Panultihon 15

1 Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.

Une réponse douce apaise la fureur; mais la parole dure excite la colère.

2 Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.

La langue des sages embellit la science; mais la bouche des insensés ne prononce que folie.

3 Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.

Les yeux de l'Éternel sont en tous lieux; ils contemplent les méchants et les bons.

4 Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.

Une langue qui corrige est comme l'arbre de vie; mais une langue perverse est comme un vent qui brise tout.

5 Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.

L'insensé méprise l'instruction de son père; mais celui qui prend garde à la réprimande deviendra prudent.

6 Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.

Il y a grande abondance dans la maison du juste; mais il y a du trouble dans le revenu du méchant.

7 Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.

Les lèvres des sages sèment la science; mais il n'en est pas ainsi du cœur des insensés.

8 Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.

Le sacrifice des méchants est en abomination à l'Éternel; mais la requête des hommes droits lui est agréable.

9 Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.

La voie du méchant est en abomination à l'Éternel; mais il aime celui qui s'adonne à la justice.

10 Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.

Un châtiment sévère attend celui qui quitte le droit chemin; et celui qui hait d'être repris, mourra.

11 Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)

Le séjour des morts et l'abîme sont devant l'Éternel; combien plus les cœurs des enfants des hommes? (Sheol h7585)

12 Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.

Le moqueur n'aime point qu'on le reprenne, et il n'ira jamais vers les sages.

13 Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.

Le cœur joyeux embellit le visage; mais la tristesse du cœur abat l'esprit.

14 Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.

Un cœur intelligent cherche la science; mais la bouche des fous se repaît de folie.

15 Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.

Tous les jours de l'affligé sont mauvais; mais un cœur joyeux est un festin continuel.

16 Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.

Peu, avec la crainte de l'Éternel, vaut mieux qu'un grand trésor, avec lequel il y a du trouble.

17 Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.

Mieux vaut un repas d'herbes, où il y a de l'amitié, qu'un festin de bœuf engraissé où il y a de la haine.

18 Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.

L'homme violent excite les disputes; mais celui qui est lent à la colère apaise les querelles.

19 Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.

La voie du paresseux est comme une haie de ronces; mais le sentier des hommes droits est comme un chemin battu.

20 Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.

L'enfant sage réjouit son père; mais l'homme insensé méprise sa mère.

21 Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.

La folie est la joie de celui qui est dépourvu de sens; mais l'homme prudent suit le droit chemin.

22 Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.

Les projets échouent où manquent les conseils; mais ils s'affermissent lorsqu'il y a beaucoup de conseillers.

23 Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!

On a de la joie à donner une réponse de sa bouche; et qu'une parole dite à propos est bonne!

24 Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)

Pour l'homme prudent, le chemin de la vie mène en haut, et lui fait éviter le Sépulcre qui est en bas. (Sheol h7585)

25 Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.

L'Éternel démolit la maison des orgueilleux; mais il affermit les bornes de la veuve.

26 Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.

Les pensées du méchant sont en abomination à l'Éternel; mais les paroles pures lui sont agréables.

27 Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.

Celui qui est adonné au gain déshonnête, trouble sa maison; mais celui qui hait les présents vivra.

28 Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.

Le cœur du juste médite ce qu'il doit répondre; mais la bouche des méchants profère des choses mauvaises.

29 Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.

L'Éternel s'éloigne des méchants; mais il exauce la requête des justes.

30 Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.

La lumière des yeux réjouit le cœur, et une bonne nouvelle engraisse les os.

31 Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.

L'oreille qui écoute la réprimande qui donne la vie, habitera parmi les sages.

32 Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.

Celui qui rejette l'instruction, méprise son âme; mais celui qui écoute la réprimande, acquiert du sens.

33 Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.

La crainte de l'Éternel enseigne la sagesse, et l'humilité va devant la gloire.