai ki ahau, i nga ra i titiro mai ai ia, ki te whakamutu i toku tawainga i roto i nga tangata.
26 Elizabeth zokpomhaih khrah tarukto phak naah, Sithaw mah van kami Gabriel to Kalili prae, Nazareth vangpui ah kaom,
Na i te ono o nga marama ka tonoa a Kapariera, te anahera, e te Atua ki tetahi pa o Kariri, ko Nahareta te ingoa,
27 David imthung takoh Joseph, tiah ahmin kaom kami mah hamh ih tangla cuem khaeah patoeh; tangla kacuem ih ahmin loe Meri.
Ki tetahi wahine i taumautia ma tetahi tangata, ko Hohepa te ingoa, no te whare o Rawiri; ko te ingoa o te wahine ko Meri.
28 Anih khaeah van kami to caeh moe, Kasang koek tahamhoih hnu kami, anghoe ah! Sithaw loe nang hoi nawnto oh: nang loe nongpatanawk thungah tahamhoih kami ah na oh, tiah a naa.
Na, ko tona haerenga ki roto, ki a ia, ka mea, Tena koe, e te wahine kua manakohia nei; kei a koe te Ariki: ko koe te manaakitia i roto i nga wahine.
29 Meri mah anih to hnuk naah, dawnrai, a palung thung hoiah kawbaktih kami tapringhaih lok maw vai, tiah poek.
Otira he nui tona oho ki taua kupu, ka whakaaroaro ki te tikanga o tenei ohatanga.
30 Toe van kami mah anih khaeah, Meri, Zii hmah: nang loe Sithaw mah palung tong ih kami ah na oh boeh.
Na ka mea te anahera ki a ia, Kei wehi koe, e Meri; kua paingia hoki koe e te Atua.
31 Khenah, zok na pomh ueloe, caa nongpa maeto na sah tih, anih ih ahmin loe JESU, tiah sak han oh.
Nana, tera koe e hapu, ka whanau he tama, a ka huaina e koe tona ingoa ko Ihu.
32 Anih loe paroeai len tih, Sang koek Capa, tiah kawk o tih: Angraeng Sithaw mah Ampa David ih angraeng tangkhang to anih khaeah paek tih:
Ka nui ia, ka kiia hoki ko te Tama a te Runga Rawa: a ka hoatu ki a ia e te Ariki, e te Atua, te torona o Rawiri, o tona papa.
33 Anih mah Jakob imthung to dungzan ah uk tih; a prae loe boenghaih om mak ai, tiah a naa. (aiōn g165)
Hei kingi hoki ia mo te whare o Hakopa ake ake; e kore ano e mutu tona rangatiratanga. (aiōn g165)
34 To naah Meri mah van kami khaeah, Hae hmuen loe kawbangmaw angcoeng thai tih? Nongpa hoi ka om ai bae, tiah a naa.
Na ka mea a Meri ki te anahera, E peheatia tenei, kahore nei hoki ahau e mohio ki te tane?
35 Van kami mah anih khaeah, Kacai Muithla na nuiah om tih, Kasang koek sakthaihaih tha mah na oh haih tih: to pongah nang khaeah tapen han koi Ciimcai Capa loe Sithaw Capa, tiah kawk tih.
Na ka whakahoki te anahera, ka mea ki a ia, Ka tae te Wairua Tapu ki runga ki a koe, ka taumarumaru iho te kaha o te Runga Rawa ki runga ki a koe: no reira hoki ka kiia te mea e whanau mai he tapu, ko te Tama a te Atua.
36 Khenah, nam nawkamya ah kaom Elizabeth doeh mitong pacoengah caa nongpa maeto pomh boeh: anih loe caa kak, toe vaihi zokpomhaih khrah tarukto oh boeh.
Na, ko tou whanaunga, ko Erihapeti, kua hapu hoki ia i tona ruruhitanga, he tama; a koe te ono tenei o nga marama ki a ia, i kiia ra he pakoko.
37 Sithaw han angcoeng thai ai hmuen tidoeh om ai, tiah a naa.
Kahore hoki he kupu i ahu mai i te Atua i kore e whai mana.
38 To naah Meri mah, Khenah, kai loe Angraeng ih toksah nongpata ah ni ka oh; na thuih ih lok baktih toengah ka nuiah om nasoe, tiah a naa. To pacoengah van kami mah anih to caehtaak.
Ano ra ko Meri, Ina, te pononga a te Ariki; kia peratia ahau me tau i korero ai. A mawehe atu ana te anahera i a ia.
39 Meri loe angthawk moe, Judea prae mae nuiah kaom vangpui maeto ah karangah caeh;
Na ka whakatika a Meri i aua ra, a haere kaika ana ki te whenua pukepuke ki tetahi pa o Hura;
40 Zakariah ih imthung ah akun moe, Elizabeth to lok tapring.
A ka tomo ki te whare o Hakaraia, ka oha ki a Erihapeti.
41 Meri mah tapring ih lok to Elizabeth mah thaih naah, a zok thung ih nawkta to angtawt; to naah Elizabeth loe Kacai Muithla hoiah koi:
A, no te rongonga o Erihapeti i te oha a Meri, ka koiri te tamaiti i roto i tona kopu; na kua ki a Erihapeti i te Wairua Tapu:
42 anih mah, Nang loe nongpatanawk thungah tahamhoih kami ah na oh, na zok thung ih athaih doeh tahamhoih.
A he nui tona reo ki te karanga, ka mea, Ka manaakitia koe i roto i nga wahine, ka manaakitia ano te hua o tou kopu.
43 Tipongah maw ka Angraeng ih amno ah ohhaih to kai khaeah ang paek?
No hea hoki tenei ki ahau, kia haere mai te whaea o toku Ariki ki ahau?
44 Khenah, nang tapringhaih lok to ka thaih naah, anghoe loiah ka zok thung ih nawkta to amloep tahang.
Na, pa kau mai te reo o tau oha ki oku taringa, ka oho te tamaiti i toku kopu i te hari.
45 Angraeng khae hoi thuih ih loknawk loe anih khaeah akoep tih, tiah tanghaih tawn nongpata loe tahamhoih, tiah tha hoiah a hangh.
Ka koa ano ia e whakapono ana: ka whakaritea hoki nga mea i korerotia ki a ia e te Ariki.
46 Meri mah, Ka hinghaih pakhra mah Angraeng to pakoeh moe,
A ka mea a Meri, Ka whakanui toku wairua i te Ariki,
47 pahlongkung Sithaw khaeah palung anghoehaih ka tawnh.
E hari ana toku wairua ki te Atua, ki toku Kaiwhakaora;
48 Poek kahnaem a tamna nongpata to anih mah khet boeh: khenah, vaihi hoi kamtong kaminawk boih mah tahamhoih kami, tiah na kawk o tih.
Mona i titiro ki te iti o tana pononga; ta te mea hoki katahi ahau ka kiia e nga whakatupuranga katoa e haere ake nei, he wahine hari.
49 Thacak kami mah kai hanah kalen parai hmuennawk to ang sak pae boeh; anih ih ahmin loe ciimcai.
He nui hoki nga mahi a te Mea Kaha ki ahau; he tapu hoki tona ingoa.
50 Anih palungnathaih loe anih zithaih tawn kaminawk nuiah adung maeto pacoeng maeto khoek to oh.
He mahi tohu tana ki te hunga e wehi ana ki a ia, ki tenei whakatupuranga, ki tenei whakatupuranga.
51 Anih mah a ban thacakhaih to amtuengsak moe, poeksang kaminawk to anghaehsak phaeng.
Kua whakaputaina he kaha e ia, ara e tona ringa; nana te hunga whakakake i marara ai, i te whakaaro o o ratou ngakau.
52 Thacak kaminawk to angmacae ih angraeng tangkhang nui hoiah pakhrak tathuk moe, poek pahnaem kaminawk to tapom tahang.
Kua whakataka e ia nga piriniha i o ratou torona, a whakateiteitia ake ana te hunga iti.
53 Zok amthlam kaminawk to kahoih hmuennawk hoiah zok amhahsak moe, angraengnawk to bangkrai ah patoeh ving.
Kua whakakiia e ia te hunga mate hiakai ki nga mea pai; kua tonoa kautia atu te hunga taonga.
54 A palungnathaih to pahnet ai pongah a tamna Israel to abomh;
Kua tautokona e ia a Iharaira, tana pononga, he whakamahara hoki ki tana mahi tohu;
55 aicae ampanawk khaeah a thuih ih lok baktih toengah, Abraham hoi a caanawk khaeah doeh boeng ai ah a thuih, tiah thuih. (aiōn g165)
Ki a Aperahama ratou ko tana whanau ake tonu atu, pera hoki me tana i korero ai ki o tatou matua. (aiōn g165)
56 Meri loe Elizabeth hoi khrah thumto oh pacoengah, angmah im ah amlaem.
Na tata tonu ki te toru marama a Meri e noho ana ki a ia, a hoki ana ki tona whare.
57 Elizabeth nawkta tapenhaih tue phak naah loe, anih mah caa nongpa maeto sak.
A ka rite te taima o Erihapeti e whanau ai; na ka whanau he tama.
58 Kawkruk maw Angraeng mah a palungnathaih anih nuiah amtuengsak, tiah imtaeng kaminawk hoi angmah ih nawkamyanawk mah thaih o naah, anih to anghoe o haih.
A ka rongo te hunga e noho tata ana, me ona whanaunga, kua whakanuia e te Ariki tona aroha ki a ia; na ka hari tahi me ia.
59 Ni tazetto naah loe tangzat hin aah hanah nawkta to a caeh o haih; nihcae mah anih ih ahmin loe ampa ih ahmin palawk hanah Zakariah, tiah sak han oh, tiah a thuih o.
A i te waru o nga ra ka haere mai ratou ki te kokoti i te tamaiti; ka mea kia huaina e ratou ko Hakaraia, ko te ingoa o tona papa.
60 Amno mah, to tih na ai ni; anih ih ahmin loe Johan, tiah sak han oh, tiah a naa.
Na ka whakahoki tona whaea, ka mea, Kahore; engari me hua ia ko Hoani.
61 Nihcae mah anih khaeah, Na caengnawk thungah hae baktih ahmin hae om ai, tiah a naa o.
Na ko ta ratou meatanga ki a ia, Ara, kahore tenei ingoa i huaina ki tetahi o ou whanaunga.
62 To pongah nihcae mah nawkta ih ahmin kawbangmaw sak han, tiah ampa khaeah ban hoi angmathaih a sak pae moe, a dueng o.
Na ka ui ratou ki tona papa, he mea waitohu, ko wai tana e pai ai kia huaina ki a ia.
63 To naah anih mah ca trikhaih thlung kangphaek to hnik moe, Anih ih ahmin loe Johan, tiah tarik: to naah nihcae dawnrai o boih.
Ka mea ia ki tetahi papa tuhituhi, a ka tuhituhi, ka mea, Ko Hoani hei ingoa mona. A miharo ana ratou katoa.
64 Akra ai ah anih ih pakha to am-ongh pae moe, palai doeh name pae roep, anih loe lok apaeh moe, Sithaw to pakoeh.
Na whai reo tonu iho tona mangai, ka matara tona arero, ka korero ia, ka whakapai ki te Atua.
65 To tiah hmuen to oh pacoengah nihcae taengah kaom kaminawk boih nuiah zithaih to phak: hae tiah kaom hmuen kawng to Judea prae mae nuiah kaom kaminawk boih mah thuih o.
A tau ana te wehi ki te hunga katoa e noho tata ana ki a ratou: ka korerotia enei mea katoa puta noa i te whenua pukepuke katoa o Huria.
66 To lok thaih kaminawk boih mah, Angraeng ih ban anih nuiah oh pongah, hae nawkta loe kawbaktih nawkta ah maw om tih vai? tiah palung thung hoiah a poek o.
Na ka rongoatia enei mea e te hunga katoa i rangona ai ki roto ki o ratou ngakau, ka mea, He tamaiti aha ianei tenei? i a ia hoki te ringa o te Ariki.
67 Ampa Zakariah loe Kacai Muithla hoiah koi moe,
Na kua ki a Hakaraia, tona papa, i te Wairua tapu, ka poropiti, ka mea,
68 Israel kaminawk ih Sithaw loe tahamhoihaih om nasoe; anih loe angmah ih kaminawk khaeah paqaih moe, angmah ih kaminawk to akrang boeh,
Kia whakapaingia te Ariki, te Atua o Iharaira; kua titiro mai hoki ia, kua hoko i tana iwi,
69 a tamna David imthung ah aicae hanah pahlonghaih takii maeto tacawtsak boeh;
Kua whakaarahia ake e ia he haona whakaora mo tatou, i roto i te whare o Rawiri, o tana pononga;
70 long amtong tangsuek na hoiah angmah ih kaciim tahmaanawk ih pakha hoi thuih ih lok baktih toengah: (aiōn g165)
Ko tana hoki ia i korerotia e te mangai o ana poropiti tapu, no te timatanga mai ano o te ao: (aiōn g165)
71 aicae loe aimacae misa hoi aicae hnuma kaminawk boih ih ban thung hoiah a loih o tih;
Hei whakaora i a tatou i o tatou hoa whawhai, i te ringa ano o te hunga katoa e kino ana ki a tatou;
72 aicae ampanawk khaeah lokkam ih palungnathaih to amtuengsak moe, angmah ih kaciim lokmaihaih to pahnet han ai ah,
Hei whakaputa i te mahi tohu ki o tatou tupuna, hei whakamahara ki tana kawenata tapu;
73 anih loe aicae ampa Abraham khaeah lokkamhaih to sak boeh:
Ki te oati i oati ai ia ki a Aperahama, ki to tatou tupuna,
74 zithaih tawn ai ah a hing o na thung, ciimcaihaih hoi toenghaih hoiah anih ih tok to a sak o hanah, aimacae misa ban thung hoiah aicae to na loisak tih.
Kia tukua mai e ia ki a tatou he ora i te ringa o o tatou hoa whawhai, kia mahi wehikore tatou ki a ia,
I runga i te tapu, i te tika, ki tona aroaro, i nga ra katoa e ora ai tatou.
76 Nawkta, nang loe, Kasang koek ih tahmaa ah na oh, tiah kawk o tih: nang loe Anih ih loklam paroep hanah Angraeng hmaa ah na caeh tih;
A ko koe, e tama, ka kiia ko te poropiti a te Runga Rawa: e haere hoki koe i te aroaro o te Ariki, hei whakapai i ona ara;
77 nihcae zaehaihnawk tahmenhaih rang hoiah Anih ih kaminawk khaeah pahlonghaih kawng panoeksak hanah,
Hei whakamatau i tana iwi ki te ora, i o ratou hara e murua ana;
78 van ranui ih ni bae baktih toengah, aicae Sithaw palungnathaih loe aicae khaeah ni baktiah bae tih boeh;
He mea hoki na te aroha, na te mahi tohu a to tatou Atua; na reira hoki i puta mai ai te puaotanga o runga ki a tatou,
79 khoving thung hoi duekhaih tahlip tlim ah anghnu kaminawk to aanghaih paek moe, misa angdaehhaih loklam ah aicae khok takansakhaih ni loe angzoh boeh, tiah lok taphong.
Hei whakamarama i te hunga e noho ana i te pouri, i te atarangi hoki o te mate, hei whakatika i o tatou waewae ki te huarahi o te rangimarie.
80 Nawkta loe poekhaih palungthin thacakhaih hoiah qoeng tahang, anih loe Israel kaminawk khaeah amtueng ai karoek to praezaek ah khosak.
Na ka tupu taua tamaiti, a ka kaha haere tona wairua, a noho ana i nga koraha, taea noatia te ra e whakakitea ai ia ki a Iharaira.
