Mateo 7
1 Ayaw paghukom, ug kamo dili pagahukman.
"Do not judge, so that you won't be judged.
2 Kay ang paghukom nga inyong ihukom, kamo pagahukman. Ug sa sukdanan nga inyong gisukod, kini ang isukod kaninyo.
For with whatever judgment you judge, you will be judged; and with whatever measure you measure, it will be measured to you.
3 Ug nganong nagtan-aw kamo ngadto sa gamay nga tipik sa dagami nga anaa sa mata sa inyong mga igsoon, apan wala ninyo mamatikdi ang troso nga anaa sa inyong kaugalingong mata?
And why do you see the speck that is in your brother's eye, but do not notice the log that is in your own eye?
4 Giunsa ninyo sa pag-ingon ngadto sa inyong mga igsoon nga, 'Tugoti ako sa pagkuha sa tipik sa dagami nga anaa sa imong mata,' samtang ang troso anaa sa imong kaugalingong mata?
Or how will you tell your brother, 'Let me remove the speck from your eye;' and look, the log is in your own eye?
5 Tigpakaaron-ingnon kamo! Unaha pagkuha ang troso nga anaa sa inyong kaugalingong mata, ug unya makakita kamo sa klaro aron sa pagkuha sa tipik sa dagami nga anaa sa mata sa inyong igsoon.
You hypocrite. First remove the log out of your own eye, and then you can see clearly to remove the speck out of your brother's eye.
6 Ayaw ihatag kung unsa ang balaan ngadto sa mga iro, ug ayaw ilabay ang inyong mga perlas ngadto sa atubangan sa mga baboy. Kung inyo kining buhaton sila magyatakyatak niini sa ilang mga tiil, ug unya mosumbalik ug magkuniskunis kaninyo sa pino.
"Do not give that which is holy to the dogs, neither throw your pearls before the pigs, or they will trample them under their feet and turn and tear you to pieces.
7 Pangayo, ug kini ihatag kaninyo. Pangita, ug kamo makakaplag. Panuktok, ug kini pagaablihan kaninyo.
"Ask, and it will be given to you. Seek, and you will find. Knock, and it will be opened for you.
8 Kay ang tanan nga nangayo, makadawat. Ug ang matag-usa nga mangita, makakaplag. Ug ngadto sa tawo nga manuktok, kini pagaablihan.
For everyone who asks receives. He who seeks finds. To him who knocks it will be opened.
9 O unsa nga tawo anaa taliwala kaninyo, kung ang iyang anak mangayo kaniya ug tinapay, hatagan ba niya ug bato?
Or who is there among you, who, if his son will ask him for bread, will give him a stone?
10 O kung siya mangayo ug isda, hatagan ba niya ug bitin?
Or if he will ask for a fish, who will give him a serpent?
11 Busa, kung kamong mga daotan nasayod kung unsaon paghatag ug maayong mga gasa ngadto sa inyong mga anak, unsa pa kaha ang inyong Amahan nga gikan sa langit nga naghatag sa mga maayong butang niadtong nangayo kaniya?
If you then, being evil, know how to give good gifts to your children, how much more will your Father who is in heaven give good things to those who ask him.
12 Busa, bisan unsa nga mga butang nga buot ninyong ipabuhat sa mga tawo nganha kaninyo, kinahanglan kamo usab magbuhat ngadto kanila, tungod kay kini mao ang balaod ug mga propeta.
Therefore whatever you desire for people to do to you, so also you should do to them; for this is the Law and the Prophets.
13 Sulod diha sa sigpit nga ganghaan. Kay luag ang ganghaan ug lapad ang dalan nga padulong sa kalaglagan, ug adunay daghang mga tawo ang misubay niini.
"Enter in by the narrow gate; for wide is the gate and broad is the way that leads to destruction, and many are those who enter in by it.
14 Kay sigpit ang ganghaan ug sigpit ang dalan nga padulong sa kinabuhi ug diyutay lamang ang nakakaplag niini.
How narrow is the gate, and difficult is the way that leads to life. Few are those who find it.
15 Pagbantay sa mini nga mga propeta, nga moduol kaninyo nga nagbisti sa pangkarnero apan ang tinuod bangis nga mga lobo.
"Beware of false prophets, who come to you in sheep's clothing, but inwardly are ravening wolves.
16 Pinaagi sa ilang mga bunga mailhan ninyo sila. Makabuhat ba ang mga tawo sa pagtapok sa ilang mga ubas nga gikan sa sampinit o mga igos nga gikan sa kadyapa?
By their fruits you will know them. Do you gather grapes from thorns, or figs from thistles?
17 Sa samang paagi, ang matag maayo nga kahoy mamunga ug maayong bunga, apan ang daot nga kahoy mamunga ug daot nga bunga.
Even so, every good tree produces good fruit; but the corrupt tree produces evil fruit.
18 Ang usa ka maayong kahoy dili mamunga ug daot nga bunga, ni bisan ang daot nga kahoy dili mamunga ug maayong bunga.
A good tree cannot produce evil fruit, neither can a corrupt tree produce good fruit.
19 Ang matag kahoy nga dili mamunga ug maayong bunga pagaputlon ug ilabay ngadto sa kalayo.
Every tree that does not grow good fruit is cut down, and thrown into the fire.
20 Busa, mailhan ninyo sila pinaagi sa ilang mga bunga.
Therefore, by their fruits you will know them.
21 Dili tanan nga miingon kanako, 'Ginoo, Ginoo,' makasulod didto sa gingharian sa langit, apan kadto lamang si bisan kinsa nga nagbuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa langit.
Not everyone who says to me, 'Lord, Lord,' will enter into the kingdom of heaven; but he who does the will of my Father who is in heaven.
22 Daghang katawhan nga moingon kanako niadtong adlawa, 'Ginoo, Ginoo, dili ba nanagna man kami sa imong ngalan, sa imong ngalan naghingilin ug mga demonyo, ug sa imong ngalan nabuhat ang daghang gamhanan nga mga binuhatan?'
Many will tell me in that day, 'Lord, Lord, did not we prophesy in your name, in your name cast out demons, and in your name do many mighty works?'
23 Unya ako moingon kanila sa dayag, 'Ako wala makaila kaninyo! Palayo gikan kanako, kamo nga nagabuhat ug daotan!'
And then I will tell them, 'I never knew you. Depart from me, you who practice lawlessness.'
24 Busa, ang tanan nga nakadungog sa akong mga pulong ug mituman niini mahisama sa usa ka maalamong tawo nga nagtukod sa iyang balay diha sa usa ka bato.
"Everyone therefore who hears these words of mine, and does them, will be compared to a wise man, who built his house on a rock.
25 Ang ulan mibundak, ang baha miabot, ug ang hangin mihuros, ug mihampak niana nga balay, apan wala kini maguba, tungod kay kini natukod man sa bato.
And the rain came down, the floods came, and the winds blew, and beat on that house; and it did not fall, for it was founded on the rock.
26 Apan ang tanan nga nakadungog sa akong mga pulong ug wala motuman niini mahisama sa usa ka buangbuang nga tawo nga nagtukod sa iyang balay diha sa balas.
And everyone who hears these words of mine, and does not do them will be like a foolish man, who built his house on the sand.
27 Ang ulan mibundak, ang baha miabot, ug ang hangin mihuros, ug mihampak niana nga balay. Ug naguba kini, ug hingpit kining pagkaguba.”
And the rain came down, the floods came, and the winds blew, and beat on that house; and it fell—and great was its fall."
28 Kini nahitabo nga sa dihang natapos na si Jesus sa pagsulti niining mga pulonga, ang panon sa katawhan natingala sa iyang gitudlo,
And it happened, when Jesus had finished saying these things, that the crowds were astonished at his teaching,
29 kay siya nanudlo kanila sama sa adunay katungod, ug dili sama sa ilang mga eskriba.
for he taught them with authority, and not like their scribes.
