Lucas 6
1 Kini nahitabo sa Adlaw nga Igpapahulay nga si Jesus nag-adto sa trigohan ug ang iyang mga disipulo nangutlo sa mga tinggas sa trigo, gikuso-kuso nila kini sa ilang mga kamot, ug ilang gikaon ang lugas.
It came to pass then on a Sabbath (second [after the] first *K) [is] passing along He through grainfields, and were plucking the disciples of Him and were eating the heads of grain rubbing [them] in the hands.
2 Apan ang uban nga mga Pariseo nag-ingon, “Nganong nagbuhat man kamo ug butang nga dili uyon sa balaod nga buhaton sa Adlaw nga Igpapahulay?”
Some however of the Pharisees said (to them: *k) Why do you that which not it is lawful (to do in *k) [on] the Sabbaths?
3 Si Jesus, mitubag kanila, nga nag-ingon, “Wala ba ninyo nabasa kung unsa ang gibuhat ni David sa dihang gigutom siya, siya ug ang mga lalaki nga kauban niya?
And answering to them said Jesus; Surely this have you read what did David, (when *N+kO) was hungry he himself and those who with him being?
4 Miadto siya sa balay sa Dios, ug mikuha sa tinapay sa presensya ug mikaon sa pipila niini, ug gihatagan usab niya ang iyang mga kauban nga mga lalaki aron makakaon, bisan tuod ug mga pari lamang ang uyon sa balaod nga mahimong mokaon niini.”
how he entered into the house of God, and the loaves of the presentation (having taken *N+kO) (and *k) ate and gave (and *k) to those with him which not it is lawful to eat only except solely to the priests?
5 Unya miingon siya kanila, “Ang Anak sa Tawo mao ang Ginoo sa Adlaw nga Igpapahulay.”
And He was saying to them (that: *ko) Lord is (also *k) of the Sabbath the Son of Man.
6 Kini nahitabo sa lain na usab nga Adlaw nga Igpapahulay nga miadto siya sa sinagoga ug gitudloan ang mga tawo didto. Adunay usa ka tawo didto nga kimay ang iyang tuo nga kamot.
It came to pass then (and *k) on another Sabbath entering He into the synagogue and teaching; and there was a man there and the hand of him the right was withered.
7 Ang mga Eskriba ug ang mga Pariseo nagtan-aw kaniya pag-ayo kung moayo ba siya ug usa ka tawo sa Adlaw nga Igpapahulay, aron basin ug naa silay makita nga katarongan nga ilang ikapasangil kaniya sa pagbuhat ug butang nga sayop.
(Were closely watching *N+kO) now Him the scribes and the Pharisees whether on the Sabbath (He heals *N+kO) that they may find [reason] (to accuse *N+kO) Him.
8 Apan nasayod siya kung unsa ang ilang gihunahuna ug miingon siya sa tawo nga kimay ang kamot, “Bangon, ug tindog diri sa taliwala sa tanan.” Busa nibangon ang tawo ug nitindog didto.
He himself now knew the thoughts of them. (and *k) He said (now *no) to the (man *N+kO) the withered having the hand; (do arise *N+kO) and do stand in the midst. (And *N+kO) having risen up he stood.
9 Si Jesus miingon ngadto kanila, “Mangutana ako kaninyo, uyon ba sa balaod sa Adlaw nga Igpapahulay ang pagbuhat ug maayo o ang pagbuhat ug makadaot, sa pagluwas sa kinabuhi o sa pagguba niini?”
Said (then *N+kO) Jesus to them; (I ask *N+kO) you (if *N+kO) it is lawful (on the Sabbath *N+kO) to do good or to do evil? Life to save or (to destroy? *NK+O)
10 Unya mitan-aw siya palibot kanilang tanan ug giingnan ang tawo, “Ituy-od ang imong kamot.” Iya kining gibuhat, ug ang iyang kamot naulian.
And having looked around all on them He said (to him; *N+KO) do stretch out the hand of you. And he did (thus; *k) and was restored the hand of him (sound *K) (as another. *KO)
11 Apan napuno sila sa kasuko, ug nagsultianay sila sa matag-usa mahitungod sa kung unsa ang ilang buhaton ngadto kang Jesus.
They themselves then were filled with rage and were discussing with one another what maybe they would do to Jesus.
12 Kini nahitabo niadtong mga panahon nga niadto siya sa bukid aron mag-ampo. Nagpadayon siya sa pag-ampo sa tibuok gabii ngadto sa Dios.
It came to pass then in the days those (to go out *N+kO) (He *no) to the mountain to pray; and He was spending the night in prayer to God.
13 Sa dihang adlaw na, gitawag niya ang iyang mga disipulo ngadto kaniya, ug nagpili siya ug napulo ug duha kanila, nga iya usab ginganlan nga mga “apostoles.”
And when it became day, He called to [Him] the disciples of Him, also having chosen out from them twelve whom also apostles He named:
14 Ang mga pangalan sa mga apostoles mao silang Simon (nga iya usab ginganlan ug Pedro) ug ang iyang igsoon, nga si Andres, si Santiago, si Juan, si Felipe, si Bartolomeo,
Simon whom also He named Peter and Andrew the brother of him (and *no) James and John (and *no) Philip and Bartholomew
15 si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeus, si Simon nga gitawag ug Patriyota,
(and *no) Matthew and Thomas (and *no) James of Alphaeus and Simon the [one] being called Zealot
16 si Judas, nga anak ni Santiago, ug si Judas Iscariote, nga nahimong mabudhion.
(and *no) Judas [son] of James and Judas Iscariot who (also *ko) became [the] betrayer.
17 Unya si Jesus nilugsong gikan sa bukid uban kanila ug nitindog sa patag nga dapit. Ang dako nga panon sa iyang mga disipulo naa didto, ug ang dako usab nga panon sa katawhan gikan sa Judea ug Jerusalem, ug gikan usab sa daplin sa dagat sa Tiro ug Sidon.
And having descended with them He stood on a place level. and a crowd (large *NO) of disciples of Him and a multitude great of the people from all Judea and Jerusalem and the sea coast of Tyre and Sidon who came to hear Him and to be healed of the diseases of them.
18 Nangadto sila aron mamati kaniya ug aron mangaayo sa ilang mga sakit. Ang mga tawo nga gisamok sa mga dili hinlo nga espiritu nangaayo usab.
And those (being troubled with *N+kO) spirits unclean (and *k) were healed.
19 Ang matag-usa sa panon nagpadayon sa pagsulay ug hikap kaniya tungod kay ang gahom sa pag-ayo nagagikan kaniya, ug giayo niya silang tanan.
And all the multitude (were seeking *N+kO) to touch Him, because power from Him was going out and was healing all.
20 Unya mitan-aw siya sa iyang mga disipulo, ug miingon, “Bulahan kamo nga mga kabos, kay inyo ang gingharian sa Dios.
And He himself having lifted up the gaze of Him upon the disciples of Him was saying: Blessed [are] the poor, for yours is the kingdom of God.
21 Bulahan kamo nga gigutom karon, kay kamo mangabusog. Bulahan kamo nga nagahilak karon, kay kamo mangatawa.
Blessed [are] those hungering now, for you will be filled. Blessed [are] those weeping now, for you will laugh.
22 Bulahan kamo sa diha nga ang mga tawo magdumot kaninyo ug sa dihang ilahi kamo gikan sa ilang pundok ug sawayon kamo ug isalikway ang inyong ngalan isip daotan, tungod ug alang sa Anak sa Tawo.
Blessed are you when may hate you men and when they may exclude you and they may insult [you] and they may cast out the name of you as evil on account of the Son of Man.
23 Pagmaya kamo nianang adlawa ug lukso sa kalipay, tungod kay anaa gayod kamoy dakong ganti didto sa langit, kay ang ilang mga katigulangan nagtagad sa mga propeta sa samang paagi.
(do rejoice *N+kO) in that [very] day and do leap for joy; behold for the reward of you [is] great in heaven. According to (the [things] *N+KO) (of them *N+kO) for were treating the prophets the fathers of them.
24 Apan pagkaalaot ninyo nga mga dato! Kay nadawat na ninyo ang inyong kaharuhay.
But woe to you who are rich, for you are receiving the comfort of you.
25 Pagkaalaot ninyo nga mga busog karon! Kay kamo gutomon unya. Pagkaalaot ninyo nga nagakatawa karon! Kay magsubo ug maghilak kamo unya.
Woe to you who [are] filled (now, *no) for you will hunger. Woe to (to you *k) who [are] laughing now, for you will mourn and will weep.
26 Pagkaalaot ninyo, sa diha nga ang tanang tawo magsulti ug maayo kaninyo! Kay ang ilang mga katigulangan nagtagad sa mga mini nga propeta sa samang paagi.
Woe to you (to you *k) when of you well speak all men; according to (the [things] *N+KO) (of them *N+kO) for were treating the false prophets the fathers of them.
27 Apan ako moingon kaninyo nga nagapamati, higugmaa ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto sa mga nagdumot kaninyo.
But to you I say to those hearing: do love the enemies of you, good do perform to those hating you,
28 Panalangini kadtong nagtunglo kaninyo ug iampo kadtong nagdaog-daog kaninyo.
do bless those cursing (you, *N+kO) (and *k) do pray (for *N+kO) those mistreating you.
29 Kaniya nga mosagpa kanimo sa pikas aping, itugyan usab ang pikas. Kung ang usa ka tawo mokuha sa imong kupo, ayaw na usab kupti ang imong taas nga bisti.
To the [one] striking you on the cheek, do offer also the other; and from the [one] taking away your cloak also the tunic not may do withhold.
30 Hatagi ang tanang tawo nga mangayo kanimo. Kung adunay usa ka tawo nga mokuha sa usa ka butang nga imong gipanag-iyahan, ayaw na siya ug ingna nga ihatag kini pagbalik kanimo.
To everyone (now who *ko) is asking you do give; and from the [one] taking away what [is] yours not do ask [it] back.
31 Sama sa gusto nimong buhaton sa mga tawo diha kanimo, kinahanglan nga mao usab ang imong buhaton ngadto kanila.
And even as you desire that they may perform to you men, (and you yourselves *ko) do perform to them likewise.
32 Kung higugmaon lamang nimo ang mga tawo nga nahigugma kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Kay bisan ang mga makasasala nahigugma niadtong nahigugma kanila.
And if you love those loving you, what to you credit is it? Even for sinners those loving them love.
33 Kung magbuhat ka ug maayo ngadto lamang sa mga tawo nga nagbuhat ug maayo ngadto kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Kay bisan ang mga makasasala nagbuhat sa samang paagi.
And (for *no) if you shall do good to those doing good to you, what to you credit is it? For even (for *ko) sinners the same perform.
34 Kung magpahulam ka lamang ug mga butang sa mga tawo nga imong gidahom nga mohatag pagbalik kanimo, unsa man ang dungog nimo niana? Bisan pa gani ang mga makasasala nagpahulam ngadto sa mga makasasala, ug nagdahom nga makadawat pag-usab sa samang kantidad.
And if (you shall lend [to those] *N+k+o) from whom you expect (to receive, *N+kO) what to you credit is it? Even (for *ko) sinners to sinners lend that they may receive the same amount.
35 Apan higugmaa ang inyong mga kaaway ug buhata ang maayo ngadto kanila. Pagpahulam ngadto kanila, ayaw na kabalaka sa pagkuha ug balik sa bisan unsa, ug dako ang imong ganti. Kamo mahimo nga mga anak sa Labing Taas, kay siya maayo ngadto sa mga dili mapinasalamaton ug daotan nga mga tawo.
But do love the enemies of you and do good and do lend nothing expecting in return; and will be the reward of you great, and you will be sons (of the *k) Most High, for He himself kind is to the ungrateful and evil.
36 Pagmaluluy-on, sama nga ang imong Amahan maluluy-on.
do be you (therefore *K) merciful even as also the Father of you merciful is.
37 Ayaw paghukom, ug kamo dili pagahukman. Ayaw pakasad-a ang uban, ug kamo dili pakasad-on. Pasayloa ang uban, ug kamo pasayloon.
And not do judge, that certainly not you may be judged. (and *no) not do condemn, that certainly not you may be condemned. do forgive, and you will be forgiven.
38 Panghatag sa uban, ug kini igahatag kanimo. Ang dako nga kantidad—gidasok, giuyog, ug nagaawas—ila kining igabubo sa imong paa. Kay kung unsa ang imong gigamit nga hustong sukdanan sa pagsukod, ang samang husto nga sukdanan usab maoy gamiton alang kanimo.”
do give, and it will be given to you. Measure good pressed down (and *k) shaken together (and *k) running over will they put into the lap of you; with which for (it *k) measure you measure, it will be re-measured to you.
39 Unya gisultihan usab niya sila ug sambingay. “Makahimo ba ang buta nga tawo sa pag-agak sa laing buta nga tawo? Kung iya kining buhaton, silang duha mangahulog ngadto sa lalom nga bangag, dili ba?
He spoke then (also *no) a parable to them; surely not ever is able a blind [man] a blind [man] to lead? Surely both into a pit (will fall in? *N+kO)
40 Ang disipulo dili labaw sa iyang magtutudlo, apan ang matag-usa sa dihang hingpit nga matudloan mahimo siya nga sama sa iyang magtutudlo.
Not is a disciple above the teacher (of him. *k) fully trained however everyone will be like the teacher of him.
41 Nganong nagtan-aw ka man sa gamay nga puling nga anaa sa mata sa imong igsoon nga lalaki, apan wala gani nimo namatikdan ang troso nga anaa sa imong kaugalingong mata?
Why now look you at the splinter that [is] in the eye of the brother of you, and the beam that [is] in the own eye not notice?
42 Giunsa nimo pag-ingon sa imong igsoon, 'Igsoon, tugoti ako sa pagkuha sa gamay nga puling nga anaa sa imong mata,' sa dihang ikaw mismo wala gani nimo nakita ang troso nga anaa sa imong kaugalingong mata? Mga tigpakaaron-ingnon! Unaha ug kuha ang troso sa imong kaugalingong mata, ug unya makakita ka pag-ayo aron makuha ang gamay nga puling nga anaa sa mata sa imong igsoon.
(or *ko) How are you able to say to the brother of you; Brother, do allow [me] I may cast out the splinter that [is] in the eye of you, yourself the in the eye of you beam not seeing? Hypocrite, do cast out first the beam from the eye of you, and then you will see clearly the splinter in the eye of the brother of you to cast out.
43 Kay walay maayong kahoy nga maghatag ug daot nga bunga, ug walay dili maayong kahoy nga maghatag ug maayong bunga.
No for there is tree good producing fruit bad; nor (again [is there] *no) a tree bad producing fruit good;
44 Kay ang matag kahoy mailhan pinaagi sa matang sa bunga nga iyang ginahatag. Kay ang mga tawo dili magkuha ug igos gikan sa tunokon nga kahoy, o magkuha ug ubas gikan sa sampinit.
Each for tree by the own fruit is known. Not for from thorns do they gather figs nor from a bramble bush grapes gather they.
45 Ang maayong tawo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing magpagawas kung unsa ang maayo, ug ang daotang tawo gikan sa daotang bahandi sa iyang kasingkasing magpagawas kung unsa ang daotan. Kay gikan sa kadagaya sa iyang kasingkasing isulti sa iyang baba.
The good man out of the good treasure of the [his] heart (of him *ko) brings forth that which [is] good, and the evil (man *k) out of the evil (treasure the heart his own *K) brings forth that which [is] evil; Out of for (of the *k) overflow of his heart speaks the mouth of him.
46 Nganong nagtawag man kamo kanako, 'Ginoo, Ginoo,' ug wala ninyo gituman ang mga butang nga akong gisulti?
Why now Me do you call: Lord Lord, and not do what I say?
47 Ang tanang tawo nga moduol kanako ug makadungog sa akong mga pulong ug motuman niini, sultihan ko kamo kung unsa ang sama kaniya.
Everyone who is coming to Me and hearing of Mine the words and doing them, I will show you to whom he is like.
48 Sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay, nga nagkalot ug lalom sa yuta ug gitukod ang patukoranan sa balay ngadto sa lig-on nga bato. Sa dihang miabot ang baha, ang kusog nga tubig miawas batok sa balay, apan wala kini matay-og, tungod kay maayo kaayo ang pagkatukod niini.
Like he is to a man building a house who dug and he deepened and he laid a foundation on the rock. when a flood then having come burst upon the stream the house that, and not was able to shake it (because *N+kO) (well *NO) (to have been built *N+KO) (it *no) (upon the rock. *k)
49 Apan ang tawo nga nakadungog sa akong mga pulong apan wala motuman niini, sama siya sa tawo nga nagtukod ug balay ibabaw sa yuta nga walay patukoranan. Sa dihang ang kusog nga tubig miawas batok sa balay, dihadiha kini nagun-ob, ug ang pagkaguba niadtong balaya nahingpit.
The [one] however having heard and not having done like it is to a man having built a house on the ground without a foundation on which burst the stream, and immediately (it fell, *N+kO) and was the ruin of the house that great [one].
