लूका 8
1 थोड़े च़िरेरां बाद एरू भोवं यीशु अपने तैन 12 चेलेन सेइं साथी नगर-नगर ते ड्लव्वें-ड्लव्वें हंठतो ते प्रचार केरतो राव, ते परमेशरेरे राज़्ज़ेरी खुशखबरी शुनातो राव।
Und es geschah danach, daß er nacheinander Stadt und Dorf durchzog, indem er predigte und das Evangelium vom Reiche Gottes verkündigte; und die Zwölfe mit ihm,
2 किछ कुआन्शां भी तैन सेइं साथी थी, ज़ैन मरां भूतां केरो सैयो कढोरो थियो। ते ज़ैन केरि बिमैरी दूर भोरी थी, तैना केरां नंव्वां इना आन, मरियम ज़ै मगदलीन ड्लव्वेंरी राने बाली थी, ज़ैस पुड़ां सत भूतां केरो सैयो कढोरो थियो,
und gewisse Weiber, die von bösen Geistern und Krankheiten geheilt worden waren: Maria, genannt Magdalene, [d. i. von Magdala] von welcher sieben Dämonen ausgefahren waren,
3 हेरोदेस राज़ेरे भण्ड़ारी खोज़ेरी कुआन्श योअन्ना ते सूसन्नाह ते होरि भी काई कुआन्शां थी ज़ैना अपनि जेइदात देइतां यीशु ते तैसेरे चेलां केरि सेवा केरती थी।
und Johanna, das Weib Chusas, des Verwalters Herodes, und Susanna und viele andere, die ihm dienten mit ihrer Habe.
4 फिरी ज़ैखन बड़े लोक तैस कां अकोट्ठे भोए, ज़ैस मां नगरां-नगरां केरे लोक तैस कां एइते थिये। यीशुए तैन मिसाल देइतां ज़ोवं।
Als sich aber eine große Volksmenge versammelte und sie aus jeder Stadt [O. Stadt für Stadt] zu ihm hinkamen, sprach er durch ein Gleichnis:
5 “एक्सां अक बीज़ बेनेबालो बीज़ बेने जो जेव। बीज़ बेते बार किछ बीज़ बत्तेरे ड्लेखी बिछ़ड़ू ते अम्बरेरे च़ुड़ोल्लेईं एइतां तैन बीज़ च़ुनू।
Der Sämann ging aus, seinen Samen zu säen; und indem er säte, fiel etliches an den Weg, und es wurde zertreten, und die Vögel des Himmels fraßen es auf.
6 ते किछ बीज़ घोड़नबाली ज़मीनी पुड़ बिछ़ड़ू, ते लग्गू पन जल्दी शुक्की जेव, एल्हेरेलेइ कि तैस पानी न मैल्लू।
Und anderes fiel auf den Felsen: und als es aufging, verdorrte es, weil es keine Feuchtigkeit hatte.
7 किछ बीज़ कंटां केरे झ़ैल्लन मां बिछ़ड़ू। ज़ैखन तैड़ी बूटो लगो, त कंटां केरे झ़ैल्लेईं भी बेड़ोइतां तै बूटो दबेइ छ़ड्डो।
Und anderes fiel mitten unter die Dornen; und indem die Dornen mit aufwuchsen, erstickten sie es.
8 ते किछ बीज़ रोड़ी ज़मीनी मां बिछ़ड़ू, ते लगू ते शौव गुणा फल लगो,” एन शुनेइतां तैनी तैन सेइं उच्ची आवाज़ी मां ज़ोवं, “ज़ै कोई समझ़नू चाते, तै ध्याने सेइं शुने ते समझ़े।”
Und anderes fiel in die gute Erde und ging auf und brachte hundertfältige Frucht. Als er dies sagte, rief er aus: Wer Ohren hat zu hören, der höre!
9 तैसेरे चेलेईं तैस पुच़्छ़ू, “एस मिसालरो कुन मतलबे?”
Seine Jünger aber fragten ihn und sprachen: Was mag dieses Gleichnis sein?
10 यीशुए तैन ज़ोवं, “तुसन परमेशरेरे राज़्ज़ेरे भेदां केरि समझ़ दित्तोरीए, पन अवं होरि लोकन मिसाल देइतां ज़ोताईं, ‘तैन तैना बार-बार शुनेले, पन मेरी गल न समझ़ेले।’
Er aber sprach: Euch ist es gegeben, die Geheimnisse des Reiches Gottes zu wissen, den übrigen aber in Gleichnissen, auf daß sie sehend nicht sehen und hörend nicht verstehen.
11 “एस मिसालरो ई मतलबे, कि बीज़ परमेशरेरू वचने।
Dies aber ist das Gleichnis: Der Same ist das Wort Gottes.
12 ज़ैना मैन्हु परमेशरेरी गल्लां शुन्तन, तैन मरां किछ लोक तैस बत्तेरे ज़ेरे आन, ज़ैड़ी बीज़ बिछ़ड़ते। तैना त परमेशरेरी गल्लां शुन्तन, पन शैतान अकदम एइतां तैन मैन्हु केरे दिले मरां तैन वचन घिंनी गाते, कि एरू न भोए कि तैना विश्वास केरन ते तैन मुक्ति मैल्ले।
Die aber an dem Wege sind die, welche hören; dann kommt der Teufel und nimmt das Wort von ihren Herzen weg, auf daß sie nicht glauben und errettet werden.
13 ते घोड़नबाले ज़मीनी मां बेवरू बीज़ तैने, ज़ैना वचन शुन्तां खुशी सेइं मन्तन पन ज़ील न छ़डने सेइं तैना थोड़े च़िरे तगर विश्वास रखतन ते अज़मैइशरे मौके मुड़ी गातन।
Die aber auf dem Felsen sind die, welche, wenn sie hören, das Wort mit Freuden aufnehmen; und diese haben keine Wurzel, welche für eine Zeit glauben und in der Zeit der Versuchung abfallen.
14 ते ज़ैन झ़ल्लन मां बीज़ झ़ड़ू तैना इना आन, ज़ैना वचन शुन्तन, पन अग्रोवं च़ेलतां फिक्र ते दौलत ते ज़िन्दगरो एशो-अशरती मां फेसी गातन ते तैन केरो फल न पक्के।
Das aber unter die Dornen fiel sind diese, welche gehört haben und hingehen und durch Sorgen und Reichtum und Vergnügungen des Lebens erstickt werden und nichts zur Reife bringen.
15 पन रोड़ी ज़मीनी पुड़ेरूए बीज़ तैन्न, ज़ैना वचन शुन्तन ते अमल भी केरतन, ते रोड़ेच़ारे दिले मां बसातन ते सबरी सेइं फल भी लगते।
Das in der guten Erde aber sind diese, welche in einem redlichen und guten Herzen das Wort, nachdem sie es gehört haben, bewahren und Frucht bringen mit Ausharren.
16 “कोई दीयो बैलतां केन्ची भांडे हैठ ओड़कतां न रखे, ते न खट्टी हैठ रखे बल्के उच्ची ठैरी रखतन ताके दीयो अन्तर एजने बालन लौ दे।
Niemand aber, der eine Lampe angezündet hat, bedeckt sie mit einem Gefäß oder stellt sie unter ein Bett, sondern er stellt sie auf ein Lampengestell, auf daß die Hereinkommenden das Licht sehen.
17 किजोकि कोई एरी चीज़ छ़पोरी नईं, ज़ै बांदी नईं भोनी, ते कोई भेद छ़पोतो न रालो, पन सारो भेद बांदो भोलो।
Denn es ist nichts verborgen, was nicht offenbar werden wird, noch geheim, was nicht kundwerden und ans Licht kommen soll.
18 बस्सा हुशार राथ, कि तुस केन्च़रे शुन्तथ? ज़ैस कां परमेशरेरी मर्ज़ी समझ़नेरी इच्छा आए, तैस परमेशर जादे समझ़ देलो। पन ज़ैस कां परमेशरेरी मर्ज़ी समझ़नेरी इच्छा नईं, तैस केरां थोड़ी ज़ेरि समझ़, ज़ै तैस कां आए, तै भी नी गाली।”
Sehet nun zu, wie ihr höret; denn wer irgend hat, dem wird gegeben werden, und wer irgend nicht hat, von dem wird selbst was er zu haben scheint [O. meint] genommen werden.
19 फिरी तैसेरी अम्मा ते तैसेरे ढ्ला तैस कां आए, पन हछे मैन्हु केरि वजाई सेइं तैस कां न पुज़ी सके।
Es kamen aber seine Mutter und seine Brüder zu ihm; und sie konnten wegen der Volksmenge nicht zu ihm gelangen.
20 ते यीशुए पतो दित्तो, “तेरी अम्मा ते तेरे ढ्ला बेइर खड़े आन ते तैना तीं सेइं गल केरनि चातन।”
Und es wurde ihm berichtet, indem man sagte: Deine Mutter und deine Brüder stehen draußen und wollen dich sehen.
21 यीशुए तैन जुवाब दित्तो, “मेरी अम्मा ते मेरे ढ्ला इना आन ज़ैना परमेशरेरू वचन शुन्तन ते तैस पुड़ अमल भी केरतन।”
Er aber antwortete und sprach zu ihnen: Meine Mutter und meine Brüder sind diese, welche das Wort Gottes hören und tun.
22 फिरी एक्की दिहाड़े एरू भोवं, कि यीशुए अपने चेलन सेइं ज़ोवं, “एज्जा, समुन्दरे पार गाम ते तैना किश्ती मां च़ेढ़तां समुन्दरे पार च़ले जे।”
Und es geschah an einem der Tage, daß er in ein Schiff stieg, er und seine Jünger; und er sprach zu ihnen: Laßt uns übersetzen an das jenseitige Ufer des Sees. Und sie fuhren ab.
23 पन ज़ैखन किश्ती च़लोरी थी, त यीशुए झ़ुली जेव ते समुन्दरे पुड़ बड़ो तूफान अव, ते किश्ती पैनी सेइं भेरोने लग्गी, ते तैन खतरो भोइ जेव।
Während sie aber fuhren, schlief er ein. Und es fiel ein Sturmwind auf den See, und das Schiff füllte sich [W. sie wurden gefüllt] mit Wasser, und sie waren in Gefahr.
24 चेलेईं तै बींझ़ेइतां तैस सेइं ज़ोवं, “हे गुरू, असां मेरि गातम यीशु खड़े उठो ते हवाई जो ते पैनी जो ज़ोवं, रुकी गाथ ते तूफान रुकी जेव।”
Sie traten aber hinzu und weckten ihn auf und sprachen: Meister, Meister, wir kommen um! Er aber stand auf, bedrohte den Wind und das Wogen des Wassers; und sie hörten auf, und es ward eine Stille.
25 यीशुए अपने चेलन सेइं ज़ोवं, “तुश्शो विश्वास कोरां जेव?” तैना डेरि जे ते हैरान भोइतां एप्पू मांमेइं ज़ोने लगे, “ए कौने! ए हवाई त पैनी भी हुक्म देते ते तैना एसेरो हुक्म मन्तन।”
Er aber sprach zu ihnen: Wo ist euer Glaube? Erschrocken aber erstaunten sie und sagten zueinander: Wer ist denn dieser, daß er auch den Winden und dem Wasser gebietet, und sie ihm gehorchen?
26 फिरी तैना गिरासेनी इलाके मां पुज़े, ज़ै गलील समुन्द्रे सामने पारे।
Und sie fuhren nach dem Lande der Gadarener, [O. Gergesener, od. Gerasener; so auch v 37] welches Galiläa gegenüber ist.
27 ज़ैखन तै बन्ने पुड़ ओस्सो, त तैस नगरेरो अक मैन्हु मैल्लो ज़ैस पुड़ भूतां केरो सायो थियो, ते तै बड़े दिहाड़े केरो देंतो न लिगड़ां लातो ते न घरे रातो थियो, बल्के कब्रन मां रातो थियो।
Als er aber an das Land ausgestiegen war, kam ihm ein gewisser Mann aus der Stadt entgegen, der seit langer Zeit Dämonen hatte und keine Kleider anzog und nicht im Hause blieb, sondern in den Grabstätten.
28 तैनी मैने यीशु लाव ते चिन्डां लगो मारने, ते तैसेरे सामने झुकतां ज़ोरे सेइं ज़ोने लगो, “हे यीशु परमप्रधान परमेशरेरा मट्ठां! तीं मीं सेइं कुन कम्मे? अवं तीं कां मिनत केरताईं मीं दुख न दे।”
Als er aber Jesum sah, schrie er auf und fiel vor ihm nieder und sprach mit lauter Stimme: Was habe ich mit dir zu schaffen, Jesu, Sohn Gottes, des Höchsten? Ich bitte dich, quäle mich nicht.
29 किजोकि यीशु तैस भूते तैस मैन्हु मरां निसनेरो हुक्म देने लोरो थियो, एल्हेरेलेइ तै बड़े बुरे तरीके सेइं ट्लेइतां रखोरो थियो, ते लोक तैस कैबू केरनेरे लेइ अग्री भी रसन ते शंगलन सेइं बेंधतां रखते थिये, ते तै तैन भी ट्लोड़तो थियो, ते भूत तैस मैन्हु जंगले मां नेतू थियूं।
Denn er hatte dem unreinen Geist geboten, von dem Menschen auszufahren. Denn öfters [O. lange Zeit] hatte er ihn ergriffen; und er war gebunden worden, verwahrt mit Ketten und Fußfesseln, und er zerbrach die Bande und wurde von dem Dämon in die Wüsteneien getrieben.
30 यीशुए तैस पुच़्छ़ू, “तेरू कुन नवं आए?” तैनी ज़ोवं “मेरू नंव फौज आए,” किजोकि तैस मां बड़ां भूतां थियां।
Jesus fragte ihn aber und sprach: Was ist dein Name? Er aber sprach: Legion; denn viele Dämonen waren in ihn gefahren.
Und sie baten ihn, daß er ihnen nicht gebieten möchte, in den Abgrund zu fahren. (Abyssos g12)
32 तैड़ी पहैड़ी पुड़ अक सूरां केरो बड़ो घान थियो, ते तैनेईं तैस कां मिनत की, “असन एन मां गाने दे ते यीशुए गाने दित्तां।”
Es war aber daselbst eine Herde vieler Schweine, welche an dem Berge weideten. Und sie baten ihn, daß er ihnen erlauben möchte, in jene zu fahren. Und er erlaubte es ihnen.
33 ते तैना भूतां तैस मैन्हु मरां निस्तां तैन सूरन मां च़ेलि जेआं, ते सूरां केरो सारो घान उत्रेई उन्ढे छालां मैरतां समुन्दरे मां डुबतां मेरि जेव।
Die Dämonen aber fuhren von dem Menschen aus und fuhren in die Schweine, und die Herde stürzte sich den Abhang hinab in den See und ertrank.
34 सूरां केरे च़ारनेबाले एन हेरतां नेश्शी जे, ते नगर मां ते ड्लोंव्वन मां एस गल्लरी खबर शुनाई।
Als aber die Hüter sahen, was geschehen war, flohen sie und verkündeten es in der Stadt und auf dem Lande.
35 लोक तै तमाशो हेरने आए, ते यीशु कां ज़ैस मैन्हु मरां भूतां केरि फौजरो सैयो निसोरो थियो, तैनी लिगड़ां लां ते होशी मां एइतां यीशु कां बिश्शोरो लाव ते डेरि जे।
Sie aber gingen hinaus, um zu sehen, was geschehen war. Und sie kamen zu Jesu und fanden den Menschen, von welchem die Dämonen ausgefahren waren, bekleidet und vernünftig, zu den Füßen Jesu sitzend; und sie fürchteten sich.
36 ज़ैनेईं तैना गल्लां पेइले लेवरी थी, तैनेईं ज़ोवं, इस मैन्हु पुड़ भूतां केरो सैयो थियो ते ए केन्च़रे बेज़्झ़ोव।
Die es gesehen hatten verkündeten ihnen aber auch, wie der Besessene geheilt [O. gerettet] worden war.
37 ते गिरासेनियों इलाके मां च़ेव्रे पासां केरे लोक यीशु कां मिनत केरने लग्गे, कि इट्ठां च़लो गा, किजोकि तैना बड़े डर्रे थिये, ते यीशु किश्ती मां बिश्तां वापस च़लो जेव।
Und die ganze Menge der Umgegend der Gadarener bat ihn, von ihnen wegzugehen, denn sie waren von einer großen Furcht ergriffen. Er aber stieg in das Schiff und kehrte wieder zurück.
38 पन ज़ैस मैन्हु मरां भूतां निस्सोरां थियां तै यीशु कां मिनत केरतां ज़ोने लगो, मीं एप्पू सेइं साथी रख पन यीशुए तै भेज़ो ते ज़ोवं।
Der Mann aber, von welchem die Dämonen ausgefahren waren, bat ihn, daß er bei ihm sein dürfe. Er aber entließ ihn und sprach:
39 “अपने घरे च़लो गा ते लोकन सेइं ज़ो, कि प्रभु परमेशरे तीं पुड़ दया केरतां तेरे लेइ केत्रू बड्डू कम कियोरूए। तैखन तै च़लो जेव ते सारे नगर मां एस गल्लारो प्रचार केरने लगो, कि यीशुए मेरे लेइ केत्रू बड्डू कम कियोरूए।”
Kehre in dein Haus zurück und erzähle, wieviel Gott an dir getan hat. Und er ging hin und rief aus durch die ganze Stadt, wieviel Jesus an ihm getan hatte.
40 ज़ैखन यीशु वापस एज्जी राहोरो थियो, ते लोक बड़े खुशी सेइं तैस सेइं मिले, किजोकि तैना सब तैस बलगते थिये।
Es geschah aber, als Jesus zurückkehrte, nahm ihn das Volk auf, denn alle erwarteten ihn.
41 ते हेरा याईर नव्वेंरो अक मैन्हु ज़ै प्रार्थना घरेरो अक प्रधान थियो, यीशु कां अव ते तैसेरे पावन पुड़ पेइतां मिनत केरने लगो, “तू मेरे घरे च़ल।”
Und siehe, es kam ein Mann, mit Namen Jairus [und er war Vorsteher der Synagoge], und fiel Jesu zu Füßen und bat ihn, in sein Haus zu kommen;
42 किजोकि तैसेरी अक्के कुई ज़ै 12 सालां केरि थी, तै मरनेबाली थी। ते ज़ैखन यीशु च़लोरो थियो, त लोक तैस उन्ढे बिछ़ड़ते थिये।
denn er hatte eine eingeborene Tochter von etwa zwölf Jahren, und diese lag im Sterben. Indem er aber hinging, drängte ihn die Volksmenge.
43 ते अक कुआन्श भी थी, ज़ैस 12 सालां केरि खून च़लनेरी बिमारी थी। ते तैसां अपनो सारो ज़िन्दगरो पेंइसो हकीमन कां अल्लाज़ेरे लेइ खर्च़ कियोरो थियो, ते तै केन्चेरे हथ्थे ठीक न भोइ।
Und ein Weib, das seit zwölf Jahren mit einem Blutfluß behaftet war, welche, obgleich sie ihren ganzen Lebensunterhalt an die Ärzte verwandt hatte, von niemandem geheilt werden konnte,
44 तै कुआन्श यीशु पतोरां एइतां तैसेरे चोगे सेइं हुरी, त अकदम तैसेरी खून च़लनेरी बिमारी बेज्झ़ोईं।
kam von hinten herzu und rührte die Quaste [S. 4. Mose 15,37-39] seines Kleides an; und alsbald stand der Fluß ihres Blutes.
45 यीशुए ज़ोवं, “मेरे लिगड़े सेइं केनि हथ लाव?” ज़ैखन सब लोक इन्कार केरने लगे, त पतरसे ते तैसेरे सैथेईं ज़ोवं, “ए गुरू, लोक तीं ढ्लांच़ने ते तीं उन्ढे बिछ़ड़ने लोरेन।”
Und Jesus sprach: Wer ist es, der mich angerührt hat? Als aber alle leugneten, sprach Petrus und die mit ihm waren: Meister, die Volksmenge drängt und drückt dich, und du sagst: Wer ist es, der mich angerührt hat?
46 पन यीशु ज़ोवं, “केन्चे मीं सेइं हथ लोरोए किजोकि मीं पतो लगो कि मीं मरां शक्ति निसोरिए।”
Jesus aber sprach: Es hat mich jemand angerührt; denn ich habe erkannt, daß Kraft von mir ausgegangen ist.
47 तैखन तैस कुआन्शां हेरू, कि अवं छ़ेप्पी न बेटि, त तै डरती-डरती सामने अई ते यीशुएरे पावन पुड़ बिछ़ड़तां सैरी लोकां केरे सामने ज़ोने लगी, मीं तीं सेइं हथ लोरोए, ते ज़ेरो मीं हथ लोरोए अवं अकदम बेज़्झ़ोरी।
Als das Weib aber sah, daß sie nicht verborgen blieb, kam sie zitternd und fiel vor ihm nieder und verkündete vor dem ganzen Volk, um welcher Ursache willen sie ihn angerührt habe, und wie sie alsbald geheilt worden sei.
48 यीशुए तैस कुआन्शी ज़ोवं, “हे कुईए, तेरे विश्वासे तू बज़्झ़ाई ते खुशी सेइं च़ली गा।”
Er aber sprach zu ihr: Sei gutes Mutes, Tochter, dein Glaube hat dich geheilt; [O. gerettet] gehe hin in Frieden.
49 यीशु एन हेजू ज़ोंतो थियो, त प्रार्थना घरेरे प्रधानेरे तैट्ठां केन्चे मैने एइतां ज़ोवं, “तेरी कुई मेरि जेवरिए, हुनी गुरू तकलीफ न दे।”
Während er noch redete, kommt einer von dem Synagogenvorsteher und sagt zu ihm: Deine Tochter ist gestorben, bemühe den Lehrer nicht.
50 पन यीशु एन शुन्तां जुवाब दित्तो, “न डर। सिर्फ मीं पुड़ विश्वास रख कुई बेंच़ी गानीए।”
Als aber Jesus es hörte, antwortete er ihm und sprach: Fürchte dich nicht, glaube nur, und sie wird gerettet werden.
51 ज़ैखन तै तैस घरे मां जेव, त तैनी पतरस यूहन्ना ते याकूब ते कुइयरे हाज बव्वेरे अलावा होरो कोई अन्तर एजने न दित्तो।
Als er aber in das Haus kam, erlaubte er niemandem hineinzugehen, außer Petrus und Johannes und Jakobus und dem Vater des Kindes und der Mutter.
52 सब लोक तैस कुइयरे लेइ लेरां देंते थिये, पन यीशुए ज़ोवं, “लेरां न देथ, ए कुई मूओरी नईं बल्के झ़़ुलोरोए।”
Alle aber weinten und beklagten sie. Er aber sprach: Weinet nicht; denn sie ist nicht gestorben, sondern sie schläft.
53 लोक एन शुन्तां हसने लगे, किजोकि तैना ज़ानते थिये कुई मेरि जेवरिए।
Und sie verlachten ihn, da sie wußten, daß sie gestorben war.
54 पन यीशुए तैस कुइयरो हथ ट्लाव ते ज़ोवं, “कुइये खड़ी उठ!”
Als er aber alle hinausgetrieben hatte, ergriff er sie bei der Hand und rief und sprach: Kind, stehe auf!
55 ते तैसारे प्राण वापस आए ते तै लूशी खड़ी भोइ, ते यीशुए तैन ज़ोवं, एस कुइये किछ खाने जो देथ।
Und ihr Geist kehrte zurück, und alsbald stand sie auf; und er befahl, ihr zu essen zu geben.
56 तैस कुइयरे हाज बव हैरान रेइजे, पन तैनी तैन सेइं समझ़ेइतां ज़ोवं, ज़ैन किछ इड़ी भोवं एन केन्ची सेइं न ज़ोइयथ।
Und ihre Eltern gerieten außer sich; er aber gebot ihnen, niemandem zu sagen, was geschehen war.
