Panultihon 13

1 Ang maalamon nga anak mamati sa pagtudlo sa iyang amahan, apan ang mabugalbugalon dili maminaw sa pagbadlong.

Мудрый сын слушает наставление отца, а буйный не слушает обличения.

2 Gikan sa bunga sa iyang baba ang tawo maglipay sa mga maayong butang, apan ang kagana sa maluibon alang sa kabangis.

От плода уст своих человек вкусит добро, душа же законопреступников - зло.

3 Ang tawo nga nagabantay sa iyang baba nanalipod sa iyang kinabuhi, apan ang tawong moabli ug dako sa iyang mga ngabil mogun-ob sa iyang kaugalingon.

Кто хранит уста свои, тот бережет душу свою; а кто широко раскрывает свой рот, тому беда.

4 Ang kagana sa tawong tapulan motinguha apan walay makuha, apan ang kagana sa tawong kugihan tagbawon pag-ayo.

Душа ленивого желает, но тщетно; а душа прилежных насытится.

5 Ang tawo nga nagbuhat ug matarong nagdumot sa mga bakak, apan ang daotang tawo naghimo sa iyang kaugalingon nga mangilngig, ug nagbuhat siya ug kaulawan.

Праведник ненавидит ложное слово, а нечестивый срамит и бесчестит себя.

6 Ang pagkamatarong manalipod niadtong dili sad-an sa ilang agianan, apan ang pagkadaotan molaglag sa nagbuhat ug sala.

Правда хранит непорочного в пути, а нечестие губит грешника.

7 Adunay tawo nga nagpalambo sa iyang kaugalingon, apan wala gayoy nahot ug adunay tawo nga naghatag sa tanan, apan tinuod nga adunahan.

Иной выдает себя за богатого, а у него ничего нет; другой выдает себя за бедного, а у него богатства много.

8 Malukat sa tawong adunahan ang iyang kinabuhi pinaagi sa iyang mga katigayonan, apan ang tawong kabos dili gayod makadawat sa maong pagtagad.

Богатством своим человек выкупает жизнь свою, а бедный и угрозы не слышит.

9 Ang kahayag sa tawong nagbuhat sa matarong maglipay, apan ang lampara sa daotan pagapalungon.

Свет праведных весело горит, светильник же нечестивых угасает. Души коварные блуждают в грехах, а праведники сострадают и милуют.

10 Ang garbo manganak lamang ug panagbangi, apan alang niadtong maminaw sa maayong tambag adunay kaalam.

От высокомерия происходит раздор, а у советующихся - мудрость.

11 Ang bahandi mahanaw kung adunay dakong garbo, apan ang tawo nga mangita ug salapi pinaagi sa pagkugi sa iyang kamot modaghan ang iyang salapi.

Богатство от суетности истощается, а собирающий трудами умножает его.

12 Kung ang paglaom malangan, makaguba kini sa kasingkasing, apan ang pangandoy nga natuman mao ang kahoy sa kinabuhi.

Надежда, долго не сбывающаяся, томит сердце, а исполнившееся желание - как древо жизни.

13 Ang tawo nga motamay sa pagtudlo mahitumpawak gihapon niini, apan ang tawong motuman sa mando pagagantihan.

Кто пренебрегает словом, тот причиняет вред себе; а кто боится заповеди, тому воздается. У сына лукавого ничего нет доброго, а у разумного раба дела благоуспешны, и путь его прямой.

14 Ang pagpatudlo sa tawong maalamon tuboran sa kinabuhi, maglikay kanimo gikan sa lit-ag sa kamatayon.

Учение мудрого - источник жизни, удаляющий от сетей смерти.

15 Ang maayong panghunahuna makuha ug pabor, apan ang dalan sa mabudhion wala gayoy kataposan.

Добрый разум доставляет приятность, путь же беззаконных жесток.

16 Ang tawong maalaman mobuhat inubanan sa kahibalo sa matag hukom, apan ang buangbuang magpasundayag sa iyang pagkabuangbuang.

Всякий благоразумный действует с знанием, а глупый выставляет напоказ глупость.

17 Ang daotan nga mensahero mahitumpawak ngadto sa kasamok, apan ang matinud-anon nga tigbalita magdala ug pagpasig-uli.

Худой посол попадает в беду, а верный посланник - спасение.

18 Ang tawo nga mosalikway sa pagpanton mahimong kabos ug maulawan, apan ang dungog moabot kaniya nga nagtuon gikan sa pagbadlong.

Нищета и посрамление отвергающему учение; а кто соблюдает наставление, будет в чести.

19 Ang pangandoy nga natuman tam-is sa panlasa, apan ang mga buangbuang dili gayod motalikod sa pagkadaotan.

Желание исполнившееся - приятно для души; но несносно для глупых уклоняться от зла.

20 Paglakaw uban sa mga maalamon ug magmaalamon ka, apan ang kauban sa mga buangbuang mag-antos sa kasakit.

Общающийся с мудрыми будет мудр, а кто дружит с глупыми, развратится.

21 Ang katalagman mosunod sa mga makasasala, apan kadtong nagbuhat ug matarong adunay maayong ganti.

Грешников преследует зло, а праведникам воздается добром.

22 Ang tawong matarong adunay ikabilin nga panulundon alang sa iyang mga apo, apan ang bahandi sa makasasala mahiadto sa tawo nga nagbuhat ug matarong.

Добрый оставляет наследство и внукам, а богатство грешника сберегается для праведного.

23 Ang wala gidaro nga uma nga gipanag-iyahan sa usa ka kabos makahatag ug daghang pagkaon, apan gibanlas kini pinaagi sa dili pagkamataronganon.

Много хлеба бывает и на ниве бедных; но некоторые гибнут от беспорядка.

24 Ang tawong dili mopanton sa iyang anak wala naghiguma kaniya, apan ang tawo nga naghigugma sa iyang anak maampingon sa pagpanton kaniya.

Кто жалеет розги своей, тот ненавидит сына; а кто любит, тот с детства наказывает его.

25 Ang tawong nagbuhat ug matarong mokaon hangtod sa iyang katagbawan, apan ang tiyan sa mga daotan kanunay gutom.

Праведник ест до сытости, а чрево беззаконных терпит лишение.