Həvarilərin Işləri 18
1 Bundan sonra Paul Afinadan çıxıb Korinfə getdi.
After that, Paul left Athens [city] and went to Corinth [city].
2 Orada Pontda doğulan Akila adlı bir Yəhudiyə rast gəldi. O, arvadı Priskila ilə birlikdə İtaliyadan yenicə gəlmişdi. Çünki Klavdi əmr vermişdi ki, Romada olan bütün Yəhudilər oradan çıxsınlar. Paul onların yanına getdi.
There he met a Jew whose name was Aquila, who grew up in Pontus [province]. Aquila and his wife Priscilla had recently come from [Rome, in] Italy. [They had previously left Rome] because Claudius, [the Roman Emperor], had ordered that all the Jews must leave Rome. Paul later went to see Aquila and Priscilla.
3 Onların peşəsi çadırçılıq idi və eyni peşə sahibi olan Paul buna görə onların yanında qalıb çalışdı.
Those two made tents [to earn] ([money/a living]). Paul also made tents, so he stayed with them, and they all worked together.
4 Paul hər Şənbə günü sinaqoqda mübahisə edib həm Yəhudiləri, həm də Yunanları inandırırdı.
Every Sabbath, Paul [went] to the Jewish meeting place, where he spoke forcefully to both Jews and non-Jews. He repeatedly tried to persuade them [that Jesus is the Messiah].
5 Sila ilə Timotey Makedoniyadan gələn kimi Paul özünü tamamilə kəlama həsr etdi və Yəhudilərə İsanın Məsih olmasına dair şəhadət edirdi.
Then Silas and Timothy arrived there from Macedonia province. After they arrived, Paul [did not make tents any more. He] used all his time preaching [the message about Jesus in the Jewish meeting place]. He continued to tell the Jews [that] the Messiah they had been waiting for was Jesus.
6 Amma Yəhudilər onun əleyhinə çıxaraq böhtan atmağa başlayan kimi Paul yaxasını çırpıb onlara dedi: «Qanınız öz başınıza dönsün, mən bu işdə təmizəm. Bundan sonra başqa millətlərdən olanların yanına gedəcəyəm».
But the Jews began to oppose Paul and to say evil things about him. So he shook [the dust from] his clothes [to show them that they were displeasing God. Then] he said to them, “If God punishes you, it will be your [SYN] own fault [MTY], not mine! From now on I will go [and preach] to non-Jewish people!”
7 Paul oradan çıxdı, Allaha mömin olan Titi Yust adlı bir nəfərin evinə getdi. Onun evi sinaqoqa bitişik idi.
So Paul left [the Jewish meeting place] and went into a house that was next to it, [and preached there]. Titius Justus, the owner of the house, was a non-Jewish man who had accepted what the Jews believe.
8 Sinaqoq rəisi Krisp bütün ev əhli ilə birgə Rəbbə iman etdi. Korinflilərin bir çoxu Paulu dinləyəndə iman gətirərək vəftiz oldu.
[After that], the ruler of the Jewish meeting place, [whose name was] Crispus, and all of his family [MTY] believed in the Lord [Jesus]. Many other people in Corinth who listened [to Paul] also believed [in Jesus]. Then they were baptized. [But there were people who still opposed Paul and his preaching].
9 Bir gecə Rəbb görüntüdə Paula dedi: «Qorxma, danış, susma.
One night Paul had a vision in which the Lord [Jesus] said to him, “Do not be afraid [of those who oppose you]. Instead, you should continue speaking [to people about me]. Do not stop,
10 Bax Mən səninləyəm, heç kimin sənə pisliyi dəyməyəcək, çünki bu şəhərdə xalqım çoxdur».
because I [will help] you, and no one will be able to harm you [(sg) here. Keep telling people about me], because there are many in this city who will [believe in] me.”
11 Paul orada il yarım qaldı və dayanmadan xalqa Allahın kəlamını öyrətdi.
So Paul stayed in Corinth for a year and a half, teaching people the message from God [about Jesus].
12 Axayya valisi Qalliyo olan zaman Yəhudilər birləşərək Paula hücum etdilər və onu valinin hökm kürsüsü qarşısına çıxartdılar.
When Gallio was the [Roman] governor of Achaia [province], the Jewish [leaders] [SYN] there got together and seized Paul. They took him before Gallio [and accused him],
13 Belə dedilər: «Bu adam Allaha qeyri-qanuni şəkildə ibadət etmək üçün insanları tovlayır».
saying, “This man is teaching people [a false religion, leading them] to worship God in ways that are contrary to our [Jewish] laws.”
14 Paul danışmaq istəyirdi ki, Qalliyo Yəhudilərə dedi: «Ey Yəhudilər, əgər ittihamınız bir haqsızlıq və yaxud ağır cinayət işinə görə olsaydı, sizi səbirlə dinləməyi məsləhət bilərdim.
When Paul was about to speak [MTY] [to defend himself], Gallio said to the Jews, “If this man had acted deceitfully or disobeyed [any of our Roman] laws, I would listen [patiently] to what you Jews [want to tell me].
15 Amma məsələlər bir təlimlə, bəzi adlarla və sizin qanununuzla bağlı olduğu üçün bu işi özünüz həll edin. Mən belə şeylərə hakimlik etmək istəmirəm».
However, you are merely arguing about words and names and your own [Jewish] laws, so you yourselves need to resolve this. I refuse to judge these things!”
16 Beləliklə, onları hökm kürsüsündən qovdu.
After Gallio [had said that], he [commanded some soldiers/guards] that [they] expel those [Jewish leaders] from the courtroom.
17 Hamı sinaqoq rəisi Sosteni tutub hökm kürsüsünün qarşısında döydü. Qalliyo isə bu hadisələrə əhəmiyyət vermədi.
Then [the mob outside] grabbed the leader of the Jewish meeting place, Sosthenes [because they considered that he was responsible for those accusations against Paul]. They beat him, right there in front of the courthouse. But Gallio did nothing about it.
18 Paul Korinfdə olan imanlı bacı-qardaşların yanında xeyli gün qaldı və sonra onlarla vidalaşıb Priskila və Akila ilə birgə Suriyaya getmək üçün yelkən açdı. O, Kenxreya limanında saçını qırxdırmışdı, çünki bir əhd etmişdi.
Paul stayed on with the believers in Corinth for (many days/some time). Then he left the believers there, and went with Priscilla and [her husband] Aquila. They went down to Cenchrea, [a port city]. There Paul had his head shaved {[someone] shave his head} in order to partially complete a vow that he had taken. Then they got on a ship and sailed for Syria [province].
19 Onlar Efesə çatanda Priskila ilə Akiladan ayrılaraq sinaqoqa girdi və Yəhudilərlə mübahisə etməyə başladı.
They arrived at Ephesus [city], and Priscilla and Aquila stayed there. [Before Paul left Ephesus], he entered the Jewish meeting place and lectured to the Jews.
20 Ondan xahiş edəndə ki burada daha bir müddət qalsın, buna razı olmadı.
They asked him to stay longer, but he refused.
21 Amma onlarla vidalaşanda belə dedi: «Allah qoysa, yenə yanınıza gələcəyəm». Sonra Efesdən yelkən açıb getdi.
But, as he left, he told them, “I will come back, if God wills/desires [me to do that].” Then, [because he wanted to be in Jerusalem to finish completing his vow], he got on [a ship that] sailed from Ephesus.
22 Qeysəriyyəyə çatandan sonra Yerusəlimə gedərək imanlılar cəmiyyətinə baş çəkdi və sonra oradan Antakyaya keçdi.
When the ship arrived at Caesarea, Paul [got off. He] went up [to Jerusalem] and greeted the believers there. Then he went back down to Antioch [city in Syria province].
23 Bir müddət orada qalandan sonra yola çıxdı. Qalatiya və Frigiya bölgələrini gəzib dolaşaraq oradakı şagirdləri ruhən möhkəmləndirdi.
Paul spent some time [with the believers] there. Then he left Antioch and traveled to several towns [that he had visited previously] in Galatia and Phrygia [provinces]. He taught all of the believers more [of the message from God about Jesus].
24 Bu ərəfədə İsgəndəriyyədə doğulmuş Apollo adlı bir Yəhudi Efesə gəldi. Onun yaxşı natiqliyi var idi və Müqəddəs Yazıları çox yaxşı bilirdi,
[While Paul was traveling in Galatia and Phrygia], a Jewish man whose name was Apollos came to Ephesus. He was a native of Alexandria [city]. He [spoke eloquently] and he knew the Scriptures thoroughly.
25 Rəbb yolunda da təhsil almışdı. O, ruhda alışıb-yanaraq danışır və yalnız Yəhyanın vəftizindən xəbəri olduğu halda İsa ilə bağlı həqiqətləri doğru öyrədirdi.
[Other believers] had taught him [some things] about how the Lord [Jesus desires that people] should conduct themselves, and he taught those things very enthusiastically [to people. He had heard about] some of the things that Jesus did and said, and he taught those facts accurately [to people. However, he was teaching incompletely about Jesus, because] he knew only what John [the Baptizer had taught people whom he] baptized.
26 O, sinaqoqda cəsarətlə danışmağa başladı. Ona qulaq asan Priskila ilə Akila onu yanlarına çəkib Allah yolu barədə daha dəqiq izahat verdilər.
Apollos went to the Jewish meeting place, and he told the people there very confidently the things that he had learned. When Priscilla and Aquila heard what Apollos taught, they invited him [to their home]. There they explained more accurately to him the way [that] God [gives people eternal life].
27 Apollo Axayyaya getmək istəyəndə bacı-qardaşlar onu həvəsləndirdilər və oradakı şagirdlərə məktub yazdılar ki, onu yaxşı qarşılasınlar. Apollo oraya çatanda Allahın lütfü ilə iman edənlərə çox kömək etdi.
When Apollos decided that he would like to go to Achaia [province], the believers in Ephesus told him that it would be good for him to do that. So they wrote a letter to the believers [in Achaia saying that they] should welcome Apollos. [So Apollos got on a ship to go to Corinth]. After he arrived, he greatly helped those whom [God] had kindly enabled to believe [in Jesus].
28 Belə ki Müqəddəs Yazılarla İsanın Məsih olduğunu sübuta yetirərək Yəhudilərin iddialarını açıq şəkildə və güclü surətdə inkar edirdi.
Apollos was vigorously arguing publicly with [the leaders of] the Jews while many other people listened. [By quoting] from the Scriptures, he proved to people that Jesus was the Messiah.
