Lucas 8
1 Sa wala madugay pagkahuman niining hitaboa nga si Jesus nagsugod sa paglakaw libot sa nagkalain-laing siyudad ug baryo aron sa pagwali ug pagmantala sa maayong balita mahitungod sa Gingharian sa Dios ug kuyog kaniya ang napulo ug duha,
And it came to pass thereafter, that he was going through every city and village, preaching and proclaiming good news of the reign of God, and the twelve [are] with him,
2 ug uban sa pipila ka mga kababayen-an nga nangaayo gikan sa mga daotang espiritu ug mga balatian. Sila mao si Maria nga gitawag ug Magdalena, nga kanhi gisudlan sa pito ka mga demonyo nga gipagawas,
and certain women, who were healed of evil spirits and infirmities, Mary who is called Magdalene, from whom seven demons had gone forth,
3 si Juana nga asawa ni Chuza, nga tagadumala ni Herodes, si Susana ug daghan pang ubang mga kababayen-an nga naghatag kanila sa ilang kaugalingong mga materyal nga mga butang.
and Joanna wife of Chuza, steward of Herod, and Susanna, and many others, who were ministering to him from their substance.
4 Karon, sa dihang nagtapok na ang dakong panon sa katawhan uban ang mga tawo nga miadto kaniya gikan sa nagkalain-laing siyudad, nisulti siya kanila gamit ang sambingay.
And a great multitude having gathered, and those who from city and city were coming unto him, he spake by a simile:
5 “Ang magpupugas miadto aron sa pagpugas sa mga liso. Sa dihang nagpugas siya, ang ubang mga liso nahulog sa daplin sa dalan ug giyatakan sila ug gituka sa mga langgam sa kapanganuran.
'The sower went forth to sow his seed, and in his sowing some indeed fell beside the way, and it was trodden down, and the fowls of the heaven did devour it.
6 Ang ubang mga liso nahulog sa kabatoan nga yuta ug sa ilang pagtubo, nangalaya sila tungod kay wala sila nayamogan.
'And other fell upon the rock, and having sprung up, it did wither, through not having moisture.
7 Sa gihapon ang ubang mga liso nahulog taliwala sa tunukon nga mga tanom, ug ang tunukon nga mga tanom mitubo kauban sa mga liso ug mituok kanila.
'And other fell amidst the thorns, and the thorns having sprung up with it, did choke it.
8 Apan ang ubang mga liso nahulog sa maayong yuta ug mihatag ug abot nga miabot kini sa gatusan ka pilo ang kadaghanon.” Pagkahuman ug sulti ni Jesus niining mga butanga, siya mitawag, “Kung si bisan kinsa kadtong adunay mga dalunggan nga makadungog, tugoti siya nga mamati.”
'And other fell upon the good ground, and having sprung up, it made fruit an hundred fold.' These things saying, he was calling, 'He having ears to hear — let him hear.'
9 Unya ang iyang mga disipulo nangutana kaniya kung unsa ang buot ipasabot niini nga sambingay.
And his disciples were questioning him, saying, 'What may this simile be?'
10 Si Jesus misulti kanila, “Kamo gihatagan na sa katungod sa pagsabot sa mga misteryo sa gingharian sa Dios, apan ang ubang mga tawo gitudloan lamang sa mga sambingay, aron sa ilang 'pagtan-aw dili sila makakita, ug makadungog sila apan dili makasabot.'
And he said, 'To you it hath been given to know the secrets of the reign of God, and to the rest in similes; that seeing they may not see, and hearing they may not understand.
11 Karon mao kini ang buot ipasabot sa sambingay. Ang liso mao ang pulong sa Dios.
'And this is the simile: The seed is the word of God,
12 Ang mga liso nga nahulog sa daplin sa dalan mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong, apan moabot ang yawa ug kuhaon ang pulong gikan sa ilang kasingkasing, aron dili sila motuo ug dili maluwas.
and those beside the way are those hearing, then cometh the Devil, and taketh up the word from their heart, lest having believed, they may be saved.
13 Unya, ang mga nahulog sa kabatoan nga yuta mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong, ug gidawat kini uban sa kalipay, apan wala silay mga gamot; motuo lamang sila sa makadiyot, apan sa panahon sa pagsulay mopalayo sila.
'And those upon the rock: They who, when they may hear, with joy do receive the word, and these have no root, who for a time believe, and in time of temptation fall away.
14 Ang mga liso nga nahulog sa tunukong mga tanom mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong, apan sa ilang pagpadayon, natuok sila sa mga kabalaka, mga bahandi, ug sa mga kalipay niini nga kinabuhi, ug busa dili sila makadala ug bunga sa pagkahamtong.
'And that which fell to the thorns: These are they who have heard, and going forth, through anxieties, and riches, and pleasures of life, are choked, and bear not to completion.
15 Apan ang mga liso nga nahulog sa maayong yuta, mao kadtong mga tawo nga, adunay tinuod ug maayong kasingkasing, paghuman nila ug pamati sa pulong, gitipigan nila kini ug nakapamunga nga adunay pagkamalahutayon.
'And that in the good ground: These are they, who in an upright and good heart, having heard the word, do retain [it], and bear fruit in continuance.
16 Karon, walay usa, ang mopasiga ug lampara nga iyang tabonan ug panaksan o ibutang sa ilalom sa iyang katre. Hinuon, iya kining ibutang sa patungan sa lampara, para kung kinsa kadtong mosulod, makakita sa kahayag.
'And no one having lighted a lamp doth cover it with a vessel, or under a couch doth put [it]; but upon a lamp-stand he doth put [it], that those coming in may see the light,
17 Kay walay tinago nga dili mabutyag, o mga sikreto nga dili mahibaw-an ug dili mogawas sa kahayag.
for nothing is secret, that shall not become manifest, nor hid, that shall not be known, and become manifest.
18 Busa pagbantay kamo kung unsaon ninyo pagpaminaw tungod kay bisan kinsa ang anaa, pagahatagan pa ug daghan, ug bisan kinsa ang wala, pagakuhaon kaniya ang bisan pa nga gihunahuna niya nga naa siya.
'See, therefore, how ye hear, for whoever may have, there shall be given to him, and whoever may not have, also what he seemeth to have, shall be taken from him.'
19 Unya ang inahan ug mga igsoong mga lalaki ni Jesus miadto kaniya, apan dili sila makaduol tungod sa kadaghan sa mga tawo.
And there came unto him his mother and brethren, and they were not able to get to him because of the multitude,
20 Ug giingnan siya, “Ang imong inahan ug ang mga igsoon nimo nga lalaki nagtindog sa gawas, nagtinguha silang makigkita kanimo.”
and it was told him, saying, 'Thy mother and thy brethren do stand without, wishing to see thee;'
21 Apan si Jesus mitubag ug miingon kanila, “Ang akong inahan ug mga igsoon mao kadtong mga tawo nga naminaw sa pulong sa Dios ug mosunod niini.”
and he answering said unto them, 'My mother and my brethren! they are those who the word of God are hearing, and doing.'
22 Ug karon nahitabo kini sa usa sa mga adlaw nga si Jesus ug iyang mga disipulo nanakay ug balangay, ug miingon siya kanila, “Moadto kita sa laing bahin sa linaw.” Unya nangandam sila sa ilang paglayag.
And it came to pass, on one of the days, that he himself went into a boat with his disciples, and he said unto them, 'We may go over to the other side of the lake;' and they set forth,
23 Apan sa ilang paglayag, nakatulog si Jesus ug unya miabot ang usa ka unos nga anaay kusog kaayong hangin sa tibuok linaw, ug ang ilang sakayan nagsugod na ug kapuno ug tubig ug namiligro kaayo sila.
and as they are sailing he fell deeply asleep, and there came down a storm of wind to the lake, and they were filling, and were in peril.
24 Unya miduol ang mga disipulo ni Jesus kaniya ug gipukaw siya, nga nag-ingon, “Agalon, Agalon, hapit na kita mangamatay!” Mibangon siya ug iyang gibadlong ang hangin ug ang kabangis sa tubig ug mihunong sila, ug mikalma.
And having come near, they awoke him, saying, 'Master, master, we perish;' and he, having arisen, rebuked the wind and the raging of the water, and they ceased, and there came a calm,
25 Unya miingon siya kanila, “Hain man ang inyong pagtuo?” Sa ilang kahadlok, nahibulong kaayo sila ug nangutana sa matag usa, “Kinsa man kining tawhana, nga nagmando man siya bisan sa hangin ug tubig, ug sila misunod kaniya?”
and he said to them, 'Where is your faith?' and they being afraid did wonder, saying unto one another, 'Who, then, is this, that even the winds he doth command, and the water, and they obey him?'
26 Miabot sila sa rehiyon sa Gerasene nga naa sa pikas nga bahin sa Galilea.
And they sailed down to the region of the Gadarenes, that is over-against Galilee,
27 Sa pagnaog ni Jesus sa yuta, misugat kaniya ang usa ka tawo gikan didto sa siyudad, ug kining tawhana nasudlan ug mga demonyo. Sa dugay nga panahon, wala siyay bisti, ug wala nagpuyo sa balay, kundili sa mga lubnganan.
and he having gone forth upon the land, there met him a certain man, out of the city, who had demons for a long time, and with a garment was not clothed, and in a house was not abiding, but in the tombs,
28 Sa pagkakita niya ni Jesus, misinggit siya ug mihapa sa iyang atubangan. Inubanan sa makusog nga tingog siya miingon, “Unsa ang gibuhat ko kanimo, Jesus, Anak sa Labing Taas nga Dios? Ako mangamuyo kanimo, ayaw ako paantosa.”
and having seen Jesus, and having cried out, he fell before him, and with a loud voice, said, 'What — to me and to thee, Jesus, Son of God Most High? I beseech thee, mayest thou not afflict me!'
29 Kay nagmando man si Jesus sa dili hinlo nga espiritu nga mogawas sa lawas sa tawo, tungod kay daghan na nga panahon nga nadakpan siya. Bisan pa ug nabugkosan siya ug mga kadena, ug gibantayan, iya kining mabugto, ug gidala siya sa demonyo paingon sa kamingawan.
For he commanded the unclean spirit to come forth from the man, for many times it had caught him, and he was being bound with chains and fetters — guarded, and breaking asunder the bonds he was driven by the demons to the deserts.
30 Unya nangutana si Jesus kaniya, “Unsa ang imong ngalan?” Ug siya mitubag, “Kasundalohan”, kay daghan man ang mga demonyo nga misulod ngadto kaniya.
And Jesus questioned him, saying, 'What is thy name?' and he said, 'Legion,' (because many demons were entered into him, )
and he was calling on him, that he may not command them to go away to the abyss, (Abyssos g12)
32 Unya usa ka panon sa daghang baboy nga gipakaon didto sa bungtod, ug ang mga demonyo nagpakiluoy nga tugotan sila nga sa mga baboy nalang sila mosulod. Gitugotan sila sa pagbuhat niana.
and there was there a herd of many swine feeding in the mountain, and they were calling on him, that he might suffer them to enter into these, and he suffered them,
33 Busa migawas ang mga demonyo sa lawas sa tawo ug misulod didto sa mga baboy, ug ang panon sa baboy nihaguros paubos sa bungtod paingon sa linaw ug nangalunod.
and the demons having gone forth from the man, did enter into the swine, and the herd rushed down the steep to the lake, and were choked.
34 Sa pagkakita sa nag-atiman sa mga baboy kung unsa ang nahitabo, mipalayo sila ug ilang gisugilon didto sa siyudad ug sa kabukiran.
And those feeding [them], having seen what was come to pass, fled, and having gone, told [it] to the city, and to the fields;
35 Busa ang mga tawo nga nakadungog mahitungod niini miadto aron sa pagtan-aw kung unsa ang nahitabo, ug sila miadto kang Jesus ug ilang nakaplagan ang tawo nga gigulaan ug mga demonyo. Nakasinina na siya ug anaa na siya sa maayong panghunahuna, naglingkod siya sa tiilan ni Jesus, ug nangahadlok sila.
and they came forth to see what was come to pass, and they came unto Jesus, and found the man sitting, out of whom the demons had gone forth, clothed, and right-minded, at the feet of Jesus, and they were afraid;
36 Unya ang mga nakakita kung unsa ang nahitabo, misugilon usab sa ubang mga tawo kung giunsa pagkontrola sa mga demonyo ang tawo nga naluwas.
and those also having seen [it], told them how the demoniac was saved.
37 Ang tanang tawo sa rehiyon sa Gerasene ug ang nakapalibot nga lugar giingnan nila si Jesus nga mobiya kanila kay giabot sila ug dakong kahadlok. Busa misakay siya sa balangay aron sa pagbalik.
And the whole multitude of the region of the Gadarenes round about asked him to go away from them, because with great fear they were pressed, and he having entered into the boat, did turn back.
38 Ang tawo nga gikan gigulaan sa mga demonyo nagpakiluoy kang Jesus nga mokuyog siya kaniya, apan gipadala siya ni Jesus palayo nga nag-ingon,
And the man from whom the demons had gone forth was beseeching of him to be with him, and Jesus sent him away, saying,
39 “Balik ngadto sa imong balay ug isugilon ang tanang maayong buhat sa Dios nga iyang gihimo kanimo. “Unya ang tawo mipauli, ug iyang gimantala sa tibuok siyudad ang tanang maayong butang nga gibuhat ni Jesus kaniya.
'Turn back to thy house, and tell how great things God did to thee;' and he went away through all the city proclaiming how great things Jesus did to him.
40 Sa pagbalik ni Jesus, giabi-abi siya sa panon, kay gahulat man silang tanan kaniya.
And it came to pass, in the turning back of Jesus, the multitude received him, for they were all looking for him,
41 Tan-awa, adunay tawo nga miabot nga ginganlan ug Jairus, usa siya sa mga pangulo sa sinagoga. Miyukbo si Jairus sa tiilan ni Jesus ug nagpakiluoy siya nga moadto siya sa ilang balay,
and lo, there came a man, whose name [is] Jairus, and he was a chief of the synagogue, and having fallen at the feet of Jesus, was calling on him to come to his house;
42 kay aduna siyay usa ka anak nga babaye, mga napulo ug duha ang pangidaron, ug kamatyunon na. Apan sa iyang pagduol, ang panon sa katawhan miipit kaniya.
because he had an only daughter about twelve years [old], and she was dying. And in his going away, the multitudes were thronging him,
43 Anaa didto ang usa ka babaye nga nagdugo sulod sa napulo ug duha ka tuig ug nahurot na niya ug gasto ang iyang kwarta sa mga manambalay, apan walay nakaayo ni bisan kinsa kanila.
and a woman, having an issue of blood for twelve years, who, having spent on physicians all her living, was not able to be healed by any,
44 Miduol siya sa likod ni Jesus ug gihikap ang tumoy sa iyang bisti, ug diha-diha dayon nahunong ang iyang pagdugo.
having come near behind, touched the fringe of his garment, and presently the issue of her blood stood.
45 Miingon si Jesus, “Kinsa ang nihikap kanako?” Sa diha ang tanan milimod niini, miingon si Pedro, “Agalon, ang mga panon sa mga tawo miipit ug midutdot kanimo.”
And Jesus said, 'Who [is] it that touched me?' and all denying, Peter and those with him said, 'Master, the multitudes press thee, and throng [thee], and thou dost say, Who [is] it that touched me!'
46 Apan miingon si Jesus, “Adunay mihikap kanako, kay kabalo ko nga migawas ang gahom gikan kanako.”
And Jesus said, 'Some one did touch me, for I knew power having gone forth from me.'
47 Sa pagkakita sa babaye nga dili niya matago kung unsa ang iyang gibuhat, miduol siya nga nangurog. Miluhod siya atubangan ni Jesus, iyang gideklara sa atubangan sa tanang mga tawo ang hinungdan sa iyang paghikap kaniya ug giunsa siya pag-ayo dayon.
And the woman, having seen that she was not hid, trembling, came, and having fallen before him, for what cause she touched him declared to him before all the people, and how she was healed presently;
48 Unya miingon siya kaniya, “Anak nga babaye, ang imong pagtuo mao ang nakapaayo kanimo. Lakaw nga malinawon.”
and he said to her, 'Take courage, daughter, thy faith hath saved thee, be going on to peace.'
49 Samtang nagsulti pa siya, adunay miabot gikan sa balay sa pangulo sa sinagoga, nga nag-ingon, “Namatay na ang imong anak nga babaye. Ayaw na samoka ang magtutudlo.”
While he is yet speaking, there doth come a certain one from the chief of the synagogue's [house], saying to him — 'Thy daughter hath died, harass not the Teacher;'
50 Apan sa pagkadungog ni Jesus niini, mitubag siya kaniya, “Ayaw kahadlok. Tuo lang ug maluwas siya.”
and Jesus having heard, answered him, saying, 'Be not afraid, only believe, and she shall be saved.'
51 Unya sa ilang pag-adto sa balay, wala niya tugoti si bisan kinsa ang mosulod kuyog niya, gawas nilang Pedro, Juan ug Santiago, ug ang amahan ug inahan sa batang babaye.
And having come to the house, he suffered no one to go in, except Peter, and James, and John, and the father of the child, and the mother;
52 Unya ang tanan nga mga tawo nangasubo ug nagminatay alang kaniya, apan miingon siya, “Ayaw kamo pagminatay. Dili siya patay, apan natulog lamang siya.”
and they were all weeping, and beating themselves for her, and he said, 'Weep not, she did not die, but doth sleep;
53 Apan gikataw-an siya uban sa pagbiay-biay kay kabalo sila nga patay na ang bata.
and they were deriding him, knowing that she did die;
54 Apan, gikuha niya ang batang babaye pinaagi sa kamot ug iyang gitawag nga nag-ingon, “Bata, bangon.”
and he having put all forth without, and having taken hold of her hand, called, saying, 'Child, arise;'
55 Mibalik ang iyang espiritu ug diha-diha dayon mibangon siya. Mimando siya nga hatagan nila ug pagkaon.
and her spirit came back, and she arose presently, and he directed that there be given to her to eat;
56 Nahibulong ang mga ginikanan sa bata, apan gimandoan niya sila nga dili nila isugilon sa uban kung unsa ang nahitabo.
and her parents were amazed, but he charged them to say to no one what was come to pass.
