Lucas 19
1 Unya si Jesus misulod sa Jerico ug miagi niini.
He entered and was passing through Jericho.
2 Ug didtoy usa ka lalaki nga ginganlan si Zaqueo. Siya punoan sa mga maniningil sa buhis, ug siya dato.
And look, there was a man named Zacchaeus. He was a chief tax collector, and he was rich.
3 Ug siya naninguha sa pagtan-aw kon unsang pagkatawhana si Jesus, apan wala siya makahimo tungod sa panon sa katawhan, kay siya ugod mubo man.
He was trying to see who Jesus was, and could not because of the crowd, because he was short.
4 Ug siya midalagan sa unahan ug misaka sa usa ka kahoyng sikomoro aron sa pagtan-aw kaniya, kay siya taliagi man niadtong dalana.
He ran on ahead, and climbed up into a sycamore tree to see him, for he was to pass that way.
5 Ug sa paghiabut ni Jesus niadtong dapita, siya mihangad ug miingon kaniya, "Zaqueo, dumali ka pagkanaug, kay kinahanglan adto ako moabut sa imong balay karong adlawa."
And as he came to the place, looking up, Jesus saw him, and said to him, "Zacchaeus, hurry and come down, for today I must stay at your house."
6 Ug siya midali pagkanaug, ug kaniya midawat siya nga malipayon.
He hurried, came down, and received him joyfully.
7 Ug sa ilang pagkakita niini, silang tanan nanagbagutbot nga nag-ingon, "Misulod siya sa pag-abut diha sa balay sa usa ka tawong makasasala."
And when they saw it, they all murmured, saying, "He has gone in to lodge with a man who is a sinner."
8 Ug si Zaqueo mitindog ug miingon sa Ginoo, "Tan-awa, Ginoo, ang katunga sa akong kabtangan ihatag ko sa mga kabus; ug kon ugaling diha man kanilay akong gikalimbongan ug bisan unsa, igauli ko kini sa upat ka pilo."
And Zacchaeus stood and said to the Lord, "Look, Lord, half of my goods I give to the poor. If I have wrongfully exacted anything of anyone, I restore four times as much."
9 Ug si Jesus miingon kaniya, "Niining adlawa karon, ang kaluwasan nahiabut niining balaya, sanglit siya usab anak man ni Abraham.
Jesus said to him, "Today, salvation has come to this house, because he also is a son of Abraham.
10 Kay ang Anak sa Tawo mianhi sa pagpangita ug pagluwas sa nawala."
For the Son of Man came to seek and to save that which was lost."
11 Ug sa nagpatalinghug sila niining mga butanga, si Jesus mipadayon ug misugilon kanila sa usa ka sambingay, tungod kay siya nagkahiduol na man sa Jerusalem, ug tungod kay ila mang gidahum nga ang gingharian sa Dios igapadayag dihadiha.
As they heard these things, he went on and told a parable, because he was near Jerusalem, and they supposed that the Kingdom of God would be revealed immediately.
12 Busa miingon siya, "Usa ka tawong hamili mipanaw ngadto sa halayong yuta aron sa pagdawat ug harianong gahum alang sa iyang kaugalingon, ug sa pagpauli tapus niini.
He said therefore, "A certain nobleman went into a far country to receive for himself a kingdom, and to return.
13 Ug iyang gipatawag ngadto kaniya ang napulo sa iyang mga ulipon, ug sila iyang gihatagan ug napulo ka mina ug giingnan niya, `Ipatigayon ninyo kini hangtud sa akong pagpauli.'
He called ten servants of his, and gave them ten mina coins, and told them, 'Conduct business until I come.'
14 Apan ang iyang mga tagilungsod nanagdumot kaniya, ug siya ilang gipasundan ug mga tinugyanan aron sa pag-ingon, `Dili kami buot nga maoy magahari kanamo kining tawhana.'
But his citizens hated him, and sent an envoy after him, saying, 'We do not want this man to reign over us.'
15 Sa iya nang paghiuli, tapus madawat niya ang harianong gahum, iyang gipasugoan sa pagduol kaniya ang maong mga ulipon nga iyang gikahatagan sa kuwarta, aron iyang mahibaloan kon pilay ilang nakita sa patigayon.
"It happened when he had come back again, having received the kingdom, that he commanded these servants, to whom he had given the money, to be called to him, that he might know what they had gained by conducting business.
16 Ug sa iyang atubangan miduol ang nahauna nga nag-ingon, `Senyor, ang imong usa ka mina hingdugangan ug napulo ka mina.'
The first came before him, saying, 'Lord, your mina has made ten more minas.'
17 Ug siya miingon kaniya, `Mao kana, maayong ulipon! Tungod kay sa diyutay kaayo kasaligan ka man diay, ikaw igapahimutang nga magbubuot sa napulo ka lungsod.'
"And he said to him, 'Well done, good servant. Because you were faithful with very little, you will have authority over ten cities.'
18 Ug ang ikaduha miduol nga nag-ingon, `Senyor, ang imong usa ka mina hingdugangan ug lima ka mina.'
"The second came, saying, 'Your mina, Lord, has made five minas.'
19 Ug siya miingon kaniya, `Ug ikaw igapahimutang nga magbubuot sa lima ka lungsod.'
"So he said to him, 'And you are to be over five cities.'
20 Ug unya miduol ang usa nga nag-ingon, `Senyor, ania ra ang imong mina nga akong gitipigan, giputos ug panyo;
Another came, saying, 'Lord, look, your mina, which I kept laid away in a handkerchief,
21 kay nahadlok ako kanimo, sanglit ikaw mapig-uton man ugod nga pagkatawo; ikaw nagakuha man sa dili imong binutang, ug nagaani sa dili imong pinugas.'
for I feared you, because you are an exacting man. You take up that which you did not lay down, and reap that which you did not sow.'
22 Ug siya mitubag kaniya, `Lampingasan nga ulipon, pinaagi sa kaugalingon mong sulti pagahukman ko ikaw sa silot! Nasayud ka man diay unta nga ako maoy usa ka tawong mapig-uton, nga nagakuha sa dili akong binutang ug nagaani sa dili akong pinugas,
"He said to him, 'Out of your own mouth will I judge you, you wicked servant. You knew that I am an exacting man, taking up that which I did not lay down, and reaping that which I did not sow.
23 nan, nganong wala man lamang nimo idiposito ang akong kuwarta sa bangko, aron nga sa akong paghiuli makuha ko unta kini nga may tubo?
Then why did you not deposit my money in the bank, and at my coming, I might have earned interest on it?'
24 "Ug siya miingon kanila nga nanagtindog sa duol, " Kuhaa kaniya ang usa ka mina, ug ihatag kana kaniya nga may napulo ka mina!'
He said to those who stood by, 'Take the mina away from him, and give it to him who has the ten minas.'
25 (Ug sila miingon kaniya, `Senyor, siya aduna nay napulo ka mina'')
"They said to him, 'Lord, he has ten minas.'
26 `Sultihan ko kamo, nga siya nga adunay iya pagahatagan ug labaw pa; apan siya nga walay iya. pagakuhaan sa bisan unsa nga anaa kaniya.
'For I tell you that to everyone who has, will more be given; but from him who does not have, even that which he has will be taken away.
27 "Ug mahitungod niining akong mga kaaway nga wala mobuot nga ako maoy magahari kanila, dad-a sila dinhi ug patya ninyo sila sa akong atubangan.'"
But bring those enemies of mine who did not want me to reign over them here, and kill them before me.'"
28 Ug sa nakapamulong na siya niini, siya mipadayon paglakaw nga nag-una sa pagtungas padulong sa Jerusalem.
Having said these things, he went on ahead, going up to Jerusalem.
29 Ug sa nagkahiduol na siya sa Betfage ug Betania, sa bungtod nga ginganlan ug Olivo, duha sa iyang mga tinun-an gisugo niya
It happened, when he drew near to Bethphage and Bethany, at the mountain that is called Olivet, he sent two of the disciples,
30 "nga nag-ingon, " Umadto kamo nianang balangay sa atbang diin inigsulod ninyo inyong makita ang usa ka nating asno nga gihigot, nga wala pa gayud hikabay-ig tawo; hubara ninyo kini ug dad-a dinhi.
saying, "Go your way into the village on the other side, in which, as you enter, you will find a colt tied, whereon no one ever yet sat. Untie it, and bring it.
31 Kon adunay mangutana kaninyo, `Nganong gihubad ninyo kana?' isulti ninyo kini, `Gikinahanglan siya sa Ginoo.'"
If anyone asks you, 'Why are you untying it?' say to him: 'Because the Lord needs it.'"
32 Ug nangadto ang iyang mga gisugo, ug ilang nakita kini sumala sa iyang giingon kanila.
Those who were sent went away, and found things just as he had told them.
33 Ug samtang naghubad sila sa nating asno, ang mga tag-iya niini miingon kanila, "Nganong inyo mang gihubad kanang nati?"
As they were untying the colt, its owners said to them, "Why are you untying the colt?"
34 Sila mitubag nga nag-ingon, "Gikinahanglan siya sa Ginoo."
They said, "Because the Lord needs it."
35 Ug ilang gidala kini ngadto kang Jesus, ug sa gikahapinan na nila kini sa ilang mga kupo, si Jesus ilang gipakabayo niini.
They brought it to Jesus. They threw their cloaks on the colt, and set Jesus on them.
36 Ug sa nagpalakaw na siya niini, sila nanagpamuklad sa ilang mga kupo diha sa dalan.
As he went, they spread their cloaks in the way.
37 Ug sa nagkahiduol na siya, sa diha na siya sa lugsonganan sa Bungtod sa mga Olivo, sa makusog nga tingog ang tibuok panon sa mga tinun-an misugod sa paghugyaw ug sa pagdalayeg sa Dios tungod sa mga milagro nga nakita nila,
As he was now getting near, at the descent of the Mount of Olives, the whole crowd of the disciples began to rejoice and praise God with a loud voice for all the mighty works which they had seen,
38 nga nanag-ingon, "Dalaygon ang Hari nga nagaanhi sa ngalan sa Ginoo!" Kalinaw sa langit ug himaya sa kahitas-an!"
saying, "Blessed is the King who comes in the name of the Lord. Peace in heaven, and glory in the highest."
39 Ug sa panon sa katawhan dihay mga Fariseo nga miingon kaniya, "Magtutudlo, badlonga gani ang imong mga tinun-an."
Some of the Pharisees from the crowd said to him, "Teacher, rebuke your disciples."
40 Kanila mitubag siya nga nag-ingon, "Sultihan ko kamo, nga kon kini sila nagpakahilum pa, ang mga bato mao ang managsinggit."
He answered them, "I tell you that if these were silent, the stones would cry out."
41 Ug sa nagkahiduol na siya ug sa pagkakita niya sa siyudad, kini iyang gihilakan
When he drew near, he saw the city and wept over it,
42 nga nag-ingon, "Kon unta bisan karon nahibalo pa lamang ikaw sa mga butang nga maoy pasikaranan sa kalinaw! Apan natago kini karon gikan sa imong mga mata.
saying, "If you, even you, had known today the things that make for peace. But now, they are hidden from your eyes.
43 Kay ikaw pagahiabtan ra sa mga adlaw nga ang imong mga kaaway magapakural ug yuta libut kanimo, ug ikaw pagalikusan ug pagapiiton sa tanang dapit,
For the days will come on you, when your enemies will throw up a barricade against you, surround you, hem you in on every side,
44 ug igapusdak ikaw sa yuta, ikaw ug ang imong mga kabataan sa sulod kanimo, ug dili nila ikaw binlan ug usa ka bato nga magapatong sa bato; kay ikaw wala man makaila sa panahon sa pagduaw kanimo."
and will dash you and your children within you to the ground. They will not leave in you one stone on another, because you did not know the time of your visitation."
45 Ug siya misulod sa templo ug ang mga tawo nga nanagpamaligya iyang gisugdan sa pag-abog paingon sa gawas,
And he entered into the temple, and began to drive out those who were selling and buying in it,
46 ug siya miingon kanila, "Kini nahisulat, `Ang akong balay pagatawgon nga balayng ampoanan; apan kini gihimo ninyong langub sa mga tulisan."
saying to them, "It is written, 'And my house will be a house of prayer,' but you have made it a 'den of robbers'."
47 Ug siya nagpanudlo matag-adlaw sulod sa templo, ug ang mga sacerdote nga punoan ug ang mga escriba ug ang kadagkuan sa mga katawhan naninguha sa pagpatay kaniya;
He was teaching daily in the temple, but the chief priests and the scribes and the leaders among the people sought to destroy him.
48 apan wala silay nakaplagan nga sarang mahimo nila, kay ang tanang mga tawo nagpadayon man sa paghangad sa pagpatalinghug kaniya.
They could not find what they might do, for all the people hung on to every word that he said.
