Panultihon 15
1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
Une douce réponse calme le courroux; mais une parole dure excite la colère.
2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
La langue des sages rend la science aimable; la bouche des insensés épanche la folie.
3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
Les yeux de l'Éternel sont en tous lieux, observant les méchants et les bons.
4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
La langue qui calme, est un arbre de vie; mais celle qui trouble, brise l'âme.
5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
L'insensé dédaigne les leçons de son père; mais qui garde la correction, agit prudemment.
6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
Grande abondance dans la maison du juste, désordre dans le revenu de l'impie.
7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
Les lèvres du sage sèment la science, et le cœur des fous, des choses vaines.
8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
Le sacrifice des impies est l'abomination de l'Éternel; mais la prière des hommes droits lui est agréable.
9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
La voie de l'impie est l'abomination de l'Éternel; mais Il aime celui qui s'attache à la justice.
10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
Sévère leçon à qui s'écarte de la voie; qui n'aime pas à être repris, périra.
11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
Les Enfers et l'abîme sont à découvert pour l'Éternel, et plus encore les cœurs des enfants des hommes. (Sheol h7585)
12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
Le moqueur n'aime pas à être repris; il ne s'approche point des sages.
13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
Un cœur joyeux rend le visage serein; mais quand le cœur souffre, l'esprit est abattu.
14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
Le cœur de l'homme sensé cherche la science; et le regard de l'insensé se repaît de folie.
15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
Tous les jours sont mauvais pour le malheureux; mais le cœur content est un festin perpétuel.
16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
Mieux vaut avoir peu, et la crainte de Dieu, que de grands trésors, et le trouble.
17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
Mieux vaut un plat d'herbes, et de la cordialité, qu'un bœuf gras, et de la haine.
18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
L'homme colère excite des querelles, le patient apaise les rixes.
19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
La voie du paresseux est comme une haie d'épines; le chemin des gens de bien est uni.
20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
Un fils sage réjouit son père; mais un homme insensé méprise sa mère.
21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
La folie est le bonheur de qui manque de sens; mais l'homme raisonnable suit le droit chemin.
22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
Inutiles sont les avis là où l'on ne délibère pas; mais où il y a plusieurs conseillers, ils sont efficaces.
23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
C'est un plaisir pour l'homme quand sa bouche sait répondre; et qu'un mot dit à propos va bien!
24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
Le chemin de la vie est montant pour le sage, afin qu'il évite celui des Enfers qui descend. (Sheol h7585)
25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
L'Éternel renverse la maison des superbes; mais Il rend stable la borne de la veuve.
26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
Les plans de la malice sont l'abomination de l'Éternel; mais les paroles de bonté sont pures devant lui.
27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
Celui-là ruine sa maison, qui est avide de gain; mais celui qui n'aime pas les présents, vivra.
28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
Le cœur du juste médite sa réponse; mais la bouche des impies vomit la malice.
29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
L'Éternel s'éloigne des impies, mais Il prête l'oreille à la prière des justes.
30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
Un regard affectueux réjouit le cœur; une bonne nouvelle verse de la moelle dans les os.
31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
Celui dont l'oreille écoute les leçons de la vie, se trouve toujours au milieu des sages.
32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
Qui repousse les leçons, se condamne soi-même; mais qui écoute les avis, gagne du sens.
33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
La crainte de l'Éternel est l'école de la sagesse; et l'humilité précède la gloire.
