Lucas 8
1 Sa wala madugay pagkahuman niining hitaboa nga si Jesus nagsugod sa paglakaw libot sa nagkalain-laing siyudad ug baryo aron sa pagwali ug pagmantala sa maayong balita mahitungod sa Gingharian sa Dios ug kuyog kaniya ang napulo ug duha,
And it came to pass that he traveled through, by city and village in succession, announcing and preaching the good news of the kingdom of God, and the twelve men with him,
2 ug uban sa pipila ka mga kababayen-an nga nangaayo gikan sa mga daotang espiritu ug mga balatian. Sila mao si Maria nga gitawag ug Magdalena, nga kanhi gisudlan sa pito ka mga demonyo nga gipagawas,
and certain women who were healed from evil spirits and infirmities: Mary who was called Magdalene, from whom seven demons had gone out,
3 si Juana nga asawa ni Chuza, nga tagadumala ni Herodes, si Susana ug daghan pang ubang mga kababayen-an nga naghatag kanila sa ilang kaugalingong mga materyal nga mga butang.
and Joanna the wife of Chuza, Herod's steward, and Susanna, and many other women who served them from the things they possessed.
4 Karon, sa dihang nagtapok na ang dakong panon sa katawhan uban ang mga tawo nga miadto kaniya gikan sa nagkalain-laing siyudad, nisulti siya kanila gamit ang sambingay.
And when a large multitude gathered together, and those coming to him from each city, he spoke by a parable.
5 “Ang magpupugas miadto aron sa pagpugas sa mga liso. Sa dihang nagpugas siya, ang ubang mga liso nahulog sa daplin sa dalan ug giyatakan sila ug gituka sa mga langgam sa kapanganuran.
The man who sows went forth to sow his seed. And during his sowing, some fell by the way, and it was trampled, and the birds of the sky devoured it.
6 Ang ubang mga liso nahulog sa kabatoan nga yuta ug sa ilang pagtubo, nangalaya sila tungod kay wala sila nayamogan.
And another fell on the rock, and having grown, it withered away because of not having moisture.
7 Sa gihapon ang ubang mga liso nahulog taliwala sa tunukon nga mga tanom, ug ang tunukon nga mga tanom mitubo kauban sa mga liso ug mituok kanila.
And another fell amidst the thorns, and having grown together, the thorns choked it.
8 Apan ang ubang mga liso nahulog sa maayong yuta ug mihatag ug abot nga miabot kini sa gatusan ka pilo ang kadaghanon.” Pagkahuman ug sulti ni Jesus niining mga butanga, siya mitawag, “Kung si bisan kinsa kadtong adunay mga dalunggan nga makadungog, tugoti siya nga mamati.”
And another fell on the good ground, and having grown it produced fruit a hundredfold. As he said these things, he called out, He who has ears to hear, let him hear.
9 Unya ang iyang mga disipulo nangutana kaniya kung unsa ang buot ipasabot niini nga sambingay.
And his disciples questioned him, saying, What is this parable?
10 Si Jesus misulti kanila, “Kamo gihatagan na sa katungod sa pagsabot sa mga misteryo sa gingharian sa Dios, apan ang ubang mga tawo gitudloan lamang sa mga sambingay, aron sa ilang 'pagtan-aw dili sila makakita, ug makadungog sila apan dili makasabot.'
And he said, To you it is given to know the mysteries of the kingdom of God, but to the others in parables, so that seeing they would not see, and hearing they would not understand.
11 Karon mao kini ang buot ipasabot sa sambingay. Ang liso mao ang pulong sa Dios.
Now the parable is this. The seed is the word of God.
12 Ang mga liso nga nahulog sa daplin sa dalan mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong, apan moabot ang yawa ug kuhaon ang pulong gikan sa ilang kasingkasing, aron dili sila motuo ug dili maluwas.
And those by the way are those who hear, then the devil comes, and takes away the word from their heart, lest having believed, they would be saved.
13 Unya, ang mga nahulog sa kabatoan nga yuta mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong, ug gidawat kini uban sa kalipay, apan wala silay mga gamot; motuo lamang sila sa makadiyot, apan sa panahon sa pagsulay mopalayo sila.
And those on the rock are those who, when they hear, receive the word with joy. And these have no root, who believe for a time, and withdraw in time of trial.
14 Ang mga liso nga nahulog sa tunukong mga tanom mao ang mga tawo nga nakadungog sa pulong, apan sa ilang pagpadayon, natuok sila sa mga kabalaka, mga bahandi, ug sa mga kalipay niini nga kinabuhi, ug busa dili sila makadala ug bunga sa pagkahamtong.
And that which fell in the thorns, these are those who heard, and as they go they are choked by cares and wealth and pleasures of life, and do not bring to maturity.
15 Apan ang mga liso nga nahulog sa maayong yuta, mao kadtong mga tawo nga, adunay tinuod ug maayong kasingkasing, paghuman nila ug pamati sa pulong, gitipigan nila kini ug nakapamunga nga adunay pagkamalahutayon.
But those in the good ground, these are those who in an good and right heart, having heard the word, hold it firm, and bring forth fruit in perseverance.
16 Karon, walay usa, ang mopasiga ug lampara nga iyang tabonan ug panaksan o ibutang sa ilalom sa iyang katre. Hinuon, iya kining ibutang sa patungan sa lampara, para kung kinsa kadtong mosulod, makakita sa kahayag.
And no man, having lit a lamp, covers it with a container, or places it under a bed, but places it on a lampstand, so that those who enter in may see the light.
17 Kay walay tinago nga dili mabutyag, o mga sikreto nga dili mahibaw-an ug dili mogawas sa kahayag.
For there is no secret that will not become visible, nor hid, that will not be known and come to be visible.
18 Busa pagbantay kamo kung unsaon ninyo pagpaminaw tungod kay bisan kinsa ang anaa, pagahatagan pa ug daghan, ug bisan kinsa ang wala, pagakuhaon kaniya ang bisan pa nga gihunahuna niya nga naa siya.
Notice therefore how ye hear. For whoever has, to him will be given, and whoever has not, even what he seems to have will be taken from him.
19 Unya ang inahan ug mga igsoong mga lalaki ni Jesus miadto kaniya, apan dili sila makaduol tungod sa kadaghan sa mga tawo.
And his mother and brothers came to him, and they could not come near him because of the crowd.
20 Ug giingnan siya, “Ang imong inahan ug ang mga igsoon nimo nga lalaki nagtindog sa gawas, nagtinguha silang makigkita kanimo.”
And it was reported to him, saying, Thy mother and thy brothers stand outside, desiring to see thee.
21 Apan si Jesus mitubag ug miingon kanila, “Ang akong inahan ug mga igsoon mao kadtong mga tawo nga naminaw sa pulong sa Dios ug mosunod niini.”
But having answered, he said to them, My mother and my brothers are these who hear the word of God and do it.
22 Ug karon nahitabo kini sa usa sa mga adlaw nga si Jesus ug iyang mga disipulo nanakay ug balangay, ug miingon siya kanila, “Moadto kita sa laing bahin sa linaw.” Unya nangandam sila sa ilang paglayag.
Now it came to pass on one of those days, that he entered into a boat, also his disciples. And he said to them, Let us pass through to the other side of the lake. And they launched forth,
23 Apan sa ilang paglayag, nakatulog si Jesus ug unya miabot ang usa ka unos nga anaay kusog kaayong hangin sa tibuok linaw, ug ang ilang sakayan nagsugod na ug kapuno ug tubig ug namiligro kaayo sila.
but as they sailed he began to asleep. And a storm of wind came down on the lake, and they were filling up, and were in peril.
24 Unya miduol ang mga disipulo ni Jesus kaniya ug gipukaw siya, nga nag-ingon, “Agalon, Agalon, hapit na kita mangamatay!” Mibangon siya ug iyang gibadlong ang hangin ug ang kabangis sa tubig ug mihunong sila, ug mikalma.
And having approached, they awoke him, saying, Master, master, we are perishing. And having risen, he rebuked the wind and the raging of the water, and they ceased, and it became calm.
25 Unya miingon siya kanila, “Hain man ang inyong pagtuo?” Sa ilang kahadlok, nahibulong kaayo sila ug nangutana sa matag usa, “Kinsa man kining tawhana, nga nagmando man siya bisan sa hangin ug tubig, ug sila misunod kaniya?”
And he said to them, Where is your faith? And having feared, they wondered, saying to each other, Who then is this man, that he commands even the winds and the water, and they obey him?
26 Miabot sila sa rehiyon sa Gerasene nga naa sa pikas nga bahin sa Galilea.
And they sailed toward the country of the Gadarenes, which is opposite Galilee.
27 Sa pagnaog ni Jesus sa yuta, misugat kaniya ang usa ka tawo gikan didto sa siyudad, ug kining tawhana nasudlan ug mga demonyo. Sa dugay nga panahon, wala siyay bisti, ug wala nagpuyo sa balay, kundili sa mga lubnganan.
And when he came forth upon the land, a certain man met him out of the city, who had demons of a considerable time. And he wore no clothing, and did not dwell in a house, but in the sepulchers.
28 Sa pagkakita niya ni Jesus, misinggit siya ug mihapa sa iyang atubangan. Inubanan sa makusog nga tingog siya miingon, “Unsa ang gibuhat ko kanimo, Jesus, Anak sa Labing Taas nga Dios? Ako mangamuyo kanimo, ayaw ako paantosa.”
And when he saw Jesus, having cried out, he fell down before him. And in a great voice he said, What is with me and with thee, Jesus, thou Son of the Most High God? I beseech thee, do not torment me.
29 Kay nagmando man si Jesus sa dili hinlo nga espiritu nga mogawas sa lawas sa tawo, tungod kay daghan na nga panahon nga nadakpan siya. Bisan pa ug nabugkosan siya ug mga kadena, ug gibantayan, iya kining mabugto, ug gidala siya sa demonyo paingon sa kamingawan.
For he commanded the unclean spirit to come out from the man, for many times it had seized him. And he was bound with chains and shackles, and guarded. And breaking the bonds apart, he was driven by the demon into the desolate regions.
30 Unya nangutana si Jesus kaniya, “Unsa ang imong ngalan?” Ug siya mitubag, “Kasundalohan”, kay daghan man ang mga demonyo nga misulod ngadto kaniya.
And Jesus demanded him, saying, What is thy name? And he said, Legion, because many demons were entered into him.
And they entreated him that he would not command them to go out into the abyss. (Abyssos g12)
32 Unya usa ka panon sa daghang baboy nga gipakaon didto sa bungtod, ug ang mga demonyo nagpakiluoy nga tugotan sila nga sa mga baboy nalang sila mosulod. Gitugotan sila sa pagbuhat niana.
Now a herd of considerable swine was there feeding on the mountain, and they implored him that he would allow them to enter into those. And he allowed them.
33 Busa migawas ang mga demonyo sa lawas sa tawo ug misulod didto sa mga baboy, ug ang panon sa baboy nihaguros paubos sa bungtod paingon sa linaw ug nangalunod.
And the demons having come out from the man, they entered into the swine. And the herd stampeded down the slope into the lake, and were drowned.
34 Sa pagkakita sa nag-atiman sa mga baboy kung unsa ang nahitabo, mipalayo sila ug ilang gisugilon didto sa siyudad ug sa kabukiran.
And when those who tended them saw what happened, they fled and reported it in the city and in the fields.
35 Busa ang mga tawo nga nakadungog mahitungod niini miadto aron sa pagtan-aw kung unsa ang nahitabo, ug sila miadto kang Jesus ug ilang nakaplagan ang tawo nga gigulaan ug mga demonyo. Nakasinina na siya ug anaa na siya sa maayong panghunahuna, naglingkod siya sa tiilan ni Jesus, ug nangahadlok sila.
And they came out to see what happened. And they came to Jesus, and found the man, from whom the demons had gone out, sitting near the feet of Jesus, clothed and in his right mind. And they were afraid.
36 Unya ang mga nakakita kung unsa ang nahitabo, misugilon usab sa ubang mga tawo kung giunsa pagkontrola sa mga demonyo ang tawo nga naluwas.
And also those who saw it informed them how the man who was demon-possessed was saved.
37 Ang tanang tawo sa rehiyon sa Gerasene ug ang nakapalibot nga lugar giingnan nila si Jesus nga mobiya kanila kay giabot sila ug dakong kahadlok. Busa misakay siya sa balangay aron sa pagbalik.
And the whole multitude of the region around the Gadarenes besought him to depart from them, because they were gripped by great fear. And he, having embarked into the boat, returned.
38 Ang tawo nga gikan gigulaan sa mga demonyo nagpakiluoy kang Jesus nga mokuyog siya kaniya, apan gipadala siya ni Jesus palayo nga nag-ingon,
But the man from whom the demons had gone out begged him to be with him. But Jesus sent him away, saying,
39 “Balik ngadto sa imong balay ug isugilon ang tanang maayong buhat sa Dios nga iyang gihimo kanimo. “Unya ang tawo mipauli, ug iyang gimantala sa tibuok siyudad ang tanang maayong butang nga gibuhat ni Jesus kaniya.
Return to thy house, and relate everything God did for thee. And he departed, proclaiming throughout the whole city how many things Jesus did for him.
40 Sa pagbalik ni Jesus, giabi-abi siya sa panon, kay gahulat man silang tanan kaniya.
And it came to pass during Jesus returning, the multitude welcomed him, for they were all waiting for him.
41 Tan-awa, adunay tawo nga miabot nga ginganlan ug Jairus, usa siya sa mga pangulo sa sinagoga. Miyukbo si Jairus sa tiilan ni Jesus ug nagpakiluoy siya nga moadto siya sa ilang balay,
And behold, there came a man whose name was Jairus, and he was a ruler of the synagogue. And having fallen down near Jesus' feet, he besought him to come into his house,
42 kay aduna siyay usa ka anak nga babaye, mga napulo ug duha ang pangidaron, ug kamatyunon na. Apan sa iyang pagduol, ang panon sa katawhan miipit kaniya.
because there was with him an only begotten daughter, about twelve years old, and she was dying. But during his going the multitudes thronged him.
43 Anaa didto ang usa ka babaye nga nagdugo sulod sa napulo ug duha ka tuig ug nahurot na niya ug gasto ang iyang kwarta sa mga manambalay, apan walay nakaayo ni bisan kinsa kanila.
And a woman being with an issue of blood for twelve years, who, although she spent her entire living on physicians, was unable to be healed by any,
44 Miduol siya sa likod ni Jesus ug gihikap ang tumoy sa iyang bisti, ug diha-diha dayon nahunong ang iyang pagdugo.
having come from behind, she touched the border of his garment. And immediately the issue of her blood stayed.
45 Miingon si Jesus, “Kinsa ang nihikap kanako?” Sa diha ang tanan milimod niini, miingon si Pedro, “Agalon, ang mga panon sa mga tawo miipit ug midutdot kanimo.”
And Jesus said, Who is he who touched me? But when they all denied, Peter and those with him, said, Master, the multitudes come together and crowd thee, and thou say, Who is he who touched me?
46 Apan miingon si Jesus, “Adunay mihikap kanako, kay kabalo ko nga migawas ang gahom gikan kanako.”
But Jesus said, Who touched me? For I perceived power having gone forth from me.
47 Sa pagkakita sa babaye nga dili niya matago kung unsa ang iyang gibuhat, miduol siya nga nangurog. Miluhod siya atubangan ni Jesus, iyang gideklara sa atubangan sa tanang mga tawo ang hinungdan sa iyang paghikap kaniya ug giunsa siya pag-ayo dayon.
And when the woman saw that she was not hid, she came trembling. And having fallen down before him, she declared to him in the presence of all the people for what reason she touched him, and how she was healed immediately.
48 Unya miingon siya kaniya, “Anak nga babaye, ang imong pagtuo mao ang nakapaayo kanimo. Lakaw nga malinawon.”
And he said to her, Cheer up, Daughter. Thy faith has healed thee. Go in peace.
49 Samtang nagsulti pa siya, adunay miabot gikan sa balay sa pangulo sa sinagoga, nga nag-ingon, “Namatay na ang imong anak nga babaye. Ayaw na samoka ang magtutudlo.”
While he still spoke, some man comes from the synagogue ruler, saying to him, Thy daughter has died. Do not trouble the teacher.
50 Apan sa pagkadungog ni Jesus niini, mitubag siya kaniya, “Ayaw kahadlok. Tuo lang ug maluwas siya.”
But having heard it, Jesus answered him, saying, Fear not, only believe and she will be saved.
51 Unya sa ilang pag-adto sa balay, wala niya tugoti si bisan kinsa ang mosulod kuyog niya, gawas nilang Pedro, Juan ug Santiago, ug ang amahan ug inahan sa batang babaye.
And when he came to the house, he did not allow any man to enter in except Peter and John and James, and the father of the girl and the mother.
52 Unya ang tanan nga mga tawo nangasubo ug nagminatay alang kaniya, apan miingon siya, “Ayaw kamo pagminatay. Dili siya patay, apan natulog lamang siya.”
And all were weeping and bewailing her. But he said, Weep not. She did not die, but sleeps.
53 Apan gikataw-an siya uban sa pagbiay-biay kay kabalo sila nga patay na ang bata.
And they ridiculed him, knowing that she died.
54 Apan, gikuha niya ang batang babaye pinaagi sa kamot ug iyang gitawag nga nag-ingon, “Bata, bangon.”
But having sent them all away outside, having taken her by the hand, he called out, saying, Girl, awake.
55 Mibalik ang iyang espiritu ug diha-diha dayon mibangon siya. Mimando siya nga hatagan nila ug pagkaon.
And her spirit returned, and she rose up immediately. And he commanded to give her to eat.
56 Nahibulong ang mga ginikanan sa bata, apan gimandoan niya sila nga dili nila isugilon sa uban kung unsa ang nahitabo.
And her parents were amazed, but he ordered them to tell no man that which happened.
