Eginak 19
1 Apollos Corinthen cela guertha cedin, Paul garaico bazter guciac iraganic ethor baitzedin Ephesera: eta han discipulu batzu eridenic erran ciecén,
亚波罗在哥林多的时候，保罗经过了上边一带地方，就来到以弗所；在那里遇见几个门徒，
2 Ala recebitu duçue Spiritu saindua sinhetsi vkan duçuenean? Eta hec erran cieçoten, Are Spiritu saindua denez-ere, eztiagu ençun.
问他们说：“你们信的时候受了圣灵没有？”他们回答说：“没有，也未曾听见有圣灵赐下来。”
3 Orduan dioste, Certan bada batheyatu içan çarete? Eta hec erran ceçaten, Ioannesen Baptismoan.
保罗说：“这样，你们受的是什么洗呢？”他们说：“是约翰的洗。”
4 Orduan Paulec erran ceçan, Ioannesec batheyatu vkan du emendamenduco Baptismoaz, ciotsala populuari, haren ondotic ethorteco cena baithan sinhets leçaten, erran nahi baita, Iesus Christ baithan.
保罗说：“约翰所行的是悔改的洗，告诉百姓当信那在他以后要来的，就是耶稣。”
5 Gauça hauc ençunic bada, batheya citecen Iesus Iaunaren icenean.
他们听见这话，就奉主耶稣的名受洗。
6 Eta escuac gainean eçarri cerauztenean Paulec, ethor cedin Spiritu saindua hayén gainera, eta minçatzen ciraden lengoagez, eta prophetizatzen çutén.
保罗按手在他们头上，圣灵便降在他们身上，他们就说方言，又说预言。
7 Eta guiçon hauc gucioc ciraden hamabitarano.
一共约有十二个人。
8 Guero bera sarthuric synagogán, Frangoqui minçatzen cen, hirur hilebethez disputatzen eta exhortatzen ari cela Iaunaren resumari dagozcan gaucéz.
保罗进会堂，放胆讲道，一连三个月，辩论 神国的事，劝化众人。
9 Eta nola batzu gogortzen baitziraden eta ezpaitzuten obeditu nahi, gaizqui Iaunaren bideaz minçatzen ciradela populuaren aitzinean, hetaric bera partituric, separa citzan discipuluac, egun oroz disputatzen ari cela Tyranno baten escholán.
后来，有些人心里刚硬不信，在众人面前毁谤这道，保罗就离开他们，也叫门徒与他们分离，便在推喇奴的学房天天辩论。
10 Eta haur eguin içan cen bi vrthez: hala non Asian habitatzen ciraden guciéc, ençuten baitzutén Iesus Iaunaren hitza, hambat Iuduéc nola Grecoéc.
这样有两年之久，叫一切住在亚细亚的，无论是犹太人，是希腊人，都听见主的道。
11 Eta costumatu etziraden verthuteac eguiten cituen Iaincoac Paulen escuz:
神借保罗的手行了些非常的奇事；
12 Hala non are erién gainera ekarten baitzituzten haren gorputz gainetic crobitchetac eta conciertoac, eta ioaiten baitziraden hetaric eritassunac, eta spiritu gaichtoac hetaric ilkiten baitziraden.
甚至有人从保罗身上拿手巾或围裙放在病人身上，病就退了，恶鬼也出去了。
13 Orduan enseya citecen hara huna ebilten ciraden Iudu exorcista batzu spiritu gaichtoac cituztenén gainean Iesus Iaunaren icenaren inuocatzen, erraiten çutela, Coniuratzen çaituztegu Paulec predicatzen duen Iesusen partez.
那时，有几个游行各处、念咒赶鬼的犹太人，向那被恶鬼附的人擅自称主耶稣的名，说：“我奉保罗所传的耶稣敕令你们出来！”
14 (Eta ciraden Sceua Iudu Sacrificadore principalarenic çazpi seme, haur eguiten çutenac)
做这事的，有犹太祭司长士基瓦的七个儿子。
15 Baina ihardesten çuela spiritu gaichtoac, erran ceçan, Iesus eçagutzen diat, eta Paul baceaquiat nor den: baina çuec nor çarete?
恶鬼回答他们说：“耶稣我认识，保罗我也知道。你们却是谁呢？”
16 Eta oldarturic hetara spiritu gaichtoa çuen guiçonac, eta hæy garaithuric, bortcha eguin ceçan hayén contra: hala non biluzgorriric eta çaurthuric ihes eguin baitzeçaten etche hartaric.
恶鬼所附的人就跳在他们身上，胜了其中二人，制伏他们，叫他们赤着身子受了伤，从那房子里逃出去了。
17 Eta haur ethor cedin gucién eçagutzera hambat Iuduen nola Greco Ephesen habitatzen ciradenénera: eta eror cedin beldurra hayen gucien gainera, eta magnificatzen cen Iesus Iaunaren icena.
凡住在以弗所的，无论是犹太人，是希腊人，都知道这事，也都惧怕；主耶稣的名从此就尊大了。
18 Eta sinhetsi çutenetaric anhitz ethorten ciraden confessatzen eta declaratzen cituztela bere eguinac.
那已经信的，多有人来承认诉说自己所行的事。
19 Arte curiositatezcoz vsatu vkan çutenec-ere, anhitzec bere liburuäc ekarriric erre citzaten gucién aitzinean: eta hayén valioa estimaturic eriden ceçaten berroguey eta hamar milla dinerorena.
平素行邪术的，也有许多人把书拿来，堆积在众人面前焚烧。他们算计书价，便知道共合五万块钱。
20 Hala botheretsuqui augmentatzen cen Iaunaren hitza eta confirmatzen.
主的道大大兴旺，而且得胜，就是这样。
21 Gauça hauc hunela complitu ciradenean delibera ceçan Paulec Spirituaz, Macedonia eta Achaia iraganic Ierusalemera ioaitera, cioela, Han içan ondoan, Roma-ere ikussi behar dut.
这些事完了，保罗心里定意经过了马其顿、亚该亚，就往耶路撒冷去；又说：“我到了那里以后，也必须往罗马去看看。”
22 Eta igorriric Macedoniara aiutatzen çutenetaric biga baitziraden Timotheo eta Erasto, bera gueldi cedin dembora batetacotz Asian.
于是从帮助他的人中打发提摩太、以拉都二人往马其顿去，自己暂时等在亚细亚。
23 Baina eguin cedin dembora hartan truble handibat doctrinaren causaz.
那时，因为这道起的扰乱不小。
24 Ecen Demetrius deitzen cen cilharguile, Dianaren cilharrezco templetchoguile batec, anhitz irabaz eraciten cerauen officiocoey:
有一个银匠，名叫底米丢，是制造亚底米神银龛的，他使这样手艺人生意发达。
25 Hec bilduric, eta halaco gaucetaco officier ciradenac, erran ceçan, Guiçonác, badaquiçue ecen officio hunetaric heldu diradela gure onac:
他聚集他们和同行的工人，说：“众位，你们知道我们是倚靠这生意发财。
26 Eta badacussaçue eta badançuçue nola ez Ephesen solament, baina quasi Asia gucian Paul hunec sinhets eraciric itzuli duela populu handi, erraiten duela, ecen eztiradela iainco escuz eguiten diradenac.
这保罗不但在以弗所，也几乎在亚细亚全地，引诱迷惑许多人，说：‘人手所做的，不是神。’这是你们所看见所听见的。
27 Eta peril da ez solament gure gauça descrida dadin, baina are Diana handiaren templea guehiagoric deus estima eztadin, eta deseguin eztadin haren maiestate Asia guciac eta munduac ohoratzen dutena.
这样，不独我们这事业被人藐视，就是大女神亚底米的庙也要被人轻忽，连亚细亚全地和普天下所敬拜的大女神之威荣也要消灭了。”
28 Eta gauça hauc ençunic, eta hiraz betheric oihuz iar citecen, Ephesianoen Diana handiá!
众人听见，就怒气填胸，喊着说：“大哉，以弗所人的亚底米啊！”
29 Eta bethe cedin hiri gucia confusionez, eta oldar citecen gogo batez theatrera, harturic Gayo eta Aristarche Macedonianoac, Paulen bideco lagunac.
满城都轰动起来。众人拿住与保罗同行的马其顿人该犹和亚里达古，齐心拥进戏园里去。
30 Eta Paul populua baithara sarthu nahi cenean, etzeçaten vtzi discipuluéc.
保罗想要进去，到百姓那里，门徒却不许他去。
31 Baina Asiaco principaletaric batzuc-ere, nola baitziraden haren adisquide, harengana igorriric othoitz ceguioten, ez ledin theatrera presenta.
还有亚细亚几位首领，是保罗的朋友，打发人来劝他，不要冒险到戏园里去。
32 Bada batzu bataz oihuz ceuden, eta berceac berceaz: ecen confus cen compainiá, eta anhitzec etzaquiten cergatic bildu içan ciraden.
聚集的人纷纷乱乱，有喊叫这个的，有喊叫那个的；大半不知道是为什么聚集。
33 Orduan gendetzetic campora auança ceçaten Alexandre, Iuduéc hura bulkatzen çutela. Eta Alexandrec, ichil litecen escuaz keinu eguinic, nahi ceraucan causá allegatu populuari.
有人把亚历山大从众人中带出来，犹太人推他往前，亚历山大就摆手，要向百姓分诉；
34 Baina eçagutu çutenean ecen hura Iudu cela, altcha cedin gucietaric vozbat, quasi bi orenez oihu eguiten çutela, Ephesianoén Diana handiá!
只因他们认出他是犹太人，就大家同声喊着说：“大哉！以弗所人的亚底米啊。”如此约有两小时。
35 Orduan scribariac gendetzea appacegaturic, erran ceçan, Epheseco guiçonác, cein da guiçona eztaquiana ecen Epheseco hiria dedicatua dela Diana handiaren, eta Iupiterganic iautsi içan den imaginaren cerbitzura?
那城里的书记安抚了众人，就说：“以弗所人哪，谁不知道以弗所人的城是看守大亚底米的庙和从宙斯那里落下来的像呢？
36 Nehor bada gauça hautan contrasta ecin daitenaren gainean, appacega çaitezten beharda, eta deus desordenatuqui eztaguiçuen.
这事既是驳不倒的，你们就当安静，不可造次。
37 Ecen ekarri vkan dituçue guiçon hauc ezpaitirade ez sacrilege, ez ezpaitute çuen iaincossá diffamatzen.
你们把这些人带来，他们并没有偷窃庙中之物，也没有谤 我们的女神。
38 Beraz baldin Demetriusec eta harequin diraden officieréc eguitecoric baduté cembeiten contra, gorte eduquiten da, eta badirade Proconsulac, elkar accusa beçate.
若是底米丢和他同行的人有控告人的事，自有放告的日子，也有方伯可以彼此对告。
39 Eta baldin berce gauçaz deus galdeguiten baduçue, congregatione bidezqui bilduan concludi ahal daite.
你们若问别的事，就可以照常例聚集断定。
40 Ecen peril da seditionez accusa ezgaitecen, egungo egunagatic, truble huneçaz raçoin eman ahal deçaquegun causaric eztenaz gueroz.
今日的扰乱本是无缘无故，我们难免被查问。论到这样聚众，我们也说不出所以然来。”
41 Eta gauça hauc erran cituenean biltzarreari congit eman cieçón.
说了这话，便叫众人散去。
