Panultihon 23

1 Kong ikaw magalingkod sa pagkaon uban sa usa ka punoan, Paniira sa masingkamoton siya nga anaa sa imong atubangan;

Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;

2 Ug ibutang ang usa ka cuchillo sa imong totonlan, Kong ikaw usa ka tawo nga ulipon sa kailibgon.

I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.

3 Ayaw pagtinguhaa ang iyang mga lamiang pagkaon; Sa nakita mo nga sila maoy malimbongon nga makaon.

Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.

4 Ayaw paghago sa imong kaugalingon sa pagpakadato; Hunong gikan sa imong kaugalingong kaalam.

Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.

5 Ibutang mo ba ang imong mga mata ibabaw nianang dili mao? Kay sa pagkatinuod ang mga bahandi magahimo ug mga pako sa ilang kaugalingon, Sama sa usa ka agila nga nagalupad paingon ngadto sa langit.

Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.

6 Ayaw pagkan-a ang tinapay niya nga may usa ka dautan nga mata, Ni kaibgan mo ang iyang mga lamiang makaon:

Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.

7 Kay maingon nga siya nagahunahuna sa sulod sa iyang kaugalingon, sa ingon niana mao man siya: Kumaon ka ug uminum, siya magaingon kanimo; Apan ang iyang kasingkasing wala iduyog kanimo.

Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.

8 Ang usa ka hungit nga imong nakaon imong igasuka, Ug pagulaa ang imong mga q2 matam-is nga pulong.

Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.

9 Ayaw pagsulti diha sa pagdungog sa usa ka buang; Kay siya magatamay sa kaalam sa imong mga pulong.

Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.

10 Ayaw pagbalhina ang karaang mohon sa yuta; Ug ayaw pagsulod sa kaumahan sa mga ilo:

Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.

11 Kay ang ilang Mamamawi kusganon man; Siya magalaban sa ilang katungod batok kanimo.

Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.

12 Ibutang ang imong kasingkasing sa pahamatngon, Ug ang imong mga igdulungog sa mga pulong sa kahibalo.

Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.

13 Ayaw pagpunggi ang pagbadlong gikan sa bata; Kay kong imong hampakon siya sa bunal, siya dili mamatay.

Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.

14 Imong pagahampakon gayud siya uban sa bunal, Ug maluwas ang iyang kalag gikan sa Sheol. (Sheol h7585)

Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)

15 Anak ko, kong ang imong kasingkasing magmaalamon, Ang akong kasingkasing magamalipayon, bisan ang akong kasingkasing:

Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;

16 Oo, ang akong kasingkasing magamalipayon, Kong ang imong mga ngabil magapamulong sa mga butang nga matarung.

I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.

17 Ayaw itugot sa imong kasingkasing sa pagkasina sa mga makasasala; Apan himoa ang pagkahadlok kang Jehova sa tanang mga adlaw:

Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;

18 Kay sa pagkatinuod adunay usa ka balus; Ug ang imong paglaum dili pagaputlon.

Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.

19 Mamati ka, anak ko, ug magmaalamon ka, Ug mandoi ang imong kasingkasing diha sa dalan.

Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.

20 Ayaw pagtipon taliwala sa mga palainum sa vino, Taliwala sa mga ulitan nga komakaon sa unod:

Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;

21 Kay ang palahubog ug ang ulitan modangat sa kawalad-on; Ug ang pagkahingatulog magapasaput sa usa ka tawo sa mga nuog.

Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.

22 Pamati sa imong amahan nga nanganak kanimo, Ug ayaw pagtamaya ang imong inahan kong siya matigulang na.

Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.

23 Palita ang kamatuoran, ug ayaw kini pag-ibaligya; Oo, ang kaalam, ug pahamatngon, ug ang salabutan.

Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.

24 Ang amahan sa matarung malipayon sa daku uyamut; Ug kadtong manganak sa usa ka manggialamon nga bata nagamalipayon tungod kaniya.

Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.

25 Lipaya ang imong amahan ug ang imong inahan, Ug pasadyaa siya nga nanganak kanimo.

Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.

26 Anak ko, ihatag kanako ang imong kasingkasing; Ug ipahimuot sa imong mga mata ang akong mga dalan.

Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.

27 Kay ang usa ka bigaon maoy usa ka halalum nga kanal; Ug ang usa ka babaye nga dumuloong maoy usa ka masigpit nga gahong.

Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.

28 Oo, siya magabanhig ingon sa usa ka kawatan, Ug magadugang sa mga maluibon sa taliwala sa mga tawo.

Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.

29 Kinsa man ang may kasakit? kinsa man ang may kasubo? kinsa man ang may panagkabingkil? Kinsa man ang may pagbagulbol? kinsa man ang may mga samad sa walay gipasikaran? Kinsa man ang may kapula sa mga mata?

U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?

30 Mao kadtong magapabilin sa pag-inum-inum ug vino; Kadtong magapanggula aron sa pagpangita sa sinakot nga vino.

Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.

31 Dili ka magtan-aw sa vino kong kini magapula, Kong kini magapangidlap sulod sa copa, Sa diha nga kini magaagay nga mahapsay:

Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.

32 Kay sa katapusan kini magapamaak sama sa bitin, Ug moikos sama sa udto-udto.

Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;

33 Ang imong mga mata makasudong sa mga butang nga katingalahan, Ug ang imong kasingkasing magapamulong sa baliko nga mga butang.

Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;

34 Oo, ikaw maingon niadtong nagahigda sa kinataliwad-an sa dagat, Kun maingon niadtong nagahigda sa kinatumyan sa palo sa sakayan.

I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;

35 Sila nagbunal kanako, moingon ka, ug ako wala maunsa; Sila naglatos kanako, ug kini wala ko batia: Anus-a ba ako magamata? Pangitaon ko pa kini pag-usab.

[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.