Panultihon 24

1 Ayaw kasina niadtong mga daotan, ni magtinguha sa pagpakig-uban kanila,

אל תקנא באנשי רעה ואל תתאו להיות אתם׃

2 tungod kay ang ilang mga kasingkasing naglaraw ug kadaot ug ang ilang mga ngabil nagsulti mahitungod sa kasamok.

כי שד יהגה לבם ועמל שפתיהם תדברנה׃

3 Pinaagi sa kaalam natukod ang balay ug pinaagi sa panabot napabarog kini.

בחכמה יבנה בית ובתבונה יתכונן׃

4 Pinaagi sa kahibalo napuno ang mga lawak sa tanang bililhon ug maanindot nga mga bahandi.

ובדעת חדרים ימלאו כל הון יקר ונעים׃

5 Kusgan ang manggugubat sa kaalam, ug ang tawo sa kahibalo makadugang sa iyang kusog;

גבר חכם בעוז ואיש דעת מאמץ כח׃

6 kay pinaagi sa maalamon nga paggiya makaasdang ka sa imong pagpakiggubat ug uban sa daghang mga magtatambag adunay kadaogan.

כי בתחבלות תעשה לך מלחמה ותשועה ברב יועץ׃

7 Ang kaalam hataas kaayo alang sa usa ka buangbuang; wala niya bukha ang iyang baba diha sa ganghaan.

ראמות לאויל חכמות בשער לא יפתח פיהו׃

8 Adunay naglaraw nga magbuhat ug daotan— gitawag siya sa mga tawo nga agalon sa daotang mga laraw.

מחשב להרע לו בעל מזמות יקראו׃

9 Sala ang binuang nga laraw ug biaybiayon sa mga lalaki ang mga matamayon.

זמת אולת חטאת ותועבת לאדם לץ׃

10 Kung magmaluyahon ka uban ang kahadlok sa adlaw sa kasamok, nan diyutay ra ang imong kusog.

התרפית ביום צרה צר כחכה׃

11 Luwasa kadtong gidala ngadto sa kamatayon ug kupti kadtong nagsusapinday ngadto sa ihawanan.

הצל לקחים למות ומטים להרג אם תחשוך׃

12 Kung moingon ka, “Tan-awa, wala kami nasayod mahitungod niini,” ang nagtimbang-timbang sa kasingkasing wala ba siya makasabot sa imong giingon? Ug siya nga nagabantay sa imong kinabuhi, wala ba siya masayod niini? Ug dili ba ihatag sa Dios sa matag usa ang angay kaniya?

כי תאמר הן לא ידענו זה הלא תכן לבות הוא יבין ונצר נפשך הוא ידע והשיב לאדם כפעלו׃

13 Akong anak nga lalaki, pagkaon ug dugos tungod kay maayo kini, tungod kay ang tinulo sa balayan sa putyokan tam-is sa imong pagtilaw.

אכל בני דבש כי טוב ונפת מתוק על חכך׃

14 Mao usab ang kaalam alang sa imong kalag— kung makaplagan mo kini, aduna gayoy kaugmaon ug ang imong paglaom dili mahanaw.

כן דעה חכמה לנפשך אם מצאת ויש אחרית ותקותך לא תכרת׃

15 Ayaw pangatang sama sa daotan nga mosulong sa balay sa matarong. Ayaw gubaa ang iyang pinuy-anan!

אל תארב רשע לנוה צדיק אל תשדד רבצו׃

16 Kay mapukan ang matarong sa makapito ka higayon ug mobarog pag-usab, apan malaglag ang daotan pinaagi sa katalagman.

כי שבע יפול צדיק וקם ורשעים יכשלו ברעה׃

17 Ayaw paglipay sa dihang mapukan ang imong kaaway ug ayaw tugoti nga magmaya ang imong kasingkasing sa dihang mahisukamod siya,

בנפל אויביך אל תשמח ובכשלו אל יגל לבך׃

18 o makakita si Yahweh ug dili na itugot ug iiway niya ang iyang kapungot diha kaniya.

פן יראה יהוה ורע בעיניו והשיב מעליו אפו׃

19 Ayaw kabalaka tungod sa mga nagabuhat ug daotan, ug ayaw kasina sa mga tawong daotan,

אל תתחר במרעים אל תקנא ברשעים׃

20 kay walay kaugmaon ang tawong daotan ug pagapalungon ang lampara sa mga tawong daotan.

כי לא תהיה אחרית לרע נר רשעים ידעך׃

21 Kahadloki si Yahweh, ug kahadloki ang hari, akong anak nga lalaki; ayaw pakig-uban niadtong nakigbatok tali kanila,

ירא את יהוה בני ומלך עם שונים אל תתערב׃

22 kay ang ilang katalagman moabot dayon ug kinsa man ang masayod sa gidak-on sa kalaglagan nga moabot gikan kanilang duha?

כי פתאם יקום אידם ופיד שניהם מי יודע׃

23 Kini usab ang mga panultihon sa maalamon. Ang dili makatarunganon nga paghukom sa katungod diha sa balaod dili maayo.

גם אלה לחכמים הכר פנים במשפט בל טוב׃

24 Si bisan kinsa nga mosulti ngadto sa sad-an, “Anaa ka sa katarong,” matinunglo sa mga tawo ug kasilagan sa kanasoran.

אמר לרשע צדיק אתה יקבהו עמים יזעמוהו לאמים׃

25 Apan magmalipayon kadtong mobadlong sa daotan ug ang mga gasa sa pagkamaayo moabot kanila.

ולמוכיחים ינעם ועליהם תבוא ברכת טוב׃

26 Siya nga mohatag ug tinud-anay nga tubag naghatag usab ug halok sa mga ngabil.

שפתים ישק משיב דברים נכחים׃

27 Andama ang imong buluhaton sa gawas, ug himoa nga andam ang tanan alang sa imong kaugalingon diha sa uma; human niana, tukora ang imong balay.

הכן בחוץ מלאכתך ועתדה בשדה לך אחר ובנית ביתך׃

28 Ayaw pagsaksi batok sa imong silingan kung wala kay kapasikaran ug ayaw panglimbong pinaagi sa imong mga ngabil.

אל תהי עד חנם ברעך והפתית בשפתיך׃

29 Ayaw pag-ingon, “buhaton ko kaniya kung unsa ang iyang gibuhat kanako; balosan ko siya tungod sa iyang gibuhat.”

אל תאמר כאשר עשה לי כן אעשה לו אשיב לאיש כפעלו׃

30 Miagi ako sa uma sa tawong tapolan, agi sa parasan sa tawong walay alamag.

על שדה איש עצל עברתי ועל כרם אדם חסר לב׃

31 Mitubo ang mga tunok bisan asa, ang yuta naputos sa mga sampinit, ug nahugno ang paril nga hinimo sa bato.

והנה עלה כלו קמשנים כסו פניו חרלים וגדר אבניו נהרסה׃

32 Unya ako kining nakita ug gihunahuna; mitan-aw ako ug nadawat ang gitudlo.

ואחזה אנכי אשית לבי ראיתי לקחתי מוסר׃

33 Ang diyutay nga pagkatulog, ang diyutay nga hinanok, ang diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron mopahulay—

מעט שנות מעט תנומות מעט חבק ידים לשכב׃

34 ug ang kawalad-on nagapadulong nga nagpanon nganha kanimo, ug ang imong mga gikinahanglan sama sa sundalo nga sinangkapan sa hinagiban.

ובא מתהלך רישך ומחסריך כאיש מגן׃