Matta 13
1 O gün İsa evdən çıxdı və gedib göl kənarında oturdu.
Naquele mesmo dia, depois de Jesus sair conosco da casa onde estava ensinando, Ele foi para o [lago da] Galileia.
2 Yanına elə böyük izdiham toplaşdı ki, Özü bir qayığa minib oturdu və bütün izdiham sahildə durdu.
Uma grande multidão juntou-se ao redor dele [para ouvi-lo ensinar. Então, para que as pessoas não O apertassem] (OU[, para falar melhor com as pessoas)] Ele entrou em um barco e sentou-se [para ensiná-las]. A multidão ficou em pé na praia [e estava ouvindo].
3 İsa onlara məsəllərlə bir çox şey öyrədərək dedi: «Bir əkinçi toxum səpməyə çıxdı.
Ele estava contando muitas parábolas a eles. [Uma das parábolas] que Ele ensinou foi esta: “Escutem! Um homem foi [para sua roça e começou a semear/plantar sementes].
4 Səpin zamanı toxumlardan bəzisi yol kənarına düşdü və quşlar gəlib onları dənlədi.
Enquanto ele espalhava as sementes, algumas [delas] caíram no caminho. Aí uns pássaros chegaram e comeram essas sementes.
5 Bəzisi torpağı çox olmayan daş-kəsəkli yerlərə düşdü. Torpağı dərin olmadığına görə tez cücərdi.
Outras [sementes] caíram em [terra] rochosa/onde havia muitas pedras com pouca terra em cima das pedras. Essas sementes brotaram logo, [porque o sol esquentou rapidamente] a pouca terra que tinha.
6 Lakin günəş doğanda qarsalandı və kökləri olmadığına görə qurudu.
Mas quando o sol brilhou [nessas plantinhas novas, elas] murcharam. Já que as raízes não tinham [terra funda], elas secaram.
7 Bəzisi tikanlar arasına düşdü. Tikanlar böyüyüb onları boğdu.
Outras [sementes] caíram em [terra onde havia raízes de] espinhos. Os espinheiros cresceram [junto com o trigo] e o sufocaram.
8 Başqaları isə münbit torpağa düşdü. Bəzisi yüz, bəzisi altmış, bəzisi otuz qat səmərə verdi.
Mas outras [sementes] caíram em terra produtiva e as plantas produziram muito trigo. Algumas das plantas produziram cem vezes [mais sementes do que foram plantadas]. Outras plantas produziram sessenta vezes [mais sementes do que foram plantadas]. Outras plantas produziram trinta vezes [mais sementes do que foram plantadas].
9 Qulağı olan eşitsin!»
Se quiserem entender isso [MTY], pensem com cuidado [sobre o que acabo de dizer”].
10 Şagirdlər İsaya yaxınlaşıb dedilər: «Nə üçün onlara məsəllərlə danışırsan?»
[Nós, ] discípulos, chegamos perto de Jesus e perguntamos a ele: “Por que é que o senhor fala com a multidão em parábolas?”
11 O isə onlara belə cavab verdi: «Səmavi Padşahlığın sirlərini bilmə qabiliyyəti sizə verilmişdir, lakin onlara verilməmişdir.
Ele [nos] respondeu, dizendo: “Está sendo revelado a vocês [por Deus] {[Deus] está revelando a vocês} o que Ele pretende fazer enquanto governa sobre as vidas das pessoas, coisa que Ele não revelou antes. Mas isso não está sendo revelado {[Deus] não está revelando isso} aos outros.
12 Çünki kimin varıdırsa, ona daha çox veriləcək və o, bolluq içində olacaq. Amma kimin yoxudursa, əlində olan da ondan alınacaq.
Quando uma pessoa [pensar no que eu digo e entender], ela poderá {[Deus] fará com que possa} entender mais. Mas quando uma pessoa não [pensar com cuidado sobre o que eu digo], ela se esquecerá até mesmo do que sabe.
13 Mənim onlarla məsəllərlə danışmağımın məqsədi budur ki, “gördükləri halda görməzlər, eşitdikləri halda eşitməzlər və anlamazlar”.
Como resultado, falo aos outros em parábolas, porque embora vejam [o que faço], não percebem [o que significa], e embora ouçam [o que digo], não entendem [o que significa].
14 Yeşaya peyğəmbərin onlar üçün dediyi bu sözlər yerinə yetir: “Eşitdikcə eşidəcəksiniz, amma anlamayacaqsınız, Gördükcə görəcəksiniz, amma qanmayacaqsınız.
O que essas pessoas fazem cumpre totalmente o que [Deus mandou] o profeta Isaías [dizer há muito tempo atrás àqueles que não tentaram entender o que Ele dizia]: ‘Vocês ouvirão [o que digo], mas com certeza não entenderão. Vocês continuarão a ver [o que faço], mas certamente não entenderão [o que significa].’ [DOU]
15 Çünki bu xalqın ürəyi kütləşdi, Qulaqları ağır eşitdi, Gözlərini yumdular ki, Gözləri ilə görməsinlər, Qulaqları ilə eşitməsinlər, Ürəkləri ilə anlamasınlar Və Mənə sarı dönməsinlər ki, Mən onlara şəfa verim”.
[Então Deus disse a Isaías]: ‘Estas pessoas não respondem mais [MTY] [àquilo que me veem fazer e me ouvem dizer a elas]. Elas escutam sem querer [MTY] [àquilo que digo a elas] e não observam [MTY] [o que faço]. Se não fosse assim, perceberiam [MTY] [o que estou fazendo], entenderiam [MTY] [o que digo a elas], se voltariam a mim, deixariam suas vidas de pecado e eu iria salvá-las [de serem punidas por seus pecados] [MET].’
16 Amma sizin gözləriniz nə bəxtiyardır, çünki görür və qulaqlarınız nə bəxtiyardır, çünki eşidir!
Mas quanto a vocês, Deus tem prazer em vocês, porque [SNY] vocês veem [o que eu faço] e [SYN] entendem [o que eu digo].
17 Sizə doğrusunu deyirəm: bir çox peyğəmbərlər və saleh adamlar sizin gördüklərinizi görməyi arzuladılar, amma görmədilər, eşitdiklərinizi eşitməyi arzuladılar, amma eşitmədilər.
Notem isto: muitos profetas e pessoas justas [que viveram há muito tempo atrás] desejavam ver o que vocês [me] veem [fazer], mas não viram [milagres como os que estou fazendo]. Eles desejavam ouvir as coisas que vocês estão [me] ouvindo [dizer], mas não ouviram [o que vocês me ouvem dizer]”. [DOU]
18 İndi əkinçi barədə məsəlin izahını dinləyin:
[Já que Deus quer] que vocês entendam as parábolas que conto, ouçam-[me explicar] a parábola do homem que espalha as [sementes nos vários tipos de solo].
19 kim Səmavi Padşahlıqla bağlı kəlamı eşidib anlamırsa, şər olan gəlib onun ürəyində səpilmiş olanı oğurlayır. Yol kənarına səpilən toxum budur.
Aqueles que ouvem de como Deus governa sobre as vidas das pessoas [e não entendem o que estão ouvindo] são [como] o caminho onde as sementes foram semeadas {onde o agricultor espalhou as sementes}. [Satanás], o Maligno, chega e faz com que eles se esqueçam [MET] do que ouviram [MET].
20 Daş-kəsəkli yerlərə səpilən isə kəlamı eşidir və dərhal sevinclə qəbul edir.
Outros que ouvem o que digo [e] logo aceitam e ficam alegres, são como a terra que não é funda em cima das pedras. As plantas que brotam nesta terra pedregosa não criam raízes [fundas] e, por isso, vivem por pouco tempo. De modo semelhante, quando alguém trata mal aqueles que aceitam o que digo e os faz sofrer, eles logo desistem [de crer na mensagem de Deus].
21 Lakin onda kök olmadığına görə dözümü az olur, kəlama görə əziyyət və təqibə məruz qalan kimi yıxılır.
22 Tikanlar arasına səpilən odur ki, kəlamı eşidir, lakin bu dövrün qayğıları və var-dövlətin aldadıcılığı kəlamı boğur və kəlam barsız olur. (aiōn g165)
Outros que ouvem o que digo são [como] a terra que contêm [raízes de] espinhos. Eles se preocupam demais sobre como podem prosperar/melhorar a vida. Pensam erradamente que ficarão felizes ganhando muito dinheiro. [PRS] Eles deixam de escutar o que digo. [MET] Como resultado, não fazem o que Deus quer que façam. (aiōn g165)
23 Münbit torpağa səpilənsə odur ki, kəlamı eşidir, anlayır və doğrudan da, səmərə – bəzisi yüz, bəzisi altmış, bəzisi otuz qat səmərə verir».
Mas certas pessoas são [como] a terra boa onde as sementes foram plantadas {onde o agricultor plantou as sementes}. [Assim como as plantas que brotaram nesta] terra produziram muito trigo, certas dessas pessoas [farão muitas coisas que agradam a Deus, outras farão ainda mais coisas que agradam a Deus e algumas farão muitíssimas coisas que agradam a Deus]”.
24 İsa onlara başqa bir məsəl də çəkdi: «Səmavi Padşahlıq tarlasına yaxşı toxum səpmiş bir adama bənzəyir.
Jesus também contou à multidão esta parábola [para explicar que, embora] Deus seja rei, [Ele não julgará e castigará todas as pessoas más imediatamente]. Ele disse: “[Deus é como] um proprietário/dono de terra [cujos servos] semearam semente boa de trigo em uma roça.
25 Adamlar yatanda onun düşməni gəlib buğdaların arasına dəlicə səpib getdi.
Quando esses servos estavam dormindo [e não estavam guardando a roça], um inimigo do proprietário chegou e semeou sementes de joio/erva ruim no meio das sementes de trigo. Aí ele saiu.
26 Buğda böyüyüb bəhrə verəndə dəlicələr də göründü.
Depois que as [sementes brotaram] e as plantas verdes [cresceram], as espigas de trigo começaram a formar. Porém, o joio/a erva ruim também cresceu.
27 Ev sahibinin qulları gəlib ona belə dedilər: “Ağa, sən tarlana yaxşı toxum səpmədinmi? Bəs bu dəlicə haradan əmələ gəldi?”
Então os servos do proprietário chegaram e disseram a ele: ‘Senhor, certamente o senhor [RHQ] [nos deu semente boa e, ] sem dúvida, [RHQ] plantamos sementes boas na sua roça. Então, de onde veio o joio?’
28 O isə qullara dedi: “Bunu düşmən etmişdir”. Qullar da ona dedilər: “İstəyirsənmi gedib onları çıxaraq?”
O proprietário disse a eles: ‘Meu inimigo fez isso.’ Os servos lhe perguntaram: ‘O senhor quer que [arranquemos o joio] e juntemos?’
29 O dedi: “Yox, çünki dəlicələri çıxararkən onlarla birgə buğdanı da qopararsınız.
Então ele lhes respondeu: ‘Não, [não arranquem e juntem o joio. Se fizerem isso], vocês talvez arranquem o trigo também.
30 Qoy biçinə qədər hər ikisi birlikdə böyüsün. Biçin vaxtı mən biçinçilərə deyəcəyəm: ‹Əvvəlcə dəlicələri toplayın və yandırmaq üçün onlardan dərz bağlayın, buğdanı isə anbarlarıma toplayın›”».
Deixem o trigo e o joio crescerem juntos até que colham o trigo. Naquela hora eu direi aos trabalhadores que farão a colheita: ‘Primeiro juntem o joio e amarrem-no em feixes, pois mais tarde vou queimá-lo. Depois colham o trigo [e ponha-o] nos meus depósitos.’”
31 İsa onlara başqa bir məsəl də danışaraq dedi: «Səmavi Padşahlıq bir adamın götürüb öz tarlasında səpdiyi xardal toxumuna bənzəyir.
Jesus também contou para nós, [discípulos, ] esta parábola: “[O número de] (OU[, a influência de Deus nas vidas das]) [pessoas cujas] vidas Deus governa, [continuará a crescer. Isso é muito] semelhante a sementes de mostarda que um homem planta na sua roça [e que crescem muito].
32 Xardal toxumu bütün toxumların ən kiçiyi olsa da, böyüdükdə bütün bostan bitkilərindən hündür, lap ağac boyda olur. Belə ki göydə uçan quşlar gəlib onun budaqlarında yuva qurur».
Embora as sementes de mostarda [aqui em Israel] sejam das menores de todas as sementes que se plantem, quando as plantas de mostarda crescem, são maiores do que as outras plantas da roça. São tão grandes que os pássaros podem fazer ninhos nos seus ramos.”
33 İsa onlara başqa bir məsəl də söylədi: «Səmavi Padşahlıq xəmir mayasına bənzəyir. Qadın onu götürüb üç kisə una qarışdırıb bütün xəmir acıyanadək saxlayır».
Jesus também nos contou esta parábola: “[A maneira em que as pessoas que deixam] Deus governar suas vidas [MET] [podem influenciar o mundo] é assim como o fermento que uma mulher mistura com três medidas de farinha de trigo. Essa pequena quantia de fermento faz a massa toda crescer”.
34 İsa bütün bu şeyləri xalqa məsəllərlə söyləyirdi və onlara məsəlsiz heç bir şey söyləməzdi ki,
Jesus contou parábolas à multidão para ensinar muitas coisas. Ele sempre falava [HYP] às pessoas usando ilustrações.
35 peyğəmbər vasitəsilə söylənən bu söz yerinə yetsin: «Ağzımı məsəllərlə açacağam, Dünya yaranandan bəri Gizli qalan şeyləri bəyan edəcəyəm».
Ao falar assim em parábolas, [Jesus] cumpriu o que foi dito a um dos profetas {o que [Deus disse a um dos] profetas} para escrever [há muito tempo atrás]: Eu falarei [MTY] em parábolas; contarei [parábolas para ensinar] o que é guardado/eu guardo em segredo desde que criei o mundo”.
36 O zaman İsa xalqdan ayrılıb evə girdi. Şagirdləri Onun yanına gəlib dedilər: «Tarladakı dəlicələr məsəlini bizə izah et».
Depois que Jesus mandou embora a multidão, Ele entrou na casa. Então [nós, ] discípulos, chegamos perto dele e dissemos: “Explique-nos a parábola do joio [que cresceu] no campo [do trigo]”.
37 Cavabında İsa dedi: «Yaxşı toxumu səpən Bəşər Oğludur.
Então Jesus respondeu: Aquele que semeia a semente boa sou [eu], que desci do céu.
38 Tarla isə dünyadır. Yaxşı toxum Padşahlığın övladlarıdır. Dəlicə isə şər olanın övladlarıdır.
O campo representa o mundo, [MTY] [onde vivem as pessoas]. As sementes [que cresceram] bem representam as pessoas que deixam que Deus governe as suas vidas. O joio representa as pessoas que fazem o que [o diabo], o Maligno, diz a eles para fazerem.
39 Dəlicələri səpmiş olan düşmən iblisdir. Biçin dövrün sonudur və biçinçilər isə mələklərdir. (aiōn g165)
O inimigo que semeou o joio representa o diabo. O tempo quando o trigo será colhido representa a época quando o mundo acabará. Os que colhem representam os anjos. (aiōn g165)
O joio é juntado. Depois é queimado. {Os trabalhadores que fazem a colheita juntam o joio. Depois eles o queimam.} Isso representa [o julgamento das pessoas, que Deus realizará] quando o mundo acabar. [Será assim]: (aiōn g165)
41 Bəşər Oğlu mələklərini göndərəcək, onlar da pis yola çəkən bütün şeyləri və qanunsuzluq edənləri Onun Padşahlığından toplayacaq
Eu, aquele que desci do céu, mandarei meus anjos e eles colherão de todas as partes todas as pessoas que fazem com que outras pessoas deixem de crer em mim e todas que desobedecem o que Deus manda.
42 və onları odlu sobaya atacaqlar. Orada ağlaşma və diş qıcırtısı olacaq.
Eles jogarão essas pessoas no fogo [do inferno]. Ali essas pessoas chorarão e rangerão os dentes, [porque estarão com muita dor]. (questioned)
43 O zaman salehlər özlərinin Atasının Padşahlığında günəş kimi parlayacaqlar. Qulağı olan eşitsin!
As pessoas que obedecem ao que Deus manda brilharão [como brilha] o sol no lugar onde [Deus], o Pai delas, governa sobre elas. Se vocês forem realmente sábios, pensarão com cuidado sobre o que acabo de dizer”.
44 Səmavi Padşahlıq tarlada gizlədilən bir dəfinəyə bənzəyir. Tapan adam onu gizlətdi, sevinclə gedib bütün varını satdı və o tarlanı satın aldı.
O que as pessoas fazem [quando começam a deixar] Deus governar as suas vidas é como aquilo que o homem faz para conseguir um tesouro. Um tesouro foi escondido por alguém em um campo {Alguém escondeu um tesouro em um campo} [e nunca o desenterrou]. Quando [outro] homem o achou, ele o escondeu, [enterrando-o de novo para que nenhum outro o achasse]. Este homem estava muito feliz [por ter achado algo de grande valor]. Ele foi vender todos os seus bens [para que pudesse conseguir dinheiro suficiente para comprar o campo onde o tesouro estava] e comprou aquele campo [para que pudesse ter o tesouro].
45 Yenə Səmavi Padşahlıq gözəl mirvarilər axtaran bir tacirə bənzəyir.
O que as pessoas que deixam Deus governar suas vidas fazem é semelhante àquilo que o comerciante faz quando procura pérolas de boa qualidade [que possa comprar].
46 O, çox dəyərli olan bir mirvari tapanda gedib bütün varını satdı və onu satın aldı.
Quando acha uma pérola muito cara [à venda], ele vende todos os seus bens [para obter o dinheiro para comprar aquela pérola]. Depois ele a compra.
47 Yenə Səmavi Padşahlıq dənizə atılan və hər cür balıq tutan bir tora bənzəyir.
O que Deus fará às pessoas que dizem falsamente que Ele governa sobre as vidas delas é semelhante àquilo que fazem os pescadores que jogam uma grande rede de pescar no lago. Eles pegam todo tipo de peixe, tanto útil quanto inútil, naquela rede.
48 Tor dolduğu zaman onu sahilə çəkdilər və oturub yaxşılarını qablara yığdılar, pisləri isə kənara atdılar.
Quando a rede está cheia, os [pescadores] arrastam para a praia. Eles se sentam ali e colocam os [peixes] úteis em cestos, mas jogam fora os que não prestam.
49 Bu dövrün sonunda da belə olacaq. Mələklər gəlib pisləri salehlərin arasından kənar edəcəklər. (aiōn g165)
A separação dos peixes é como o julgamento [das pessoas que Deus realizará] quando o mundo acabar. [Isso acontecerá assim]: Os anjos chegarão [ao lugar onde Deus está julgando as pessoas] e separarão as [pessoas] ruins das [pessoas] justas. (aiōn g165)
50 Sonra onları odlu sobaya atacaqlar. Orada ağlaşma və diş qıcırtısı olacaq».
Então eles jogarão as pessoas más no fogo do [inferno]. Estas pessoas chorarão e rangerão os dentes [por estarem com muita dor]. (questioned)
51 İsa «Bütün bunları anladınızmı?» deyə soruşdu. Onlar İsaya «bəli, ya Rəbb» dedilər.
[Então Jesus nos perguntou: ] “Vocês entendem todas as parábolas que eu conto para vocês?” Dissemos a Ele: “Entendemos sim, [entendemos essas parábolas]”.
52 İsa da onlara dedi: «Ona görə də Səmavi Padşahlıq üçün şagirdlik etmiş hər ilahiyyatçı xəzinəsindən təzə və köhnə şeylər çıxaran ev sahibinə bənzəyir».
Então Ele nos disse: “Já que vocês entendem todas estas parábolas, [também entenderão a seguinte parábola: Vocês e] todos os outros que ensinam às pessoas o que Deus [disse sobre como Ele] governa as vidas das pessoas [e que acrescentam isso às coisas que já tinham aprendido], são como o dono de uma casa que tira coisas novas e coisas antigas de seu depósito”.
53 İsa bu məsəlləri bitirəndən sonra oradan ayrıldı.
Quando Jesus terminou de [contar] estas parábolas, saiu [conosco] daquela casa.
54 Öz yurduna gələrək oradakı sinaqoqda xalqı öyrətməyə başladı. Camaat təəccüblənərək dedi: «Bu Adamda belə hikmət, belə möcüzələr yaradan qüdrət haradandır?
Fomos a [Nazaré], sua cidade natal. [No sábado/dia de descanso dos judeus], Ele começou a ensinar as pessoas na casa de louvor dos judeus. O resultado foi que as pessoas ali ficaram maravilhadas. Mas alguns disseram: “[Sendo Ele um homem comum como nós], —não entendemos como/como é que— [RHQ] Jesus sabe tanto e entende tão bem!/? E—nós não entendemos como/como é que [RHQ] Ele pode fazer [milagres]!/?
55 Bu, dülgərin Oğlu deyilmi? Anasının adı Məryəm deyilmi? Yaqub, Yusif, Şimon və Yəhuda Onun qardaşları deyilmi?
Ele é/Não é ele [RHQ] [apenas] o filho do carpinteiro!/? A mãe dele se chama Maria e os irmãos mais novos dele se chamam Tiago, José, Simão e Judas [RHQ]!
56 Bütün bacıları aramızda yaşamırmı? Bəs onda bu Adama bütün bu şeylər haradandır?»
As irmãs dele também vivem aqui na nossa cidade, não vivem [RHQ]? Então como é que Ele pode fazer todos estes milagres?”
57 Onların İsaya acığı tutdu. Amma İsa onlara dedi: «Bir peyğəmbərə öz yurdundan və öz evindən başqa heç bir yerdə xor baxmazlar».
Como resultado, o povo ficou ofendido [com a ideia de que Ele era o Messias. Por isso], Jesus disse-lhes: “As pessoas honram a mim e a outros profetas [em outros lugares, mas] as pessoas nas nossas cidades natais e até as nossas famílias não nos honram”.
58 İsa onların imansızlığı üzündən orada çox möcüzə yaratmadı.
Jesus não fez muitos milagres [ali] porque as pessoas [dali] não creram [que Ele fosse o Messias].
