Eginak 19
1 Apollos Corinthen cela guertha cedin, Paul garaico bazter guciac iraganic ethor baitzedin Ephesera: eta han discipulu batzu eridenic erran ciecén,
亞波羅在哥林多的時候，保羅經過了上邊一帶地方，就來到以弗所；在那裏遇見幾個門徒，
2 Ala recebitu duçue Spiritu saindua sinhetsi vkan duçuenean? Eta hec erran cieçoten, Are Spiritu saindua denez-ere, eztiagu ençun.
問他們說：「你們信的時候受了聖靈沒有？」他們回答說：「沒有，也未曾聽見有聖靈賜下來。」
3 Orduan dioste, Certan bada batheyatu içan çarete? Eta hec erran ceçaten, Ioannesen Baptismoan.
保羅說：「這樣，你們受的是甚麼洗呢？」他們說：「是約翰的洗。」
4 Orduan Paulec erran ceçan, Ioannesec batheyatu vkan du emendamenduco Baptismoaz, ciotsala populuari, haren ondotic ethorteco cena baithan sinhets leçaten, erran nahi baita, Iesus Christ baithan.
保羅說：「約翰所行的是悔改的洗，告訴百姓當信那在他以後要來的，就是耶穌。」
5 Gauça hauc ençunic bada, batheya citecen Iesus Iaunaren icenean.
他們聽見這話，就奉主耶穌的名受洗。
6 Eta escuac gainean eçarri cerauztenean Paulec, ethor cedin Spiritu saindua hayén gainera, eta minçatzen ciraden lengoagez, eta prophetizatzen çutén.
保羅按手在他們頭上，聖靈便降在他們身上，他們就說方言，又說預言。
7 Eta guiçon hauc gucioc ciraden hamabitarano.
一共約有十二個人。
8 Guero bera sarthuric synagogán, Frangoqui minçatzen cen, hirur hilebethez disputatzen eta exhortatzen ari cela Iaunaren resumari dagozcan gaucéz.
保羅進會堂，放膽講道，一連三個月，辯論上帝國的事，勸化眾人。
9 Eta nola batzu gogortzen baitziraden eta ezpaitzuten obeditu nahi, gaizqui Iaunaren bideaz minçatzen ciradela populuaren aitzinean, hetaric bera partituric, separa citzan discipuluac, egun oroz disputatzen ari cela Tyranno baten escholán.
後來，有些人心裏剛硬不信，在眾人面前毀謗這道，保羅就離開他們，也叫門徒與他們分離，便在推喇奴的學房天天辯論。
10 Eta haur eguin içan cen bi vrthez: hala non Asian habitatzen ciraden guciéc, ençuten baitzutén Iesus Iaunaren hitza, hambat Iuduéc nola Grecoéc.
這樣有兩年之久，叫一切住在亞細亞的，無論是猶太人，是希臘人，都聽見主的道。
11 Eta costumatu etziraden verthuteac eguiten cituen Iaincoac Paulen escuz:
上帝藉保羅的手行了些非常的奇事；
12 Hala non are erién gainera ekarten baitzituzten haren gorputz gainetic crobitchetac eta conciertoac, eta ioaiten baitziraden hetaric eritassunac, eta spiritu gaichtoac hetaric ilkiten baitziraden.
甚至有人從保羅身上拿手巾或圍裙放在病人身上，病就退了，惡鬼也出去了。
13 Orduan enseya citecen hara huna ebilten ciraden Iudu exorcista batzu spiritu gaichtoac cituztenén gainean Iesus Iaunaren icenaren inuocatzen, erraiten çutela, Coniuratzen çaituztegu Paulec predicatzen duen Iesusen partez.
那時，有幾個遊行各處、念咒趕鬼的猶太人，向那被惡鬼附的人擅自稱主耶穌的名，說：「我奉保羅所傳的耶穌觢令你們出來！」
14 (Eta ciraden Sceua Iudu Sacrificadore principalarenic çazpi seme, haur eguiten çutenac)
做這事的，有猶太祭司長士基瓦的七個兒子。
15 Baina ihardesten çuela spiritu gaichtoac, erran ceçan, Iesus eçagutzen diat, eta Paul baceaquiat nor den: baina çuec nor çarete?
惡鬼回答他們說：「耶穌我認識，保羅我也知道。你們卻是誰呢？」
16 Eta oldarturic hetara spiritu gaichtoa çuen guiçonac, eta hæy garaithuric, bortcha eguin ceçan hayén contra: hala non biluzgorriric eta çaurthuric ihes eguin baitzeçaten etche hartaric.
惡鬼所附的人就跳在他們身上，勝了其中二人，制伏他們，叫他們赤着身子受了傷，從那房子裏逃出去了。
17 Eta haur ethor cedin gucién eçagutzera hambat Iuduen nola Greco Ephesen habitatzen ciradenénera: eta eror cedin beldurra hayen gucien gainera, eta magnificatzen cen Iesus Iaunaren icena.
凡住在以弗所的，無論是猶太人，是希臘人，都知道這事，也都懼怕；主耶穌的名從此就尊大了。
18 Eta sinhetsi çutenetaric anhitz ethorten ciraden confessatzen eta declaratzen cituztela bere eguinac.
那已經信的，多有人來承認訴說自己所行的事。
19 Arte curiositatezcoz vsatu vkan çutenec-ere, anhitzec bere liburuäc ekarriric erre citzaten gucién aitzinean: eta hayén valioa estimaturic eriden ceçaten berroguey eta hamar milla dinerorena.
平素行邪術的，也有許多人把書拿來，堆積在眾人面前焚燒。他們算計書價，便知道共合五萬塊錢。
20 Hala botheretsuqui augmentatzen cen Iaunaren hitza eta confirmatzen.
主的道大大興旺，而且得勝，就是這樣。
21 Gauça hauc hunela complitu ciradenean delibera ceçan Paulec Spirituaz, Macedonia eta Achaia iraganic Ierusalemera ioaitera, cioela, Han içan ondoan, Roma-ere ikussi behar dut.
這些事完了，保羅心裏定意經過了馬其頓、亞該亞，就往耶路撒冷去；又說：「我到了那裏以後，也必須往羅馬去看看。」
22 Eta igorriric Macedoniara aiutatzen çutenetaric biga baitziraden Timotheo eta Erasto, bera gueldi cedin dembora batetacotz Asian.
於是從幫助他的人中打發提摩太、以拉都二人往馬其頓去，自己暫時等在亞細亞。
23 Baina eguin cedin dembora hartan truble handibat doctrinaren causaz.
那時，因為這道起的擾亂不小。
24 Ecen Demetrius deitzen cen cilharguile, Dianaren cilharrezco templetchoguile batec, anhitz irabaz eraciten cerauen officiocoey:
有一個銀匠，名叫底米丟，是製造亞底米神銀龕的，他使這樣手藝人生意發達。
25 Hec bilduric, eta halaco gaucetaco officier ciradenac, erran ceçan, Guiçonác, badaquiçue ecen officio hunetaric heldu diradela gure onac:
他聚集他們和同行的工人，說：「眾位，你們知道我們是倚靠這生意發財。
26 Eta badacussaçue eta badançuçue nola ez Ephesen solament, baina quasi Asia gucian Paul hunec sinhets eraciric itzuli duela populu handi, erraiten duela, ecen eztiradela iainco escuz eguiten diradenac.
這保羅不但在以弗所，也幾乎在亞細亞全地，引誘迷惑許多人，說：『人手所做的，不是神。』這是你們所看見所聽見的。
27 Eta peril da ez solament gure gauça descrida dadin, baina are Diana handiaren templea guehiagoric deus estima eztadin, eta deseguin eztadin haren maiestate Asia guciac eta munduac ohoratzen dutena.
這樣，不獨我們這事業被人藐視，就是大女神亞底米的廟也要被人輕忽，連亞細亞全地和普天下所敬拜的大女神之威榮也要消滅了。」
28 Eta gauça hauc ençunic, eta hiraz betheric oihuz iar citecen, Ephesianoen Diana handiá!
眾人聽見，就怒氣填胸，喊着說：「大哉，以弗所人的亞底米啊！」
29 Eta bethe cedin hiri gucia confusionez, eta oldar citecen gogo batez theatrera, harturic Gayo eta Aristarche Macedonianoac, Paulen bideco lagunac.
滿城都轟動起來。眾人拿住與保羅同行的馬其頓人該猶和亞里達古，齊心擁進戲園裏去。
30 Eta Paul populua baithara sarthu nahi cenean, etzeçaten vtzi discipuluéc.
保羅想要進去，到百姓那裏，門徒卻不許他去。
31 Baina Asiaco principaletaric batzuc-ere, nola baitziraden haren adisquide, harengana igorriric othoitz ceguioten, ez ledin theatrera presenta.
還有亞細亞幾位首領，是保羅的朋友，打發人來勸他，不要冒險到戲園裏去。
32 Bada batzu bataz oihuz ceuden, eta berceac berceaz: ecen confus cen compainiá, eta anhitzec etzaquiten cergatic bildu içan ciraden.
聚集的人紛紛亂亂，有喊叫這個的，有喊叫那個的；大半不知道是為甚麼聚集。
33 Orduan gendetzetic campora auança ceçaten Alexandre, Iuduéc hura bulkatzen çutela. Eta Alexandrec, ichil litecen escuaz keinu eguinic, nahi ceraucan causá allegatu populuari.
有人把亞歷山大從眾人中帶出來，猶太人推他往前，亞歷山大就擺手，要向百姓分訴；
34 Baina eçagutu çutenean ecen hura Iudu cela, altcha cedin gucietaric vozbat, quasi bi orenez oihu eguiten çutela, Ephesianoén Diana handiá!
只因他們認出他是猶太人，就大家同聲喊着說：「大哉！以弗所人的亞底米啊。」如此約有兩小時。
35 Orduan scribariac gendetzea appacegaturic, erran ceçan, Epheseco guiçonác, cein da guiçona eztaquiana ecen Epheseco hiria dedicatua dela Diana handiaren, eta Iupiterganic iautsi içan den imaginaren cerbitzura?
那城裏的書記安撫了眾人，就說：「以弗所人哪，誰不知道以弗所人的城是看守大亞底米的廟和從宙斯那裏落下來的像呢？
36 Nehor bada gauça hautan contrasta ecin daitenaren gainean, appacega çaitezten beharda, eta deus desordenatuqui eztaguiçuen.
這事既是駁不倒的，你們就當安靜，不可造次。
37 Ecen ekarri vkan dituçue guiçon hauc ezpaitirade ez sacrilege, ez ezpaitute çuen iaincossá diffamatzen.
你們把這些人帶來，他們並沒有偷竊廟中之物，也沒有謗讟我們的女神。
38 Beraz baldin Demetriusec eta harequin diraden officieréc eguitecoric baduté cembeiten contra, gorte eduquiten da, eta badirade Proconsulac, elkar accusa beçate.
若是底米丟和他同行的人有控告人的事，自有放告的日子，也有方伯可以彼此對告。
39 Eta baldin berce gauçaz deus galdeguiten baduçue, congregatione bidezqui bilduan concludi ahal daite.
你們若問別的事，就可以照常例聚集斷定。
40 Ecen peril da seditionez accusa ezgaitecen, egungo egunagatic, truble huneçaz raçoin eman ahal deçaquegun causaric eztenaz gueroz.
今日的擾亂本是無緣無故，我們難免被查問。論到這樣聚眾，我們也說不出所以然來。」
41 Eta gauça hauc erran cituenean biltzarreari congit eman cieçón.
說了這話，便叫眾人散去。
