लूका 6
1 एक्की फेरे यीशु त तैसेरे चेले आरामेरे दिहाड़े ऊडारन मांमेइं एक्की बत्तां च़लोरे थिये, ते तैसेरे चेले शिल्लां हथेइं सेइं प्रोड़तां खाने लग्गे।
Sucedió que un sábado, mientras Jesús caminaba por los campos de trigo, sus discípulos comenzaron a recoger algunas espigas, frotándolas en sus manos, y las comían.
2 एन लेइतां किछ फरीसी लोकेईं तैन सेइं ज़ोवं, “तुस एन कम किजो लोरेथ केरने, ज़ैन आरामेरे दिहाड़े केरनू जेइज़ नईं?”
Entonces algunos de los fariseos lo cuestionaron, diciéndole: “¿Por qué están ustedes haciendo lo que no está permitido hacer en sábado?”
3 यीशुए तैन जुवाब दित्तो, “कुन तुसेईं पवित्रशास्त्रे मां कधे नईं पढ़ेरू कि ज़ेइस इश्शो पूर्वज दाऊद राज़ो त तैसेरे साथी ढ्लुखोरे थिये त तैनेईं कुन कियेरू थियूं?
Jesús respondió: “¿Ustedes nunca han leído lo que David hizo cuando él y sus hombres tuvieron hambre?
4 तैनेईं केन्च़रे परमेशरेरे घरे मां गेइतां च़ैढ़ोरी रोट्टी खोरी थी, ते अपने सैथन भी दित्तोरी थी। तैना रोट्टी खैनी सिर्फ याजकां केरे लेइ जेइज़ थी।”
¿Y cómo entró a la casa de Dios y tomó el pan consagrado? Lo comió, y lo dio a comer a sus hombres también. Eso tampoco está permitido. El pan consagrado es solo para los sacerdotes”.
5 फिरी तैने तैन सेइं ज़ोवं, “मैनेरू मट्ठू, यानी अवं आरामेरे दिहाड़ेरो भी प्रभु आईं।”
Entonces les dijo: “El Hijo del hombre es Señor del sábado”.
6 एक्की बार यीशु प्रार्थना घरे मां गेइतां उपदेश शुनेई राहोरो थियो, ते तेइस भी आरामेरी दिहाड़ी थी तैड़ी अक मैन्हु थियो, ज़ेसेरो देइनो हथ शुक्कोरो थियो।
Aconteció que otro sábado Jesús entró a enseñar en la sinagoga. Y había allí un hombre que tenía su mano derecha lisiada.
7 शास्त्री त फरीसी लोक यीशुएरी ताके मां थिये कि अगर यीशु आरामेरे दिहाड़े केन्ची बझ़ालो त असन इलज़ाम लानेरो मौको मैलनोए।
Los maestros religiosos y los fariseos estaban observando a Jesús atentamente para ver si sanaría en sábado. Porque ellos querían encontrar algún motivo para acusarlo.
8 पन यीशु तैन केरे बारे मां सेमझ़ी जेव, यीशुए तैस शुक्कोरे हथ्थेबाले मैन्हु सेइं ज़ोवं, “मझ़ाटे खड़े भो।” तै खड़ो भोव।
Pero Jesús sabía lo que había en sus mentes. Entonces le dijo al hombre con la mano lisiada: “Levántate, y ponte en pie aquí delante de todos”. Y el hombre se levantó y se quedó allí en pie.
9 तैखन यीशु तैन सेइं ज़ोवं, “अवं तुसन पुछ़तां कि आरामेरे दिहाड़े भलाई केरनि रोड़ीए या बुराई केरनि रोड़ीए, मैनेरी जान बच़ानी या मारनी?”
Entonces Jesús se dio vuelta hacia ellos y dijo: “Permítanme hacerles una pregunta: ¿Es legal hacer el bien en sábado, o el mal? ¿Salvar vidas o destruirlas?”
10 ते तैनी च़ेव्रे पासना तैन केरां तक्कू ते तैस मैन्हु जो ज़ोवं, “अपनो हथ हिरा।” तैनी मैने अपनो हथ अग्रोवं कियो। त अकदम तैसेरो हथ बेज्झ़ोव।
Y miró a su alrededor a todos los que estaban allí. Entonces le dijo al hombre: “Extiende tu mano”. Y el hombre lo hizo, y su mano volvió a estar como nueva.
11 पन याजकन त फरीसन बड़ी सरक अई तैना एप्पू मांमेइं बेंस केरने लग्गे, कि असां यीशुए सेइं कुन केरम?
Pero ellos se enfurecieron, y comenzaron a analizar respecto a lo que podrían hacerle a Jesús.
12 तेइस एरू भोवं कि यीशु प्रार्थना केरनेरे लेइ एक्की पहाड़े पुड़ च़ढ़ो, ते सैरी राती परमेशरे कां प्रार्थना केरतो राव।
Un día, poco tiempo después, Jesús subió a una montaña para orar. Allí se quedó toda la noche, orando a Dios.
13 ज़ैखन ट्लेकड़ोने लगू त तैनी अपने चेले एप्पू कां कुजाए ते तैन मरां 12 प्रेरित च़ुने।
Cuando llegó la mañana, reunió a sus discípulos, y eligió a doce de ellos. Estos son los nombres de los apóstoles:
14 अक शमौन ज़ैस जो पतरस भी ज़ोते थिये तैसेरो ढ्ला अन्द्रियास, याकूब, यूहन्ना, फिलिप्पुस, बरतुल्मै,
Simón (también llamado Pedro por Jesús), Andrés su hermano, Santiago, Juan, Felipe, Bartolomé,
15 मत्ती, थोमा, हलफईरू मट्ठू याकूब, ते शमौन ज़ैस जो जेलोतेस ज़ोतन।
Mateo, Tomás, Santiago el hijo de Alfeo, Simón el Revolucionario,
16 ते याकूबेरू मट्ठू यहूदा ते यहूदा इस्करियोती ज़ै तैसेरो ट्लुवांने बालो बनो।
Judas el hijo de Santiago, y Judas Iscariote (quien llegó a ser el traidor).
17 तैखन यीशु तैन सेइं साथी चौरस ठैरी मां खड़ो भोव, ते तैसेरे चेले भी तैड़ी अकोट्ठे भोए ते सारे यहूदिया ते यरूशलेम नगरन त कने सूर ते सैदारे आसेपासेरे लोक समुन्दरेरे बन्नेरे बड़े लोक ज़ैना तैड़ी थिये।
Jesús descendió de la montaña con ellos, y se detuvo en un lugar donde había una gran llanura. Estaban rodeados de una multitud de discípulos y muchas otras personas de toda Judea, de Jerusalén y de la costa de Tiro y Sidón. Y se habían reunido para escucharlo y para que los sanara de sus enfermedades.
18 एन लोक यीशु करां ज्ञान शुन्ने ते अपनि-अपनि बिमैरी तैस कां बझ़ांने ओरे थिये, ते ज़ैन लोकन पुड़ भूतां केरे सैये सेइं दुखे मां थिये तैना भी बेज़्झ़ोइ जे।
Los que estaban aquejados por espíritus malignos también eran sanados.
19 सब लोक तैस सेइं हथ लांनेरी कोशिश केरते थिये किजोकि तैस मां शक्ति थी ज़ैस सेइं तैना बेज़्झ़ोते थिये।
Todos los que estaban en la multitud intentaban tocarlo, porque de él salía poder y los sanaba a todos.
20 तैखन यीशु अपने चेलां केरे तकने लगो ते ज़ोने लगो, “परमेशर तुसन बरकत देलो ज़ैना नमरथ, किजोकि स्वर्गेरू राज़ तुश्शू आए।
Mirando a sus discípulos, Jesús les dijo:
21 परमेशर तुसन बरकत देलो ज़ैना ढ्लुखोरेथ, किजोकि तुस रज़नेथ, परमेशर तुसन बरकत देलो ज़ैना अज़ लेरां देतथ, किजोकि तुसेईं हसनुए।”
“Cuán felices ustedes los pobres, porque el reino de Dios es de ustedes. Cuán felices ustedes los que ahora tienen hambre, porque comerán todo lo que necesiten. Cuán felices ustedes los que ahora están llorando, porque reirán.
22 “परमेशर तुसन बरकत देलो, ज़ैखन मैनेरे मट्ठे, यानी मेरे चेलो भोनेरे वाजाई सेइं लोक तुश्शी तुहीन केरन, ते तुसन भाईच़ारे करां कनारे छ़डेले, ते तुसन बेइज़त केरेले, ते तुश्शू नवं केट्टी छ़डेले।”
“Cuán felices ustedes cuando la gente los odie, los rechace, los insulte y maldiga sus nombres por mí, que soy el Hijo del hombre.
23 “तैस दिहाड़े खुशी भोइतां उछ़ड़थ, किजोकि हेरा तुश्शे लेइ स्वर्गे मां बड़ू इनामे। तैन केरे दादे-पड़दादे नेबन सेइं भी एरो ज़ेरो बर्ताव केरते थिये।”
Cuando llegue ese día, estén felices. Salten de alegría porque es grande la recompensa que tienen ustedes en el cielo. No olviden que los ancestros de ellos también maltrataron así a los profetas.
24 “पन अफ़सोस! तुसन पुड़ ज़ैना दौलतमन्दथ, किजोकि तुसन सब किछ मैलेरूए।
“Pero cuánto pesar por ustedes los ricos, porque ya tienen su recompensa.
25 अफ़सोस! तुसन पुड़, ज़ैन तुस चाते थिये, तुसन तैन मैल्लू, किजोकि तुस नियन्ने भोले, अफ़सोस! तुसन पुड़ ज़ैना अज़ हसतथ किजोकि तुस शोग केरेले ते लेरां देले।
Cuánto pesar por los que ahora están saciados, porque estarán hambrientos. Cuánto pesar por ustedes los que ahora ríen, porque llorarán y se lamentarán.
26 पन अफ़सोस! तुसन पुड़ ज़ैखन लोक तुसन जो भलू ज़ोन, किजोकि तुश्शे दादे-पड़दादेईं भी झूठे नेबन सेइं एरो बर्ताव कियोरो थियो।”
Cuánto pesar por ustedes cuando todos los alaben. No olviden que sus ancestros también alabaron de esta manera a los falsos profetas.
27 “अवं तुसन शुन्नेबालन सेइं ज़ोताईं कि अपने दुश्मन सेइं प्यार केरा। ज़ैना तुसन सेइं बैर रखतन तैन केरू भलू केरा।
“Pero yo les digo a todos ustedes que están oyendo: Amen a sus enemigos. Hagan el bien a quienes los odian.
28 ज़ैना तुसन जो बुरू ज़ोतन तुस तैन केरे लेइ बरकत मग्गा, ज़ैन तुसन बेइज़त केरन तुस तैन केरे लेइ प्रार्थना केरा।
Bendigan a quienes los maldicen. Oren por quienes los maltratan.
29 अगर कोई तुश्शे एक्की खैखोड़ी पुड़ थप्पड़ बाहे त होरो पासो भी तैसेरे पासे रखा, ते अगर कोई तुश्शू कोट नेते त कमीज़ भी तैस देथ।
Si alguien los golpea en la mejilla, pongan la otra. Si alguien les quita el abrigo, no se opongan a que les quiten su camisa.
30 ज़ै कोई तीं करां किछ मग्गे त तैस देथ अगर कोई तेरो सबाब नेते ते तैस करां वापस न मग्गा।
Den a cualquiera que les pida. Si alguien les quita algo, no lo pidan de vuelta.
31 ते ज़ेन्च़रे तुस चातथ कि लोक तुसन सेइं केरन तेन्च़रे तुस भी तैन सेइं तेरहु केरा।
Hagan con otros lo que quieren que hagan con ustedes.
32 अगर तुस तैन्ने सेइं प्यार केरथ ज़ैना तुसन सेइं प्यार केरतन त तुश्शू कुन एवसाने? किजोकि पापी लोक भी अपने प्यार केरनेबालन सेइं प्यार केरतन।
“Si ustedes aman a quienes los aman, ¿por qué merecerían algún crédito por ello? Hasta los pecadores aman a quienes los aman.
33 अगर तुस तैन केरू भलू केरतथ ज़ैना तुश्शू भलू केरतन त तुश्शू कुन एवसाने? किजोकि पापी लोक भी अपने प्यार केरनेबालन सेइं प्यार केरतन।
Si ustedes hacen el bien a quienes les hacen el bien, ¿Por qué merecerían algún crédito por eso también? Los pecadores también hacen eso.
34 अगर तुस तैन्ने ओधार देतथ ज़ैन करां तुसन वापस भी मैलनेरी उमीदे, त परमेशर तुश्शी बड़याई किजो केरे? किजोकि बुरे लोक भी अपने प्यार केरनेबालन पेंइसे देतन ताके तैन करां वापस मैलन।
Si ustedes prestan dinero para que se lo devuelvan, ¿Por qué merecerían crédito por ello? Los pecadores también prestan dinero a otros pecadores, esperando que les devuelvan lo que prestaron.
35 पन तुस अपने दुश्मन सेइं प्यार केरा ते तैन केरू भलू केरा, ओधार देइयथ पन तैन करां वापस मैलनेरी उमीद न रेखथ, एल्हेरो स्वर्गे मां तुश्शे लेइ अक बड़ो फले, किजोकि तुस परमप्रधान परमेशरेरे बच्चे भोले, किजोकि तै परमेशर न मन्ने बालन पुड़ ते ज़ालमन पुड़ भी दया केरते।
No. Amen a sus enemigos, háganles el bien, y presten sin esperar que les paguen. Entonces recibirán una gran recompensa, y ustedes serán los hijos del Altísimo, porque él es bueno con los ingratos y los malvados.
36 ज़ेरो दया दिल तुश्शो बाजी तेरहे दया दिल तुस भी भोथ।”
Sean compasivos, como su Padre lo es.
37 “दोष न लाथ, तुसन पुड़ भी दोष न लव गालो, निन्दा न केरा, तुश्शी भी निन्दा न की गाली, तुस होरन माफ़ केरेले त तुसन भी माफ़ कियूं गालू।
“No juzguen, y ustedes tampoco serán juzgados; no condenen, y ustedes no serán condenados; perdonen, y serán perdonados;
38 तुस होरि किछ देले त तुसन भी किछ दित्तू गालू तुश्शू बरकतरू भांड ज़ेन्च़रे अन्नेरी हाटी हिलेइतां देतां तैन भी तेन्च़रे ज़ैस हैटी सेइं तुस होरि केरे लेइ मिनतथ तैस्से सेइं तुश्शे लेइ भी मिनेले।”
den, y recibirán de vuelta con generosidad. ¡Cuando a ustedes les den, será apretado, para que haya lugar para más, y estará desbordándose y derramándose en sus regazos! Porque lo mucho que ustedes den, determinará lo mucho que recibirán”.
39 यीशुए तैन अक मिसाल शुनाई, “कुन कानो होरि काने बत हेरेई सकते? तैना त दुइये गढे मां बिछ़ड़ेले?
Entonces ilustró este tema así: “¿Acaso puede un ciego guiar a otro ciego? ¿No caerían ambos en una zanja?
40 चेलो अपने गुरू करां बड्डो न भोए पन हर एक्की गल्ली मां ज़ैखन सब शिखेलो त अपने गुरेरो ज़ेरो भोलो।
¿Acaso los estudiantes saben más que el maestro? Solo cuando lo hayan aprendido todo, entonces serán semejantes a su maestro.
41 तू अपने ढ्लाएरी एछ़्छ़ी मां कूड़ो किजो तकतस, पन तेरी एछ़्छ़ी मां त नग आए, ते तैसेरो तू खियाल भी न केरस?
¿Por qué te preocupas por la astilla que está en el ojo de tu hermano, cuando ni siquiera te das cuenta del tronco que está en tu propio ojo?
42 तू अपने ढ्लाए केन्च़रे ज़ोई सकतस कि, ‘तेरी एछ़्छ़ी मरां कूड़ो केढी?’ हे पाखंडी पेइले अपनि एछ़्छ़ी मरां नग कढ फिरी अपने ढ्लाएरी एछ़्छ़ी मरां कूड़ो केढी सकतस।”
¿Cómo puedes decirle a tu hermano: ‘Hermano, déjame sacar la astilla que tienes en tu ojo,’ cuando ni siquiera ves la tronco que tienes en tu propio ojo? ¡Hipócrita! Saca primero la tronco que tienes en tu ojo, y entonces podrás ver suficientemente bien para sacar la astilla del ojo de tu hermano.
43 “किजोकि केन्ची भी रोड़े बुटे बुरो फल न लग्गे ते न केन्ची बुरे बुटे रोड़ो फल लग्गे।
“Un buen árbol no produce frutos malos, y un árbol malo no produce frutos buenos.
44 हर बुट अपने फले सेइं पिशैनोते। किजोकि न झ़लन सेइं फैगू लगन ते न झ़ल्लन सेइं दाछ़ लगे।
Ustedes reconocen un árbol por los frutos que produce. Nadie recoge higos de un arbusto con espinas, ni cosecha uvas de una zarza.
45 रोड़ो मैन्हु अपने दिलेरे रोड़े खज़ाने मरां रोड़ी चीज़ां कढ़ते ते बुरो मैन्हु अपने दिलेरे बुरे खज़ाने मरां बुरी चीज़ां कढ़ते किजोकि ज़ैन दिले मां भरेरू भोते तैन्ने ज़बानी पुड़ एइते।”
La gente buena produce lo que es bueno de las cosas buenas que ellos atesoran de lo que guardan por dentro. Las personas malas producen cosas malas de lo malo que guardan dentro de ellos. Lo que llena las mentes de las personas se evidencia en lo que dicen.
46 “ज़ैखन तुस मेरे ज़ोने पुड़ अमल न केरथ त मींजो, ‘हे प्रभु, हे प्रभु,’ किजो ज़ोतथ?
“¿Por qué, entonces, se molestan en llamarme ‘Señor, Señor,’ si no hacen lo que digo?
47 ज़ै मीं कां एइते ते मेरी गल्लां शुन्तां तैन पुड़ अमल केरते त अवं तुसन सेइं ज़ोताईं कि तै केसेरो ज़ेरो भोलो?
Les daré el ejemplo de alguien que viene a mí, oye mi instrucción y la sigue.
48 तै तैस मैनेरो ज़ेरोए ज़ैनी अपनू घर डुग्घी खाइ केढतां पेक्की ठैरी घर बनावं ज़ैखन हड़ाई आई त तैस घरे किछ न भोवं, किजोकि तैसेरी मुनीयाद पेक्की ठैरी थी।
Esa persona es como el hombre que construye una casa. Cava un hueco y establece allí el fundamento sobre la roca sólida. Cuando se desborda el río y las aguas golpean contra aquella casa, la casa no se daña porque está bien construida.
49 पन ज़ै मेरी गल्लां शुन्तां तैन पुड़ अमल न केरे त तै तैस मैनेरो ज़ेरोए, ज़ैनी अपनू घर रेती पुड़ बनाव ते ज़ैखन हड़ाई अई त तैन घर डुल्ली जेवं ते तब्बा भोइ जेवं।”
La persona que me oye pero no hace lo que yo digo es como un hombre que construye una casa sin fundamentos. Cuando la creciente viene contra la casa, la casa colapsa de inmediato, y queda completamente destruida”.
