Panultihon 26

1 Sama sa niyebe sa ting-init o sa ulan sa ting-ani, busa dili angay pasidunggan ang buangbuang.

Como a neve no verão, e como a chuva na sega, assim não convem ao louco a honra.

2 Sama ka paspas sa goryon ug sa sayaw nga nagpaingon ug nagpabalik samtang sila naglupad, busa dili makadulot ang tunglo nga wala nagakaangay.

Como ao passaro o vaguear, como á andorinha o voar, assim a maldição sem causa não virá.

3 Ang latos alang sa kabayo, ang renda alang sa asno, ug ang bunal alang sa likod sa mga buangbuang.

O açoite para o cavallo, o freio para o jumento, e a vara para as costas dos tolos.

4 Ayaw tubaga ang buangbuang ug moapil sa iyang mga kabuang, o mahisama ka usab kaniya.

Não respondas ao tolo segundo a sua estulticia; para que tambem te não faças similhante a elle.

5 Tubaga ang buangbuang ug apil sa iyang kabuang, aron dili siya mahimong maalamon sa iyang kaugalingong mga mata.

Responde ao tolo segundo a sua estulticia; para que não seja sabio aos seus olhos.

6 Si bisan kinsa nga magpadala ug mensahe pinaagi sa kamot sa buangbuang nagputol sa iyang kaugalingong tiil ug miinom sa kadaotan.

Os pés corta, e o damno bebe, quem manda mensagens pela mão d'um tolo.

7 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa nagbitay nga tiil sa mga paralitiko.

Como as pernas do côxo, que pendem frouxas, assim é o proverbio na bocca dos tolos.

8 Ang pagpasidungog sa usa ka buangbuang sama lamang sa paghigot ug bato sa lambuyog.

Como o que ata a pedra preciosa na funda, assim é aquelle que dá honra ao tolo.

9 Ang panultihon nga anaa sa baba sa mga buangbuang sama lamang sa hubog nga mikab-ot ug sampinit sa iyang kamot.

Como o espinho que entra na mão do bebado, assim é o proverbio na bocca dos tolos.

10 Ang mamamana nga mosamad sa tanan sama lamang niadtong nagpatrabaho ug usa ka buang-buang o si bisan kinsa na lamang nga molabay.

Os grandes molestam a todos, e alugam os tolos e transgressores.

11 Sama sa iro nga mobalik ug kaon sa iyang sinuka, busa mao usab ang buangbuang nga mousab sa iyang kabuang.

Como o cão que torna ao seu vomito, assim é o tolo que reitera a sua estulticia.

12 Nakakita ka ba ug tawo nga maalamon sa iyang kaugalingong mga mata? Mas aduna pay paglaom ang mga buangbuang kay kaniya.

Tens visto a um homem que é sabio a seus proprios olhos? maior esperança ha do tolo do que d'elle.

13 Moingon ang tawo nga tapolan, “Adunay liyon sa dalan! Adunay liyon taliwala sa mga hawanan!”

Diz o preguiçoso: Um leão está no caminho; um leão está nas ruas

14 Sama sa pultahan nga masirado ug maabli pinaagi sa bisagra niini, mao man usab ang tapolan nga tawo nga anaa sa iyahang higdaanan.

Como a porta se revolve nos seus gonzos, assim o preguiçoso na sua cama.

15 Ikab-ot sa tawong tapolan ang iyang kamot ngadto sa pagkaon apan wala siyay kusog aron sa paghungit niini sa iyang baba.

O preguiçoso esconde a sua mão no seio: enfada-se de tornal-a á sua bocca.

16 Gilantaw sa tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa sa pito ka tawong adunay panabot.

Mais sabio é o preguiçoso a seus olhos do que sete homens que bem respondem.

17 Sama sa tawo nga mogunit sa dalunggan sa iro, ang lumalabay nga nasuko tungod sa usa ka suliran nga dili iyaha.

O que, passando, se entremette em pleito alheio é como aquelle que toma um cão pelas orelhas.

18 Sama sa nasuko nga tawo nga namana gamit ang nagkalayo nga mga udyong,

Como o louco que lança de si faiscas, frechas, e mortandades,

19 ang tawo nga nanglimbong sa iyang silingan ug moingon, “Wala ba diay ako nangumidya lang?”

Assim é o homem que engana o seu proximo, e diz: Não o fiz eu por brincar?

20 Kay ang kakulangon sa sugnod, mapalong ang kalayo; ug kung walay manglibak mohunong ang panaglalis.

Sem lenha, o fogo se apagará; e, não havendo murmurador, cessará a contenda.

21 Sama nga ang uling mahimong nagdilaab nga baga ug ang kahoy mahimong kalayo, mao man usab ang malalison nga tawo nga mohaling sa panag-away.

Como o carvão é para as brazas, e a lenha para o fogo, assim é o homem contencioso para accender rixas.

22 Sama sa lamiang pagkaon ang mga pulong nga libak; mosulod sila ngadto sa kinasuloran nga mga bahin sa lawas.

As palavras do murmurador são como as palavras do espancado, e ellas descem ao intimo do ventre.

23 Ang plata nga gitabon sa kulon sama sa nagdilaab nga mga ngabil ug daotan nga kasingkasing.

Como o caco coberto d'escorias de prata, assim são os labios ardentes com o coração maligno.

24 Ang tawo nga nasilag sa uban makatago sa iyang mga gibati pinaagi sa iyang mga ngabil ug gilimbongan niya ang iyang kaugalingon.

Aquelle que aborrece se contrafaz pelos seus beiços, mas no seu interior encobre o engano.

25 Malumo siya nga mosulti, apan ayaw ug tuo kaniya, tungod kay adunay pito ka daotan sa iyang kasingkasing.

Quando te supplicar com a sua voz, não te fies n'elle, porque sete abominações ha no seu coração.

26 Bisan tuod ug gitabonan sa paglimbong ang iyang pagdumot, ang iyang kadaotan mapadayag diha sa kadaghanan.

Cujo odio se encobre com engano; a sua malicia se descobrirá na congregação.

27 Si bisan kinsa nga mokalot ug bung-aw maoy mahulog niini ug ang tawo nga moligid sa bato maoy maligiran niini.

O que cava uma cova n'ella cairá; e o que revolve a pedra esta sobre elle tornará.

28 Gikasilagan sa bakakon nga dila ang mga tawo nga gidugmok niini ug ang maulog-ulogon nga baba nagdala ug kadaot.

A lingua falsa aborrece aos que ella afflige, e a bocca lubrica obra a ruina.