Matiwos Dooshishiyo 5
1 Iyesus b́ shuuts shoydek't sha'iru ay asho b́ bek'tsok'on, guri abaats kesht beeb́dek'i, b́ danifwots b́maants t'iinbodek'i.
A [Jezus], widząc tłumy, wszedł na górę, a gdy usiadł, podeszli do niego jego uczniowie.
2 Hank'o et tnwere daniyo dek'b́twi.
Wtedy otworzył usta i nauczał ich:
3 «Dari mengstu bok b́wottsotse, Ik'ats te'eyirwots derekne.
Błogosławieni ubodzy w duchu, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
4 Ik'o boon b́ k'up'shitwotse, shiyanirwots derekne.
Błogosławieni, którzy się smucą, ponieważ oni będą pocieszeni.
5 Sheeng ashuwots datso bo naatetwotse derekne.
Błogosławieni cisi, ponieważ oni odziedziczą ziemię.
6 Kááw keewo k'ak'irwotsnat shashwirwots, boworitwootse derekne.
Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, ponieważ oni będą nasyceni.
7 Bosh maac'o k'ewetwosh maac' nefitwots derekne.
Błogosławieni miłosierni, ponieważ oni dostąpią miłosierdzia.
8 Nib s'ayin detstswots Ik'o bobek'etwotse derekno.
Błogosławieni czystego serca, ponieważ oni zobaczą Boga.
9 Ash ashi dagotse manonat jeenon woshitwots, Ik'i nana'uwotsiye eteetwotse derekne.
Błogosławieni czyniący pokój, ponieważ oni będą nazwani synami Bożymi.
10 Kááw keewosh gisheyirwots Ik'i mengstu bok bwottsotse Derekne.
Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie z powodu sprawiedliwości, ponieważ do nich należy królestwo niebieskie.
11 «T jangosha err ashaashwots itn boc'ashor bogiishor, kooton it shúútso bot'afiwor derek itne.
Błogosławieni jesteście, gdy z mego powodu będą wam złorzeczyć, prześladować was i mówić kłamliwie wszystko, co złe, przeciwko wam.
12 Dari mengstotse it daatsit k'awntso een b́wottsotse gene'ore, ayide gene'ore. Itiyere shin teshts nebiyiwotsi mank'o gishewo boats betsrne.»
Radujcie się i weselcie, ponieważ obfita jest wasza nagroda w niebie; tak bowiem prześladowali proroków, którzy [byli] przed wami.
13 Manats dabt Iyesus hank'owa bíet, «It datsatsi beerok'o itne, ernmó beero b́shaawo b́ t'ut'etka wotiyal b́shaawo aak'alrniya aaniy daatso b́faliti? Úromaants juweyar ashon net'eyoniyere okoon shinomaants egoshor woteratse.
Wy jesteście solą ziemi; lecz jeśli sól zwietrzeje, czym [ją] posolą? Na nic się już nie przyda, tylko na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi.
14 Itiye datsansh sháán itne, guri abaats ageets kitu ááshosh falratsane.
Wy jesteście światłością świata. Nie może się ukryć miasto położone na górze.
15 Ashuwots c'eesho c'eeshde'er mootse fa'a ash jamwotssh b́sháánitwok'o girgijiyatsa bogedfoni bako oosh shirots dashan geraknee.
Nie zapala się świecy i nie stawia jej pod naczyniem, ale na świeczniku, i świeci wszystkim, którzy [są] w domu.
16 Mank'o ashuwots it sheeng fino be'ear it nih darotstso bo mangiytwok'o, it sháánonwere ash jami shinatse shááne.»
Tak niech wasza światłość świeci przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili waszego Ojca, który jest w niebie.
17 Aaninwere Iyesus hank'o bíet, «Muse nemonat nebiyiwots danits dano gakosh twatsok'o itsh bíarerawok'owa, taaye bos'eentwok'o woshoshe t weyi bako gákosh waratse.
Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić.
18 Ariko itsh keewirwe, daronat datson bobeshefetsosh nem jamo s'eenetwe bako nemotse fidel múk'na'a iku wee k'op'u t'afratsane.
Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jedna kreska nie przeminie z prawa, aż wszystko się wypełni.
19 Mansha tzazi múkna'anotsitse dab iku gaketwonat k'osh ashuwotswor bogaketwok'o boon danit asho dari mengstotse múk'ee b́wotitiye. Ernmó t tzazi jamanotsi s'eentsosh, k'oshwotswere bo s'eentsitwok'o boon danit asho dari mengstotse een wotitwe.
Kto by więc złamał jedno z tych najmniejszych przykazań i uczyłby tak ludzi, będzie nazwany najmniejszym w królestwie niebieskim. A kto by [je] wypełniał i uczył, ten będzie nazwany wielkim w królestwie niebieskim.
20 Manshe kááw it woto nem danifwotsenat ferisawino eteefwotskoniyere bogo b́k'azal b́jamon dari mengstots it kindrawok'o itsh keewirwe.
Mówię wam bowiem: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie obfitsza niż uczonych w Piśmie i faryzeuszy, żadnym sposobem nie wejdziecie do królestwa niebieskiego.
21 «Yoots dúr teshts ashuwotssh eteetso shishrte, manwere ‹úd'k'aye, ash úd'tsats angshetwe› eteeke.
Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz zabijał, a kto by zabił, podlega sądowi.
22 Taamó itsh keewirwe, bíeshwi fayitw jamats angsha angsheti, ando bí'eshush, ‹Nee woterawani!› err c'ashetwo angshirwots shinatse bíats angsheti, ‹Dartsani› err c'ashetu jamo gahanem tawotsa b́kinditwok'o bíats angsheti. (Geenna g1067)
Lecz ja wam mówię: Każdy, kto się gniewa na swego brata bez przyczyny, podlega sądowi, a kto powie swemu bratu: Raka, podlega Radzie, a kto powie: Głupcze, podlega [karze] ognia piekielnego. (Geenna g1067)
23 Eshe nee n wosho gizi wosh t'intseyiru t'arp'ezok Ik'osh n door, niyats iirts eshwo b́ beewo n gawitka wotiyal,
Jeśli więc przyniesiesz swój dar na ołtarz i tam przypomnisz sobie, że twój brat ma coś przeciwko tobie;
24 n wosho gizi wosh t'intsiru tarap'ezmanok gerk'rar, amr shini n eeshunton manewe, maniyere okoon aanar n wosho t'intswe.
Zostaw swój dar tam przed ołtarzem, idź i najpierw pojednaj się ze swoim bratem, a potem przyjdź i ofiaruj swój dar.
25 N balngaro neen s'amire angishi moo maants b́ damfere weerindatse káári n balangaronton ik wotowe. Man woto b́k'zal n nbalangaro danyosh, danyonwere polisosh, polisonu beshde'er b́ ime tipi moots n kinditi.
Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, aby przeciwnik nie wydał cię sędziemu, a sędzia strażnikowi, i aby nie wtrącono cię do więzienia.
26 Aroniye neesh ti keewiri, niyats angshets santimi tebu day ni'ishfetsosh b́ jamon manitse keyatsne.»
Zaprawdę powiadam ci: Nie wyjdziesz stamtąd, dopóki nie oddasz ostatniego grosza.
27 Manats dabt Iyesus hank'owa bíet, «Wido amk'aye!» eteetsok'o shishrte.
Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie będziesz cudzołożył.
28 Taamó itsh keewirwe, «Máátso s'iilt tewnts jamo, manoor b́ nibotse binton k'eeree» etre.
Lecz ja wam mówię: Każdy, kto patrzy na kobietę, aby jej pożądać, już popełnił z nią cudzołóstwo w swoim sercu.
29 N k'ani ááwo morro nfinitwok'o neen b́woshitka wotiyal, kishde juk'rowe! niats jamó gahanemits b́ juwewoniyere níatsatse ikoko nt'ut'o neesh k'anefe. (Geenna g1067)
Jeśli więc twoje prawe oko jest ci powodem upadku, wyłup je i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
30 N k'ani kisho morro n finitwok'o b́ k'aliyal, k'ut'de juk'rowe, niats jamo gahanemits b́ juwewoniyere niatsotse ikoku n t'ut'o k'anefe neesha. (Geenna g1067)
A jeśli twoja prawa ręka jest ci powodem upadku, odetnij ją i odrzuć od siebie. Pożyteczniej bowiem jest dla ciebie, aby zginął jeden z twoich członków, niż żeby całe twoje ciało było wrzucone do ognia piekielnego. (Geenna g1067)
31 «B́ máátsu fakshitu jamo bin b́fakshtsok'o kitsit frmo bish ímee» etre.
Powiedziano też: Kto oddala swoją żonę, niech jej da list rozwodowy.
32 Taamó «Widi jangon b́wotiyala bako, b́ máátsu fakshitu jamo widets bwotitwk'owa bin b́woshiti, fakshetsu deke'etu jamonwere widetsiye b́wotiti.»
Lecz ja wam mówię: Kto oddala swoją żonę – poza przypadkiem nierządu – prowadzi ją do cudzołóstwa, a kto żeni się z oddaloną, cudzołoży.
33 Ando shin ashuwotssh, «Kooton taark'ayere, ernmó it taaro doonzosh s'eentswere» eteetsonowere shishrte.
Słyszeliście też, że powiedziano przodkom: Nie będziesz fałszywie przysięgał, ale dotrzymasz Panu swych przysiąg.
34 Taamó, «B́jamonor taark'ayere» etirwe itsha. Daronwere Ik'i beyoki joor b́wottsotse, daronor b́wotiyal,
Lecz ja wam mówię: Wcale nie przysięgajcie – ani na niebo, gdyż jest tronem Boga;
35 Datsunwere doonzo tufi need'oko bwottsotse datsonor taark'ayere, nugus eeno kitu bwottsotse Iyerusalemno taark'ayere,
Ani na ziemię, gdyż jest podnóżkiem jego stóp, ani na Jerozolimę, gdyż jest miastem wielkiego króla.
36 N took s'iirotse ikunor dab nas'o wosho wee aak' wosho nfalrawotse ntookonor b́wotiyal taark'aye.
Ani na swoją głowę nie będziesz przysięgał, gdyż nie możesz jednego włosa uczynić białym albo czarnym.
37 Mansh it noon keew keewon «Ee» it etal «Ee» et wotowa wee «Iya'a» it etal «Iya'a» et wotowa bako maniyere beshtso shed'anikee.
Ale wasza mowa niech będzie: Tak – tak, nie – nie. A co jest ponadto, pochodzi od złego.
38 « ‹Ááwi shegro ááwa, gáshi shegro gásha› eteetsok'o shishrte.
Słyszeliście, że powiedziano: Oko za oko i ząb za ząb.
39 Taamó hank'o etirwe itsha, gond itats finiru ashuwotsats weero wersh k'ayere. Ernmó nk'ani malalo jabitwosh ngiri malalo ananshde ime.
Lecz ja wam mówię: Nie sprzeciwiajcie się złemu, ale jeśli ktoś uderzy cię w prawy policzek, nadstaw mu i drugi.
40 Ash iko nkito dek'osh geeyar niyatse b́moshal, n kotiyonor b́dek'etwok'o bísh k'ayk'rowe.
Temu, kto chce się z tobą procesować i wziąć twoją szatę, zostaw i płaszcz.
41 Ash iko ‹Taanton kuro kurde ik kilo metrok'o amee, › err neen b́shefiyal, nemon kuro kurde git kilometro bínton amee.
A jeśli ktoś cię przymusza, żebyś [szedł] z nim jedną milę, idź z nim [i] dwie.
42 Niyoke k'onitwosh ime, niyoke gushosh geyirwosh k'aze etk'aye.»
Temu, kto cię prosi, daj, a od tego, kto chce od ciebie pożyczyć, nie odwracaj się.
43 Manats dabt Iyesus hank'owa bí'eti, « ‹N giyo shune, n balngaro shid'ee› eteetsok'o shishrte.
Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a swego nieprzyjaciela będziesz nienawidził.
44 Taa it balngarwotsi shunere, iti gishirwotssh Ik'o k'onwere» etirwe.
Lecz ja wam mówię: Miłujcie waszych nieprzyjaciół, błogosławcie tym, którzy was przeklinają, dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą i módlcie się za tych, którzy wam wyrządzają zło i prześladują was;
45 Han it k'aliyal, darotse fa'o it nihsh nana'úwotsi wotitute. Bíye gondwotsnat sheengwotssh aawo kishirwee, mank'o kááwwotsnat k'uurwotssh bí awsho butsirwee.
Abyście byli synami waszego Ojca, który [jest] w niebie. On bowiem sprawia, że jego słońce wschodzi nad złymi i nad dobrymi i deszcz zsyła na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.
46 Iti shunir ashuwots s'uzi it shunal eeg k'awntse it detsi? Morretswots mank'o k'alirunoshna
Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, jakąż macie nagrodę? Czyż i celnicy tego nie czynią?
47 It eshwots s'uzi jamo it aatitka wotiyal eshe aawne bogo it finirwoni? Ik' ash woterawotswor mank'o k'alirunoshna?
A jeśli tylko waszych braci pozdrawiacie, cóż szczególnego czynicie? Czyż i celnicy tak nie czynią?
48 Eshe daritstso it nih s'een b́wottsok'o itwere s'eenwotsi wotoore.
Bądźcie więc doskonali, tak jak doskonały jest wasz Ojciec, który jest w niebie.
