Panultihon 20

1 Ang bino mao ang mabugalbugalon ug ang isog nga ilimnon mao ang sabaan; si bisan kinsa nga mahisalaag pinaagi sa ilimnon dili manggialamon.

Le vin est moqueur, et la cervoise est mutine; et quiconque y excède, n'est pas sage.

2 Ang pagkahadlok ngadto sa hari sama sa pagkahadlok sa nagngulob nga batan-ong liyon; siya nga nagpasuko kaniya makabsan sa iyang kinabuhi.

La terreur du Roi est comme le rugissement d'un jeune lion; celui qui se met en colère contre lui, pèche contre soi-même.

3 Dungog gayod kini alang ni bisan kinsa nga makalikay sa panagbingkil, apan ang matag kabuang mosangko sa pagpakiglalis.

C'est une gloire à l'homme de s'abstenir de procès; mais chaque insensé s'en mêle.

4 Dili magdaro ang tawong tapolan sa panahon sa tingtugnaw; mangita siya ug abot panahon sa ting-ani apan wala gayod siyay makuha.

Le paresseux ne labourera point à cause du mauvais temps, mais il mendiera durant la moisson, et il n'aura rien.

5 Ang mga katuyoan sa kasingkasing sa tawo sama sa lalom nga tubig, apan makasag-ob niini ang tawo nga may panabot.

Le conseil dans le cœur d'un [digne] personnage est [comme] des eaux profondes, et l'homme intelligent l'y puisera.

6 Daghang mga tawo ang magpahayag nga matinud-anon siya, apan kinsa man ang makakaplag kaniya nga matinumanon?

La plupart des hommes prêchent leur bonté; mais qui est-ce qui trouvera un homme véritable?

7 Ang tawo nga nagbuhat ug maayo nagalakaw diha sa iyang katarong ug magmalipayon ang iyang mga anak nga lalaki nga magsunod kaniya.

Ô! que les enfants du juste qui marchent dans son intégrité, seront heureux après lui!

8 Ang hari nga maglingkod diha sa trono nga magabuhat sa buluhaton sa maghuhukom magapatibulaag sa tanang daotan pinaagi sa iyang mata.

Le Roi séant sur le trône de justice dissipe tout mal par son regard.

9 Kinsa man ang makaingon, “Hinlo ang akong kasingkasing; gawasnon ako sa akong sala”?

Qui est-ce qui peut dire: J'ai purifié mon cœur; je suis net de mon péché?

10 Ang nagkalainlain nga timbangan ug ang dili insakto nga mga sukdanan, kasilagan kini ni Yahweh.

Le double poids et la double mesure sont tous deux en abomination à l'Eternel.

11 Bisan pa ang batan-on maila pinaagi sa iyang mga buhat, kung putli ug matarong ba ang iyang binuhatan.

Un jeune enfant même fait connaître par ses actions si son œuvre sera pure, et si elle sera droite.

12 Ang mga dalunggan nga makadungog ang mga mata nga makakita, gibuhat kini ni Yahweh.

Et l'oreille qui entend, et l'œil qui voit, l'Eternel les a faits tous les deux.

13 Ayaw higugmaa ang pagkatulog o mahiagom ka sa pagkakabos; bukha ang imong mga mata ug aduna kay daghan nga makaon.

N'aime point le sommeil, de peur que tu ne deviennes pauvre; ouvre tes yeux, et tu auras suffisamment de pain.

14 “Dili maayo! Dili maayo!” miingon ang tigpamalit, apan sa dihang makalakaw na siya magpagarbo na siya.

Il est mauvais, il est mauvais, dit l'acheteur; puis il s'en va, et se vante.

15 Adunay bulawan ug daghan nga mga mahalon nga mga bato, apan ang mga ngabil sa kahibalo mao ang bililhon nga alahas.

Il y a de l'or, et beaucoup de perles; mais les lèvres qui prononcent la science sont un vase précieux.

16 Kuhaa ang bisti sa tag-iya nga naghulam ug salapi ingon nga garantiya sa utang sa usa ka langyaw, ug kuhaa kini kung siya garantiya alang sa mga babaye nga mananapaw.

Quand quelqu'un aura cautionné pour l'étranger, prends son vêtement, et prends gage de lui pour l'étrangère.

17 Tam-is ang tinapay nga nakuha pinaagi sa pagpanlimbong, apan sa kinaulahian mapuno sa balas ang iyang baba.

Le pain volé est doux à l'homme; mais ensuite sa bouche sera remplie de gravier.

18 Natukod ang mga laraw pinaagi sa tambag ug uban lamang sa maalamong giya nga makiggubat ka.

Chaque pensée s'affermit par le conseil; fais donc la guerre avec prudence.

19 Ang pagtabi makabutyag sa mga tinago ug busa kinahanglan nga dili ka makig-uban sa mga tawo nga tabian.

Celui qui révèle le secret va médisant; ne te mêle donc point avec celui qui séduit par ses lèvres.

20 Kung tunglohon sa tawo ang iyang amahan o ang iyang inahan, mapalong ang iyang lampara taliwala sa kangitngit.

La lampe de celui qui maudit son père, ou sa mère, sera éteinte dans les ténèbres les plus noires.

21 Ang panulondon nga gidalidali lamang sa pagkuha sa sinugdanan walay maayong mahimo sa kaulahian.

L'héritage pour lequel on s'est trop hâté du commencement, ne sera point béni sur la fin.

22 Ayaw pagsulti, “Mobalos ako sa imong sayop nga gihimo!” Paghulat kang Yahweh kay siya ang moluwas kanimo.

Ne dis point: je rendrai le mal; mais attends l'Eternel, et il te délivrera.

23 Gikasilagan ni Yahweh ang dili insakto nga mga timbangan ug dili gayod maayo ang mga limbongan nga taksanan.

Le double poids est en abomination à l'Eternel, et la fausse balance n'[est] pas bonne.

24 Gigiyahan ni Yahweh ang mga lakang sa tawo; unsaon man niya pagsabot sa iyang paagi?

Les pas de l'homme sont de par l'Eternel, comment donc l'homme entendra-t-il sa voie?

25 Lit-ag alang sa tawo ang pagdalidali ug ingon nga, “Balaan kini nga butang,” ug magsugod lang ug hunahuna sa buot ipasabot niini human sa iyang panaad.

C'est un piège à l'homme d'engloutir la chose sainte, et de chercher à s'emparer des choses vouées.

26 Lainon sa maalamon nga hari ang mga daotan ug patuyokon ang galingan alang kanila.

Le sage Roi dissipe les méchants, et fait tourner la roue sur eux.

27 Ang espiritu sa tawo mao ang lampara ni Yahweh, nga magsusi sa kinahiladman niya nga mga bahin.

C'est une lampe de l'Eternel que l'esprit de l'homme; elle sonde jusqu'aux choses les plus profondes.

28 Ang matinud-anon nga kasabotan ug pagkamasaligan maoy makapanalipod sa hari; nahimong luwas ang iyang trono pinaagi sa gugma.

La bonté et la vérité conserveront le Roi; et il soutient son trône par ses faveurs.

29 Ang himaya sa batan-ong mga lalaki mao ang ilang kusog, ug ang dungog sa mga tigulang mao ang ilang puti nga buhok.

La force des jeunes gens est leur gloire; et les cheveux blancs sont l'honneur des anciens.

30 Ang mga paghuyop makahimo paghinlo sa samad sa daotan ug ang mga pagbunal makapahinlo sa kinauyokan nga mga bahin.

La meurtrissure de la plaie est un nettoiement au méchant, et des coups qui pénètrent jusqu'au fond de l'âme.