Exodo 2
1 Karon giminyoan sa lalaki nga gikan sa tribo ni Levi ang babaye nga gikan usab sa kaliwat ni Levi.
(There was a man who/My father) was descended from [Jacob’s son] Levi. He married a woman who was [also] descended from Levi.
2 Namabdos ang babaye ug nanganak ug usa ka batang lalaki. Sa dihang nakita niya nga himsog siya nga batang lalaki, gitagoan niya siya sulod sa tulo ka bulan.
She became pregnant and gave birth to (a baby boy/me). When she saw that he/I was a good-looking baby, she hid him/me for three months, [because she was not willing to do what the king commanded].
3 Apan sa dihang dili na niya siya matago, mikuha siya ug basket nga papyrus ug gibulitan kini sa aspalto ug alkitran. Unya gisulod niya ang bata niini ug gipahiluna kini taliwala sa kabugangan didto sa tubig nga daplin sa suba.
When she was unable to (hide him/me/keep it a secret) any longer, she got a basket made from tall reeds. She covered the basket with tar ([to make it waterproof/so water could not get in]). Then she put him/me in the basket and put the basket in [the water] in the middle of the tall grass at the edge of the Nile [River].
4 Nagbarog ang iyang igsoon nga babaye didto sa unahan aron makita kung unsa ang mahitabo kaniya.
His/My older sister was standing not far away, [watching to see] what would happen to him/me.
5 Milugsong sa suba ang anak nga babaye sa Faraon aron maligo samtang naglakaw ang iyang mga katabang daplin sa suba. Nakita niya ang basket taliwala sa kabugangan ug gisugo niya ang iyang katabang nga kuhaon kini.
[Soon] the king’s daughter went down to the river to bathe. Her female servants were walking along the riverbank. She saw the basket amid the tall grass [in the river]. So she sent [one of] her servants to get it.
6 Sa pag-abli niya niini, nakita niya ang bata. Tan-awa, naghilak ang bata. Naluoy siya kaniya ug miingon, “Sigurado gayod nga usa kini sa mga anak sa mga Hebreohanon.”
When [the servant brought the basket to her], she opened it, and was surprised to see (a baby that was/me), crying. She felt sorry for him/me, and said, “This [must] be one of the Hebrews’ babies.”
7 Unya miingon ang igsoon nga babaye sa bata ngadto sa anak nga babaye sa Faraon, “Kinahanglan ba nga molakaw ako ug mangita ug babaye nga Hebreohanon aron magpasuso sa bata alang kanimo?”
Then (the baby’s/my) [older] sister [approached] the king’s daughter and said, “Do you want me to go and find someone from among the Hebrew women who will [be able to] nurse the baby for you?”
8 Miingon ang anak nga babaye sa Faraon ngadto kaniya, “Lakaw.” Busa milakaw ang batan-ong babaye ug gikuha ang inahan sa bata.
The king’s daughter said to her, “[Yes], go [and find one].” So the girl went and summoned (the baby’s/my) mother.
9 Miingon ang anak nga babaye sa Faraon sa inahan sa bata, “Dad-a kining bataa ug atimana siya alang kanako, ug suholan ko ikaw.” Busa gidala sa babaye ang bata ug giatiman siya.
The king’s daughter said to her, “[Please] take this baby and nurse him for me. I will pay you [for doing that].” So (the woman/my mother) took him/me and nursed him/me.
10 Sa dihang midako na ang bata, gidala niya siya sa anak nga babaye sa Faraon, ug nahimo siya nga iyang anak nga lalaki. Ginganlan niya siya ug Moises ug miingon, “Tungod kay gikuha ko siya gikan sa tubig.”
([A few years later]/when (the child/I) grew [older]), she brought him/me to the king’s daughter. She adopted him/me [as though I was] her own son. She named him/me Moses, [which sounds like the Hebrew words ‘pull out’], because she said “I pulled him out of the water.”
11 Sa dihang midako na si Moises, miadto siya sa iyang katawhan ug naniid sa ilang hilabihan nga pagtrabaho. Nakita niya ang usa ka Ehiptohanon nga gikulata ang usa ka Hebreohanon, usa sa iyang katawhan.
One day, after Moses/I had grown up, he/I went out [of the palace area] to see his/my people, [the Hebrews]. He/I saw how they were being [forced to work] very hard. He/I [also] saw an Egyptian [man] beating one of his/my Hebrew people.
12 Milingi-lingi siya, ug sa dihang nakita niya nga walay tawo didto, gipatay niya ang Ehiptohanon ug gitagoan ang lawas niini sa balas.
He/I looked around [to see if anyone was watching]. Seeing no one, he/I killed the Egyptian man and buried his [body] in the sand.
13 Miadto na usab siya pagkasunod adlaw, ug, tan-awa, nag-away ang duha ka Hebreohanon. Miingon siya sa tawo nga sad-an, “Nganong gisumbag man nimo ang imong kauban?”
The next day he/I returned [to the same place]. He/I was surprised to see two Hebrew men who were fighting [each other]. He/I said to the man who started the fight, “Why are you (you should not be) striking your fellow [Hebrew].”
14 Apan miingon ang lalaki, “Kinsa man ang naghimo kanimo nga pangulo ug maghukom nganhi kanamo? Naglaraw ka ba nga patyon ako sama sa imong pagpatay sa Ehiptohanon?” Unya nahadlok si Moises ug miingon, “Sigurado gayod nga nasayran na sa uban ang akong nabuhat.”
The man replied, “(Who made you our ruler and judge?/No one made you our ruler and judge!) [RHQ] [You have no right to interfere with us] Are you going to kill me just like you killed that Egyptian man [yesterday]?” Then Moses/I was afraid, [because] he/I thought, “[Since that man knows what I did], surely [other people] know, [too].”
15 Karon sa dihang nadunggan sa Faraon ang mahitungod niini, gisulayan niya sa pagpatay si Moises. Apan mikalagiw si Moises gikan sa Faraon ug mipuyo didto sa yuta sa Midian. Didto milingkod siya sa kilid sa atabay.
[And that was correct]. The king heard about what he/I had done [to that Egyptian. So he ordered his soldiers to] execute/kill Moses/me. But he/I fled from the king [and left Egypt. He/I traveled east to] the Midian [region] and started to live there.
16 Karon ang pari sa Midian adunay pito ka mga anak nga babaye. Miabot sila, nagsag-ob ug tubig, ug gipuno ang imnanan ug tubig sa mga mananap aron paimnon ang panon sa mga karnero sa ilang amahan.
The man who was the (priest/one who offered the people’s gifts to God) for the Midian people, [whose name was Jethro], had seven daughters. [One day] as Moses/I sat down beside a well, those girls came [to the well] and got water, and filled the troughs in order to give water to their father’s flock [of sheep].
17 Miabot ang mga magbalantay sa karnero ug misulay sa pagpahawa kanila, apan miadto si Moises ug gitabangan sila. Unya gipainom niya ang panon sa ilang mga karnero.
Some (shepherds/men who took care of other sheep) came and started to chase away the girls. But Moses/I helped/rescued the girls, and got water for their sheep.
18 Sa dihang miadto na ang mga babaye kang Reuel nga ilang amahan, miingon siya, “Nganong sayo man kamo nakauli karon?”
When the girls returned to their father [Jethro], [whose other name is] Reuel, he asked them, “How is it that you were able to [give water to the sheep and] come home so quickly today?”
19 Miingon sila, “Giluwas kami sa usa ka Ehiptohanon gikan sa mga magbalantay sa karnero. Nagsag-ob usab siya ug tubig alang kanamo ug gipainom ang panon sa mga karnero.”
They replied, “A man from Egypt kept [MTY] other shepherds from sending us away. He also got water for us [from the well] and gave water to the flock [of sheep].”
20 Miingon siya sa iyang mga anak nga babaye, “Unya hain man siya? Nganong gibiyaan man ninyo ang lalaki? Tawga siya aron makakaon siya uban kanato.”
He said to his daughters, “Where is he? (Why did you leave him [out there]?/You should not leave him [out there]!) [RHQ] Invite him [in], so he can have something to eat [MTY]!”
21 Miuyon si Moises nga magpabilin uban sa tawo, nga naghatag usab sa iyang anak nga babaye nga si Zipora ngadto kaniya diha sa kaminyoon.
[So they did], and Moses/I [accepted and ate with them]. And Moses/I decided to live there. Later Jethro gave him/me his daughter Zipporah [to be his/my wife].
22 Nanganak siya ug batang lalaki, ug ginganlan kini ni Moises ug Gershom; miingon siya, “Nahimo ako nga lumolupyo sa langyaw nga yuta.”
Later she gave birth to a son, and Moses/I named him Gershom, [which sounds like the Hebrew words that mean ‘foreigner’], because he/I said, “I am living as a foreigner in [this] land.”
23 Milabay ang taas nga panahon, namatay ang Hari sa Ehipto. Nag-agulo ang mga Israelita tungod sa pagkaulipon sa pagtrabaho. Mituaw sila alang sa pagpakitabang, ug miabot sa Dios ang ilang mga pangamuyo tungod sa ilang pagkaginapos.
Many years later the king of Egypt died. The Israeli people [in Egypt] were still groaning because of the [hard work they had to do as] slaves. They called out for [someone to] help them, and God heard them call out [PRS].
24 Sa dihang nadungog sa Dios ang ilang pag-agulo, nahinumdoman sa Dios ang iyang kasabotan tali kang Abraham, kang Isaac ug kang Jacob.
He heard them groaning. And he (thought about/did not forget) that he had solemnly promised to Abraham, Isaac, and Jacob [to bless their descendants].
25 Nakita sa Dios ang mga Israelita, ug nasabtan niya ang ilang kahimtang.
God saw how the Israeli people were [being badly treated], and he was concerned about them.
