Panultihon 8
1 Wala ba nagtawag ang kaalam? Wala ba gipatugbaw sa panabot ang iyang tingog?
Does not wisdom call out, and understanding raise her voice?
2 Sa kinatumyan sa kabungtoran nga daplin sa dalan, diha sa nagsangang dalan, nagbarog ang kaalam.
On the heights overlooking the road, at the crossroads she takes her stand.
3 Sa kilid sa pultahan sa siyudad, haduol sa mga ganghaan sa siyudad, nagtawag siya.
Beside the gates to the city, at the entrances she cries out:
4 “Katawhan, nagtawag ako kaninyo ug akong gipatugbaw ang akong tingog ngadto sa mga anak sa mga tawo.
“To you, O men, I call out, and my cry is to the sons of men.
5 Kamong mga uyamot, tun-i ang kaalam, ug kamong mga nagdumot sa kahibalo, kinahanglan nga inyong maangkon ang masinabtanon nga kasingkasing.
O simple ones, learn to be shrewd; O fools, gain understanding.
6 Paminaw ug mosulti ako ug mga bililhong mga butang ug sa dihang mobuka ang akong mga ngabil isulti ko ang matarong—
Listen, for I speak of noble things, and the opening of my lips will reveal right.
7 kay ang akong baba mohisgot kung unsa ang kasaligan ug ang akong mga ngabil nagdumot sa pagkadaotan.
For my mouth will speak the truth, and wickedness is detestable to my lips.
8 Ang tanang mga pulong sa akong baba matarong; walay gituis o makapahisalaag niini.
All the words of my mouth are righteous; none are crooked or perverse.
9 Ang tanan kong mga pulong tul-id alang niadtong nakasabot; ang akong mga pulong husto alang niadtong nagapangita ug kahibalo.
They are all plain to the discerning, and upright to those who find knowledge.
10 Pilia ang akong pagpanudlo labaw pa sa plata ug ang kahibalo labaw pa kaysa lunsay nga bulawan.
Receive my instruction instead of silver, and knowledge rather than pure gold.
11 Kay ako, ang Kaalam, mas maayo labaw kaysa mga alahas; walay imong gitinguha ang ikatandi kanako.
For wisdom is more precious than rubies, and nothing you desire compares with her.
12 Ako, ang Kaalam, nagkinabuhi sa Pagkamaalam, ug gibatonan ko ang kahibalo ug ang pagkamabinantayon.
I, wisdom, dwell together with prudence, and I find knowledge and discretion.
13 Ang pagkahadlok kang Yahweh mao ang pagdumot sa daotan—gikasilagan ko ang garbo ug ang pagkamapahitas-on, ang daotang dalan, ug ang tinuis nga sinultihan—gikasilagan ko sila.
To fear the LORD is to hate evil; I hate arrogant pride, evil conduct, and perverse speech.
14 Aduna akoy maayong panambagon ug maayo nga kaalam; ako ang panghunahuna; akoa ang kusog.
Counsel and sound judgment are mine; I have insight and strength.
15 Pinaagi kanako naghari ang mga hari— ang mga tawong bantogan usab, ug ang tanang makiangayon nga nangulo.
By me kings reign, and rulers enact just laws;
16 Pinaagi kanako nagmando ang mga prinsipe ug ang mga bantogan ug ang tanang nangulo uban ang hustisya.
By me princes rule, and all nobles who govern justly.
17 Gihigugma ko kadtong nahigugma kanako, ug kadtong nagkugi sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.
I love those who love me, and those who seek me early shall find me.
18 Ania kanako ang mga bahandi ug ang kadungganan, ang malungtaron nga bahandi ug ang pagkamatarong.
With me are riches and honor, enduring wealth and righteousness.
19 Ang akong bunga mas maayo kaysa bulawan, mas maayo pa bisan sa lunsay nga bulawan; ang akong mahatag labaw pa kaysa lunsay nga plata.
My fruit is better than gold, pure gold, and my harvest surpasses choice silver.
20 Naglakaw ako sa matarong nga dalan, sa agianan nga mopadulong sa katarong,
I walk in the way of righteousness, along the paths of justice,
21 busa makahatag ako ug panulundon niadtong nahigugma kanako ug magpuno sa ilang tipiganan.
bestowing wealth on those who love me and making their treasuries full.
22 Gibuhat ako ni Yahweh sukad pa sa sinugdanan—ang nahiuna sa iyang mga binuhat sa karaang kapanahonan.
The LORD created me as His first course, before His works of old.
23 Gikan sa dugay na nga mga katuigan gipahimutang na ako—gikan sa una, gikan sa sinugdanan sa kalibotan.
From everlasting I was established, from the beginning, before the earth began.
24 Kaniadto sa wala pa ang kadagatan, nahimugso na ako—sa wala pa ang mga tubod nga madagayaon sa tubig,
When there were no watery depths, I was brought forth, when no springs were overflowing with water.
25 sa wala pa napahimutang ang kabukiran ug sa wala pa ang kabungtoran, nahimugso na ako.
Before the mountains were settled, before the hills, I was brought forth,
26 Nahimugso na ako sa wala pa nabuhat ni Yahweh ang kalibotan, o ang kapatagan, o bisan sa unang abog sa kalibotan.
before He made the land or fields, or any of the dust of the earth.
27 Atua ako sa dihang gipahimutang niya ang kalangitan, sa dihang gihimo niya ang kapunawpunawan ibabaw sa kinahiladman.
I was there when He established the heavens, when He inscribed a circle on the face of the deep,
28 Atua ako sa dihang gipahimutang niya ang kalangitan sa kawanangan ug sa dihang gibuhat niya ang mga tuboran sa kinahiladman.
when He established the clouds above, when the fountains of the deep gushed forth,
29 Atua ako sa dihang gibuhat niya ang utlanan alang sa dagat, aron nga ang katubigan dili malapas kung diin kini niya gimandoan, ug sa dihang gimandoan niya kung asa mahimutang ang mga patukoranan sa kalibotan.
when He set a boundary for the sea, so that the waters would not surpass His command, when He marked out the foundations of the earth.
30 Anaa ako sa iyang kiliran, ingon nga hanas nga magbubuhat, ug ako ang iyang kalipay sa matag adlaw, kanunay nga nagmalipayon uban kaniya.
Then I was a skilled craftsman at His side, and His delight day by day, rejoicing always in His presence.
31 Nagmalipayon ako sa tibuok niyang kalibotan ug ang akong kalipay anaa sa mga anak sa katawhan.
I was rejoicing in His whole world, delighting together in the sons of men.
32 Ug karon, akong mga anak, paminaw kanako, kay magmalipayon kadtong nagtipig sa akong mga dalan.
Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
33 Paminawa ang akong mga pagpanudlo ug pagmanggialamon; ayaw kini isalikway.
Listen to instruction and be wise; do not ignore it.
34 Ang tawo nga maminaw kanako magmalipayon— nagabantay sa akong mga ganghaan sa matag adlaw, nagapaabot kanako sa kilid sa mga pultahan sa akong puluy-anan.
Blessed is the man who listens to me, watching daily at my doors, waiting at the posts of my doorway.
35 Kay si bisan kinsa nga nakakaplag kanako, makakaplag sa kinabuhi, ug iyang nakaplagan ang pabor ni Yahweh.
For whoever finds me finds life and obtains the favor of the LORD.
36 Apan siya nga mapakyas sa pagpangita kanako, nagdaot sa iyang kaugalingon; ang tanan nga nagdumot kanako nahigugma sa kamatayon.”
But he who fails to find me harms himself; all who hate me love death.”
