< Lucas 6 >

1 Kini nahitabo sa Adlaw nga Igpapahulay nga si Jesus nag-adto sa trigohan ug ang iyang mga disipulo nangutlo sa mga tinggas sa trigo, gikuso-kuso nila kini sa ilang mga kamot, ug ilang gikaon ang lugas.
Es begab sich aber an einem Sabbat, daß er durch die Kornfelder wanderte; dabei pflückten seine Jünger Ähren ab, zerrieben sie in den Händen und aßen sie.
2 Apan ang uban nga mga Pariseo nag-ingon, “Nganong nagbuhat man kamo ug butang nga dili uyon sa balaod nga buhaton sa Adlaw nga Igpapahulay?”
Da sagten einige von den Pharisäern zu ihnen: »Warum tut ihr da etwas, das man am Sabbat nicht tun darf?«
3 Si Jesus, mitubag kanila, nga nag-ingon, “Wala ba ninyo nabasa kung unsa ang gibuhat ni David sa dihang gigutom siya, siya ug ang mga lalaki nga kauban niya?
Jesus antwortete ihnen: »Habt ihr auch davon nichts gelesen, was David getan hat, als ihn samt seinen Begleitern hungerte?
4 Miadto siya sa balay sa Dios, ug mikuha sa tinapay sa presensya ug mikaon sa pipila niini, ug gihatagan usab niya ang iyang mga kauban nga mga lalaki aron makakaon, bisan tuod ug mga pari lamang ang uyon sa balaod nga mahimong mokaon niini.”
Wie er da ins Gotteshaus hineinging, dort die Schaubrote nahm und sie aß und auch seinen Begleitern davon gab, obgleich doch niemand außer den Priestern sie essen darf?«
5 Unya miingon siya kanila, “Ang Anak sa Tawo mao ang Ginoo sa Adlaw nga Igpapahulay.”
Er schloß mit den Worten: »Der Menschensohn ist Herr (auch) über den Sabbat.«
6 Kini nahitabo sa lain na usab nga Adlaw nga Igpapahulay nga miadto siya sa sinagoga ug gitudloan ang mga tawo didto. Adunay usa ka tawo didto nga kimay ang iyang tuo nga kamot.
An einem anderen Sabbat aber ging er in die Synagoge und lehrte. Dort war ein Mann, dessen rechter Arm verdorrt war.
7 Ang mga Eskriba ug ang mga Pariseo nagtan-aw kaniya pag-ayo kung moayo ba siya ug usa ka tawo sa Adlaw nga Igpapahulay, aron basin ug naa silay makita nga katarongan nga ilang ikapasangil kaniya sa pagbuhat ug butang nga sayop.
Da lauerten die Schriftgelehrten und Pharisäer ihm auf, ob er wohl am Sabbat heilen würde, um dann einen Grund zu einer Anklage gegen ihn zu haben;
8 Apan nasayod siya kung unsa ang ilang gihunahuna ug miingon siya sa tawo nga kimay ang kamot, “Bangon, ug tindog diri sa taliwala sa tanan.” Busa nibangon ang tawo ug nitindog didto.
er aber kannte ihre Gedanken wohl. Er sagte nun zu dem Manne mit dem gelähmten Arm: »Stehe auf und tritt vor in die Mitte!« Jener stand auf und trat hin.
9 Si Jesus miingon ngadto kanila, “Mangutana ako kaninyo, uyon ba sa balaod sa Adlaw nga Igpapahulay ang pagbuhat ug maayo o ang pagbuhat ug makadaot, sa pagluwas sa kinabuhi o sa pagguba niini?”
Dann sagte Jesus zu ihnen: »Ich frage euch: Darf man am Sabbat Gutes tun, oder soll man Böses tun? Darf man ein Leben erhalten, oder soll man es zugrunde gehen lassen?«
10 Unya mitan-aw siya palibot kanilang tanan ug giingnan ang tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Iya kining gibuhat, ug ang iyang kamot naulian.
Nachdem er sie dann alle ringsum (zornig) angeblickt hatte, sagte er zu ihm: »Strecke deinen Arm aus!« Jener tat es, und sein Arm wurde wieder hergestellt.
11 Apan napuno sila sa kasuko, ug nagsultianay sila sa matag-usa mahitungod sa kung unsa ang ilang buhaton ngadto kang Jesus.
Jene aber wurden ganz sinnlos vor Wut und besprachen sich miteinander, was sie Jesus antun könnten.
12 Kini nahitabo niadtong mga panahon nga niadto siya sa bukid aron mag-ampo. Nagpadayon siya sa pag-ampo sa tibuok gabii ngadto sa Dios.
Es begab sich aber in diesen Tagen, daß er hinausging auf den Berg, um zu beten, und er verbrachte dort die (ganze) Nacht im Gebet zu Gott.
13 Sa dihang adlaw na, gitawag niya ang iyang mga disipulo ngadto kaniya, ug nagpili siya ug napulo ug duha kanila, nga iya usab ginganlan nga mga “apostoles.”
Als es dann Tag geworden war, rief er seine Jünger zu sich und wählte zwölf aus ihnen aus, die er auch Apostel nannte:
14 Ang mga pangalan sa mga apostoles mao silang Simon (nga iya usab ginganlan ug Pedro) ug ang iyang igsoon, nga si Andres, si Santiago, si Juan, si Felipe, si Bartolomeo,
Simon, den er auch Petrus nannte, und dessen Bruder Andreas; ferner Jakobus und Johannes, Philippus und Bartholomäus,
15 si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeus, si Simon nga gitawag ug Patriyota,
Matthäus und Thomas, Jakobus, den Sohn des Alphäus, und Simon mit dem Beinamen ›der Eiferer‹,
16 si Judas, nga anak ni Santiago, ug si Judas Iscariote, nga nahimong mabudhion.
Judas, den Sohn des Jakobus, und Judas Iskarioth, der (später) zum Verräter an ihm wurde.
17 Unya si Jesus nilugsong gikan sa bukid uban kanila ug nitindog sa patag nga dapit. Ang dako nga panon sa iyang mga disipulo naa didto, ug ang dako usab nga panon sa katawhan gikan sa Judea ug Jerusalem, ug gikan usab sa daplin sa dagat sa Tiro ug Sidon.
Als er dann mit ihnen (vom Berge) wieder hinabgestiegen war, blieb er auf einem ebenen Platz stehen samt einer großen Schar seiner Jünger und einer zahlreichen Volksmenge aus dem ganzen jüdischen Lande, besonders aus Jerusalem, auch aus dem Küstenlande von Tyrus und Sidon.
18 Nangadto sila aron mamati kaniya ug aron mangaayo sa ilang mga sakit. Ang mga tawo nga gisamok sa mga dili hinlo nga espiritu nangaayo usab.
Alle diese waren gekommen, um ihn zu hören und sich von ihren Krankheiten heilen zu lassen; auch die von unreinen Geistern Geplagten fanden Heilung;
19 Ang matag-usa sa panon nagpadayon sa pagsulay ug hikap kaniya tungod kay ang gahom sa pag-ayo nagagikan kaniya, ug giayo niya silang tanan.
und die ganze Volksmenge suchte ihn anzurühren, denn eine Kraft ging von ihm aus und heilte alle.
20 Unya mitan-aw siya sa iyang mga disipulo, ug miingon, “Bulahan kamo nga mga kabos, kay inyo ang gingharian sa Dios.
Da richtete er seine Augen auf seine Jünger und sagte: »Selig seid ihr Armen, denn euer Teil ist das Reich Gottes!
21 Bulahan kamo nga gigutom karon, kay kamo mangabusog. Bulahan kamo nga nagahilak karon, kay kamo mangatawa.
Selig seid ihr, die ihr jetzt hungert, denn ihr werdet gesättigt werden! Selig seid ihr, die ihr jetzt weint, denn ihr werdet lachen!
22 Bulahan kamo sa diha nga ang mga tawo magdumot kaninyo ug sa dihang ilahi kamo gikan sa ilang pundok ug sawayon kamo ug isalikway ang inyong ngalan isip daotan, tungod ug alang sa Anak sa Tawo.
Selig seid ihr, wenn die Menschen euch hassen und wenn sie euch aus ihrer Gemeinschaft ausschließen und euch schmähen und euren Namen als ein Schimpfwort verwerfen um des Menschensohnes willen!
23 Pagmaya kamo nianang adlawa ug lukso sa kalipay, tungod kay anaa gayod kamoy dakong ganti didto sa langit, kay ang ilang mga katigulangan nagtagad sa mga propeta sa samang paagi.
Freuet euch alsdann und jubelt! Denn wisset wohl: euer Lohn ist groß im Himmel. Ihre Väter haben ja an den Propheten ebenso gehandelt.
24 Apan pagkaalaot ninyo nga mga dato! Kay nadawat na ninyo ang inyong kaharuhay.
Doch wehe euch Reichen, denn ihr habt euren Trost dahin!
25 Pagkaalaot ninyo nga mga busog karon! Kay kamo gutomon unya. Pagkaalaot ninyo nga nagakatawa karon! Kay magsubo ug maghilak kamo unya.
Wehe euch, die ihr jetzt satt seid, denn ihr werdet Hunger leiden! Wehe euch, die ihr jetzt lacht, denn ihr werdet trauern und weinen!
26 Pagkaalaot ninyo, sa diha nga ang tanang tawo magsulti ug maayo kaninyo! Kay ang ilang mga katigulangan nagtagad sa mga mini nga propeta sa samang paagi.
Wehe euch, wenn alle Welt mit Lobesworten von euch redet! Ihre Väter haben ja an den falschen Propheten ebenso gehandelt.«
27 Apan ako moingon kaninyo nga nagapamati, higugmaa ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto sa mga nagdumot kaninyo.
»Euch aber, meinen Hörern, sage ich: Liebet eure Feinde, tut denen Gutes, die euch hassen,
28 Panalangini kadtong nagtunglo kaninyo ug iampo kadtong nagdaog-daog kaninyo.
segnet die, welche euch fluchen, betet für die, welche euch anfeinden!
29 Kaniya nga mosagpa kanimo sa pikas aping, itugyan usab ang pikas. Kung ang usa ka tawo mokuha sa imong kupo, ayaw na usab kupti ang imong taas nga bisti.
Wer dich auf die Wange schlägt, dem halte auch die andere hin, und wer dir den Mantel wegnimmt, dem verweigere auch den Rock nicht!
30 Hatagi ang tanang tawo nga mangayo kanimo. Kung adunay usa ka tawo nga mokuha sa usa ka butang nga imong gipanag-iyahan, ayaw na siya ug ingna nga ihatag kini pagbalik kanimo.
Jedem, der dich (um etwas) bittet, dem gib, und wer dir das Deine nimmt, von dem fordere es nicht zurück!
31 Sama sa gusto nimong buhaton sa mga tawo diha kanimo, kinahanglan nga mao usab ang imong buhaton ngadto kanila.
Und wie ihr von den Leuten behandelt werden wollt, ebenso behandelt auch ihr sie!
32 Kung higugmaon lamang nimo ang mga tawo nga nahigugma kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Kay bisan ang mga makasasala nahigugma niadtong nahigugma kanila.
Denn wenn ihr (nur) die liebt, die euch lieben: welchen (Anspruch auf) Dank habt ihr dann? Auch die Sünder lieben ja die, welche ihnen Liebe erweisen.
33 Kung magbuhat ka ug maayo ngadto lamang sa mga tawo nga nagbuhat ug maayo ngadto kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Kay bisan ang mga makasasala nagbuhat sa samang paagi.
Und wenn ihr (nur) denen Gutes erweist, die euch Gutes tun: welchen (Anspruch auf) Dank habt ihr dann? Auch die Sünder tun dasselbe.
34 Kung magpahulam ka lamang ug mga butang sa mga tawo nga imong gidahom nga mohatag pagbalik kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Bisan pa gani ang mga makasasala nagpahulam ngadto sa mga makasasala, ug nagdahom nga makadawat pag-usab sa samang kantidad.
Und wenn ihr denen leiht, von denen ihr (das Geliehene) zurückzuerhalten hofft: welchen (Anspruch auf) Dank habt ihr dann? Auch die Sünder leihen den Sündern, um ebensoviel zurückzuerhalten.
35 Apan higugmaa ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto kanila. Pagpahulam ngadto kanila, ayaw na kabalaka sa pagkuha ug balik sa bisan unsa, ug dako ang imong ganti. Kamo mahimo nga mga anak sa Labing Taas, kay siya maayo ngadto sa mga dili mapinasalamaton ug daotan nga mga tawo.
Nein, liebet eure Feinde, tut Gutes und leihet aus, ohne etwas zurückzuerwarten! Dann wird euer Lohn groß sein, und ihr werdet Söhne des Höchsten sein; denn er ist gütig (auch) gegen die Undankbaren und Bösen.
36 Pagmaluluy-on, sama nga ang imong Amahan maluluy-on.
Seid barmherzig, wie euer Vater barmherzig ist!«
37 Ayaw paghukom, ug kamo dili pagahukman. Ayaw pakasad-a ang uban, ug kamo dili pakasad-on. Pasayloa ang uban, ug kamo pasayloon.
»Und richtet nicht, dann werdet ihr auch nicht gerichtet werden; und verurteilt nicht, dann werdet ihr auch nicht verurteilt werden; laßt (eure Schuldner) frei, dann werdet ihr auch freigelassen werden.
38 Panghatag sa uban, ug kini igahatag kanimo. Ang dako nga kantidad—gidasok, giuyog, ug nagaawas—ila kining igabubo sa imong paa. Kay kung unsa ang imong gigamit nga hustong sukdanan sa pagsukod, ang samang husto nga sukdanan usab maoy gamiton alang kanimo.”
Gebt, dann wird auch euch gegeben werden: ein reichliches, festgedrücktes, gerütteltes und übervolles Maß wird man euch in den Schoß schütten; denn mit demselben Maß, mit dem ihr zumeßt, wird euch wieder zugemessen werden.« –
39 Unya gisultihan usab niya sila ug sambingay. “Makahimo ba ang buta nga tawo sa pag-agak sa laing buta nga tawo? Kung iya kining buhaton, silang duha mangahulog ngadto sa lalom nga bangag, dili ba?
Er legte ihnen dann auch ein Gleichnis vor: »Kann wohl ein Blinder einen Blinden führen? Werden sie nicht beide in die Grube fallen?
40 Ang disipulo dili labaw sa iyang magtutudlo, apan ang matag-usa sa dihang hingpit nga matudloan mahimo siya nga sama sa iyang magtutudlo.
Der Jünger steht nicht über seinem Meister: jeder (Jünger) wird, wenn er völlig ausgebildet ist, immer nur wie sein Meister sein.
41 Nganong nagtan-aw ka man sa gamay nga puling nga anaa sa mata sa imong igsoon nga lalaki, apan wala gani nimo namatikdan ang troso nga anaa sa imong kaugalingong mata?
Was siehst du aber den Splitter im Auge deines Bruders, während du den Balken in deinem eignen Auge nicht wahrnimmst?
42 Giunsa nimo pag-ingon sa imong igsoon, 'Igsoon, tugoti ako sa pagkuha sa gamay nga puling nga anaa sa imong mata,' sa dihang ikaw mismo wala gani nimo nakita ang troso nga anaa sa imong kaugalingong mata? Mga tigpakaaron-ingnon! Unaha ug kuha ang troso sa imong kaugalingong mata, ug unya makakita ka pag-ayo aron makuha ang gamay nga puling nga anaa sa mata sa imong igsoon.
Oder wie darfst du zu deinem Bruder sagen: ›Bruder, laß mich den Splitter, der in deinem Auge steckt, herausziehen‹, während du den Balken in deinem eignen Auge nicht gewahrst? Du Heuchler! Ziehe zuerst den Balken aus deinem Auge, dann magst du zusehen, daß du den Splitter herausziehst, der im Auge deines Bruders steckt.«
43 Kay walay maayong kahoy nga maghatag ug daot nga bunga, ug walay dili maayong kahoy nga maghatag ug maayong bunga.
»Denn es gibt keinen guten Baum, der schlechte Früchte bringt, und umgekehrt keinen schlechten Baum, der gute Früchte bringt.
44 Kay ang matag kahoy mailhan pinaagi sa matang sa bunga nga iyang ginahatag. Kay ang mga tawo dili magkuha ug igos gikan sa tunokon nga kahoy, o magkuha ug ubas gikan sa sampinit.
Jeden Baum erkennt man ja an seinen Früchten; denn von Dornen sammelt man keine Feigen, und von einem Dornbusch kann man keine Trauben lesen.
45 Ang maayong tawo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing magpagawas kung unsa ang maayo, ug ang daotang tawo gikan sa daotang bahandi sa iyang kasingkasing magpagawas kung unsa ang daotan. Kay gikan sa kadagaya sa iyang kasingkasing isulti sa iyang baba.
Ein guter Mensch bringt aus der guten Schatzkammer seines Herzens das Gute hervor, während ein böser Mensch aus der bösen (Schatzkammer seines Herzens) das Böse hervorbringt; denn wovon das Herz voll ist, davon redet sein Mund.«
46 Nganong nagtawag man kamo kanako, 'Ginoo, Ginoo,' ug wala ninyo gituman ang mga butang nga akong gisulti?
»Was nennt ihr mich aber ›Herr, Herr!‹ und tut doch nicht, was ich (euch) sage?
47 Ang tanang tawo nga moduol kanako ug makadungog sa akong mga pulong ug motuman niini, sultihan ko kamo kung unsa ang sama kaniya.
Wer zu mir kommt und meine Worte hört und nach ihnen tut – ich will euch zeigen, wem der zu vergleichen ist:
48 Sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay, nga nagkalot ug lalom sa yuta ug gitukod ang patukoranan sa balay ngadto sa lig-on nga bato. Sa dihang miabot ang baha, ang kusog nga tubig miawas batok sa balay, apan wala kini matay-og, tungod kay maayo kaayo ang pagkatukod niini.
Er gleicht einem Manne, der, als er ein Haus bauen wollte, bis in die Tiefe ausgraben ließ und die Grundmauer auf den Felsen legte. Als nun Hochwasser kam, stieß die Flut an jenes Haus, vermochte es aber wegen seiner festen Bauart nicht zu erschüttern.
49 Apan ang tawo nga nakadungog sa akong mga pulong apan wala motuman niini, sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay ibabaw sa yuta nga walay patukoranan. Sa dihang ang kusog nga tubig miawas batok sa balay, dihadiha kini nagun-ob, ug ang pagkaguba niadtong balaya nahingpit.
Wer aber (meine Worte) hört und nicht nach ihnen tut, der gleicht einem Manne, der ein Haus ohne feste Grundmauer auf den (lockeren) Erdboden baute. Als dann die Flut dagegen stieß, stürzte es sogleich in sich zusammen, und der Einsturz dieses Hauses war gewaltig.«

< Lucas 6 >