1 Hari 1

1 Sa dihang tigulang na si Haring David, gitabonan nila siya ug mga habol, apan dili gihapon siya mainitan.

Gdy król Dawid zestarzał się [i] posunął w latach, to choć okrywano go szatami, nie mógł się rozgrzać.

2 Busa miingon ang iyang mga sulugoon ngadto kaniya, “Mangita kami ug batan-ong ulay alang sa among agalon nga hari. Alagaran niya ang hari ug atimanon siya. Papahigdaon siya sa mga bukton sa atong agalon nga hari aron mainitan siya.”

Jego słudzy powiedzieli mu więc: Niech poszukają dla naszego pana, króla, młodej dziewicy, która stawałaby przed królem i pielęgnowała go. Niech kładzie się na twoim łonie, żeby nasz pan, król, mógł się rozgrzać.

3 Busa nangita sila ug maanyag nga babaye sa tanang utlanan sa Israel. Nahikaplagan nila si Abishag nga taga-Shunem ug gidala siya ngadto sa hari.

Szukali więc pięknej dziewczyny po wszystkich obszarach Izraela i znaleźli Abiszag Szunamitkę, i przyprowadzili ją do króla.

4 Maanyag kaayo ang babaye. Gialagaran niya ang hari ug giatiman niya kini apan wala nakigdulog ang hari kaniya.

Dziewczyna ta [była] bardzo piękna; pielęgnowała króla i służyła mu, ale król z nią nie obcował.

5 Niadtong higayona, si Adonia ang anak nga lalaki ni Hagit mipasidungog sa iyang kaugalingon, nga nag-ingon, “Mamahimo akong hari”. Busa nag-andam siya ug mga karwahe sa iyang kaugalingon ug mga tigkabayo uban ang 50 ka kalalakin-an aron mag-una kaniya.

Lecz Adoniasz, syn Chaggity, wywyższał się, mówiąc: Ja zostanę królem. Zaopatrzył się w rydwany i jeźdźców oraz pięćdziesięciu mężczyzn, którzy biegali przed nim.

6 Wala gayod siya gisamok sa iyang amahan nga miingon, “Nganong nabuhat mo man kini o kana?” Ambongan usab kaayo si Adonia, nga sunod ni Absalom.

Jego ojciec nigdy go nie upominał, mówiąc: Czemu to uczyniłeś? Był on też bardzo przystojny, [jego matka] urodziła go po Absalomie.

7 Nakigsabot siya kang Joab, ang anak nga lalaki ni Zeruya ug uban ang pari nga si Abiatar. Misunod sila kang Adonia ug mitabang kaniya.

Porozumiał się z Joabem, synem Serui, i z kapłanem Abiatarem, a oni przystali z Adoniaszem i pomogli [mu].

8 Apan wala misunod si Zadok nga pari, si Benaya nga anak nga lalaki ni Jehoyada, si Natan nga propeta, si Shimei, si Rei ug ang mga kusgan nga lalaki nga sakop ni David wala misunod kang Adonia.

Lecz kapłan Sadok, Benajasz, syn Jehojady, prorok Natan, Szimei, Rei oraz dzielni wojownicy Dawida nie sprzyjali Adoniaszowi.

9 Naghalad si Adonia ug mga karnero, mga torong baka, ug pinatambok nga baka, ngadto sa bato sa Zohelet, nga tapad sa En Rogel. Giawhag niya ang tanan niyang mga igsoon nga lalaki, ang mga anak nga lalaki sa hari, ug ang tanan nga kalalakin-an sa Juda, ug ang mga sulugoon sa hari.

Potem Adoniasz zabił owce, woły i tuczne bydło przy kamieniu Zochelet, blisko źródła Rogel, i zaprosił wszystkich swych braci, synów króla, oraz wszystkich mężczyzn Judy, sługi króla.

10 Apan wala niya awhaga si Natan nga propeta, si Benaya, ang mga kusgan nga mga lalaki, o iyang igsoon nga lalaki nga si Solomon.

Lecz nie zaprosił proroka Natana, Benajasza i dzielnych wojowników oraz swego brata Salomona.

11 Unya nakigsulti si Natan ngadto kang Batsheba ang inahan ni Solomon, nga nag-ingon, “Wala ka ba makadungog nga si Adonia ang anak nga lalaki ni Hagit mamahimong hari, ug wala masayod ang atong agalon nga si David niini?

Wtedy Natan zapytał Batszebę, matkę Salomona: Czy nie słyszałaś, że Adoniasz, syn Chaggity, króluje, a nasz pan, Dawid, [o tym] nie wie?

12 Karon hatagan ko ikaw ug tambag, aron maluwas nimo ang imong kaugalingong kinabuhi ug ang kinabuhi sa imong anak nga lalaki nga si Solomon.

Chodź więc teraz, proszę, dam ci radę, abyś ocaliła swoje życie i życie swego syna, Salomona.

13 Adtoa si Haring David; ug sultihi siya 'Akong agalon nga hari, wala ka ba misaad sa imong sulugoon, nga nag-ingon, “Tinuod si Solomon nga imong anak nga lalaki maoy maghari sunod kanako, ug molingkod sa akong trono?” Ngano man nga si Adonia mao may maghari?'

Idź i wejdź do króla Dawida, i powiedz mu: Czyż ty, mój panie, królu, nie przysiągłeś swojej służącej: Twój syn Salomon będzie królował po mnie i on zasiądzie na moim tronie? Dlaczego więc króluje Adoniasz?

14 Samtang makigsulti ka sa hari, mosunod ako kanimo ug pamatud-an ang imong mga pulong.”

A oto gdy ty będziesz tam jeszcze rozmawiała z królem, ja wejdę za tobą i potwierdzę twoje słowa.

15 Busa miadto si Batsheba sa lawak sa hari. Tigulang na kaayo ang hari, ug si Abishag nga taga-Shunem maoy nag-alagad sa hari.

Batszeba weszła więc do króla do komnaty. Król już się bardzo zestarzał, a Abiszag Szunamitka usługiwała królowi.

16 Miyukbo ug nangatahoran si Batsheba sa atubangan sa hari. Unya miingon ang hari, “Unsa bay imong gitingoha?

Wtedy Batszeba uklękła i oddała pokłon królowi, a król zapytał: Czego chcesz?

17 Miingon siya ngadto kaniya, “Akong agalon, misaad ka sa imong sulugoon pinaagi kang Yahweh nga imong Dios, nga nag-ingon, ''Tinuod gayod nga maghari si Solomon nga imong anak sunod kanako, ug maglingkod siya sa akong trono.'

A [ona] mu odpowiedziała: Mój panie, ty przysiągłeś swojej służącej na PANA, swego Boga: Twój syn, Salomon, będzie królował po mnie i on zasiądzie na moim tronie.

18 Karon tan-awa, hari na si Adonia, ug ikaw, akong agalon nga hari, wala masayod niini.

A oto teraz Adoniasz króluje, a ty, mój panie, królu, [o tym] nie wiesz.

19 Naghalad siya ug mga torong baka, mga pinatambok nga nating baka, ug daghan kaayo nga mga karnero, ug giawhag ang tanan nga mga anak nga lalaki sa hari, si Abiatar nga pari, ug si Joab nga kapitan sa mga sundalo, apan wala niya awhaga si Solomon nga imong sulugoon.

Zabił bowiem woły, tuczne bydło i bardzo dużo owiec i zaprosił wszystkich synów króla, kapłana Abiatara oraz dowódcę wojska, Joaba, ale twego sługi Salomona nie zaprosił.

20 Apan alang kanimo, akong agalon nga hari, nagtan-aw ang mga mata sa tibuok Israel kanimo, naghulat nga isulti mo kanila kung kinsa ba ang molingkod sa trono sunod kanimo, akong agalon.

Lecz ty, mój panie, królu, [wiesz], że oczy całego Izraela są zwrócone na ciebie, abyś im oznajmił, kto zasiądzie na tronie mego pana, króla, po nim.

21 Kondili kini mahitabo, sa dihang magpahulay ang akong agalon nga hari uban sa iyang mga amahan, nga ako ug ang akong anak nga lalaki nga si Solomon ilhon nga sad-an.”

W przeciwnym razie, gdy mój pan, król, zaśnie ze swymi ojcami, ja i mój syn Salomon będziemy uważani za przestępców.

22 Samtang nagpadayon siya sa pakigsulti sa hari, misulod si Natan nga propeta.

A gdy jeszcze rozmawiała z królem, przyszedł prorok Natan.

23 Miingon ang mga sulugoon sa hari, “Ania si Natan nga propeta.” Sa dihang miabot siya atubangan sa hari, miyukbo siya atubangan sa hari nga iyang dagway naghapa sa yuta.

I oznajmiono królowi: Oto prorok Natan. I gdy wszedł przed oblicze króla, pokłonił się królowi twarzą do ziemi.

24 Miingon si Natan, “Akong agalon nga hari, miingon ba diay ikaw nga, 'si Adonia maoy magdumala sunod kanimo, ug maglingkod sa akong trono?'

Potem Natan powiedział: Mój panie, królu, czy ty powiedziałeś: Adoniasz będzie królował po mnie i on zasiądzie na moim tronie?

25 Kay milugsong siya karong adlawa ug naghalad ug mga torong baka, pinatambok nga mga baka, ug daghang mga karnero, ug giawhag ang tanang anak nga lalaki sa hari, mga kapitan sa kasundalohan ug si Abiatar nga pari. Nangaon ug nang-inom sila atubangan niya, ug miingon, 'Mabuhi ka sa dugay Haring Adonia!'

Dziś bowiem zstąpił i zabił woły, tuczne bydło oraz bardzo dużo owiec, i zaprosił wszystkich synów króla, dowódców wojsk oraz kapłana Abiatara, a oto oni jedzą z nim i piją, i mówią: Niech żyje król Adoniasz!

26 Apan alang kanako, ang imong sulugoon, Zadok nga pari, Benaya nga anak nga lalaki ni Jehoyada, ug ang imong sulugoon nga si Solomon, wala kami niya awhaga.

Lecz mnie, twego sługi, i kapłana Sadoka, i Benajasza, syna Jehojady, oraz twego sługi Salomona nie zaprosił.

27 Mabuhat ba diay kini sa akong agalon nga hari nga dili moingon kanato, imong mga sulugoon, nga molingkod sa trono sunod kaniya?''

Czy wyszło to od mego pana, króla, a nie oznajmiłeś swemu słudze, kto zasiądzie po nim na tronie mego pana, króla?

28 Unya mitubag si Haring David ug miingon, “Tawga si Batsheba ug pabalika dinhi kanako.” Miabot siya ngadto sa presensya sa hari ug nagtindog atubangan sa hari.

Król Dawid odpowiedział: Zawołajcie mi Batszebę. Ta weszła przed oblicze króla i stanęła przed nim.

29 Naghimo ug pakigsaad ang hari ug miingon, “Ingon nga buhi si Yahweh, nga milukat kanako gikan sa tanan nga kagubot,

Wtedy król przysiągł: Jak żyje PAN, który wybawił moją duszę z wszelkiego ucisku;

30 ingon nga nanumpa ako kanimo pinaagi ni Yahweh, ang Dios sa Israel, nga nag-ingon, “Si Solomon nga imong anak nga lalaki maoy magdumala human kanako, ug molingkod siya puli sa akong trono, 'pagabuhaton ko kini karong adlawa.”

Jak przysiągłem ci na PANA, Boga Izraela: Twój syn Salomon będzie królować po mnie i on zasiądzie na moim tronie zamiast mnie, tak dziś uczynię.

31 Unya miyukbo si Batsheba nga iyang dagway naghapa sa yuta ug naghatag ug katahoran atubangan sa hari ug miingon, “Hinaot nga mabuhi hangtod sa kahangtoran ang akong agalon nga si Haring David.”

Batszeba schyliła się twarzą ku ziemi i pokłoniła się królowi, i powiedziała: Niech żyje mój pan, król Dawid, na wieki!

32 Miingon si Haring David, Tawga nganhi kanako si Zadok nga pari, si Natan nga propeta, ug si Benaya nga anak nga lalaki ni Jehoyada. “Busa miabot sila atubangan sa hari.

Potem król Dawid rozkazał: Zawołajcie mi kapłana Sadoka, proroka Natana i Benajasza, syna Jehojady. I [tamci] weszli przed oblicze króla.

33 Miingon ang hari ngadto kanila, “Dad-a uban kaninyo ang mga sulugoon sa inyong agalon, ug pasakya si Solomon sa akong kaugalingong mula ug dad-a siya ngadto sa Gihon.

A król powiedział im: Weźcie ze sobą sługi waszego pana, wsadźcie mego syna Salomona na moją mulicę i sprowadźcie go do Gichonu.

34 Padihogi siya kang Zadok nga pari ug Natan nga propeta nga mahimong hari sa tibuok Israel ug patingoga ang budyong ug moingon, 'Mabuhi sa dugay si Haring Solomon!'

A tam niech kapłan Sadok i prorok Natan namaszczą go na króla nad Izraelem. Następnie zadmijcie w trąbę i powiedzcie: Niech żyje król Salomon!

35 Unya mosaka ikaw sunod kaniya, ug moduol siya ug molingkod sa akong trono; tungod kay mamahimo siyang hari puli sa akong dapit. Gipili ko siya nga maoy modumala sa tibuok Israel ug sa Juda,”

Potem pójdziecie za nim, a on przyjdzie i zasiądzie na moim tronie, i będzie królował na moje miejsce. Jego bowiem ustanowiłem wodzem nad Izraelem i nad Judą.

36 Mitubag si Benaya nga anak nga lalaki ni Jehoyada ngadto sa hari, ug miingon, “Busa tugoti! Si Yahweh, ang Dios sa akong agalon nga hari, magpamatuod niini.

Benajasz, syn Jehojady, odpowiedział królowi: Amen. Niech to stwierdzi PAN, Bóg mego pana, króla.

37 Ingon nga si Yahweh uban sa akong agalon nga hari, hinaot nga uban siya kang Solomon, ug himoon ang iyang trono nga labing bantogan kaysa trono sa akong agalon nga si Haring David.”

Jak PAN był z moim panem, królem, tak niech będzie z Salomonem i niech wywyższy jego tron nad tron mego pana, króla Dawida.

38 Busa milugsong si Zadok nga pari, si Natan nga propeta, si Benaya nga anak nga lalaki ni Jehoyada, ug ang mga Keretnon ug mga Pelethanon ug gipasakay si Solomon sa mula ni Haring David; ug gidala siya ngadto sa Gihon.

Poszli więc kapłan Sadok, prorok Natan i Benajasz, syn Jehojady, oraz Keretyci i Peletyci i wsadzili Salomona na mulicę króla Dawida, i zaprowadzili go do Gichonu.

39 Gikuha ni Zadok nga pari ang lana nga anaa sa sungay pagawas sa tolda ug gidihogan si Solomon. Unya gipatingog nila ang budyong, ug ang tanan nga katawhan miingon, “Mabuhi sa dugay si Haring Solomon!”

Wtedy kapłan Sadok wziął róg olejku z namiotu i namaścił Salomona. Potem zadęto w trąbę, a cały lud powiedział: Niech żyje król Salomon!

40 Unya misaka ang tanan nga mga katawhan sunod kaniya, ug gipatugtog sa katawhan ang mga plawta ug nagsadya uban sa dakong kalipay, aron ang kalibotan mauyog sa ilang tingog.

I cały lud szedł za nim. Lud także grał na fletach i tak bardzo się radował, że ziemia drżała od jego głosu.

41 Nadungog kini ni Adonia ug sa tanang mga bisita nga uban kaniya pagkahuman nila ug kaon. Sa dihang nadungog ni Joab ang tingog sa budyong, miingon siya, “Nganong aduna may banha sa siyudad?”

I usłyszeli to Adoniasz oraz wszyscy zaproszeni, którzy z nim byli, a właśnie skończyli ucztę. A gdy Joab usłyszał głos trąby, zapytał: Cóż to za krzyk poruszonego miasta?

42 Sa dihang nagsulti pa siya, miabot si Jonatan nga anak nga lalaki ni Abiatar nga pari. Miingon si Adonia, “Sulod, kay bililhon ka nga tawo ug nagdala ka ug maayong mga balita.”

A gdy on jeszcze mówił, przyszedł Jonatan, syn kapłana Abiatara. Adoniasz powiedział mu: Wejdź, jesteś bowiem dzielnym człowiekiem i przynosisz dobrą nowinę.

43 Mitubag si Jonatan ug miingon ngadto kang Adonia, “Gihimo sa among agalon nga si Haring David nga hari si Solomon,

Wtedy Jonatan odpowiedział Adoniaszowi: Nasz pan, król Dawid, ustanowił królem Salomona.

44 ug gidala sa hari uban kaniya si Zadok nga pari, si Natan nga propeta, si Benaya nga anak nga lalaki ni Jehoyada, ug ang mga Keretnon ug mga Pelethanon. Gipasakay nila si Solomon sa mula sa hari.

Król bowiem posłał z nim kapłana Sadoka i proroka Natana oraz Benajasza, syna Jehojady, do tego Keretytów i Peletytów, którzy wsadzili go na mulicę króla;

45 Gidihogan siya ni Zadok nga pari ug Natan nga propeta nga mahimong hari ngadto sa Gihon, ug mitungas gikan didto nga nanaghugyaw, aron ang siyudad mobanha. Mao kini ang kasaba nga imong nadungog.

Następnie kapłan Sadok i prorok Natan namaścili go na króla w Gichonie. I wyruszyli stamtąd, tak się radując, że miasto zadrżało. Stąd ten krzyk, który usłyszeliście.

46 Milingkod usab si Solomon sa trono sa gingharian.

A Salomon zasiadł już na tronie królestwa.

47 Dugang pa niini, miabot ang mga sulugoon sa hari aron sa pagpanalangin sa atong agalon nga si Haring David, nga nag-ingon, 'Hinaot nga himoon sa inyong Dios ang ngalan ni Solomon nga mas maayo pa kaysa imong ngalan, ug himoon nga mas bantogan ang iyang trono kaysa imong trono.' Unya miyukbo ang hari sa iyang higdaanan.

Ponadto przyszli słudzy króla, aby błogosławić naszemu panu, królowi Dawidowi, mówiąc: Niech Bóg sławniejszym uczyni imię Salomona niż twoje imię i niech wywyższy jego tron ponad twój tron. A król skłonił się na [swym] łożu.

48 Miingon usab ang hari, 'Bulahan si Yahweh, ang Dios sa Israel, nga naghatag ug tawo aron molingkod sa akong trono karong adlawa, ug kinahanglan makita sa akong mga mata.”

Również sam król powiedział: Błogosławiony [niech będzie] PAN, Bóg Izraela, który dał dziś zasiadającego na moim tronie, a moje oczy to widzą.

49 Unya nalisang ang tanan nga sulugoon ni Adonia. Mitindog sila ug milakaw ang matag-usa.

Wtedy zlękli się wszyscy zaproszeni, którzy byli z Adoniaszem, i wstali, i poszli każdy swoją drogą.

50 Nahadlok si Adonia kang Solomon ug mitindog, milakaw, ug migunit sa sungay sa halaran.

Adoniasz także, bojąc się Salomona, wstał, poszedł i uchwycił się rogów ołtarza.

51 Unya miingon kini kang Solomon, nga nag-ingon, “Tan-awa nahadlok si Adonia kang Haring Solomon, tungod kay migunit siya sa mga sungay sa halaran, nga nag-ingon, 'Tugoti nga manumpa si Haring Solomon una kanako nga dili niya patyon ang iyang sulugoon pinaagi sa espada.”

I doniesiono o tym Salomonowi: Oto Adoniasz boi się króla Salomona i uchwycił się rogów ołtarza, mówiąc: Niech mi dziś przysięgnie król Salomon, że nie zabije swego sługi mieczem.

52 Miingon si Solomon, “Kung ipakita niya sa iyang kaugalingon nga takos siya, wala gayoy buhok nga matagak ngadto sa yuta, apan kung makita kaniya ang pagkadaotan, mamatay gayod siya.”

Wtedy Salomon odpowiedział: Jeśli okaże się godziwym człowiekiem, nie spadnie mu nawet włos na ziemię, ale jeśli znajdzie się w nim zło, poniesie śmierć.

53 Busa nagpadala si Haring Solomon ug mga tawo, nga maoy nagdala kang Adonia gikan sa halaran. Miabot siya ug miyukbo ngadto kang Haring Solomon, ug si Haring Solomon miingon ngadto kaniya, “Pauli sa imong balay.”

Król Salomon posłał więc, aby go sprowadzono od ołtarza. Kiedy przyszedł, pokłonił się królowi Salomonowi. A powiedział mu Salomon: Idź do swego domu.