लूका 20
1 एक्की दिहाड़े ज़ैखन यीशु मन्दरे मां शिक्षा लोरो थियो देने, ते तैन खुशखबरी लोरो थियो शुनाने त प्रधान याजक ते शास्त्री ते यहूदी बुज़ुर्ग यीशु कां पुज़े।
| באחד מאותם ימים, כשלימד ישוע את העם בבית־המקדש וסיפר לו את בשורת ה׳, ניגשו אליו הכוהנים, הסופרים והזקנים ושאלו: |
2 ते तैना ज़ोने लगे, “तू एन सैरी गल्लां कसेरे अधिकारे सेइं केरतस या तीं ए अधिकारे केनि दित्तोरोए?”
| ”באיזו רשות אתה עושה את כל הדברים האלה?“ |
3 यीशु तैन जुवाब दित्तो, “अवं भी तुसन अक गल पुछ़तईं, मीं ज़ोथ।
| ”אענה לשאלתכם בתנאי שתענו לשאלתי“, השיב להם ישוע. |
4 यूहन्नारो बपतिस्मो स्वर्गेरे तरफां थियो या मैन्हु केरे तरफां थियो?”
| ”האם יוחנן המטביל נשלח על־ידי אלוהים או על־ידי בני־אדם?“ |
5 तैना एप्पू मांमेइं बेंस केरने लगे, “कि अगर अस ज़ोम, ‘स्वर्गेरे तरफां थियो,’ त तै पुछ़ेलो कि, ‘फिरी तुसेईं याकीन की नईं कियेरू?’
| הם התייעצו ביניהם:”אם נגיד שאלוהים שלח את יוחנן, ישוע ישאל אותנו מדוע לא האמנו בו. |
6 पन अगर अस ज़ोम कि, ‘मैन्हु केरे तरफां थियो,’ त लोकेईं असन घोड़ेईं देनिन, किजोकि तैना यूहन्ना नबी मन्ते थिये।”
| אבל אם נגיד שאלוהים לא שלח את יוחנן, העם יתנפל עלינו, כי כולם מאמינים שיוחנן היה נביא מאת אלוהים.“ |
7 एल्हेरेलेइ तैनेईं जुवाब दित्तो, “कि अस न ज़ानम कि केसेरी तरफां थियो।”
| לבסוף השיבו שאינם יודעים את התשובה. |
8 यीशु तैन सेइं ज़ोवं, “त अवं भी तुसन सेइं न ज़ोईं कि एना कम्मां कसेरे अधिकारे सेइं केरताईं।”
| ”אם כן, גם אני לא אשיב לשאלתכם“, אמר ישוע. |
9 फिरी यीशु तैन लोकन अक मिसाल देइतां ज़ोने लगो, “एक्की मैने दाछ़री बाग लाई ते तै ठेकेदारन ठेके पुड़ देइतां एप्पू खरे च़िरे कोस्कोई दूर मुलखे च़लो जेव।
| ישוע פנה אל העם וסיפר להם את המשל הבא:”איש אחד נטע כרם ענבים, השכיר אותו לכורמים זרים ונסע לארץ רחוקה לכמה שנים. |
10 ज़ेइस दाछ़ पकनेरो मौसम अव त तैनी अपनो हिस्सो नेनेरे लेइ अक नौकर बागी मां भेज़ो। पन तैनेईं तै खूब कुटो ते खाली वापस भेज़ो।
| בהגיע מועד הבציר שלח בעל הכרם אחד מאנשיו לאסוף את חלקו ביבול הענבים. אבל הכורמים הכו את השליח ושלחו אותו חזרה לאדוניו בידיים ריקות. |
11 ते फिरी तैनी अक होरो नौकर भेज़ो, पन तैनेईं तैसेरी भी बेइज़ती की, ते तै भी झ़ुस कुट केरतां खाली वापस भेज़ो।
| בעל הכרם שלח שליח אחר, אולם גורלו היה כגורל קודמו; הכורמים הכו אותו, קיללו אותו ושלחוהו בידיים ריקות. |
12 फिरी तैनी अक ट्लेइयोवं होरो नौकर भेज़ो, पन तैनेईं तैसेरी भी बेइज़ती की ते ज़ख्मी केरतां कढो।
| בעל הכרם שלח אדם שלישי, אבל גם אותו הם פצעו וגירשו משם. |
13 तैखन बागारे मालिके ज़ोवं, ‘अवं अपनू ट्लारू मट्ठू भेज़ताईं शैइद तैना तैसेरो लिहाज़ केरेले।’
| ”’מה אעשה?‘שאל את עצמו בעל הכרם.’אולי אם אשלח את בני האהוב הם יפחדו מפניו ויכבדו אותו‘. |
14 पन ज़ैखन ठेकेदारेइं तै लाव त एप्पू मांमेइं मुशोरो केरने लगे, ए मालिके, एज्जा एस्से मारम ताके जेइदात इश्शी भोइ गाए।
| אולם כשראו הכורמים את הבן אמרו:’יש לנו כאן הזדמנות: הבן הזה יירש את הכרם לאחר מות אביו, אולם אם נהרוג אותו נזכה אנחנו בכרם!‘ |
15 तैनेईं तैन मट्ठू बागी मरां बेइर शैरी छ़ड्डू, ते मारू तुस सोचा कि फिरी बागारे मालिके तैन सेइं कुन केरेलो।
| והכורמים גירשו את הבן מהכרם והרגו אותו.”מה לדעתכם יעשה בעל הכרם? |
16 ते मालिक एइतां तैन मैरी छ़डेलो ते बाग होरि केरे हवाले केरेलो।” तैनेईं एन शुन्तां ज़ोवं, “परमेशर न केरे एरू न भोए।”
| אני אומר לכם, הוא יבוא בעצמו, יהרוג את הכורמים וישכיר את הכרם לאחרים.“”חס וחלילה שיעשו כך האנשים!“קראו השומעים. |
17 तैनी तैन केरे पासे तेकतां ज़ोवं, “फिरी इन कुने ज़ैन पवित्रशास्त्रे मां लिखोरूए कि, ‘ज़ै घोड़ मिस्त्रेईं रद्दी कियो, तैए घोड़ कूनेरो घोड़ भोलो।’
| ישוע נעץ בהם את מבטו ואמר:”מה לדעתכם כוונת הפסוק בתהלים:’אבן מאסו הבונים, הייתה לראש פינה‘?“ |
18 ज़ै मैन्हु इस घोड़े पुड़ बिछ़ड़ेलो त तैसेरे टुक्ड़े-टुक्ड़े भोइ गाले, ते ज़ैस उन्ढो ए घोड़ बिछ़ड़ेलो तैस ए पितां छ़डेलो।”
| ישוע הוסיף:”מי שייפול על האבן הזאת יתנפץ לרסיסים, ומי שתיפול עליו האבן ישחק לאבק.“ |
19 शास्त्री लोकेईं ते प्रधान याजकेईं यीशु ट्लानेरी कोशिश की। किजोकि तैना बुझ़ी जोरे थिये, कि तैनी ए मिसाल एन केरे बारे मां शुनेवरी थी, पन तैना लोकन करां डरते थिये।
| הסופרים וראשי הכוהנים הבינו שהם הכורמים הרשעים במשל ורצו לאסור את ישוע, אבל הם פחדו שמא העם יחולל מהומות. |
20 तैना लोक यीशुए ट्लानेरो मौको तोपने लोरे थिये, तैनेईं विशवैसी केरे रूपे मां जासूस भेज़े ताके तैसेरी कोई गल ट्लेइ सखन ते फिरी राज़ेरे अधिकारे मां देइ देन।
| הסופרים וראשי הכוהנים ציפו להזדמנות מתאימה לאסור את ישוע ולמסור אותו לידי השלטונות. יום אחד שלחו אליו מרגלים בדמות אנשים תמימים, כדי שינסו להכשילו בלשונו. |
21 तैनेईं यीशु पुच़्छ़ू, “हे गुरू अस ज़ानतम कि तू सच़्च़ो आस ते सच़्च़ेरी शिक्षा देतस, ते केन्चेरी तरफदारी न केरस बल्के सच़्च़े सेइं परमेशरेरी बत्तरी शिक्षा देतस।
| ”רבי, “פתחו מרגלים אלה,”אנחנו יודעים שאתה איש ישר, ושאיש אינו יכול להשפיע עליך לשקר. אנחנו גם יודעים שאתה באמת מלמד את דבר־אלוהים. |
22 कुन असन महाराज़े जो धड़त देनी जेइज़े कि नेईं?”
| אמור לנו, האם עלינו לשלם מס לקיסר הרומאי או לא?“ |
23 यीशुए तैन केरि च़लाकी बुझ़तां तैन जो ज़ोवं।
| ישוע הבין את מזימתם ולכן ענה: |
24 “मीं अक दीनार हिराथ ते एस पुड़ केसेरी शकल ते केसेरू नंव्वे?” तैनेईं ज़ोवं, “महाराज़ेरी।”
| ”תנו לי מטבע ואומר לכם. של מי הדמות החקוקה כאן? ושל מי השם החקוק מתחת לדמות?“”של הקיסר“, השיבו. |
25 यीशु तैन सेइं ज़ोवं, “ज़ैन महाराज़ेरू तैन महाराज़े जो देथ, ते ज़ैन परमेशरेरू ए, तैन परमेशरे जो देथ।”
| ”אם כן, תנו לקיסר את מה ששייך לו, ותנו לאלוהים את מה ששייך לאלוהים!“ |
26 ते तैना लोकां केरे सामने तैसेरी कोई गल न ट्लेइ सखे बल्के तैसेरे जुवाबे सेइं तैना हैरान भोइतां च़ुप रेइजे।
| ניסיונם להכשילו בלשונו לא הצליח. הם התפעלו כל־כך מתשובותיו עד שלא היו מילים בפיהם. |
27 फिरी सदूकी ज़ैन ज़ोते थिये कि मुवोरे ज़ींते न भोन ते फिरी किछ यीशु कां एइतां पुच्छ़ने लगे।
| חבורה של צדוקים (שאינם מאמינים בתחיית המתים) באה אל ישוע ושאלה: |
28 “हे गुरू असन जो मूसेरो हुक्मे कि अगर केन्चेरो ढ्ला अपनि कुआन्शारे भोंते संते ओईट्ल मेरि गाए त तैसेरो ढ्ला तैस कुआन्शी सेइं ड्ला बनाए, ताके तै अपने ढ्लाएरे लेइ औलाद पैदा केरे।
| ”רבי, משה רבנו לימד אותנו בתורה שאם אדם נשוי מת ואינו משאיר אחריו ילדים, חייב אחיו להתחתן עם האלמנה, כדי שתוכל ללדת בן שישא את שם המת. |
29 सत ढ्ला थिये पेइले ड्ला बनाव ते ओईट्ले मेरि जेव।
| במשפחה אחת היו שבעה אחים. האח הבכור התחתן וכעבור זמן קצר מת ולא השאיר אחריו בן. |
30 फिरी होरे तैस सेइं ड्ला बनाव।
| האח השני התחתן עם האלמנה, וגם הוא מת ולא השאיר בן. |
31 फिरी तैल्ला पत्ती ट्लेइयोवं तै कुआन्श रख्खी फिरी एन्च़रे सेइं सत्तेईं ज़नेईं ड्ला बनाव, पन सब बेऔलाद मेरि जे।
| כך היה גם עם האח השלישי. בקיצור, כל שבעת האחים התחתנו עם האישה האחת, כולם מתו ולא השאירו אחריהם ילדים. |
32 ते आखर्कार तै कुआन्श भी मेरि जेई।
| לבסוף מתה גם האישה. |
33 ते ज़ींते भोने पुड़ तै केसेरी कुआन्श भोली? किजोकि तै सत्ते ढ्लां केरि कुआन्श बनोरी थी।”
| ”רבי, למי תהיה שייכת האישה בתחיית המתים? הלא כל השבעה התחתנו אתה!“ |
| ”נשואין הם רק בשביל האנשים בעולם הזה“, השיב להם ישוע. (aiōn g165) |
35 पन ज़ैना लोक एजने बैली दुनियारे काबल भोले, ते ज़ैना मुड़दन मरां ज़ींते भोले तैना ड्ला न बनाले। (aiōn g165)
| ”אלה שיזכו לקום מן המתים ולחיות לנצח בעולם הבא, לא יינשאו. (aiōn g165) |
36 तैना मरेले भी नन्ना एल्हेरेलेइ की तैना स्वर्गदूतां केरे ज़ेरे भोले ते तैन जो ज़ींते भोनेरां ते परमेशरेरां मट्ठां ज़ोले।
| בעולם הבא הם יהיו כמלאכים ושוב לא יכולים למות. הם גם בני־אלוהים, משום שקמו לתחייה. |
37 ते ज़ैड़ी तगर मुड़दां केरो ज़ींते भोनेरी गल्ले, ज़ेन्च़रे मूसा नेबेरे ज़लते झ़ैल्लोवेरे बारे मां, तेन्च़रे इशारो कियो किजोकि तै परमेशर अब्राहमेरो परमेशर, इसहाकेरो परमेशर ते याकूबेरो परमेशर ज़ोइतां फुकारतो थियो।
| בנוגע לשאלתכם אם יקומו המתים לתחייה, משה רבנו אשרר בתורה את דבר תחיית המתים. כשתיאר משה כיצד נגלה אליו ה׳ בסנה הבוער, הוא קרא לה׳:’אלוהי אברהם, אלוהי יצחק ואלוהי יעקב‘. |
38 पन परमेशर मुड़दां केरो नईं बल्के ज़ींतां केरो परमेशरे। किजोकि तैसेरे नेड़े सब ज़ींतेन।”
| זה כדי לומר שה׳ הוא אלוהי החיים ולא של המתים, כי בעיני אלוהים האנשים האלה חיים.“ |
39 शास्त्री लोकन मरां किछेईं जुवाब दित्तो, “हे गुरू तीं त बड़ू रोड़ू ज़ोवं।”
| ”יפה ענית, רבי“, שיבחו אותו סופרים אחדים, |
40 फिरी तैन मरां केन्ची हिम्मत न अई, कि एस होरू किछ पुछ़न।
| ואיש לא העז לשאול אותו שאלות נוספות. |
41 फिरी यीशुए तैन सेइं ज़ोवं, “फिरी मसीह जो दाऊदेरू मट्ठू केन्च़रे सेइं ज़ोतन?
| שאל אותם ישוע שאלה:”מדוע טוענים האנשים שהמשיח הוא בן־דוד? |
42 किजोकि दाऊद त एप्पू भजना केरे किताबी मां ज़ोते, परमेशरे मेरे प्रभु सेइं ज़ोवं, मेरे देइने पासे बिश।
| הלא דוד עצמו אומר בתהלים:’נאם ה׳ לאדני, שב לימיני |
43 कि ज़ां तगर अवं तेरे दुश्मन तेरे पावन हैठ न बिशैली।
| עד אשית אויביך הדם לרגליך‘. |
44 दाऊद त तैस जो प्रभु ज़ोते, फिरी तैन तैसेरू मट्ठू केन्च़रे भोवं?”
| כיצד יכול המשיח להיות בנו של דוד וגם אדוניו?“ |
45 ज़ैखन सब लोक शुनी राहोरे थिये त यीशुए अपने चेलन सेइं ज़ोवं।
| בעוד כל העם מקשיב לו פנה ישוע אל תלמידיו ואמר: |
46 “शास्त्री लोकन करां हुशार रेइयथ तैना लम्मे-लम्मे कुरते लांने पसंद केरतन, ते होरू एन चातन कि लोक बज़ारन मां तैन जो नमस्कार ज़ोन, ते तैना प्रार्थना घरे मां उच्ची कुर्सी तोपतन ते धामन मां बड़े खास बन्नू चातन।
| ”היזהרו מהסופרים שאוהבים ללבוש גלימות ולהיראות לפני האנשים בשווקים, כדי שכולם ייתנו להם כבוד. הם אוהבים לשבת במושבות הנכבדים בבית־הכנסת ובסעודות וחגיגות. |
47 तैना विधवां कुआन्शां केरां घरां लुटतन ते लोकन हिरानेरे लेइ बड़ी लम्मी प्रार्थना केरतन। तैन हछ्छी सज़ा मैलनीए।”
| הם מעמידים פני צדיקים תמימים, ומתפללים בציבור תפילות ארוכות כדי לעשות רושם, אבל באותה עת הם מרמים את האלמנות ומגרשים אותן מבתיהן. משום כך אלוהים ישפוט אותם בחומרה רבה מאוד.“ |
