Mateo 12
1 Dembora hartan ioaiten cen Iesus ereincetan gaindi Sabbath egun batez: eta haren discipuluac ciraden gosse, eta has citecen buruca idoquiten, eta iaten.
那時，耶穌在安息日從麥地經過。他的門徒餓了，就掐起麥穗來吃。
2 Eta Phariseuec ikussiric erran cieçoten, Horrá, hire discipuluéc eguiten dié Sabbathoan eguin sori eztena.
法利賽人看見，就對耶穌說：「看哪，你的門徒做安息日不可做的事了！」
3 Baina harc erran ciecén, Eztuçue iracurri Dauid-ec gossez eguin çuena eta harequin ciradenec?
耶穌對他們說：「經上記着大衛和跟從他的人飢餓之時所做的事，你們沒有念過嗎？
4 Nola sarthu içan cen Iaincoaren etchean, eta propositionezco oguiac ian cituen: hetaric iatea ez haren, ez harequin ciradenén, Sacrificadorén baicen sori etzelaric?
他怎麼進了上帝的殿，吃了陳設餅，這餅不是他和跟從他的人可以吃得，惟獨祭司才可以吃。
5 Edo eztuçue iracurri Leguean, nola Sabbath egunetan Sacrificadoréc templean Sabbath eguna hausten dutén, eta hoguen-gabe diraden?
再者，律法上所記的，當安息日，祭司在殿裏犯了安息日還是沒有罪，你們沒有念過嗎？
6 Bada erraiten drauçuet, ecen templea baino handiagobat hemen dela.
但我告訴你們，在這裏有一人比殿更大。
7 Eta baldin bacinaquite cer den, Misericordia nahi dut eta ez sacrificio, etzintuquezten condemnatu hoguen-gabeac.
『我喜愛憐恤，不喜愛祭祀。』你們若明白這話的意思，就不將無罪的當作有罪的了。
8 Ecen Sabbathoaren-ere Iaun da guiçonaren Semea.
因為人子是安息日的主。」
9 Eta handic partituric hayén synagogara ethor cedin.
耶穌離開那地方，進了一個會堂。
10 Eta huná, cen han guiçombat escua eyhar çuenic: eta interroga ceçaten, ciotela, Sori da Sabbath egunean sendatzea? haur cioiten, hura accusa leçatençat.
那裏有一個人枯乾了一隻手。有人問耶穌說：「安息日治病可以不可以？」意思是要控告他。
11 Eta harc erran ciecén, Nor içanen da çuetaric guiçona, ardibat duenic: eta, baldin hura Sabbathoan lecera eror badadi, harturen eta altchaturen eztuena?
耶穌說：「你們中間誰有一隻羊，當安息日掉在坑裏，不把牠抓住、拉上來呢？
12 Eta cembatez da guiçona ardia baino guehiago? Beraz sori da Sabbathoetan vngui eguitea.
人比羊何等貴重呢！所以，在安息日做善事是可以的。」
13 Orduan diotsó guiçon hari, Heda eçac eure escua. Eta heda ceçan, eta bercea beçain senda cedin.
於是對那人說：「伸出手來！」他把手一伸，手就復了原，和那隻手一樣。
14 Eta Phariseuéc ilkiric har ceçaten conseillu, haren contra, nolatan hura hil leçaqueten.
法利賽人出去，商議怎樣可以除滅耶穌。
15 Baina Iesusec hori eçaguturic leku eguin ceçan handic: eta iarreiqui cequión gendalde handia, eta hec guciac senda citzan.
耶穌知道了，就離開那裏，有許多人跟着他。他把其中有病的人都治好了；
16 Eta mehatchurequin debeta citzan ezleçaten manifesta.
又囑咐他們，不要給他傳名。
17 Compli ledinçát Esaias prophetáz erran içan cena, cioela,
這是要應驗先知以賽亞的話，說：
18 Huná, ene cerbitzari elegitu dudana, ene maitea, ceinetan hartzen baitu bere atseguin ona ene arimác: eçarriren dut neure Spiritua haren gainean, eta iugemendu Gentiley predicaturen draue.
看哪！我的僕人， 我所揀選、所親愛、心裏所喜悅的， 我要將我的靈賜給他； 他必將公理傳給外邦。
19 Eztu iharduquiren, ezeta oihuric eguinen, eta nehorc eztu carriquetan haren voza ençunen.
他不爭競，不喧嚷； 街上也沒有人聽見他的聲音。
20 Canabera çarthatua eztu chehaturen, eta kea darión lihoa eztu iraunguiren: iugemendua victoriatan ilki eraci diroeno.
壓傷的蘆葦，他不折斷； 將殘的燈火，他不吹滅； 等他施行公理，叫公理得勝。
21 Eta haren icenean Gentiléc sperança vkanen dute.
外邦人都要仰望他的名。
22 Orduan presentatu içan çayó demoniatu itsu eta mutubat: eta senda ceçan hura, halaco maneraz non itsu eta mutu cena minço baitzen eta ikusten baitzuen.
當下，有人將一個被鬼附着、又瞎又啞的人帶到耶穌那裏，耶穌就醫治他，甚至那啞巴又能說話，又能看見。
23 Eta spanta cedin populu gucia, eta erraiten çuen, Ezta haur Dauid-en semea?
眾人都驚奇，說：「這不是大衛的子孫嗎？」
24 Baina Phariseuéc hori ençunic, erraiten çuten: Hunec eztitu deabruac campora egoizten Beelzebub deabruén princearen partez baicen.
但法利賽人聽見，就說：「這個人趕鬼，無非是靠着鬼王別西卜啊。」
25 Baina Iesusec eçaguturic hayén pensamenduac, erran ciecén, Bere contra partitua den resuma gucia, deseguinen da: eta bere contra partitua den hiric edo etchec, eztu iraunen.
耶穌知道他們的意念，就對他們說：「凡一國自相紛爭，就成為荒場；一城一家自相紛爭，必站立不住；
26 Eta baldin Satanec Satan campora egoizten badu, bere contra partitua da: nolatan beraz iraunen du haren resumác?
若撒但趕逐撒但，就是自相紛爭，他的國怎能站得住呢？
27 Eta baldin nic Beelzebub-en partez campora egoizten baditut deabruac, çuen seméc noren partez campora egoizten dituzte? Halacotz hec çuen iuge içanen dirade.
我若靠着別西卜趕鬼，你們的子弟趕鬼又靠着誰呢？這樣，他們就要斷定你們的是非。
28 Baina baldin nic Iaincoaren Spirituaz campora egoizten baditut deabruac, beraz ethorri da çuetara Iaincoaren resumá.
我若靠着上帝的靈趕鬼，這就是上帝的國臨到你們了。
29 Ezpa nolatan nehor sar ahal daite borthitz baten etchera, eta haren ostillamendua pilla, baldin lehen esteca ezpadeça borthitza? eta orduan haren etchea pillaturen duque.
人怎能進壯士家裏，搶奪他的家具呢？除非先捆住那壯士，才可以搶奪他的家財。
30 Enequin eztena ene contra da, eta enequin biltzen ari eztena barreyatzen ari da.
不與我相合的，就是敵我的；不同我收聚的，就是分散的。」
31 Halacotz erraiten drauçuet, bekatu eta blasphemio gucia barkaturen çaye guiçoney: baina Spirituaren contretaco blasphemioa barkaturen etzaye guiçoney.
所以我告訴你們：「人一切的罪和褻瀆的話都可得赦免，惟獨褻瀆聖靈，總不得赦免。
32 Eta nor-ere minçaturen baita guiçonaren Semearen contra, barkaturen çayo hari: baina nor-ere minçaturen baita Spiritu sainduaren contra, etzayo barkaturen hari ez secula hunetan, ez ethorteco denean: (aiōn g165)
凡說話干犯人子的，還可得赦免；惟獨說話干犯聖靈的，今世來世總不得赦免。」 (aiōn g165)
33 Edo eguiçue arbore ona, eta haren fructua on: edo eguiçue arbore vstela, eta haren fructua vstel: ecen fructutic arborea eçagutzen da.
「你們或以為樹好，果子也好；樹壞，果子也壞；因為看果子就可以知道樹。
34 Viperén castá, nolatan vngui minça ahal çaitezquete gaichto çaretelaric? ecen bihotzeco abundantiatic ahoa minço da.
毒蛇的種類！你們既是惡人，怎能說出好話來呢？因為心裏所充滿的，口裏就說出來。
35 Guiçon onac bihotzeco thesaur onetic idoquiten ditu gauça onac: eta guiçon gaichtoac thesaur gaichtotic idoquiten ditu gauça gaichtoac.
善人從他心裏所存的善就發出善來；惡人從他心裏所存的惡就發出惡來。
36 Baina badiotsuet, eçen guiçonéc erran duqueiten hitz alfer guciaz, contu rendaturen dutela iudicioco egunean.
我又告訴你們，凡人所說的閒話，當審判的日子，必要句句供出來；
37 Ecen eure hitzetaric iustificaturen aiz, eta eure hitzetaric condemnaturen aiz.
因為要憑你的話定你為義，也要憑你的話定你有罪。」
38 Orduan ihardets ceçaten Scribetaric eta Phariseuetaric batzuc, cioitela, Magistruá, nahi guendiquec hireganic cembeit signo ikussi.
當時，有幾個文士和法利賽人對耶穌說：「夫子，我們願意你顯個神蹟給我們看。」
39 Baina harc ihardesten çuela erran ciecén, Natione gaichtoa eta adulteroa signo esquez dago: baina signoric etzayo emanen, Ionas prophetaren signoa baicen.
耶穌回答說：「一個邪惡淫亂的世代求看神蹟，除了先知約拿的神蹟以外，再沒有神蹟給他們看。
40 Ecen hala nola Ionas balenaren sabelean hirur egun eta hirur gau içan baitzén: hala içanen da guiçonaren Semea lurraren bihotzean, hirur egun eta hirur gau.
約拿三日三夜在大魚肚腹中，人子也要這樣三日三夜在地裏頭。
41 Niniuaco guiçonac iaiquiren dirade iudicioan natione hunequin, eta condemnaturen dute haur: ceren hec emendatu baitziraden Ionasen predicationera, eta huna, Ionas bainoagoa hemen.
當審判的時候，尼尼微人要起來定這世代的罪，因為尼尼微人聽了約拿所傳的就悔改了。看哪，在這裏有一人比約拿更大！
42 Egu-erdico reguiná iaiquiren da iudicioan natione hunequin, eta harc condemnaturen du haur: ceren ethor baitzedin lurraren bazterretic Salomonen sapientiaren ençutera, eta huná, Salomon bainoagoa hemen.
當審判的時候，南方的女王要起來定這世代的罪； 因為她從地極而來，要聽所羅門的智慧話。看哪，在這裏有一人比所羅門更大！」
43 Bada spiritu satsua ilki denean guiçonaganic, leku leihorréz dabila, paussu bilha, eta eztu erideiten.
「污鬼離了人身，就在無水之地過來過去，尋求安歇之處，卻尋不着。
44 Orduan erraiten du, Itzuliren naiz neure ilki naicen etchera. Eta ethorri denean, erideiten du hutsa, escobaturic eta appainduric.
於是說：『我要回到我所出來的屋裏去。』到了，就看見裏面空閒，打掃乾淨，修飾好了，
45 Orduan ioaiten da, eta hartzen ditu berequin berceric çazpi spiritu bera baino gaichtoagoac, eta sarthuric habitatzen dirade han, eta guiçon haren fina hatsea baino gaichtoago da: hala natione gaichto huni-ere helduren çayó.
便去另帶了七個比自己更惡的鬼來，都進去住在那裏。那人末後的景況比先前更不好了。這邪惡的世代也要如此。」
46 Eta hura oraino populuari minço çayola, huná, haren ama eta anayeac ceuden lekorean, harequin minçatu nahiz.
耶穌還對眾人說話的時候，不料他母親和他弟兄站在外邊，要與他說話。
47 Eta cembeitec erran cieçón, Hará, hire ama eta hire anayeac lekorean diaudec, hirequin minçatu nahiz.
有人告訴他說：「看哪，你母親和你弟兄站在外邊，要與你說話。」
48 Baina harc ihardesten çuela erran cieçón hura erran cionari, Nor da ene ama, eta nor dirade ene anayeac?
他卻回答那人說：「誰是我的母親？誰是我的弟兄？」
49 Eta hedaturic bere escua bere discipuluén gainera, erran ceçan, Huná ene ama eta ene anayeac.
就伸手指着門徒，說：「看哪，我的母親，我的弟兄。
50 Ecen norc-ere eguinen baitu ene Aita ceruètan denaren vorondatea, hura da ene anaye, eta arreba, eta ama.
凡遵行我天父旨意的人，就是我的弟兄姊妹和母親了。」
