Genesis 26

1 Karon adunay kagutom nga nahitabo sa yuta, gawas pa sa kagutom sa mga adlaw ni Abraham. Miadto si Isaac kang Abimelec, ang hari sa mga Felistihanon sa Gerar.

There was a famine in the country—not the one that happened before in Abraham's time, but a later one. So Isaac moved to Gerar in the territory of Abimelech, king of the Philistines.

2 Karon si Yahweh mipakita kaniya ug miingon, “Ayaw paglugsong didto sa Ehipto; puyo sa dapit nga isulti ko kanimo nga puy-an.

The Lord appeared to Isaac and told him, “Don't go to Egypt—live in the country that I tell you to.

3 Pabilin dinhi niining yutaa, kay magauban ako kanimo ug magapanalangin kanimo; kay alang kanimo ug sa imong mga kaliwat, ihatag ko kining tanang kayutaan, ug pagatumanon ko ang akong gisaad kang Abraham nga imong amahan.

Stay here in this country. I will be with you and I will bless you, because I'm going to give you and your descendants all these lands. I will keep the solemn promise that I swore to Abraham your father.

4 Padaghanon ko ang imong kaliwatan sama sa mga kabituonan sa langit, ug ihatag ko kining tanang kayutaan sa imong mga kaliwatan. Pinaagi sa imong mga kaliwatan mapanalanginan ang tanang kanasoran.

I will make your descendants as numerous as the stars of heaven and I will give them all these lands. All the nations of the earth will be blessed by your descendants,

5 Buhaton ko kini tungod kay nagmatinumanon man si Abraham sa akong tingog ug gitipigan ang akong mga gitudlo, ug ang akong mga kasugoan, ang akong mga pamatasan, ug ang akong mga balaod.”

because Abraham did what I told him, and kept my requirements, my commands, my regulations, and my laws.”

6 Busa mipuyo si Isaac sa Gerar.

So Isaac stayed in Gerar.

7 Sa dihang mangutana kaniya ang mga tawo didtong dapita mahitungod sa iyang asawa, moingon siya, “Ako siyang igsoon nga babaye.” Nahadlok siya sa pagsulti nga, “Ako siyang asawa,” tungod kay naghunahuna man siya, “Patyon ako sa mga tawo niining dapita aron kuhaon si Rebeca, tungod kay siya maanyag kaayo.”

When the men there asked him about his wife, he told them, “She's my sister,” because he was afraid. He said to himself, “If I say she's my wife, the men here will kill me to get Rebekah, because she's so beautiful.”

8 Human makapuyo si Isaac didto sa pipila ka mga higayon, ug nahitabo nga milantaw sa iyang bintana si Abimelec, ang hari sa mga Felistihanon. Ania karon, nakita niya si Isaac naghagwa kang Rebeca nga iyang asawa.

But later on, after he'd been there a while, Abimelech, king of the Philistines, happened to look out the window and saw Isaac lovingly fondling his wife Rebekah.

9 Gipatawag ni Abimelec si Isaac ngadto kaniya ug miingon, “Tan-awa, sigurado gayod nga asawa mo siya. Nganong miingon ka man nga, “Ako siyang igsoon?” Miingon si Isaac kaniya, “Tungod kay naghunahuna ako nga basin adunay mopatay kanako aron makuha siya.”

Abimelech sent for Isaac and complained. “From what I saw she's clearly your wife!” he said. “Why on earth did you say, ‘She's my sister’?” “Because I thought I'd be killed because of her,” Isaac replied.

10 Mitubag si Abimelec, “Unsa ba kining gibuhat mo kanamo? Sayon lang kaayo kang bisan kinsa ang modulog sa imong asawa, ug naghatag ka ug sala kanamo.

“Why would you do this to us?” Abimelech asked. “One of the men here might have slept with your wife, and you would have made us all guilty!”

11 Busa gipahimangnoan ni Abimelec ang tanang mga tawo ug giingnan, “Si bisan kinsa ang motandog niining tawhana o sa iyang asawa pagapatyon.”

Abimelech issued orders to all the people, warning them, “Anyone who touches this man or his wife will be executed.”

12 Nagtanom si Isaac niadtong yutaa ug miani sa gatosan ka pilo sa samang tuiga, tungod kay gipanalanginan man siya ni Yahweh.

Isaac sowed grain that year, and the Lord blessed him with a harvest that was a hundred times what he planted.

13 Ang tawo naadunahan, ug nagmalambuon gayod hangtod nga nahimo siyang bantogan.

He became a rich man, and his wealth steadily increased until he was very rich.

14 Nakabaton siya ug daghang mga karnero ug mga baka, ug dakong panimalay. Ug nangasina kaniya ang mga Felistihanon.

He owned many flocks of sheep and herds of cattle, as well as many slaves. He had so much that the Philistines became jealous of him.

15 Karon ang tanang mga atabay nga gipangkalot sa mga sulugoon sa iyang amahan sa mga adlaw ni Abraham nga iyang amahan, gipanabonan sa mga Felistihanon pinaagi sa pagpuno niini ug yuta.

So the Philistines used dirt to block up all the wells his father Abraham's servants had dug.

16 Miingon si Abimelec kang Isaac, “Pahilayo na kanamo kay mas kusgan ka na kay kanamo.

Then Abimelech told Isaac, “You have to leave our country, because you've become much too powerful for us.”

17 Busa mibiya si Isaac didto ug nagbalong-balong sa walog sa Gerar, ug mipuyo didto.

So Isaac moved away and set up his tents in the Gerar Valley where he settled down.

18 Sa makausa pa gikalot ni Isaac pag-usab ang atabay nga may tubig, nga gipangkalot na nila sa mga adlaw ni Abraham nga iyang amahan. Gipangtabonan kini sa mga Felistihanon human sa kamatayon ni Abraham. Ginganlan ni Isaac ang mga atabay sa samang ngalan nga gipangalan sa iyang amahan kanila.

He unblocked the wells that had been dug in his father Abraham's time—the ones the Philistines had blocked after the death of Abraham. He gave them the same names his father had.

19 Sa pagkalot sa mga sulugoon ni Isaac didto sa walog, nakakaplag sila didto ug usa ka atabay nga may nagtubod nga tubig.

Isaac's servants also dug a new well in the valley and found spring water.

20 Nag-away ang mga magbalantay sa Gerar batok sa mga magbalantay ni Isaac, ug miingon, “Amoa kining tubiga.” Busa gitawag ni Isaac ang atabay ug “Esek,” tungod kay nakig-away man sila kaniya.

But the herdsmen from Gerar argued with Isaac's herdsmen, claiming, “That's our water!” So Isaac named the well, “Argument,” because they argued with him.

21 Unya nagkalot na usab sila ug lain nga atabay, ug nag-away na usab sila niadto, busa gitawag niya kini ug “Sitna.”

He had another well dug, and they argued over that one too. He named the well, “Opposition.”

22 Mibiya siya didto ug mikalot ug lain na usab nga atabay, apan wala na sila nag-away niini. Busa gitawag niya kini nga Rehobot, ug miingon siya, “Karon si Yahweh naghatag ug dapit alang kanato, ug magmalambuon kita sa yuta.

So they moved on from there and he had another well dug. This time there was no argument so he named the well, “Freedom,” saying, “Now the Lord has given us freedom to expand and be successful in this land.”

23 Unya mitungas si Isaac gikan didto padulong sa Beersheba.

From there he moved on to Beersheba.

24 Mipakita kaniya si Yahweh nianang gabhiona ug miingon, “Ako ang Dios ni Abraham nga imong amahan. Ayaw kahadlok, kay ako magauban kanimo ug magpanalangin kanimo ug padaghanon ko ang imong kaliwatan, tungod ug alang sa akong sulugoon nga si Abraham.”

That night the Lord appeared to him and said, “I am the God of Abraham your father. Don't be afraid, for I am with you. I will bless you and give you many descendants for the sake of my servant Abraham.”

25 Nagbuhat si Isaac ug halaran didto ug misangpit sa ngalan ni Yahweh. Gitukod niya didto ang iyang tolda, ug ang iyang mga sulugoon nagkalot ug usa ka atabay.

Isaac built an altar and worshiped the Lord. He also set up his tent, and his servants dug a well there.

26 Unya si Abimelec miadto kaniya gikan sa Gerar, uban ni Ahuzat, nga iyang higala, ug si Phicol, ang kapitan sa iyang kasundalohan.

Sometime later Abimelech came from Gerar to see Isaac, along with Ahuzzath his advisor, and Phicol the commander of his army.

27 Si Isaac miingon kanila, “Nganong mianhi man kamo kanako, sanglit gikasilagan na man ninyo ako ug gipapahawa gikan kaninyo?”

“Why have you come to see me?” Isaac asked them. “Previously you hated me and told me to leave!”

28 Ug mitubag sila, “Nakita namo sa dayag nga si Yahweh nag-uban kanimo. Busa nakahukom kami nga kinahanglang aduna kitay panumpa tali kanato, oo, tali kanamo ug kanimo. Busa tugoti kaming makigsaad kanimo,

“Now we realize that the Lord is with you,” they replied. “So we agreed that we should make a sworn agreement with you.

29 nga dili mo kami hilabtan, sama ra nga wala ka namo hilabti, ingon nga gitagad namo kamo pag-ayo ug gipalakaw nga malinawon. Kay tinuod gayod, gipanalanginan ka ni Yahweh.”

You'll promise not to harm us in the same way we've never hurt you. You'll agree that we've always treated you well, and when we asked you to leave we did so kindly. Now look at how the Lord is blessing you!”

30 Busa nagpakombira si Isaac alang kanila, nangaon sila ug nanginom.

So Isaac had a special meal prepared to celebrate the agreement. They ate and drank,

31 Mibangon sila sayo sa kabuntagon ug nanumpa sa usag-usa. Unya gipalakaw sila ni Isaac, ug mibiya silang malinawon.

and got up early in the morning and they each swore oaths to one other. Then Isaac sent them on their way, and they left in peace.

32 Niadtong adlawa miabot ang mga sulugoon ni Isaac, ug gisuginlan nila siya mahitungod sa atabay nga ilang gikalot. Miingon sila, “Nakakaplag na kami ug tubig.”

It was that very day when Isaac's servants who'd been digging a well came and told him, “We've found water!”

33 Gitawag niya ang atabay ug Shiba, busa ang ngalan sa maong siyudad Beersheba hangtod karong mga panahona.

So Isaac named the well, “Oath,” and that's why the name of the town is “Well of the Oath” (Beersheba) to this day.

34 Sa nagpanuigon na si Esau ug 40, gipangasawa niya si Judith ang anak ni Beeri nga Hitihanon, ug si Basemath ang anak ni Elon nga Hitihanon.

When Esau was 40, he married Judith, daughter of Beeri the Hittite, as well as Basemath, daughter of Elon the Hittite.

35 Nakapaguol sila ngadto kang Isaac ug kang Rebeca.

They caused Isaac and Rebekah a great deal of grief.