Lucas 19
1 Unya si Jesus misulod sa Jerico ug miagi niini.
So He entered Jericho and was passing through the town.
2 Ug didtoy usa ka lalaki nga ginganlan si Zaqueo. Siya punoan sa mga maniningil sa buhis, ug siya dato.
There was a man there called Zacchaeus, who was the local surveyor of taxes, and was wealthy.
3 Ug siya naninguha sa pagtan-aw kon unsang pagkatawhana si Jesus, apan wala siya makahimo tungod sa panon sa katawhan, kay siya ugod mubo man.
He was anxious to see what sort of man Jesus was; but he could not because of the crowd, for he was short in stature.
4 Ug siya midalagan sa unahan ug misaka sa usa ka kahoyng sikomoro aron sa pagtan-aw kaniya, kay siya taliagi man niadtong dalana.
So he ran on in front and climbed up a mulberry tree to see Him; for He was about to pass that way.
5 Ug sa paghiabut ni Jesus niadtong dapita, siya mihangad ug miingon kaniya, "Zaqueo, dumali ka pagkanaug, kay kinahanglan adto ako moabut sa imong balay karong adlawa."
As soon as Jesus came to the place, He looked up and said to him, "Zacchaeus, come down quickly, for I must stay at your house to-day."
6 Ug siya midali pagkanaug, ug kaniya midawat siya nga malipayon.
So he came down in haste, and welcomed Him joyfully.
7 Ug sa ilang pagkakita niini, silang tanan nanagbagutbot nga nag-ingon, "Misulod siya sa pag-abut diha sa balay sa usa ka tawong makasasala."
When they all saw this, they began to complain with indignation. "He has gone in to be the guest of a notorious sinner!" they said.
8 Ug si Zaqueo mitindog ug miingon sa Ginoo, "Tan-awa, Ginoo, ang katunga sa akong kabtangan ihatag ko sa mga kabus; ug kon ugaling diha man kanilay akong gikalimbongan ug bisan unsa, igauli ko kini sa upat ka pilo."
Zacchaeus however stood up, and addressing the Lord said, "Here and now, Master, I give half my property to the poor, and if I have unjustly exacted money from any man, I pledge myself to repay to him four times the amount."
9 Ug si Jesus miingon kaniya, "Niining adlawa karon, ang kaluwasan nahiabut niining balaya, sanglit siya usab anak man ni Abraham.
Turning towards him, Jesus replied, "To-day salvation has come to this house, seeing that he too is a son of Abraham.
10 Kay ang Anak sa Tawo mianhi sa pagpangita ug pagluwas sa nawala."
For the Son of Man has come to seek and to save that which was lost."
11 Ug sa nagpatalinghug sila niining mga butanga, si Jesus mipadayon ug misugilon kanila sa usa ka sambingay, tungod kay siya nagkahiduol na man sa Jerusalem, ug tungod kay ila mang gidahum nga ang gingharian sa Dios igapadayag dihadiha.
As they were listening to His words, He went on to teach them by a parable, because He was near to Jerusalem and they supposed that the Kingdom of God was going to appear immediately.
12 Busa miingon siya, "Usa ka tawong hamili mipanaw ngadto sa halayong yuta aron sa pagdawat ug harianong gahum alang sa iyang kaugalingon, ug sa pagpauli tapus niini.
So He said to them, "A man of noble family travelled to a distant country to obtain the rank of king, and to return.
13 Ug iyang gipatawag ngadto kaniya ang napulo sa iyang mga ulipon, ug sila iyang gihatagan ug napulo ka mina ug giingnan niya, `Ipatigayon ninyo kini hangtud sa akong pagpauli.'
And he called ten of his servants and gave each of them a pound, instructing them to trade with the money during his absence.
14 Apan ang iyang mga tagilungsod nanagdumot kaniya, ug siya ilang gipasundan ug mga tinugyanan aron sa pag-ingon, `Dili kami buot nga maoy magahari kanamo kining tawhana.'
"Now his countrymen hated him, and sent a deputation after him to say, 'We are not willing that he should become our king.'
15 Sa iya nang paghiuli, tapus madawat niya ang harianong gahum, iyang gipasugoan sa pagduol kaniya ang maong mga ulipon nga iyang gikahatagan sa kuwarta, aron iyang mahibaloan kon pilay ilang nakita sa patigayon.
And upon his return, after he had obtained the sovereignty, he ordered those servants to whom he had given the money to be summoned before him, that he might learn their success in trading.
16 Ug sa iyang atubangan miduol ang nahauna nga nag-ingon, `Senyor, ang imong usa ka mina hingdugangan ug napulo ka mina.'
"So the first came and said, "'Sir, your pound has produced ten pounds more.'
17 Ug siya miingon kaniya, `Mao kana, maayong ulipon! Tungod kay sa diyutay kaayo kasaligan ka man diay, ikaw igapahimutang nga magbubuot sa napulo ka lungsod.'
"'Well done, good servant,' he replied; 'because you have been faithful in a very small matter, be in authority over ten towns.'
18 Ug ang ikaduha miduol nga nag-ingon, `Senyor, ang imong usa ka mina hingdugangan ug lima ka mina.'
"The second came, and said, "'Your pound, Sir, has produced five pounds.'
19 Ug siya miingon kaniya, `Ug ikaw igapahimutang nga magbubuot sa lima ka lungsod.'
"So he said to this one also, "'And you, be the governor of five towns.'
20 Ug unya miduol ang usa nga nag-ingon, `Senyor, ania ra ang imong mina nga akong gitipigan, giputos ug panyo;
"The next came. "'Sir,' he said, 'here is your pound, which I have kept wrapt up in a cloth.
21 kay nahadlok ako kanimo, sanglit ikaw mapig-uton man ugod nga pagkatawo; ikaw nagakuha man sa dili imong binutang, ug nagaani sa dili imong pinugas.'
For I was afraid of you, because you are a severe man: you take up what you did not lay down, and you reap what you did not sow.'
22 Ug siya mitubag kaniya, `Lampingasan nga ulipon, pinaagi sa kaugalingon mong sulti pagahukman ko ikaw sa silot! Nasayud ka man diay unta nga ako maoy usa ka tawong mapig-uton, nga nagakuha sa dili akong binutang ug nagaani sa dili akong pinugas,
"'By your own words,' he replied, 'I will judge you, you bad servant. You knew me to be a severe man, taking up what I did not lay down, and reaping what I did not sow:
23 nan, nganong wala man lamang nimo idiposito ang akong kuwarta sa bangko, aron nga sa akong paghiuli makuha ko unta kini nga may tubo?
why then did you not put my money into a bank, that when I came I might have received it back with interest?
24 "Ug siya miingon kanila nga nanagtindog sa duol, " Kuhaa kaniya ang usa ka mina, ug ihatag kana kaniya nga may napulo ka mina!'
"And he said to those who stood by, "'Take the pound from him and give it to him who has the ten pounds.'
25 (Ug sila miingon kaniya, `Senyor, siya aduna nay napulo ka mina'')
("They said to him, "'Sir, he already has ten pounds.')
26 `Sultihan ko kamo, nga siya nga adunay iya pagahatagan ug labaw pa; apan siya nga walay iya. pagakuhaan sa bisan unsa nga anaa kaniya.
"'I tell you that to every one who has anything, more shall be given; and from him who has not anything, even what he has shall be taken away.
27 "Ug mahitungod niining akong mga kaaway nga wala mobuot nga ako maoy magahari kanila, dad-a sila dinhi ug patya ninyo sila sa akong atubangan.'"
But as for those enemies of mine who were unwilling that I should become their king, bring them here, and cut them to pieces in my presence.'"
28 Ug sa nakapamulong na siya niini, siya mipadayon paglakaw nga nag-una sa pagtungas padulong sa Jerusalem.
After thus speaking, He journeyed onward, proceeding up to Jerusalem.
29 Ug sa nagkahiduol na siya sa Betfage ug Betania, sa bungtod nga ginganlan ug Olivo, duha sa iyang mga tinun-an gisugo niya
And when he was come near Bethphage and Bethany, at the Mount called the Oliveyard, He sent two of the disciples on in front,
30 "nga nag-ingon, " Umadto kamo nianang balangay sa atbang diin inigsulod ninyo inyong makita ang usa ka nating asno nga gihigot, nga wala pa gayud hikabay-ig tawo; hubara ninyo kini ug dad-a dinhi.
saying to them, "Go into the village facing you. On entering it you will find an ass's foal tied up which no one has ever yet ridden: untie it, and bring it here.
31 Kon adunay mangutana kaninyo, `Nganong gihubad ninyo kana?' isulti ninyo kini, `Gikinahanglan siya sa Ginoo.'"
And if any one asks you, 'Why are you untying the colt?' simply say, 'The Master needs it.'"
32 Ug nangadto ang iyang mga gisugo, ug ilang nakita kini sumala sa iyang giingon kanila.
So those who were sent went and found things as He had told them.
33 Ug samtang naghubad sila sa nating asno, ang mga tag-iya niini miingon kanila, "Nganong inyo mang gihubad kanang nati?"
And while they were untying the colt the owners called out, "Why are you untying the colt?"
34 Sila mitubag nga nag-ingon, "Gikinahanglan siya sa Ginoo."
and they replied, "The Master needs it."
35 Ug ilang gidala kini ngadto kang Jesus, ug sa gikahapinan na nila kini sa ilang mga kupo, si Jesus ilang gipakabayo niini.
Then they brought it to Jesus, and after throwing their outer garments on the colt they placed Jesus on it.
36 Ug sa nagpalakaw na siya niini, sila nanagpamuklad sa ilang mga kupo diha sa dalan.
So He rode on, while they carpeted the road with their garments.
37 Ug sa nagkahiduol na siya, sa diha na siya sa lugsonganan sa Bungtod sa mga Olivo, sa makusog nga tingog ang tibuok panon sa mga tinun-an misugod sa paghugyaw ug sa pagdalayeg sa Dios tungod sa mga milagro nga nakita nila,
And when He was now getting near Jerusalem, and descending the Mount of Olives, the whole multitude of the disciples began in their joy to praise God in loud voices for all the mighty deeds they had witnessed.
38 nga nanag-ingon, "Dalaygon ang Hari nga nagaanhi sa ngalan sa Ginoo!" Kalinaw sa langit ug himaya sa kahitas-an!"
"Blessed is the King," they cried, "who comes in the name of the Lord: in Heaven peace, and glory in the highest realms."
39 Ug sa panon sa katawhan dihay mga Fariseo nga miingon kaniya, "Magtutudlo, badlonga gani ang imong mga tinun-an."
Thereupon some of the Pharisees in the crowd appealed to Him, saying, "Rabbi, reprove your disciples."
40 Kanila mitubag siya nga nag-ingon, "Sultihan ko kamo, nga kon kini sila nagpakahilum pa, ang mga bato mao ang managsinggit."
"I tell you," He replied, "that if they became silent, the very stones would cry out."
41 Ug sa nagkahiduol na siya ug sa pagkakita niya sa siyudad, kini iyang gihilakan
When He came into full view of the city, He wept aloud over it, and exclaimed,
42 nga nag-ingon, "Kon unta bisan karon nahibalo pa lamang ikaw sa mga butang nga maoy pasikaranan sa kalinaw! Apan natago kini karon gikan sa imong mga mata.
"O that at this time thou hadst known--yes even thou--what makes peace possible! But now it is hid from thine eyes.
43 Kay ikaw pagahiabtan ra sa mga adlaw nga ang imong mga kaaway magapakural ug yuta libut kanimo, ug ikaw pagalikusan ug pagapiiton sa tanang dapit,
For the time is coming upon thee when thy foes will throw up around thee earthworks and a wall, investing thee and hemming thee in on every side.
44 ug igapusdak ikaw sa yuta, ikaw ug ang imong mga kabataan sa sulod kanimo, ug dili nila ikaw binlan ug usa ka bato nga magapatong sa bato; kay ikaw wala man makaila sa panahon sa pagduaw kanimo."
And they will dash thee to the ground and thy children within thee, and will not leave one stone upon another within thee; because thou hast not recognized the time of thy visitation."
45 Ug siya misulod sa templo ug ang mga tawo nga nanagpamaligya iyang gisugdan sa pag-abog paingon sa gawas,
Then Jesus entered the Temple and proceeded to drive out the dealers.
46 ug siya miingon kanila, "Kini nahisulat, `Ang akong balay pagatawgon nga balayng ampoanan; apan kini gihimo ninyong langub sa mga tulisan."
"It is written," He said, "'And My house shall be the House of Prayer,' but you have made it a robbers' cave."
47 Ug siya nagpanudlo matag-adlaw sulod sa templo, ug ang mga sacerdote nga punoan ug ang mga escriba ug ang kadagkuan sa mga katawhan naninguha sa pagpatay kaniya;
And day after day He taught in the Temple, while the High Priests and the Scribes were devising some means of destroying Him, as were also the leading men of the people.
48 apan wala silay nakaplagan nga sarang mahimo nila, kay ang tanang mga tawo nagpadayon man sa paghangad sa pagpatalinghug kaniya.
But they could not find any way of doing it, for the people all hung upon His lips.
