Panultihon 17

1 Mas maayo pa nga adunay kahilom uban sa diyutay nga bahaw nga tinapay kaysa balay nga puno sa kombira apan adunay panag-away.

Maigi ang isang tuyong subo at may katahimikan, kay sa bahay na may laging pistahan na may kaalitan.

2 Ang maalamon nga sulugoon maoy magmando sa anak nga magpakaulaw ug makigbahin sa mga katigayonan ingon nga usa sa mga igsoon.

Ang lingkod na gumagawang may kapantasan ay nagpupuno sa anak na nakahihiya, at siya'y makakabahagi sa mana ng magkakapatid.

3 Ang hulmahan alang sa plata ug ang hudno alang sa bulawan, apan si Yahweh ang magputli sa mga kasingkasing.

Ang dalisayan ay sa pilak, at ang hurno ay sa ginto: nguni't sinusubok ng Panginoon ang mga puso.

4 Ang tawo nga nagabuhat ug daotan maminaw niadtong mga nagasultig daotan; ang bakakon motagad niadtong nagasulti ug daotan nga mga butang.

Ang manggagawa ng kasamaan ay nakikinig sa masasamang labi; at ang sinungaling ay nakikinig sa masamang dila.

5 Si bisan kinsa nga nagabiaybiay sa kabos nagatamay sa iyang magbubuhat ug ang nagmaya sa kalisdanan dili makalikay sa silot.

Sinomang tumutuya sa dukha ay dumudusta sa Maylalang sa kaniya: at ang natutuwa sa kasakunaan ay walang pagsalang parurusahan.

6 Ang mga apo maoy korona sa mga tigulang, ug ang mga ginikanan maghatag ug pagpasidungog sa ilang mga anak.

Ang mga anak ng mga anak ay putong ng mga matatandang tao; at ang kaluwalhatian ng mga anak ay ang kanilang mga magulang.

7 Ang maayo nga pagpanulti dili angay sa usa ka buangbuang; ingon man ang ngabil nga bakakon dili angay sa mga halangdon.

Ang marilag na pananalita ay hindi nagiging mabuti sa mangmang: lalo na ang magdarayang mga labi, sa isang pangulo.

8 Ang pagsuhol sama sa usa ka batong salamangka alang niadtong naghatag niini; bisan asa siya paingon, magmalamposon siya.

Ang suhol ay parang mahalagang bato sa mga mata ng nagtatamo: saan man pumihit ay gumiginhawa.

9 Si bisan kinsa ang wala maghunahuna sa sayop nagapangita sa gugma, apan kadtong nagabalik-balik sa usa ka butang makapabulag sa suod nga panaghigala.

Ang nagtatakip ng pagsalangsang ay humahanap ng pagibig: nguni't ang nagdadadaldal tungkol sa anoman ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.

10 Ang pagbadlong modulot sa kinahiladman sa tawong adunay panabot kaysa gatosan ka lapdos ngadto sa buangbuang.

Ang saway ay nanasok na taimtim sa isang naguunawa, kay sa isang daang hampas sa mangmang.

11 Ang tawong daotan nangita lamang ug kasamok, busa ang mangtas nga sinugo ipadala batok kaniya.

Ang hinahanap lamang ng masamang tao ay panghihimagsik; kaya't isang mabagsik na sugo ay susuguin laban sa kaniya.

12 Mas maayo pa nga makasugat ug oso nga gikawatan sa iyang mga anak kay sa makasugat ug usa ka buangbuang diha sa iyang pagkabuang-buang.

Masalubong ang tao ng oso na nanakawan ng kaniyang mga anak, maigi kay sa mangmang sa kaniyang kamangmangan.

13 Kung ang usa ka tawo nagbalos ug daotan sa maayo, ang pagkadaotan dili mobiya sa iyang panimalay.

Sinomang gumaganti ng kasamaan sa mabuti, kasamaan ay hindi hihiwalay sa kaniyang bahay.

14 Ang sinugdanan sa panagbingkil sama sa usa ka tawo nga nagsabwag ug tubig sa bisan asa, busa palayo sa panaglalisay sa dili pa kini modako.

Ang pasimula ng pagkakaalit ay gaya ng pagbuga ng tubig: kaya't iwan ninyo ang pagtatalo, bago maginit sa pagkakaalit.

15 Ang tawo nga magpalingkawas sa mga tawong daotan o maghukom niadtong magbuhat sa matarong— kining duha ka mga tawo dulumtanan kang Yahweh.

Siya na umaaring ganap sa masama, at siya na nagpaparusa sa matuwid, kapuwa sila kasuklamsuklam sa Panginoon.

16 Nganong magsuhol man ang buangbuang ug salapi aron makakat-on mahitungod sa kaalam, nga wala man siyay katakos sa pagkat-on niini?

Bakit may halaga sa kamay ng mangmang upang ibili ng karunungan, gayong wala siyang pagkaunawa?

17 Ang managhigala maghigugmaay sa tanang higayon ug ang managsoon nahimugso sa panahon sa kalisdanan.

Ang kaibigan ay umiibig sa lahat ng panahon, at ang kapatid ay ipinanganak na ukol sa kasakunaan.

18 Ang tawo nga walay alamag magahimo ug hugot nga mga pakigsaad ug maoy moangkon sa mga utang sa iyang silingan.

Ang taong walang unawa ay nakikikamay, at nagiging mananagot sa harapan ng kaniyang kapuwa.

19 Si bisan kinsa kadtong mahigugma sa panagbingkil nahigugma sa sala; siya nga maghimo sa hataas nga babag sa iyang pultahan maoy mahimong hinungdan nga makabali sa mga bukog.

Ang umiibig sa pagsalangsang ay umiibig sa pagkakaalit: ang nagtataas ng kaniyang pintuan ay humahanap ng kapahamakan.

20 Ang tawo nga daotan ug kasingkasing walay makaplagan nga maayo; siya nga adunay daotan nga dila mahiagom ngadto sa katalagman.

Siyang may magdarayang puso ay hindi nakakasumpong ng mabuti: at siyang may suwail na dila ay nahuhulog sa karalitaan.

21 Si bisan kinsa kadtong ginikanan sa buangbuang magdala ug kasubo sa iyang kaugalingon; ug ang amahan sa buangbuang walay kalipay.

Ang nanganganak ng mangmang ay sa kaniyang kapanglawan: at ang ama ng mangmang ay walang kagalakan.

22 Ang malipayon nga kasingkasing maayo nga tambal, apan ang dugmok nga espiritu makauga sa bukog.

Ang masayang puso ay mabuting kagamutan: nguni't ang bagbag na diwa ay tumutuyo ng mga buto.

23 Ang tawong daotan modawat ug tinago nga suhol aron tuison ang dalan sa hustisya.

Ang masama ay tumatanggap ng suhol mula sa sinapupunan, upang ipahamak ang daan ng kahatulan.

24 Ang usa ka tawo nga adunay panabot nagatumong sa iyang nawong ngadto sa kaalam, apan ang mata sa buangbuang nagatumong sa tumoy sa kalibotan.

Karunungan ay nasa harap ng mukha ng naguunawa: nguni't ang mga mata ng mangmang ay nasa mga wakas ng lupa.

25 Ang anak nga buangbuang mao ang kasub-anan ngadto sa iyang amahan, ug kapaitan alang sa babaye nga naghimugso kaniya.

Ang mangmang na anak ay hirap sa kaniyang ama, at kapaitan sa nanganak sa kaniya.

26 Dili usab maayo nga silotan ang nagbuhat ug matarong; ni maayo ang paglatigo sa mga tawong halangdon nga adunay baroganan.

Parusahan naman ang matuwid ay hindi mabuti, ni saktan man ang mahal na tao dahil sa kanilang katuwiran.

27 Ang tawo nga adunay kahibalo mogamit ug diyutay lamang nga mga pulong ug ang tawo nga adunay panabot mapinugnganon.

Siyang nagtitipid ng kaniyang mga salita ay may kaalaman: at siyang may diwang malamig ay taong naguunawa.

28 Bisan ang buangbuang daw sama sa maalamon kung siya magpakahilom; kung dili siya mosulti, isipon siyang usa ka utokan.

Ang mangmang man, pagka siya'y tumatahimik, ay nabibilang na pantas: pagka kaniyang tinitikom ang kaniyang mga labi, ay inaari siyang mabait.