Lucas 12
1 Sa maong higayon, sa nagkatigum ang linibo sa mga panon sa katawhan nga tungod niana nagkatumbanay sila ang usa sa usa, si Jesus misugod sa pagsulti ngadto una sa iyang mga tinun-an, "Likayi ninyo ang igpapatubo sa mga Fariseo, nga mao ang pagkamaut.
Intanto, essendosi raunata la moltitudine a migliaia, talchè si calpestavano gli uni gli altri, [Gesù] prese a dire a' suoi discepoli: Guardatevi imprima dal lievito de' Farisei, ch'è ipocrisia.
2 Walay tinabonan nga dili pagaukban, o tinagoan nga dili mahibaloan.
Or niente è coperto, che non abbia a scoprirsi; nè occulto, che non abbia a venire a notizia.
3 Ang inyong gipamulong diha sa ngitngit madungog ra unya diha sa hayag; ug ang inyong gihunghong sulod sa mga lawak nga tinakpan, kini igamantala ra unya diha sa ibabaw sa mga atop.
Perciò, tutte le cose che avete dette nelle tenebre saranno udite alla luce; e ciò che avete detto all'orecchio nelle camerette sarà predicato sopra i tetti delle case.
4 "Ingnon ko kamo, mga higala ko, ayaw ninyo kalisangi sila nga mopatay sa lawas, ug tapus niana wala nay lain pa nga arang nila mahimo.
OR a voi, miei amici, dico: Non temiate di coloro che uccidono il corpo, e, dopo ciò, non possono far altro di più.
5 Apan pasidan-an ko kamo kon kinsay angay ninyong kahadlokan: kahadloki ninyo siya nga, tapus siya makapatay, may gahum sa pagtambog ngadto sa infierno, oo, ingnon ko kamo, siya ang kahadloki ninyo! (Geenna g1067)
Ma io vi mostrerò chi dovete temere: temete colui, il quale, dopo aver ucciso, ha la podestà di gettar nella geenna; certo, io vi dico, temete lui. (Geenna g1067)
6 Dili ba ang lima ka gagmayng langgam ginabaligya man ug duha ka daku lamang? Ngani walay usa kanila nga mahikalimtan sa atubangan sa Dios.
Cinque passere non si vendono elleno per due quattrini? e pur niuna di esse è dimenticata appo Iddio.
7 Bisan gani ang mga buhok sa inyong ulo naisip na ang tanan. Ayaw kamo kahadlok, kay kamo labaw pa ug bili kay sa daghang mga gagmayng langgam.
Anzi eziandio i capelli del vostro capo son tutti annoverati; non temiate adunque; voi siete da più di molte passere.
8 "Ug sultihan ko kamo, nga ang tanang moila kanako sa atubangan sa mga tawo pagailhon usab sa Anak sa Tawo sa atubangan sa mga manolunda sa Dios;
Or io vi dico: Chiunque mi avrà riconosciuto davanti agli uomini, il Figliuol dell'uomo altresì lo riconoscerà davanti agli angeli di Dio.
9 apan ang dili moila kanako sa atubangan sa mga tawo dili pagailhon sa atubangan sa mga manolunda sa Dios.
Ma chi mi avrà rinnegato davanti agli uomini sarà rinnegato davanti agli angeli di Dio.
10 Ug ang matag-usa nga magasultig batok sa Anak sa Tawo, siya mapasaylo; apan ang magapasipalag sulti batok sa Espiritu Santo, siya dili gayud pasayloon.
Ed a chiunque avrà detta alcuna parola contro al Figliuol dell'uomo sarà perdonato; ma, a chi avrà bestemmiato contro allo Spirito Santo non sarà perdonato.
11 Ug sa diha nga pagataralon na kamo sa atubangan sa mga sinagoga ug sa mga punoan ug sa mga magbubuot, ayaw kamo pagkalibog kon unsaon o unsay inyong igatubag, o unsay inyong igasulti;
Ora, quando vi avranno condotti davanti alle raunanze, e a' magistrati, ed alle podestà, non istate in sollecitudine come, o che avrete a rispondere a vostra difesa, o che avrete a dire.
12 kay ang Espiritu Santo magatudlo ra kaninyo niadtong taknaa kon unsay kinahanglan inyong igasulti."
Perciocchè lo Spirito Santo, in quell'ora stessa, v'insegnerà ciò che vi converrà dire.
13 Ug dihay usa ka tawo sa panon nga miingon kaniya, "Magtutudlo, sultihi ra ang akong igsoong lalaki nga bahinan niya ako sa kabilin."
OR alcuno della moltitudine gli disse: Maestro, di' a mio fratello che partisca meco l'eredità.
14 Apan si Jesus mitubag kaniya, "Oy, tawo, kinsa bay naghimo kanako nga maghuhukom o magbabahin sa inyong kabtangan?"
Ma egli disse: O uomo, chi mi ha costituito sopra voi giudice, o partitore?
15 Ug siya miingon kanila, "Magmatngon kamo, ug likayi ninyo ang tanang dagway sa kadalo, kay ang kinabuhi sa tawo wala diha sa kadagaya sa iyang mga katigayonan."
Poi disse loro: Badate, e guardatevi dall'avarizia; perciocchè, benchè alcuno abbondi, egli non ha però la vita per li suoi beni.
16 Ug iyang gisuginlan silag usa ka sambingay, nga nag-ingon, "Ang yuta sa usa ka tawong dato mihatag ug daghang abut.
Ed egli disse loro una parabola: Le possessioni d'un uomo ricco fruttarono copiosamente.
17 Ug namalandong siya sa iyang kaugalingon nga nag-ingon, `Unsa may akong buhaton, kay wala man akoy katipigan sa akong mga abut?'
Ed egli ragionava fra sè medesimo, dicendo: Che farò? poichè io non ho ove riporre i miei frutti.
18 Ug siya miingon, `Ang akong buhaton mao kini: akong gubaon ang akong mga bodiga, ug tukoron ko ang labi pang dagku; ug sulod niini tipigan ko ang akong tanang abut ug mga kabtangan.
Poi disse: Questo farò: io disfarò i miei granai, e ne edificherò di maggiori, e quivi riporrò tutte le mie entrate, e i miei beni.
19 Ug unya magaingon ako sa akong kalag, Kalag, gikatagan-an na ikawg ubay-ubayng bahandi alang sa daghang katuigan; pumahulay ka, kumaon ka, uminom ka, ug magsadya ka.'
E dirò all'anima mia: Anima, tu hai molti beni, riposti per molti anni, quietati, mangia, bevi, e godi.
20 Apan ang Dios miingon kaniya, `Oy, boang! Karong gabhiona ang imong kalag pagakuhaon gikan kanimo; ug kinsa na may makapanag-iya sa mga butang nga imong gitagana?'
Ma Iddio gli disse: Stolto, questa stessa notte, l'anima tua ti sarà ridomandata; e di cui saranno le cose che tu hai apparecchiate?
21 Maingon niana ang nagatigum ug mga bahandi alang sa iyang kaugalingon, apan dili bahandianon ngadto sa Dios."
Così [avviene] a chi fa tesoro a sè stesso, e non è ricco in Dio.
22 Ug siya miingon sa iyang mga tinun-an, "Busa ingnon ko kamo, ayaw na kamo pagkabalaka bahin sa inyong kinabuhi, kon unsay inyong kan-on, o bahin sa inyong lawas, kon unsay inyong ibisti.
POI disse a' suoi discepoli: Perciò io vi dico: Non siate solleciti per la vita vostra, che mangerete; nè per lo corpo [vostro], di che sarete vestiti.
23 Kay ang kinabuhi labaw pa kay sa kalan-on, ug ang lawas labaw pa kay sa bisti.
La vita è più che il nudrimento, e il corpo più che il vestimento.
24 Palandunga ninyo ang mga uwak: wala sila magpugas ni mag-ani, wala silay tipiganan ni dapa; ang Dios mao ang nagapakaon kanila. Pagkalabaw pa gayud ninyog bili kay sa mga langgam!
Ponete mente a' corvi, perciocchè non seminano, e non mietono, e non hanno conserva, nè granaio; e pure Iddio li nudrisce; da quanto siete voi più degli uccelli?
25 Ug kinsa man kaninyoy makadugang ug usa ka takna sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka?
E chi di voi può, con la sua sollecitudine, aggiungere alla sua statura pure un cubito?
26 Ug kon kamo dili makahimo sa ingon ka gamayng butang, nganong magkabalaka pa man kamo bahin sa ubang mga butang?
Se dunque non potete pur ciò ch' [è] minimo, perchè siete solleciti del rimanente?
27 Palandunga ninyo ang mga lirio, giunsa nila sa pagtubo; wala sila magbudlay ni magkalinyas; ngani, suginlan ko kamo, nga bisan pa si Salomon sa tibuok niyang katahuman wala gani makabisti maingon sa usa kanila.
Considerate i gigli, come crescono; essi non lavorano, e non filano; e pure io vi dico, che Salomone stesso, con tutta la sua gloria, non fu vestito al par dell'uno di essi.
28 Ug kon sa ingon gibistihan sa Dios ang mga tanum nga karon buhi pa diha sa kaumahan ug ugma igasalibay na ngadto sa hudno, unsa ka labaw pa nga kamo iyang pagabistihan, O mga tawo nga diyutayg pagsalig?
Ora, se Iddio riveste così l'erba che oggi è nel campo, e domani è gettata nel forno, quanto maggiormente [rivestirà egli] voi, o [uomini] di poca fede?
29 Ug ayaw ninyo pangitaa ang inyong pagakan-on ug pagaimnon, ug ayaw na kamo pagkabalaka sa hunahuna.
Voi ancora non ricercate che mangerete, o che berrete, e non ne state sospesi.
30 Kay ang tanang mga nasud sa kalibutan nagapangita niining mga butanga, ug ang inyong Amahan nasayud nga kamo nagakinahanglan niini.
Perciocchè le genti del mondo procacciano tutte queste cose, ma il Padre vostro sa che voi ne avete bisogno.
31 Apan mao hinooy pangitaa ninyo ang iyang gingharian, ug unya kining mga butanga igadugang ra kaninyo.
Anzi, cercate il regno di Dio, e tutte queste cose vi saranno sopraggiunte.
32 "Ayaw na kamo pagkahadlok, gamayng panon, kay gikahimut-an sa inyong Amahan ang paghatag kaninyo sa gingharian.
Non temere, o piccola greggia, perciocchè al Padre vostro è piaciuto di darvi il regno.
33 Ipamaligya ang inyong kabtangan, ug panglimos kamo; tagan-i ang inyong kaugalingon ug mga puntil nga walay pagkasan-ot, sa bahandi nga walay pagkahurot didto sa langit diin walay kawatan nga makaduol ug walay tangkob nga magakotkot.
Vendete i vostri beni, e fatene limosina; fatevi delle borse che non invecchiano; un tesoro in cielo, che non vien giammai meno; ove il ladro non giunge, ed [ove] la tignuola non guasta.
34 Kay hain gani ang inyong bahandi, atua usab didto ang inyong kasingkasing.
Perciocchè, dov'è il vostro tesoro, quivi eziandio sarà il vostro cuore.
35 "Baksi ang inyong mga hawak ug pasigaa ang inyong mga suga,
I VOSTRI lombi sieno cinti, e le [vostre] lampane accese.
36 ug magpakasama kamo sa mga tawo nga nagapaabut sa ilang agalon sa iyang pagpauli gikan sa kombira sa kasal, aron inig-abut ug inigtuktok niya siya ilang kaablihan dihadiha.
E voi, [siate] simili a coloro che aspettano il lor signore, quando egli ritornerà dalle nozze; acciocchè, quando egli verrà, e picchierà, subito gli aprano.
37 Bulahan kadtong mga ulipona nga inig-abut sa agalon iyang mahiabtan nga managtukaw; sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga magbakus siya sa iyang kaugalingon, ug iyang agdahon sila sa pagpanglingkod tambong sa kananan, ug moduol siya sa pagsilbi kanila.
Beati quei servitori, i quali il Signore troverà vegliando, quando egli verrà. Io vi dico in verità, ch'egli si cingerà, e li farà mettere a tavola, ed egli stesso verrà a servirli.
38 Kon moabut siya sa ikaduhang tukaw, o sa ikatulong tukaw, ug iyang makaplagan sila sa ingon, bulahan ang maong mga ulipon!
E s'egli viene nella seconda vigilia, o nella terza, e [li] trova in questo stato, beati que' servitori.
39 Apan hibaloi ninyo kini, nga kon ang pangulo sa panimalay nasayud pa unsang taknaa ang iabut sa kawatan, magtukaw unta siya ug dili niya tugotan nga pagasak-on ang iyang balay.
Or sappiate questo, che se il padron della casa sapesse a quale ora il ladro verrà, egli veglierebbe, e non si lascerebbe sconficcar la casa.
40 Kamo usab kinahanglan mangandam, kay ang Anak sa Tawo moabut sa takna nga wala ninyo huna-hunaa."
Ancora voi dunque siate presti, perciocchè, nell'ora che voi non pensate, il Figliuol dell'uomo verrà.
41 Ug si Pedro miingon, "Ginoo, gisugilon mo ba kining sambingaya alang kanamo o alang ba sa tanan?"
E Pietro gli disse: Signore, dici tu a noi questa parabola, ovvero anche a tutti?
42 Ug ang Ginoo mitubag, "Nan, kinsa ba ang kasaligan ug manggialamon nga piniyalan nga igatudlo sa iyang agalon sa pagdumala sa iyang panimalay, sa paghatag kanila sa ilang bahin sa pagkaon sa hustong panahon?
E il Signore disse: Qual è pur quel dispensator leale ed avveduto, il quale il [suo] signore abbia costituito sopra i suoi famigliari, per dar [loro] a suo tempo la porzione del viver [loro]
43 Bulahan kadtong ulipona nga sa pag-abut sa iyang agalon mahiabtan nga magabuhat sa ingon.
Beato quel servitore il quale il suo signore troverà facendo così, quando egli verrà.
44 Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga siya igatudlo niya sa pagdumala sa iyang tanang katigayonan.
Io vi dico in verità, ch'egli lo costituirà sopra tutti i suoi beni.
45 Apan kon ang maong ulipon magaingon sa iyang kaugalingon, `Madugay pang mopauli kadtong akong agalon,' ug unya mosugod siya sa pagpamospos sa mga ulipong lalaki ug babaye, ug sa pagkaon ug pag-inom ug paghuboghubog,
Ma, se quel servitore dice nel cuor suo: Il mio signore mette indugio a venire; e prende a battere i servitori, e le serventi;
46 ang agalon sa maong ulipon moabut ra sa adlaw nga wala siya magpaabut kaniya ug sa takna nga wala niya hibaloi, ug iyang pagasilotan siya ug ibutang niya ipon sa mga dili kasaligan.
ed a mangiare, ed a bere, e ad inebriarsi, il signore di quel servitore verrà nel giorno ch'egli non [l]'aspetta, e nell'ora ch'egli non sa; e lo riciderà, e metterà la sua parte con gl'infedeli.
47 Ug ang ulipon nga nasayud sa pagbuot sa iyang agalon, apan wala mangandam o wala magbuhat sumala sa iyang pagbuot, mahiagum sa hilabihan nga pagbunal.
Or il servitore che ha saputa la volontà del suo signore, e non si è disposto a far secondo la volontà d'esso, sarà battuto di molte [battiture].
48 Apan siya nga wala masayud niini, ug nagbuhat sa angay sa bunal, mahiagum sa diyotay nga pagbunal. Ang matag-usa nga gikahatagan ug daghan, pagapangayoan ug daghan; ug kaniya nga sa mga tawo gikapiyalan ug daghan, kinahanglanon nila ang labaw pa.
Ma colui che non [l]'ha saputa, se fa cose degne di battitura, sarà battuto di poche [battiture]; ed a chiunque è stato dato assai sarà ridomandato assai; ed appo cui è stato messo assai in deposito, da lui ancora sarà tanto più richiesto.
49 "Ako mianhi aron sa pag-itsa ug kalayo nganhi sa yuta, maayo pa unta kon nahaling na kini!
IO son venuto a mettere il fuoco in terra; e che voglio, se già è acceso?
50 Ako adunay bautismo nga kanako igabautismo; ug hilabihan ang kaguol ko hangtud mamatuman kini!
Or io ho ad esser battezzato d'un battesimo; e come son io distretto, finchè sia compiuto!
51 Nagdahum ba kamo nga mianhi ako aron sa paghatag ug pagdinaitay dinhi sa yuta? Sultihan ko kamo, dili pagdinaitay kondili pagbahinbahin.
Pensate voi che io sia venuto a metter pace in terra? No, vi dico, anzi discordia.
52 Kay sukad karon sa usa ka balay adunay lima nga mabahin, tulo batok sa duha ug duha batok sa tulo;
Perciocchè, da ora innanzi cinque saranno in una casa, divisi tre contro a due, e due contro a tre.
53 mabahin sila, ang amahan batok sa anak nga lalaki ug ang anak nga lalaki batok sa amahan, ug ang inahan batok sa anak nga babaye ug ang anak nga babaye batok sa iyang inahan, ang ugangang babaye batok sa iyang binalaye ug ang binalaye batok sa iyang ugangang babaye."
Il padre sarà diviso contro al figliuolo, e il figliuolo contro al padre; la madre contro alla figliuola, e la figliuola contro alla madre; la suocera contro alla sua nuora, e la nuora contro alla sua suocera.
54 Ug siya miingon usab sa mga panon sa katawhan, "Inigkakita ninyog dag-om nga muotbo sa kasadpan, kamo moingon dihadiha, `Adunay ulan nga taliabut'; ug kini mahitabo tuod.
OR egli disse ancora alle turbe: Quando voi vedete la nuvola che si leva dal Ponente, subito dite: La pioggia viene; e così è.
55 Ug inigkakita ninyo sa habagat nga mohuros, kamo moingon, `Moabut ang mag-aligiting nga kainit'; ug kini mahitabo tuod.
E quando [sentite] soffiar l'Austro, dite: Farà caldo; e [così] avviene.
56 Mga maut! Makamao tuod kamong mohubad sa dagway sa kayutaan ug sa kalangitan; apan nganong dili man kamo makamaong mohubad sa kapanahonan karon?
Ipocriti! voi sapete discerner l'aspetto del cielo e della terra, e come non discernete voi questo tempo?
57 "Ug nganong dili man kamo sa inyong bahin mao ang magahukom kon unsa ang matarung?
E perchè da voi stessi non giudicate ciò ch'è giusto?
58 Sa magakuyog pa ikaw sa imong magsusumbong paingon sa atubangan sa punoan, paningkamoti ang pagpakighusay kaniya diha sa dalan, kay tingali unya hinoon mataral ikaw niya ngadto sa maghuhukom, ug ang maghuhukom magatugyan kanimo ngadto sa sirip, ug ang sirip magabanlud kanimo sa bilanggoan.
Perciocchè, quando tu vai col tuo avversario al rettore, tu dei dare opera per cammino che tu sii liberato da lui; che talora egli non ti tragga al giudice, e il giudice ti dia in man del sergente, e il sergente ti cacci in prigione.
59 Suginlan ko ikaw, nga dili ka na gayud unya makagawas hangtud kabayran mo na ang katapusang diyot."
Io ti dico, che tu non ne uscirai, finchè tu abbia pagato fino all'ultimo picciolo.
