Luka 1
1 Hörmətli Teofil, çoxları aramızda baş vermiş hadisələrin tarixçəsini yazmağa cəhd göstərib.
To his Excellency, Theophilus. Many attempts have been already made to draw up an account of those events which have reached their conclusion among us,
2 Əvvəldən bəri Kəlamı öz gözləri ilə görənlər və Ona xidmət edənlər bu hadisələri bizə nəql etdiyi kimi
just as they were reported to us by those who from the beginning were eye-witnesses, and afterward became bearers of the message.
3 mən də əvvəlcədən hər şeyi diqqətlə araşdırıb bunları sənə ardıcıllıqla yazmağı münasib bildim.
And, therefore, I also, since I have investigated all these events with great care from their very beginning, have resolved to write a connected history of them for you,
4 Belə ki sən öyrəndiyin şeylərin doğru olduğunu biləsən.
in order that you may be able to satisfy yourself of the accuracy of the story which you have heard from the lips of others.
5 Yəhudeya padşahı Hirodun dövründə Aviya bölüyündən olan Zəkəriyyə adlı bir kahin var idi. Arvadı da Harun nəslindən idi, adı Elizavet idi.
In the reign of Herod, king of Judea, there was a priest named Zechariah, who belonged to the division called after Abijah. His wife, whose name was Elizabeth, was also a descendant of Aaron.
6 Onların hər ikisi Allahın gözündə saleh idi və Rəbbin qoyduğu əmr və qaydaların hamısına nöqsansız əməl edirdilər.
They were both righteous people, who lived blameless lives, guiding their steps by all the commandments and ordinances of the Lord.
7 Amma Elizavet sonsuz olduğuna görə onların övladı yox idi. Hər ikisinin yaşı çox idi.
But they had no child, Elizabeth being barren; and both of them were advanced in years.
8 Bir gün Zəkəriyyə öz bölüyünün növbəsində Allahın önündə kahinlik xidmətini icra edirdi.
One day, when Zechariah was officiating as priest before God, during the turn of his division,
9 Rəbbin məbədinə daxil olub buxur yandırmaq üçün kahinlik adətinə görə atılan püşk ona düşdü.
it fell to him by lot, in accordance with the practice among the priests, to go into the Temple of the Lord and burn incense;
10 Buxur yandırma zamanı bütün camaat məbəddən kənarda dua edirdi.
and, as it was the Hour of Incense, the people were all praying outside.
11 Bu vaxt Rəbbin bir mələyi buxur qurbangahının sağında durub Zəkəriyyəyə göründü.
And an angel of the Lord appeared to him, standing on the right of the Altar of Incense.
12 Zəkəriyyə bunu görüb təlaşa düşdü və çox qorxdu.
Zechariah was startled at the sight and was awe-struck.
13 Mələk isə ona dedi: «Qorxma, Zəkəriyyə! Sənin duan eşidildi. Arvadın Elizavet sənə bir oğul doğacaq. Sən də onun adını Yəhya qoy.
But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah; your prayer has been heard, and your wife Elizabeth will bear you a son, whom you will call by the name John.
14 Sən sevinib şadlanacaqsan. Çox adam onun dünyaya gəlməsinə görə sevinəcək.
He will be to you a joy and a delight; and many will rejoice over his birth.
15 Çünki o, Rəbbin gözündə böyük olacaq. O, şərab və başqa kefləndirici içki içməyəcək; hələ ana bətnində olarkən Müqəddəs Ruhla dolu olacaq.
For he will be great in the sight of the Lord; he will not drink any wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit from the very hour of his birth,
16 O, İsrail övladlarının çoxunu Allahı Rəbb tərəfə döndərəcək.
and will reconcile many of the Israelites to the Lord their God.
17 Ataların ürəklərini övladlarına, itaətsiz adamları salehlərin düşüncə tərzinə yönəltmək və Rəbbə hazırlanmış xalqı yetişdirmək üçün İlyasın ruhu və qüdrəti ilə Rəbbin önündə gedəcək».
He will go before him in the spirit and with the power of Elijah, to reconcile fathers to their children and the disobedient to the wisdom of the righteous, and so make ready for the Lord a people prepared for him.”
18 Zəkəriyyə mələyə dedi: «Mən bunu necə bilərəm? Axı mən çox yaşlıyam, elə arvadımın da yaşı ötüb».
“How can I be sure of this?” Zechariah asked the angel. “For I am an old man and my wife is advanced in years.”
19 Mələk ona cavab verdi: «Mən Allahın önündə dayanan Cəbrayılam və səninlə danışıb bu müjdəni sənə çatdırmaq üçün göndərilmişəm.
“I am Gabriel,” the angel answered, “who stand in the presence of God, and I have been sent to speak to you and to bring you this good news.
20 Budur, vaxtında həyata keçəcək sözlərimə inanmadığına görə bu yerinə yetən günədək sən lal olub danışa bilməyəcəksən».
And now you will be silent and unable to speak until the day when this takes place, because you did not believe what I said, though my words will be fulfilled in due course.”
21 Bu vaxt camaat Zəkəriyyəni gözləyirdi və onun məbəddə ləngiməsinə heyrət edirdi.
Meanwhile the people were watching for Zechariah, wondering at his remaining so long in the Temple.
22 O isə məbəddən çıxıb xalqla danışa bilmədi. Onlar da Zəkəriyyənin məbəddə görüntü gördüyünü başa düşdülər. Zəkəriyyə xalqa işarə edirdi və lal olaraq qaldı.
When he came out, he was unable to speak to them, and they perceived that he had seen a vision there. But Zechariah kept making signs to them, and remained dumb.
23 Zəkəriyyə xidmət vaxtı qurtaranda evinə qayıtdı.
And, as soon as his term of service was finished, he returned home.
24 Bu vaxtdan sonra arvadı Elizavet uşağa qaldı və beş ay evindən çıxmadı.
After this his wife, Elizabeth, became pregnant and lived in seclusion for five months.
25 O deyirdi: «Bunu mənim üçün Rəbb etdi. Bu vaxt O mənə nəzər salıb məni el arasında xəcalətdən qurtardı».
“The Lord has done this for me,” she said, “he has shown me kindness and taken away the public disgrace of childlessness under which I have been living.”
26 Elizavetin hamiləliyinin altıncı ayında mələk Cəbrayıl Allah tərəfindən Qalileyadakı Nazaret adlanan şəhərə,
Six months later the angel Gabriel was sent from God to a town in Galilee called Nazareth,
27 Davudun nəslindən olan Yusif adlı bir kişiyə nişanlanan bakirə qızın yanına göndərildi. Həmin qızın adı Məryəm idi.
to a maiden there who was engaged to a man named Joseph, a descendant of David. Her name was Mary.
28 Mələk onun yanına gəlib dedi: «Salam, ey lütfə nail olmuş qız! Rəbb səninlədir».
Gabriel came into her presence and greeted her, saying, “You have been shown great favor – the Lord is with you.”
29 Məryəm bu sözlərdən tam lərzəyə gəldi və ürəyində bu salamın nə demək olduğu barədə düşünməyə başladı.
Mary was much disturbed at his words, and was wondering to herself what such a greeting could mean,
30 Mələk ona dedi: «Qorxma, Məryəm, çünki sən Allahın lütfünə nail oldun.
when the angel spoke again, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
31 Sən hamilə olub bir Oğul doğacaqsan. Onun adını İsa qoy.
And now, you will conceive and give birth to a son, and you will give him the name Jesus.
32 O, böyük olacaq və Haqq-Taalanın Oğlu adlanacaq. Rəbb Allah Ona atası Davudun taxtını verəcək.
The child will be great and will be called ‘Son of the Most High,’ and the Lord God will give him the throne of his ancestor David,
33 O, Yaqub nəslinin üzərində əbədi olaraq Padşah olacaq və Onun Padşahlığının sonu olmayacaq». (aiōn g165)
and he will reign over the descendants of Jacob for ever; And to his kingdom there will be no end.” (aiōn g165)
34 Məryəm mələyə dedi: «Bu necə olacaq? Mən heç kişi üzü görməmişəm».
“How can this be?” Mary asked the angel. “For I have no husband.”
35 Mələk cavabında ona dedi: «Müqəddəs Ruh sənin üzərinə enəcək, Haqq-Taalanın qüdrəti üstünə kölgə salacaq. Buna görə də doğulacaq müqəddəs Övlad Allahın Oğlu adlanacaq.
“The Holy Spirit will descend on you,” answered the angel, “and the Power of the Most High will overshadow you; and therefore the child will be called ‘holy,’ and ‘Son of God.’
36 Bax qohumun Elizavetin də yaşlı vaxtında bətninə oğlan uşağı düşüb. Onu sonsuz adlandırırdılar, amma o artıq altı aydır ki, hamilədir.
And Elizabeth, your cousin, is herself also expecting a son in her old age; and it is now the sixth month with her, though she is called barren;
37 Çünki Allah üçün mümkün olmayan şey yoxdur».
for no promise from God will fail to be fulfilled.”
38 Onda Məryəm dedi: «Mən Rəbbin quluyam, qoy mənə sənin dediyin kimi olsun». Mələk onu tərk edib getdi.
“I am the servant of the Lord,” exclaimed Mary. “Let it be with me as you have said.” Then the angel left her.
39 O vaxt Məryəm tələsik qalxıb Yəhudanın dağlıq bölgəsindəki bir şəhərə yollandı.
Soon after this Mary set out, and made her way quickly into the hill-country, to a town in Judah;
40 O, Zəkəriyyənin evinə girib Elizaveti salamladı.
and there she went into Zechariah’s house and greeted Elizabeth.
41 Elizavet Məryəmin salamını eşidəndə bətnindəki körpə tərpəndi. Elizavet də Müqəddəs Ruhla dolub
When Elizabeth heard Mary’s greeting, the child moved within her, and Elizabeth herself was filled with the Holy Spirit,
42 uca səslə çığırdı: «Sən qadınlar arasında xeyir-dualısan, sənin bətninin bəhrəsi də xeyir-dualıdır!
and cried aloud, “Blessed are you among women, and blessed is your unborn child!
43 Bu necə oldu ki, Rəbbimin anası yanıma gəlib?
But how have I this honor, that the mother of my Lord should come to me?
44 Bax sənin salamının səsi qulağıma çatanda bətnimdəki körpə sevinclə tərpəndi.
For, as soon as your greeting reached my ears, the child moved within me with delight!
45 Rəbbin ona dediyi sözlərin yerinə yetəcəyinə inanan qadın nə bəxtiyardır!»
Happy indeed is she who believed that the promise which she received from the Lord would be fulfilled.”
46 Məryəm isə dedi:
And Mary said: “My soul exalts the Lord,
47 «Qəlbim Rəbbi ucaldır, Ruhum Xilaskarım Allaha görə şadlanır,
and my spirit delights in God my Savior,
48 Çünki O Öz qulunun yazıq halını gördü. Bundan sonra bütün nəsillər məni bəxtiyar sayacaq,
for he has looked with favor on his humble servant girl. From now on all generations will call me blessed!
49 Çünki Qadir Olan mənim üçün böyük işlər etdi, Onun adı müqəddəsdir!
“For the Almighty has done great things for me, and holy is his name.
50 Onun mərhəməti də nəsildən-nəslə Ondan qorxanlara göstərilər.
He has mercy on those who revere him in every generation.
51 O, qolu ilə qüdrətli işlər gördü, Ürəklərində qürurla düşünənləri pərən-pərən saldı.
“Mighty are the deeds of his arm! He has scattered the self-satisfied proud,
52 Hökmdarları taxtlarından endirdi, Məzlumları yüksəltdi.
he has cast down the mighty from their thrones, and he uplifts the humble,
53 Acları nemətlərlə doydurdu, Varlıları isə əliboş yola saldı.
he has filled the hungry with good things, and the rich he has sent away empty.
54 Rəbb qulu İsrailin imdadına çatdı, Ata-babalarımıza vəd etdiyi kimi İbrahimə və onun nəslinə əbədilik Mərhəmət göstərməyi yada saldı». (aiōn g165)
“He has stretched out his hand to his servant Israel, ever mindful of his mercy,
56 Məryəm Elizavetin yanında üç aya yaxın qalıb evinə qayıtdı.
Mary stayed with Elizabeth about three months, and then returned to her home.
57 Elizavetin doğmaq vaxtı çatdı. O, bir oğlan doğdu.
When Elizabeth’s time came, she gave birth to a son;
58 Onun qohum-qonşuları Rəbbin ona böyük mərhəmət göstərdiyini eşidəndə onunla birgə sevindilər.
and her neighbors and relatives, hearing of the great goodness of the Lord to her, came to share her joy.
59 Səkkizinci gün körpəni sünnət etməyə gəldilər. Ona atası Zəkəriyyənin adını qoymaq istədilər.
A week later they met to circumcise the child, and were about to call him Zechariah after his father,
60 Körpənin anası isə dedi: «Yox, onun adı Yəhya olacaq».
when his mother spoke up, “No, he is to be called John.”
61 Ona dedilər: «Axı qohumların arasında belə adı olan bir kəs yoxdur».
“You have no relation of that name!” they exclaimed;
62 Körpənin atasından körpəyə nə ad qoyulmasını işarə ilə soruşdular.
and they made signs to the child’s father, to find out what he wished the child to be called.
63 O, bir yazı lövhəciyi istəyib yazdı: «Onun adı Yəhyadır». Hamı heyrətə gəldi.
Asking for a writing tablet, he wrote the words – ‘His name is John.’ Everyone was surprised
64 Həmin o anda Zəkəriyyənin dili açıldı. O, Allaha alqış etməyə başladı.
and immediately Zechariah recovered his voice and the use of his tongue, and began to bless God.
65 Qonşuların hamısı qorxuya düşdü. Bütün bu hadisələr haqqında Yəhudeyanın dağlıq bölgəsinin hər yerində danışırdılar.
All their neighbors were awe-struck at this, and throughout the hill-country of Judea the whole story was much talked about.
66 Bu barədə eşidən hər bir kəs fikrə gedib deyərdi: «Bu körpə böyüyüb nə olacaq?» Çünki Rəbbin əli onun üzərində idi.
All who heard it kept it in mind, asking one another – “What can this child be destined to become?” For the Power of the Lord was with him.
67 Körpənin atası Zəkəriyyə Müqəddəs Ruhla dolub belə peyğəmbərlik etdi:
Then his father Zechariah was filled with the Holy Spirit, and, speaking under inspiration, said:
68 «Alqış olsun İsrailin Allahı Rəbbə! Çünki Öz xalqına nəzər salıb onları satın aldı.
“Blessed is the Lord, the God of Israel, who has visited his people and wrought their deliverance,
69 O, qulu Davudun nəslindən Bizə qüdrətli Xilaskar yetirdi.
and has raised up for us the strength of our salvation in the house of his servant David –
as he promised by the lips of his holy prophets of old – (aiōn g165)
71 Düşmənlərimizdən və bizə nifrət edənlərin əlindən bizi xilas etdi.
salvation from our enemies and from the hands of all who hate us,
72 Beləcə ata-babalarımıza mərhəmət göstərib Öz müqəddəs Əhdini xatırladı.
showing mercy to our ancestors, and mindful of his sacred covenant.
73 Atamız İbrahimə and içdiyi kimi Bizə elə güc verdi ki,
This was the oath which he swore to our ancestor Abraham –
74 Düşmənlərimizin əlindən qurtulub Həyatımız boyu qorxmadan Rəbbin önündə Müqəddəslik və salehliklə Ona ibadət edək.
that we should be rescued from the hands of our enemies,
and should serve him without fear in holiness and righteousness, in his presence all our days.
76 Ey körpə, sən Haqq-Taalanın peyğəmbəri adlanacaqsan, Çünki Rəbbin önündə gedəcəksən, Onun yolunu hazırlayacaqsan.
And you, child, will be called prophet of the Most High, for you will go before the Lord to make ready his way,
77 Onun xalqına günahlarının bağışlanması ilə Xilas olunmaları barədə bildirəcəksən.
to give his people the knowledge of salvation through the forgiveness of their sins,
78 Axı Allahımızın ürəyi mərhəmətlidir, Onun bu mərhəmətinə görə Ucalarda bizim üçün Günəş doğacaq ki,
through the tender mercy of our God, whereby the dawn will break on us from heaven,
79 Zülmətdə və ölüm kölgəsində oturanların üzərinə nur saçsın, Ayaqlarımızı sülh yoluna yönəltsin».
to give light to those who live in darkness and the shadow of death, and guide our feet into the way of peace.”
80 Körpə isə böyüyüb ruhən qüvvətlənirdi və İsrail xalqına görünən günədək çöldə qaldı.
The child grew and became strong in spirit, and he lived in the wilds until the time came for his appearance before Israel.
