Panultihon 28

1 Managan ang mga daotan bisan walay naggukod kanila, apan kadtong nagbuhat sa matarong mga maisogon sama sa bata nga liyon.

The wicked flee when no man pursueth: but the righteous are bold as a lion.

2 Tungod sa kasaypanan sa usa ka yuta, daghan kini ug mga magmamando, apan diha sa tawo nga adunay panabot ug kahibalo, molungtad kini sa dugay nga kapanahonan.

For the transgression of a land many are the princes thereof: but by a man of understanding and knowledge the state thereof shall be prolonged.

3 Ang tawong kabos nga modaogdaog sa uban pang tawo nga kabos daw sama lamang nga nakigbugno sa ulan nga nagdaot sa pagkaon.

A poor man that oppresseth the poor is like a sweeping rain which leaveth no food.

4 Kadtong nagsalikway sa balaod nagdayeg sa mga tawong daotan, apan kadtong mituman sa balaod nakigbatok kanila.

They that forsake the law praise the wicked: but such as keep the law contend with them.

5 Ang mga tawong daotan dili makasabot sa katarong, apan kadtong nagtinguha kang Yahweh nakasabot gayod sa tanan.

Evil men understand not judgment: but they that seek Yhwh understand all things.

6 Mas maayo pa ang tawong kabos nga naglakaw uban ang iyang dungog, kaysa sa tawong adunahan nga baliko sa iyang mga pamaagi.

Better is the poor that walketh in his uprightness, than he that is perverse in his ways, though he be rich.

7 Siya nga nagtuman sa balaod usa ka anak nga adunay panabot, apan ang tawo nga kauban sa mga dakog kaon nagpakaulaw lamang sa iyang amahan.

Whoso keepeth the law is a wise son: but he that is a companion of riotous men shameth his father.

8 Ang tawo nga nanginabuhi pinaagi sa pagpabayad ug dako nga tubo nagtigom lamang sa iyang bahandi alang niadtong adunay kaluoy sa mga tawong kabos.

He that by usury and unjust gain increaseth his substance, he shall gather it for him that will pity the poor.

9 Kung ilingiw sa tawo ang iyang dalunggan aron dili makapaminaw sa balaod, kasilagan bisan gani ang iyang pag-ampo.

He that turneth away his ear from hearing the law, even his prayer shall be abomination.

10 Si bisan kinsa nga mopahisalaag sa mga matarong ngadto sa daotan nga dalan, maunay ug kahulog sa iyang kaugalingon nga bung-aw, apan ang mga dili sad-an makaangkon gayod ug maayo nga panulondon.

Whoso causeth the righteous to go astray in an evil way, he shall fall himself into his own pit: but the upright shall have good things in possession.

11 Ang tawong adunahan maalamon sa iyang kaugalingong mga mata, apan ang tawong kabos nga adunay panabot maoy makasakop kaniya.

The rich man is wise in his own conceit; but the poor that hath understanding searcheth him out.

12 Kung adunay kadaogan alang niadtong nagbuhat kung unsay matarong, adunay dakong himaya, apan kung mobarog ang mga daotan, motago ang katawhan.

When righteous men do rejoice, there is great glory: but when the wicked rise, a man is hidden.

13 Siya nga nagtago sa iyang mga sala dili gayod mouswag, apan ang tawo nga mosulti niini ug mosalikway niini kaluy-an gayod.

He that covereth his sins shall not prosper: but whoso confesseth and forsaketh them shall have mercy.

14 Malipayon gayod siya nga kanunay nagkinabuhi uban ang pagtahod, apan si bisan kinsa nga nagapagahi sa iyang kasingkasing mahiagom sa kasamok.

Happy is the man that feareth alway: but he that hardeneth his heart shall fall into mischief.

15 Sama sa nagngulob nga liyon o kadasmagon nga oso ang daotan nga magmamando sa mga tawong kabos.

As a roaring lion, and a ranging bear; so is a wicked ruler over the poor people.

16 Ang magmamando nga nakulangan ug panabot mapintas nga modaogdaog, apan ang tawo nga nasilag sa pagkabakakon maoy makalugway sa iyang mga adlaw.

The prince that wanteth understanding is also a great oppressor: but he that hateth covetousness shall prolong his days.

17 Kung ang tawo nasad-an tungod kay nakapaagas siya ug dugo sa tawo, motagotago siya hangtod sa iyang kamatayon ug wala gayoy motabang kaniya.

A man that doeth violence to the blood of any person shall flee to the pit; let no man stay him.

18 Si bisan kinsa nga maglakaw uban ang dungog mapanalipdan, apan ang tawo nga baliko ang dalan malaglag gayod.

Whoso walketh uprightly shall be saved: but he that is perverse in his ways shall fall at once.

19 Ang tawo nga nagtrabaho sa iyang yuta makaangkon ug daghang pagkaon, apan si bisan kinsa nga nagsunod sa walay pulos nga mga tinguha makahiagom gayod sa tumang kakabos.

He that tilleth his land shall have plenty of bread: but he that followeth after vain persons shall have poverty enough.

20 Ang tawong matinud-anon makaangkon gayod ug dagkong mga panalangin, apan ang tawo nga naadunahan ug kalit masilotan gayod.

A faithful man shall abound with blessings: but he that maketh haste to be rich shall not be innocent.

21 Dili maayo ang pagpakita ug pagkapinalabi, apan alang sa usa ka tinapay mobuhat ug daotan ang tawo.

To have respect of persons is not good: for for a piece of bread that man will transgress.

22 Ang tawo nga tihikan nag-apas sa mga bahandi, apan wala siya masayod nga moabot kaniya ang kawalad-on.

He that hasteth to be rich hath an evil eye, and considereth not that poverty shall come upon him.

23 Si bisan kinsa nga nagbadlong sa usa ka tawo mas makaangkon pa ug labaw nga kaluoy gikan kaniya sa kina-ulahian kaysa niadtong nidayeg kaniya pinaagi sa iyang dila.

He that rebuketh a man afterwards shall find more favour than he that flattereth with the tongue.

24 Si bisan kinsa nga nangawat sa iyang amahan ug inahan ug moingon, “Dili kana sala,” kauban siya niadtong tawo nga molaglag.

Whoso robbeth his father or his mother, and saith, It is no transgression; the same is the companion of a destroyer.

25 Ang hakog nga tawo makaaghat ug panagbingkil, apan ang tawo nga misalig kang Yahweh magmauswagon.

He that is of a proud heart stirreth up strife: but he that putteth his trust in Yhwh shall be made fat.

26 Siya nga mosalig sa iyang kaugalingong kasingkasing usa ka buangbuang, apan ang maglakaw sa kaalam mahilayo gayod gikan sa kakuyaw.

He that trusteth in his own heart is a fool: but whoso walketh wisely, he shall be delivered.

27 Ang tawo nga naghatag sa mga kabos dili gayod makulangan, apan si bisan kinsa nga mopiyong sa iyang mga mata diha kanila makadawat gayod ug daghang tunglo.

He that giveth unto the poor shall not lack: but he that hideth his eyes shall have many a curse.

28 Sa dihang mobarog ang mga tawong daotan, motago ang katawhan, apan kung mahanaw na ang mga tawong daotan, magkadaghan gayod kadtong mobuhat sa matarong.

When the wicked rise, men hide themselves: but when they perish, the righteous increase.