Ecclesiastes 9

1 Kay namalandong ako mahitungod niining tanan sa akong hunahuna aron sa pagsabot mahitungod sa matarong ug maalamon nga mga tawo ug sa ilang mga binuhatan. Silang tanan anaa sa kamot sa Dios. Walay usa nga masayod kung ang gugma o kasuko moabot ngadto sa usa ka tawo.

But all this I have laid unto my heart, so as to clear up the whole of this, that the righteous and the wise, and their works, [are] in the hand of God, neither love nor hatred doth man know, the whole [is] before them.

2 Ang matag usa adunay managsamang kapadulngan. Ang managsamang kapadulngan naghulat sa matarong nga mga tawo ug daotan, ang maayo, ang hinlo ug ang dili hinlo, ug ang naghalad ug ang wala naghalad. Ingon nga ang maayong mga tawo mamatay, busa ang makasasala mamatay usab. Sama nga ang usa ka tawo nanumpa nga mamatay, mao usab ang tawo nga nahadlok nga maghimo sa panumpa.

The whole [is] as to the whole; one event is to the righteous and to the wicked, to the good, and to the clean, and to the unclean, and to him who is sacrificing, and to him who is not sacrificing; as [is] the good, so [is] the sinner, he who is swearing as he who is fearing an oath.

3 Adunay daotan nga kapadulngan ang tanan nga nahimo ilalom sa adlaw, usa ka kapaingnan alang sa tanan. Ang kasingkasing sa mga tawo puno sa kadaotan, ug ang kasuko anaa sa ilang mga kasingkasing samtang buhi pa sila. Busa human niana moadto sila sa mga patay.

This [is] an evil among all that hath been done under the sun, that one event [is] to all, and also the heart of the sons of man is full of evil, and madness [is] in their heart during their life, and after it — unto the dead.

4 Kay ang matag usa nga nahiusa ngadto sa tanang buhi, adunay paglaom, sama sa buhi nga iro kaysa patay nga liyon.

But [to] him who is joined unto all the living there is confidence, for to a living dog it [is] better than to the dead lion.

5 Kay ang buhi nga mga tawo nasayod nga sila mamatay, apan ang mga patay walay nasayran nga bisan unsang butang. Dili na sila makaangkon ug bisan unsa nga ganti tungod kay gilimtan na ang ilang panumdoman.

For the living know that they die, and the dead know not anything, and there is no more to them a reward, for their remembrance hath been forgotten.

6 Ang ilang gugma, kasuko, ug ang kasina nahanaw na sa dugay nga panahon. Wala na gayod silay luna pag-usab sa bisan unsang butang nga nahimo ilalom sa adlaw.

Their love also, their hatred also, their envy also, hath already perished, and they have no more a portion to the age in all that hath been done under the sun.

7 Adto sa imong dalan, kan-a ang imong tinapay inubanan sa kalipay, ug imna ang imong bino inubanan sa malipayon nga kasingkasing, kay uyonan sa Dios ang pagsaulog sa maayong mga buhat.

Go, eat with joy thy bread, and drink with a glad heart thy wine, for already hath God been pleased with thy works.

8 Paputia kanunay ang imong mga bisti ug dihogi ang imong ulo sa lana.

At all times let thy garments be white, and let not perfume be lacking on thy head.

9 Pagpuyo nga malipayon uban ang imong hinigugmang asawa sa tanang mga adlaw sa imong kinabuhi nga walay kapuslanan, mga adlaw nga gihatag sa Dios kanimo ilalom sa adlaw panahon sa imong mga adlaw nga walay kapuslanan. Mao kana ang imong ganti sa kinabuhi alang sa imong mga buhat ilalom sa adlaw.

See life with the wife whom thou hast loved, all the days of the life of thy vanity, that He hath given to thee under the sun, all the days of thy vanity, for it [is] thy portion in life, even of thy labour that thou art labouring at under the sun.

10 Bisan unsa nga makaplagan sa imong kamot nga buhaton, buhata kini inubanan sa imong kusog, tungod kay walay buhat o pagpasabot o kahibalo o kaalam sa Seol, diin ikaw moadto. (Sheol h7585)

All that thy hand findeth to do, with thy power do, for there is no work, and device, and knowledge, and wisdom in Sheol whither thou art going. (Sheol h7585)

11 Nakakita ako ug pipila ka mga maayong butang ilalom sa adlaw: Ang lumba dili alang sa paspas nga mga tawo. Ang gubat dili alang sa kusgan nga mga tawo. Ang tinapay dili alang sa maalamon nga mga tawo. Ang kadato dili alang sa mga tawo nga adunay pagsabot. Ang pagdapig dili alang sa mga tawo nga adunay kahibalo. Hinuon, ang panahon ug kahigayonan makaapekto kanilang tanan.

I have turned so as to see under the sun, that not to the swift [is] the race, nor to the mighty the battle, nor even to the wise bread, nor even to the intelligent wealth, nor even to the skilful grace, for time and chance happen with them all.

12 Kay walay nasayod sa takna sa iyang kamatayon, sama sa isda nga nabitik sa pukot sa kamatayon, o sama sa mga langgam nga naigo sa pana. Sama sa mga mananap, ang mga tawo nabilanggo sa daotan nga kapanahonan nga sa kalit lang nahitabo kanila.

For even man knoweth not his time; as fish that are taken hold of by an evil net, and as birds that are taken hold of by a snare, like these [are] the sons of man snared at an evil time, when it falleth upon them suddenly.

13 Nakita ko usab ang kaalam ilalom sa adlaw sa paagi nga daw dako kaayo alang kanako.

This also I have seen: wisdom under the sun, and it is great to me.

14 Adunay gamay nga siyudad nga aduna na lamang pipila ka tawo niini, ug ang bantogang hari miabot batok niini ug gilibotan kini ug nagtukod ug dako nga baluarte batok niini.

A little city, and few men in it, and a great king hath come unto it, and hath surrounded it, and hath built against it great bulwarks;

15 Karon sa maong siyudad adunay nakaplagan nga kabos, tawo nga maalamon, pinaagi sa iyang kaalam naluwas ang siyudad. Apan sa wala madugay, walay nakahinumdom nianang kabos nga tawo.

and there hath been found in it a poor wise man, and he hath delivered the city by his wisdom, and men have not remembered that poor man!

16 Busa napamatud-an nako, “Ang kaalam mas maayo kaysa kusog, apan ang kaalam sa kabos nga tawo gibiaybiay, ug ang iyang mga pulong wala gidungog.”

And I said, 'Better [is] wisdom than might, and the wisdom of the poor is despised, and his words are not heard.' —

17 Ang mga pulong sa maalamon nga mga tawo nga gisulti sa hilom gidungog kaysa singgit sa bisan kinsa nga magmamando taliwala sa mga buangbuang.

The words of the wise in quiet are heard, More than the cry of a ruler over fools.

18 Ang kaalam mas maayo kaysa mga hinagiban sa gubat, apan ang makasasala makadaot gayod sa maayo.

Better [is] wisdom than weapons of conflict, And one sinner destroyeth much good!