Panultihon 6

1 Akong anak, kung gigahin nimo ang imong salapi ingon nga bayad sa utang sa imong silingan, kung nagsaad ka alang sa utang sa usa ka tawo nga wala nimo mailhi,

Сине мой, ако си станал поръчител на ближния си, Или си дал ръка за някой чужд,

2 imong gilit-ag ang imong kaugalingon pinaagi sa imong saad ug nabihag ka pinaagi sa mga pulong sa imong baba.

Ти си се впримчил с думите на устата си, Хванат си с думите на устата си.

3 Kung nabihag ka pinaagi sa imong mga pulong, akong anak, buhata kini ug luwasa ang imong kaugalingon, sanglit nahulog ka man sa kamot sa imong silingan; lakaw ug ipaubos ang imong kaugalingon ug isulti ang imong kahimtang ngadto sa imong silingan.

Затова, сине мой, направи това и остави се, Тъй като си паднал в ръцете на ближния си, - Иди, припадни и моли настоятелно ближния си.

4 Ayaw pakatulga ang imong mga mata ug ayaw papahulaya ang imong mga pilok.

Не давай сън на очите си, Нито дрямка на клепачите си,

5 Luwasa ang imong kaugalingon sama sa lagsaw gikan sa kamot sa mangangayam, sama sa langgam gikan sa kamot sa mangangayam ug langgam.

Догдето не се отървеш, като сърна от ръката на ловеца, И като птица от ръката на птицоловец.

6 Tan-awa ang hulmigas, ikaw nga tawong tapulan, hunahunaa ang iyang mga pamaagi, ug pagmanggialamon.

Иди при мравката, о ленивецо, Размишлявай за постъпките й и стани мъдър,

7 Kini walay pangulo, opisyal, o magmamando,

Който, макар че няма началник, Надзирател, или управител,

8 apan nag-andam kini ug pagkaon sa ting-init ug sa panahon sa ting-ani nagtigom kini kung unsay kaonon.

Приготвя си храната лете, Събира яденето си в жътва.

9 Hangtod kanus-a ka matulog, ikaw nga tawong tapulan? Kanus-a ka man mobangon sa imong pagkatulog?

До кога ще спиш лицемерецо? Кога ще станеш от съня си?

10 “Diyutay nga pagkatulog, diyutay nga pagpahulay, gamay nga pagtiklop sa mga kamot aron sa pagpahulay”—

Още малко спане, малко дрямка, Малко сгъване на ръце за сън,

11 ug ang imong kakabos moabot sama sa kawatan ug ang imong panginahanglanon sama sa armadong sundalo.

Така ще дойде сиромашия върху тебе, като разбойник, И немотия, като въоръжен мъж.

12 Ang walay hinungdan nga tawo—ang daotang tawo—nagkinabuhi pinaagi sa pagkabaliko sa iyang sinultihan,

Човек нехранимайко, човек беззаконен, Е оня който ходи с извратени уста,

13 nagapangidhat ang iyang mga mata, nagasinyas gamit ang iyang mga tiil ug nagatudlo gamit ang iyang mga tudlo.

Намигва с очите си, говори с нозете си, Дава знак с пръстите си;

14 Nagplano siya ug daotan uban sa iyang malinlahong kasingkasing; kanunay siyang nagabuhat ug kasamok.

Който има извратено сърце, Непрестанно крои зло, сее раздори,

15 Busa sa kalit modangat kaniya ang iyang kalisdanan; sa diyutay nga panahon mabuak siya nga walay kaayohan.

Затова погубването му ще дойде внезапно; Изведнъж ще се съкруши, и то непоправимо.

16 Adunay unom ka mga butang nga gidumtan ni Yahweh, pito nga malaw-ay alang kaniya.

Шест неща мрази Господ, Даже седем са мерзост за душата Му:

17 Ang mga mata sa mapahitas-ong tawo, ang dila nga nagapamakak, mga kamot nga nagpaawas sa dugo sa mga tawong walay sala,

Надменни очи, лъжлив език, Ръце, които проливат невинна кръв,

18 ang kasingkasing nga mobuhat ug daotang mga laraw, mga tiil nga dali lang modagan sa pagbuhat ug daotan,

Сърце, което крои лоши замисли, Нозе, които бърже тичат да вършат зло,

19 ang saksi nga nagabuga ug mga bakak ug ang tawo nga nagtanom ug kasamok taliwala sa managsoon.

Неверен свидетел, който говори лъжа, И оня, който сее раздори между братя.

20 Akong anak, tumana ang mando sa imong amahan ug ayaw isalikway ang gitudlo sa imong inahan.

Сине, мой, пази заповедта на баща си, И не отстъпвай от наставлението на майка си,

21 Kanunay kining ihigot diha sa imong kasingkasing; ihigot kini sa imong liog.

Вържи ги за винаги за сърцето си, Увий ги около шията си.

22 Kung maglakaw ka, mogiya kini kanimo; kung matulog ka, mobantay kini kanimo; ug kung magmata ka, motudlo kini kanimo.

Когато ходиш наставлението ще те води, Когато спиш, ще те пази; Когато се събудиш ще се разговаря с тебе,

23 Kay ang mga pagmando mao ang lampara, ug ang pagtudlo mao ang kahayag; ang pagbadlong sa pagpanton mao ang dalan sa kinabuhi.

Защото заповедта им е светилник, И наставлението им е светлина, И поучителните им изобличения са път към живот.

24 Ipahilayo ka niini gikan sa daotang babaye, gikan sa malumo nga mga pulong sa mananapaw.

За да те пазят от лоша жена, От ласкателния език на чужда жена.

25 Ayaw kaibog diha sa imong kasingkasing sa iyang kaanyag ug ayaw itugot nga madani ka sa iyang mga pilok.

Да не пожелаеш хубостта й в сърцето си; Да не те улови с клепачите си;

26 Ang pakigdulog sa babayeng gabaligya ug dungog nagkantidad lamang sa usa ka tinapay, apan ang asawa sa uban maoy hinungdan nga kawad-an ka sa imong kinabuhi.

Защото поради блудница човек изпада в нужда за парче хляб; А прелюбодейката лови скъпоценната душа.

27 Makahimo ba sa pagdala ug kalayo ang tawo sa iyang dughan nga dili masunog ang iyang bisti?

Може ли някой да тури огън в пазухата си, И дрехите му да не изгорят?

28 Makahimo ba sa paglakaw sa baga ang tawo nga dili mapaso ang iyang mga tiil?

Може ли някой да ходи по разпалени въглища, И нозете му да се не опекат?

29 Mao usab ang tawo nga modulog sa asawa sa iyang silingan; ang tawo nga modulog kaniya pagasilotan gayod.

Така е с оня, който влиза при жената на ближния си; Който се допре до нея не ще остане ненаказан.

30 Ang mga tawo dili motamay sa kawatan kung mangawat kini aron sa pagtagbaw sa iyang panginahanglan sa dihang gutom kini.

Дори крадецът не се пропуска ненаказан, Даже ако краде да насити душата си, когато е гладен;

31 Apan kung masakpan siya, magbayad gayod siya sa makapito ka pilo sa kung unsa ang iyang gikawat; kinahanglan iyang ihatag ang tanan nga adunay bili diha sa iyang panimalay.

И ако се хване, той трябва да възвърне седмократно, Трябва да даде целия имот на къщата си.

32 Ang tawo nga nanapaw walay panabot; ang tawo nga mobuhat niini naglaglag sa iyang kaugalingon.

Оня, който прелюбодействува с жена е безумен. Който прави това би погубил душата си.

33 Mga samad ug kaulawan mao ang angay kaniya ug ang iyang kaulawan dili mawala.

Биене и позор ще намери, И срамът му няма да се изличи,

34 Kay ang pangabugho makapasuko pag-ayo sa usa ka lalaki; dili siya magpakita ug kaluoy kung manimalos siya.

Защото ревнуването на мъжа е една ярост; И той няма да пожали в деня на възмездието;

35 Dili siya modawat ug bayad ug dili siya mahaylo, bisan ug hatagan nimo siya ug daghang gasa.

Не ще иска да знае за никакъв откуп, Нито ще се умилостиви, ако и да му дадеш много подаръци.