Mga Buhat 15
1 Pipila ka mga lalaki milugsong gikan sa Judea ug nagtudlo sa mga kaigsoonan, sa pagingon, “Gawas kung kamo magpatuli sumala sa nabatasan ni Moises, kamo dili gayod maluwas.”
Then some men arrived from Judea who started teaching the believers, “Unless you're circumcised according to the rules set down by Moses, you can't be saved.”
2 Sa dihang si Pablo ug si Barnabas adunay dili pag-uyon ug paglantugi uban kanila, ang mga kaigsoonan nakahukom nga si Pablo, Barnabas, ug ang pipila sa uban kinahanglan motungas sa Jerusalem ngadto sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan mahitungod niini nga pangutana.
Paul and Barnabas had many arguments and debates with them. So Paul and Barnabas and some others were appointed to go to Jerusalem and talk to the apostles and leaders there about this issue.
3 Busa sila, nga pinadala sa simbahan, susamang milabay sa Phoenicia ug sa Samaria ug gipahibalo ang pagkakabig sa mga Gentil; ilang gidala ang hingpit nga kalipay ngadto sa mga kaigsoonan.
The church sent them on their way, and as they traveled through Phoenicia and Samaria, they explained how foreigners were being converted, which made all the believers very happy.
4 Sa dihang miabot na sila sa Jerusalem, giabiabi sila sa mga simbahan ug sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan, ug ilang gipahibalo ang tanang mga butang nga gibuhat sa Dios uban kanila.
When they arrived in Jerusalem they were welcomed by the church members, the apostles, and the elders. They explained everything God had done through them.
5 Apan pipila sa mga lalaki nga nagtuo, nga nahisakop sa pundok sa mga Pariseo, mitindog ug miingon, “Kinahanglan nga magpatuli sila ug sa pagsugo kanila sa pagbantay sa balaod ni Moises.”
But they were opposed by some of the believers who belonged to the Pharisee faction. They said, “These converts have to be circumcised, and instructed to observe the law of Moses.”
6 Busa ang mga apostoles ug ang mga kadagkoan nagtigom aron sa paghunahuna niining butanga.
The apostles and elders met together to discuss the issue.
7 Pagkahuman sa daghan nga panaglantugi, si Pedro mitindog ug miingon ngadto kanila, “Mga kaigsoonan, kamo nasayod nga sa milabay nga panahon ang Dios nagbuhat ug pagpili taliwala kaninyo, nga pinaagi sa akong baba ang mga Gentil kinahanglang makadungog sa pulong sa ebanghelyo, ug motuo.
After much debate, Peter stood up and said to them, “Brothers, you know that some time ago God chose me from among you so that the foreigners could hear the message of good news and trust in Jesus.
8 Ang Dios, nga maoy nakabalo sa kasingkasing, nagsaksi kanila, naghatag kanila sa Balaang Espiritu, sama sa iyang gibuhat kanato;
God, who knows thewhat we're thinking, has shown that he accepts them, giving them the Holy Spirit just as he did to us.
9 ug iyang gihimo kini nga walay kalainan taliwala kanato ug kanila, sa pagbuhat sa ilang mga kasingkasing nga hinlo pinaagi sa pagtuo.
He doesn't make any distinction between us and them—he cleansed their thoughts as they trusted in him.
10 Unya karon nganong inyong gisulayan ang Dios, nga kinahanglan inyong ibutang ang yugo sa liog sa mga disipulo nga bisan ang atong mga amahan ni bisan kita dili makahimo pagdala?
So why do you want to oppose God and put a burden on the believers that our fathers weren't able to bear, and we can't either?
11 Apan kita nagtuo nga kita naluwas pinaagi sa grasya ni Ginoong Jesus, sama kanila.”
We're convinced that we're saved through the grace of the Lord Jesus, in the same way they are.”
12 Ang tanan nga katawhan nagpabilin sa paghilom samtang sila naminaw kang Barnabas ug Pablo nga nagsaysay sa mga timailhan ug mga kahibulongan nga gibuhat sa Dios taliwala sa mga Gentil pinaagi kanila.
Everyone listened attentively to Barnabas and Paul as they explained the miraculous signs that God had performed through them among the foreigners.
13 Pagkahuman nila ug hunong sa pagsulti, si Santiago mitubag, nga nag-ingon, “Mga igsoon, paminaw kamo kanako.
After they had finished speaking, James spoke up, saying, “Brothers, listen to me.
14 Si Simon nag-ingon unsa ka maluluy-on ang Dios pagtabang sa mga Gentil aron sa pagkuha gikan kanila nga usa ka katawhan alang sa iyang ngalan.
Simon has described how God first revealed his concern for the foreigners by taking from them a people committed to him.
15 Ang mga pulong sa mga propeta nag-uyon niini, ingon nga kini nahisulat.
This is in accordance with the words of the prophets, as it's written,
16 Pagkahuman niining mga butanga ako mobalik. Ug akong tukuron pag-usab ang barongbarong ni David, nga nahulog; ako kining ipatindog ug ipasig-uli pag-usab.
‘In the future I will return, and I will rebuild the fallen house of David; I will rebuild its ruins and set it straight.
17 Kay aron ang nahibilin sa mga tawo mangita sa Ginoo, lakip ang tanang mga Gentil nga gitawag pinaagi sa akong ngalan.
I will do this so that those who are left may come to the Lord, including the foreigners who call on my name.
18 Mao kini ang giingon sa Ginoo, nga maoy naghimo nining karaang mga butang nga mailhan. (aiōn g165)
This is what the Lord says, who revealed these things long ago.’ (aiōn g165)
19 Busa, ang akong hunahuna mao, nga kinahanglan dili na nato samukon kadtong mga Gentil nga midawat sa Dios;
So my decision is that we shouldn't make it difficult for foreigners who turn to God.
20 apan kita magsulat ngadto kanila nga kinahanglan magdumili sila gikan sa mahugaw nga mga diosdios, gikan sa malaw-ay nga pakighilawas, ug gikan sa unsang linuok, ug gikan sa dugo.
We should write to them and tell them to avoid food sacrificed to idols, sexual immorality, meat of animals that have been strangled, and from consuming blood.
21 Alang kang Moises gikan sa karaang mga kaliwatan adunay mga tawo sa matag siyudad nga nagasangyaw ug nagabasa kaniya ngadto sa sinagoga matag Adlaw nga Igpapahulay.”
For the law of Moses has been taught in every town for a long, long time—it's read in the synagogues every Sabbath.”
22 Unya kini daw maayo ngadto sa mga apostoles ug sa mga kadagkoan, uban ang tibuok simbahan, sa pagpili kang Judas Barsabbas ug Silas, mga pangulo sa simbahan, ug ipadala sila sa Antioquia uban kang Pablo ug Barnabas.
Then the apostles and elders, together with the whole church, decided it would be good to choose some representatives and send them to Antioch with Paul and Barnabas. They chose Judas Barsabbas and Silas, leaders among the brothers,
23 Sila misulat niini, “Ang mga apostoles, mga kadagkoan ug mga kaigsoonan, ngadto sa mga Gentil nga mga kaigsoonan sa Antioch, Syria ug Cilicia, mga pagtimbaya.
and sent them with this letter: “Greetings from us, the apostles and elders and brothers, to the non-Jewish brothers in Antioch, Syria, and Cilicia:
24 Kami nakadungog nga ang pipila ka mga lalaki nga wala namo gihatagan ug igong sugo, migawas gikan kanamo ug nagsamok kaninyo uban sa mga pagtudlo nga nakahimo pagsamok sa inyong mga kalag.
We have heard that some from our group have confused you with their teachings, causing you trouble. We certainly didn't tell them to do this!
25 Busa daw kini maayo kanatong tanan sa pag-uyon sa pagpili sa mga lalaki ug ipadala sila kaninyo uban ang among hinigugmang Barnabas ug Pablo,
So we have agreed to choose some representatives and send them to you together with our much-loved brothers Barnabas and Paul,
26 mga tawo nga anaa sa kuyaw ang ilang kinabuhi alang sa pangalan sa atong Ginoong Jesu-Cristo.
who have risked their lives for the name of our Lord Jesus Christ.
27 Busa among ipadala si Judas ug Silas, nga maoy magsulti usab kaninyo sa susamang mga butang.
So we are sending to you Judas and Silas who can verbally confirm what we're saying.
28 Kay kini daw mas maayo ngadto sa Balaang Espiritu ug kanato, sa pagbutang diha kaninyo nga walay dakong palas-anon kay sa niining mga mahinungdanong mga butang:
It seemed best to the Holy Spirit and to us not to place on you any heavier burden than these important requirements.
29 nga kamo mobiya gikan sa mga butang nga gihalad sa mga diosdios, dugo, sa mga butang nga linuok, ug gikan sa malaw-ay nga pakighilawas. Kung magbantay kamo sa inyong kaugalingon gikan niini, kini makaayo gayod kaninyo. Panamilit.”
You should avoid: anything sacrificed to idols; blood; meat from strangled animals; and sexual immorality. You will do well to observe these requirements. God bless you.”
30 Busa sila, sa dihang sila nagbulagbulag na, miabot didto sa Antioch; pagkahuman ilang gitapok ang pundok sa katawhan, ug ilang gipadala ang sulat.
The men were sent on their way to Antioch. When they arrived they called everybody together and delivered the letter.
31 Sa dihang ila kining nabasa, labihan ang ilang kalipay tungod sa mga pagdasig.
After they had read it, the people were so happy for the encouraging message.
32 Si Judas ug si Silas, ug ang mga propeta usab, nagdasig sa mga kaigsoonan uban sa daghang mga pulong ug naglig-on kanila.
Judas and Silas, who were also prophets, encouraged the brothers, explaining many things, and strengthening them.
33 Pagkahuman nila ug gahin sa pipila ka higayon didto, sila gipadala diha sa kalinaw gikan sa mga kaigsoonan alang adtong nagpadala kanila.
After spending some time there they were sent back by the brothers with their blessing to the believers in Jerusalem.
34 Ang labing maayong karaang kopya giwala sa bersikulo 34 ( tan-awa sa Buhat 15: 40). Bersikulo 34, Apan kini daw maayo nga si Silas magpabilin didto.
35 Apan si Pablo ug Barnabas nagpabilin sa Antioch uban ang kadaghanan, diin sila nagtudlo ug nagwali sa pulong sa Ginoo.
But Paul and Barnabas stayed in Antioch, teaching and proclaiming the word of God along with many others.
36 Pagkahuman sa pipila ka mga adlaw si Pablo miingon ngadto kang Barnabas, “Mamalik na kita karon ug duawon ang mga kaigsoonan sa kada siyudad diin kita nagmantala sa pulong sa Ginoo, ug pagtan-aw kung naunsa sila.
Some time later Paul said to Barnabas, “Let's go back and visit the believers in every town where we shared the word of the Lord, and see how they're doing.”
37 Si Barnabas buot usab nga ubanon si Juan nga gitawag ug Marcos uban kanila.
Barnabas planned to take along John Mark too.
38 Apan si Pablo naghunahuna nga dili maayo ubanon si Marcos, nga maoy mibiya kanila gikan sa Pamphylia ug dugang pa wala na mikuyog kanila sa pagpamuhat.
But Paul didn't think it was a good idea to take him with them, since he'd left them in Pamphylia and hadn't continued working with them.
39 Unya didto miulbo ang hait nga panagsumpaki, busa sila nagbulag gikan sa matag-usa, ug si Barnabas gidala si Marcos uban kaniya ug milawig palayo sa Cyprus.
They had such a strong disagreement that they separated. Barnabas took Mark with him and sailed to Cyprus.
40 Apan si Pablo gipili si Silas ug mibiya, pagkahuman siya gitugyan pinaagi sa mga kaigsoonan sa grasya sa Ginoo.
Paul chose Silas, and as they left, the believers committed them to the grace of the Lord.
41 Ug siya miadto padulong sa Syria ug Cilicia, naglig-on sa mga kasimbahanan.
Paul traveled through Syria and Cilicia, encouraging the churches there.
