Panultihon 20

1 Ang bino mao ang mabugalbugalon ug ang isog nga ilimnon mao ang sabaan; si bisan kinsa nga mahisalaag pinaagi sa ilimnon dili manggialamon.

luxuriosa res vinum et tumultuosa ebrietas quicumque his delectatur non erit sapiens

2 Ang pagkahadlok ngadto sa hari sama sa pagkahadlok sa nagngulob nga batan-ong liyon; siya nga nagpasuko kaniya makabsan sa iyang kinabuhi.

sicut rugitus leonis ita terror regis qui provocat eum peccat in animam suam

3 Dungog gayod kini alang ni bisan kinsa nga makalikay sa panagbingkil, apan ang matag kabuang mosangko sa pagpakiglalis.

honor est homini qui separat se a contentionibus omnes autem stulti miscentur contumeliis

4 Dili magdaro ang tawong tapolan sa panahon sa tingtugnaw; mangita siya ug abot panahon sa ting-ani apan wala gayod siyay makuha.

propter frigus piger arare noluit mendicabit ergo aestate et non dabitur ei

5 Ang mga katuyoan sa kasingkasing sa tawo sama sa lalom nga tubig, apan makasag-ob niini ang tawo nga may panabot.

sicut aqua profunda sic consilium in corde viri sed homo sapiens exhauriet illud

6 Daghang mga tawo ang magpahayag nga matinud-anon siya, apan kinsa man ang makakaplag kaniya nga matinumanon?

multi homines misericordes vocantur virum autem fidelem quis inveniet

7 Ang tawo nga nagbuhat ug maayo nagalakaw diha sa iyang katarong ug magmalipayon ang iyang mga anak nga lalaki nga magsunod kaniya.

iustus qui ambulat in simplicitate sua beatos post se filios derelinquet

8 Ang hari nga maglingkod diha sa trono nga magabuhat sa buluhaton sa maghuhukom magapatibulaag sa tanang daotan pinaagi sa iyang mata.

rex qui sedet in solio iudicii dissipat omne malum intuitu suo

9 Kinsa man ang makaingon, “Hinlo ang akong kasingkasing; gawasnon ako sa akong sala”?

quis potest dicere mundum est cor meum purus sum a peccato

10 Ang nagkalainlain nga timbangan ug ang dili insakto nga mga sukdanan, kasilagan kini ni Yahweh.

pondus et pondus mensura et mensura utrumque abominabile est apud Deum

11 Bisan pa ang batan-on maila pinaagi sa iyang mga buhat, kung putli ug matarong ba ang iyang binuhatan.

ex studiis suis intellegitur puer si munda et si recta sint opera eius

12 Ang mga dalunggan nga makadungog ang mga mata nga makakita, gibuhat kini ni Yahweh.

aurem audientem et oculum videntem Dominus fecit utrumque

13 Ayaw higugmaa ang pagkatulog o mahiagom ka sa pagkakabos; bukha ang imong mga mata ug aduna kay daghan nga makaon.

noli diligere somnum ne te egestas opprimat aperi oculos tuos et saturare panibus

14 “Dili maayo! Dili maayo!” miingon ang tigpamalit, apan sa dihang makalakaw na siya magpagarbo na siya.

malum est malum est dicit omnis emptor et cum recesserit tunc gloriabitur

15 Adunay bulawan ug daghan nga mga mahalon nga mga bato, apan ang mga ngabil sa kahibalo mao ang bililhon nga alahas.

est aurum et multitudo gemmarum vas autem pretiosum labia scientiae

16 Kuhaa ang bisti sa tag-iya nga naghulam ug salapi ingon nga garantiya sa utang sa usa ka langyaw, ug kuhaa kini kung siya garantiya alang sa mga babaye nga mananapaw.

tolle vestimentum eius qui fideiussor extitit alieni et pro extraneis aufer pignus ab eo

17 Tam-is ang tinapay nga nakuha pinaagi sa pagpanlimbong, apan sa kinaulahian mapuno sa balas ang iyang baba.

suavis est homini panis mendacii et postea implebitur os eius calculo

18 Natukod ang mga laraw pinaagi sa tambag ug uban lamang sa maalamong giya nga makiggubat ka.

cogitationes consiliis roborantur et gubernaculis tractanda sunt bella

19 Ang pagtabi makabutyag sa mga tinago ug busa kinahanglan nga dili ka makig-uban sa mga tawo nga tabian.

ei qui revelat mysteria et ambulat fraudulenter et dilatat labia sua ne commiscearis

20 Kung tunglohon sa tawo ang iyang amahan o ang iyang inahan, mapalong ang iyang lampara taliwala sa kangitngit.

qui maledicit patri suo et matri extinguetur lucerna eius in mediis tenebris

21 Ang panulondon nga gidalidali lamang sa pagkuha sa sinugdanan walay maayong mahimo sa kaulahian.

hereditas ad quam festinatur in principio in novissimo benedictione carebit

22 Ayaw pagsulti, “Mobalos ako sa imong sayop nga gihimo!” Paghulat kang Yahweh kay siya ang moluwas kanimo.

ne dicas reddam malum expecta Dominum et liberabit te

23 Gikasilagan ni Yahweh ang dili insakto nga mga timbangan ug dili gayod maayo ang mga limbongan nga taksanan.

abominatio est apud Deum pondus et pondus statera dolosa non est bona

24 Gigiyahan ni Yahweh ang mga lakang sa tawo; unsaon man niya pagsabot sa iyang paagi?

a Domino diriguntur gressus viri quis autem hominum intellegere potest viam suam

25 Lit-ag alang sa tawo ang pagdalidali ug ingon nga, “Balaan kini nga butang,” ug magsugod lang ug hunahuna sa buot ipasabot niini human sa iyang panaad.

ruina est hominis devorare sanctos et post vota tractare

26 Lainon sa maalamon nga hari ang mga daotan ug patuyokon ang galingan alang kanila.

dissipat impios rex sapiens et curvat super eos fornicem

27 Ang espiritu sa tawo mao ang lampara ni Yahweh, nga magsusi sa kinahiladman niya nga mga bahin.

lucerna Domini spiraculum hominis quae investigat omnia secreta ventris

28 Ang matinud-anon nga kasabotan ug pagkamasaligan maoy makapanalipod sa hari; nahimong luwas ang iyang trono pinaagi sa gugma.

misericordia et veritas custodiunt regem et roboratur clementia thronus eius

29 Ang himaya sa batan-ong mga lalaki mao ang ilang kusog, ug ang dungog sa mga tigulang mao ang ilang puti nga buhok.

exultatio iuvenum fortitudo eorum et dignitas senum canities

30 Ang mga paghuyop makahimo paghinlo sa samad sa daotan ug ang mga pagbunal makapahinlo sa kinauyokan nga mga bahin.

livor vulneris absterget mala et plagae in secretioribus ventris