ՄԱՐԿՈՍ 6
1 Անկէ մեկնելով՝ գնաց իր բնագաւառը, եւ իր աշակերտները հետեւեցան անոր:
तालू यीशु कफरनहूम शेहरे ला चली गिया, सै अपणे ग्रां नासरत जो आया, कने उदे चेले भी उदे सोगी आये।
2 Երբ Շաբաթ օրը հասաւ, սկսաւ ժողովարանին մէջ սորվեցնել: Շատեր լսելով կ՚ապշէին ու կ՚ըսէին. «Ասիկա ուրկէ՞ ունի այս բաները. այս ի՞նչ իմաստութիւն է՝ իրեն տրուած, որ այսպիսի հրաշքներ կը գործուին իր ձեռքով:
यीशु सब्ते बाले रोजे यहूदी जंज घर च परमेश्वरे दे बचना दा उपदेश देणा लग्गा, कने मते लोक सुणीकरी हेरान होई गे कने बोलणा लग्गे, “इनी माणुऐ ऐ गल्लां कुथु ला सिखियां न? कने इसयो ऐ सारा ज्ञान कने चमत्कार करणे दी शक्तियां कुनी दितियां? कने सामर्थ्य दे कम्म कियां इदे ला होंदे न?
3 Ասիկա հիւսնը չէ՞, Մարիամի որդին, եւ Յակոբոսի, Յովսէսի, Յուդայի ու Սիմոնի եղբայրը. եւ իր քոյրերը հոս՝ մեր քով չե՞ն»: Ուստի անոր պատճառով կը գայթակղէին:
ऐ सिर्फ तरखाणे दा पुत्र है, जड़ा मरियम दा पुत्र, कने याकूब, योसेस, यहूदा कने शमौन दा भाई है। कने इदिया बेंहणा भी ऐथू साड़े सोगी न” कने उना यीशुऐ पर भरोसा करणे जो मना करी दिता।
4 Սակայն Յիսուս ըսաւ անոնց. «Մարգարէ մը առանց պատիւի չէ, բացի իր բնագաւառին, իր ազգականներուն եւ իր տան մէջ»:
यीशुऐ उना जो बोलया, की परमेश्वरे दे संदेश देणेबालयां दा अपणे ग्रां कने अपणे रिशतेदारां अपणे घरे छडी करी, हर कुथी उदी इज्जत मान होंदा है।
5 Հոն չէր կրնար հրաշք գործել. բայց միայն քանի մը հիւանդի վրայ ձեռք դրաւ ու բուժեց զանոնք:
कने ओथु उसी पर कुनी भरोसा नी किता, इसा बजा ला उनी ओथु थोड़े बिमारां पर हथ रखीकरी खरा किता उदे अलावा ओथु होर कोई चमत्कार नी करी सकया।
6 Եւ անոնց անհաւատութեան վրայ կը զարմանար, ու շրջակայ գիւղերը երթալով՝ կը սորվեցնէր:
कने यीशु उना दे अविश्वास ने बड़ा हेरान होया कने उदे बाद यीशु अखे बखे दे ग्रांऐ च गिया कने परमेश्वर दे बचना दा उपदेश दिता।
7 Իրեն կանչելով տասներկուքը՝ երկու-երկու ղրկեց զանոնք, եւ իշխանութիւն տուաւ անոնց՝ անմաքուր ոգիներուն վրայ:
थोड़े बकते बाद यीशुऐ बाहरां चेलयां जो अपणे बाल सदया कने उना जो बुरी आत्मा कडणे दा हक दिता। उना जो दो-दो करिके लग-लग ग्रांऐ भेजणा लग्गा, कने उना जो बुरियां आत्मा जो लोकां चे कडणे दा हक दिता।
8 Պատուիրեց անոնց՝ որ ոչինչ առնեն ճամբորդութեան համար, բայց միայն գաւազան մը. ո՛չ պարկ, ո՛չ հաց, ո՛չ դրամ՝ գօտիներուն մէջ,
कने यीशुऐ उना जो हुकम दिता, की अपणे रस्ते तांई सिर्फ इक सोठी लेनयो। ना तां खाणे तांई रोटी लेणी, ना तां झोला, ना ही बटुए च पेसे,
9 հապա հողաթափ հագնին: Ու ըսաւ. «Կրկին բաճկոն մի՛ հագնիք»,
पर जुते पाई लेनयो कने होर कोई कपड़े पाणे तांई मत लेंदे।
10 եւ աւելցուց. «Ո՛ր տունը որ մտնէք, հո՛ն մնացէք՝ մինչեւ որ անկէ մեկնիք:
यीशुऐ उना जो बोलया, “की कोई तुहांजो अपणे घरे रेहणे तांई सदगा, जालू दीकर तुसां उसी ग्रांऐ च रेंगे, तालू दीकर उसी दे घरे च परोणे बणी करी रिया।
11 Իսկ անոնք որ չեն ընդունիր ձեզ ու մտիկ չեն ըներ ձեզի, երբ անկէ մեկնիք՝ թօթուեցէ՛ք ձեր ոտքերուն ներքեւի փոշին, իբր վկայութիւն անոնց: Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Սոդոմացիներուն եւ Գոմորացիներուն աւելի՛ դիւրին պիտի ըլլայ դատաստանին օրը՝ քան այդ քաղաքին”՝՝»:
जिसा जगा दे लोक तुहांजो अपनांगे नी कने तुहाड़ी सुणगे नी, ओथु ला जांदे बेले अपणे पैरां दी धुड़ जाड़ी दिनयो, ताकि उना लोकां जो पता लग्गे की परमेश्वरे दिया तरफा ला मिलणे बाली सजा दे सै अपु ही जिम्मेबार न।”
12 Անոնք ալ մեկնելով՝ կը քարոզէին, որ մարդիկ ապաշխարեն:
तालू चेलयां जाई करी घोषणा किती की अपणा मन बदला कने अपणे पापां दा पश्चाताप करा, कने परमेश्वरे दे शुभसमाचार पर भरोसा करा, कने परमेश्वरे पासे मुड़ा।
13 Շատ դեւեր դուրս կը հանէին, շատ հիւանդներ իւղով կ՚օծէին ու զանոնք կը բուժէին:
कने उना मतियां बुरियां आत्मा जो कडया, कने मतयां बिमारां जो जैतुन दा तेल मली करी खरा किता।
14 Երբ Հերովդէս թագաւորը լսեց, (քանի որ անոր անունը յայտնի եղաւ, ) ըսաւ. «Յովհաննէս Մկրտիչ մեռելներէն յարութիւն առած է. ուստի հրաշքներ կը գործուին անով»:
कने हुण राजा हेरोदेसे यीशु दे कम्मा दी चर्चा सुणी जड़े यीशु करा दा था, क्योंकि मते सारे लोक यीशुऐ जो जाणदे थे कने उदे बारे च चर्चा करा दे थे। कने बोला दे थे की ऐ सेई यूहन्ना बपतिस्मा देंणे वाला है, सै मरयां चे जिन्दा होई गिया है, ऐई बजा है कि उदे बाल ऐ चमत्कार करणे तांई परमेश्वरे दी शक्ति है।
15 Ուրիշներ կ՚ըսէին. «Եղիա՛ն է», ուրիշներ ալ կ՚ըսէին. «Մարգարէ մըն է, կամ մարգարէներէն մէկուն պէս»:
कने होरनी लोकां बोलया है, “परमेश्वरे दा संदेश दे बाला एलिय्याह है। कने बाकियां बोलया, ऐ सै परमेश्वरे दा संदेश देणेबाला है, जड़े बड़े जमाने पेहले रेंदे थे।”
16 Բայց երբ Հերովդէս լսեց՝ ըսաւ. «Ասիկա Յովհաննէ՛սն է՝ որ ես գլխատեցի. մեռելներէն յարութիւն առած է»:
हेरोदेसे ऐ सुणीकरी बोलया, “ऐ यूहन्ना बपतिस्मा देणेबाला है, मैं अपु उदा मुंड बडबाया था, पर सै मरी करी फिरी जिन्दा होई गिया है।”
17 Արդարեւ Հերովդէս՝ ի՛նք մարդ ղրկելով բռներ էր Յովհաննէսը, ու կապելով բանտը դրեր էր, իր եղբօր՝ Փիլիպպոսի կնոջ՝ Հերովդիայի պատճառով, քանի որ անոր հետ ամուսնացած էր.
हेरोदेस थोड़े बकते पेहले अपणे भाई फिलिप्पुस दी घरे बाली हेरोदियास ने बियाह करी लिया था।
18 որովհետեւ Յովհաննէս կ՚ըսէր Հերովդէսի. «Քեզի արտօնուած չէ եղբօրդ կինը առնել»:
तालू यूहन्ना उसयो बोलया, “ऐ तु खरा नी किता तु अपणे भाईये दी लाड़ी लेई ली!” तांई तां हेरोदियास जो खुश करणे तांई, हेरोदेसे यूहन्ना जो पकड़ी करी उसयो जेला च पाई दिता।
19 Հերովդիա ոխ ունէր անոր դէմ եւ կ՚ուզէր զայն սպաննել, բայց չէր կրնար.
तांई तां हेरोदियास यूहन्ना ने दुशमणी रखदी थी कने सै चांहदी थी, की उसयो मरवाई दे, पर ऐसा होई नी सकया,
20 որովհետեւ Հերովդէս կը վախնար Յովհաննէսէ, գիտնալով թէ ան արդար ու սուրբ մարդ մըն է, եւ կը դիտէր զայն: Անկէ լսելով՝ շատ բաներ կ՚ընէր, ու հաճոյքով անոր մտիկ կ՚ընէր:
हरबरी जालू हेरोदेस यूहन्ना जो बोलदे सुणदा था, तां सै डरदा था, क्योंकि युहन्ना इक पबित्र कने धर्मी माणु था, पर तमी सै उसयो सुणना पसंद करदा था। कने सिपाहियां जो उदी रखाबाली करणे तांई रखया, हेरोदेस उदियां गल्लां सुणीकरी डरी जांदा था, पर सै खुशिया ने सुणदा था।
21 Պատեհ օր մը եկաւ, երբ Հերովդէս իր ծնունդի տարեդարձին առիթով ընթրիք մը սարքած էր իր մեծամեծներուն, հազարապետներուն եւ Գալիլեայի գլխաւորներուն:
थोड़े बकते बाद, हेरोदेसे अपणा जन्म दिन मनाया। उनी अपणे बड्डे प्रधान अधिकारियां, सेना दे बड्डे खास अगुवां कने गलील प्रदेशे दे अगुवां जो धामा च सदया। इसा धामा च हेरोदियास जो यूहन्ना जो मरवाणे दा मोका मिली गया।
22 Հերովդիայի աղջիկը՝ հանդէսին սրահը մտնելով՝ պարեց, ու հաճեցուց Հերովդէսը եւ իրեն հետ սեղան նստողները: Թագաւորը ըսաւ աղջիկին. «Խնդրէ՛ ինձմէ ի՛նչ որ կ՚ուզես, ու պիտի տամ քեզի»:
कने हेरोदियास दी कुड़ी अंदर आई, कने नची करी हेरोदेस कने उदे सोगी धाम खाणा आये परोणयां जो खुश किता, तालू राजे कुड़िया जो बोलया, “तू जड़ा मर्जी मिंजो ला मंग, मैं तिजो दिंगा।”
23 Եւ անոր երդում ըրաւ՝ ըսելով. «Ի՛նչ որ խնդրես ինձմէ՝ պիտի տամ քեզի, մինչեւ թագաւորութեանս կէսը»:
कने हेरोदेसे उसा ला ऐ बायदा किता, “की मेरे अधे राज्य दीकर जड़ा कुछ तू मिंजो ला मंगगी सै मैं तिजो दिंगा।”
24 Ան դուրս ելլելով՝ հարցուց իր մօր. «Ի՞նչ ուզեմ»: Ան ալ ըսաւ. «Յովհաննէս Մկրտիչին գլուխը»:
उना बाहर जाई करी अपणिया माता ला पुछया, की मैं क्या मंगे? माता बोलया की, “उसयो बोल की सै यूहन्ना बपतिस्मा देणेबाले दा मुडं बड्डी करी मिंजो दे।”
25 Իսկոյն փութալով թագաւորին քով մտաւ ու խնդրեց՝ ըսելով. «Կ՚ուզեմ որ անյապաղ, ափսէի մը վրայ, Յովհաննէս Մկրտիչին գլուխը տաս ինծի»:
कने सै झट अंदर राजे बाल आई, कने उसने बिनती किती की, “मैं चांहदी है, की तू हुणी यूहन्ना बपतिस्मा देणेबाले दा मुंड बड्डी करी मिंजो इक थालिया च दे।”
26 Թագաւորը չափազանց տրտմեցաւ. բայց երդումներուն եւ իրեն հետ սեղան նստողներուն պատճառով՝ չուզեց մերժել անոր խնդրանքը՝՝:
ऐ सुणीकरी राजा बड़ा उदास होया, पर अपणिया कसमां, कने सोगी बोणे बालयां दिया बजा ला उसा दिया गल्ला जो टालना नी चांदा था।
27 Ուստի թագաւորը իսկոյն դահիճ մը ղրկեց, ու հրամայեց բերել անոր գլուխը: Ան ալ գնաց, բանտին մէջ գլխատեց զայն,
राजे इक सिपाइऐ जो हुकम दिता, कि जेला च जा, कने यूहन्ना दा मुंड बड्डी करी उदे बाल लेईकर आ।
28 ափսէի մը վրայ բերաւ անոր գլուխը եւ տուաւ աղջիկին. աղջիկն ալ տուաւ զայն իր մօր:
सिपाईऐ जेला च जाई करी उदा सिर कटया, कने इक थालिया च रखीकरी लेई आया कने उसा कुड़िया जो देई दिता, कने कुड़िया अपणिया माता जो देई दिता।
29 Երբ անոր աշակերտները լսեցին՝ եկան, վերցուցին անոր մարմինը եւ դրին գերեզմանի մը մէջ:
जालू यूहन्ना दे चेलयां जो पता चला की उसयो मारी दितया है, यूहन्ना दे चेले आये, कने उना उदिया लाशा जो चुकी करी कबरा च रखी आये।
30 Առաքեալները հաւաքուեցան Յիսուսի քով ու պատմեցին անոր ամէն բան, թէ՛ ինչ որ ըրին, թէ՛ ինչ որ սորվեցուցին:
जालू सै प्रेरित जिना जो यीशुऐ भेजया था, सै यीशु बाल बापस आये कने उदे चारों बखे खड़ोइ गे, कने जड़ा कुछ उना किता, कने सिखया था, सारा कुछ उसयो दसया।
31 Ան ալ ըսաւ անոնց. «Դո՛ւք առանձին եկէ՛ք ամայի տեղ մը, եւ հանգչեցէ՛ք քիչ մը». քանի որ շատեր կու գային ու կ՚երթային, եւ հաց ուտելու իսկ ժամանակ չէին ձգեր:
मते सारे लोक ओंदे जांदे थे कने इसा बजा ला यीशु कने उदे चेलयां जो रोटियां खाणे दा बकत नी मिलदा था। तालू यीशुऐ चेलयां जो बोलया, “असां कुथी सुनसान जगा चलदे जिथू किल्ले रेई सकन कने थोड़ा बकत अराम करी सकन।”
32 Ուստի նաւով ամայի տեղ մը գացին՝ առանձին:
इस तांई सै किस्तिया च बेईकरी सुनसान जगा च चली गे।
33 Բազմութիւնը տեսաւ զանոնք՝ որ կ՚երթային: Շատեր ճանչցան զայն, ու ոտքով՝ բոլոր քաղաքներէն հոն վազեցին, եւ անոնցմէ առաջ հասնելով՝ անոր քով համախմբուեցան:
कने मतयां लोकां उना जो जांदे दिखया कने पछेणी लिया की सै कुथु जाणा लगयो न। कने अखे बखे दे नगरां दे लोक गिठे होईकरी यीशु कने उदे चेलयां ला पेहले ओथु पैदल दौड़ी करी पुज्जी गे।
34 Յիսուս, երբ դուրս ելաւ, մեծ բազմութիւն մը տեսնելով՝ գթաց անոնց վրայ, որովհետեւ հովիւ չունեցող ոչխարներու պէս էին. ու շատ բաներ սորվեցուց անոնց:
यीशु किस्तिया ला उतरया कने उनी मती भरी भीड़ दिखी, कने उना पर तरस खादा, क्योंकि उना दा कोई अगुवा नी था, जड़ा उना दी रखबाली करी सके, जियां बिना गवाले भेडां होंदियां न, “फिरी सै उना जो परमेश्वर दे राज्य दियां मतियां गल्लां सिखाणा लग्गा।”
35 Երբ շատ ժամեր անցան, իր աշակերտները եկան իրեն եւ ըսին. «Հոս ամայի տեղ մըն է, ու ժամանակը արդէն շատ ուշ է:
जालू संज होंणा लग्गी, तां उदे चेले उदे बखे आई करी बोलणा लग्गे, “ऐ सुनसान जगा है, कने दिन बड़ा ढली गिया है।
36 Արձակէ՛ ժողովուրդը, որպէսզի երթան շրջակայ արտերն ու գիւղերը եւ իրենց հաց գնեն, որովհետեւ ոչինչ ունին ուտելու»:
इना जो भेजी दे, ताकि ऐ अखे बखे दे ग्रां कने बासियां च जाई करी, अपणे तांई कुछ खाणे जो खरीदी लेन।”
37 Բայց ինք պատասխանեց անոնց. «Դո՛ւք տուէք ատոնց՝ որ ուտեն»: Ըսին իրեն. «Երթանք գնե՞նք երկու հարիւր դահեկանի հաց ու տա՞նք ատոնց՝ որ ուտեն»:
यीशुऐ उना जो जबाब दिता, “तुसां ही इना जो खाणे जो दिया।” उना यीशुऐ जो बोलया, “की तु चांदा है की असां जान कने दो सौ दिना दी मजदुरिया बराबर दियां रोटीयां खरदी करी इना जो खुआन?”
38 Ըսաւ անոնց. «Քանի՞ նկանակ ունիք. գացէ՛ք՝ նայեցէ՛ք»: Երբ գիտցան՝ ըսին. «Հինգ, եւ երկու ձուկ»:
यीशुऐ उना जो बोलया, “जाई करी दिखा तुहाड़े बाल कितणियां रोटियां न?” उना पता करी के बोलया, “पंज रोटियां कने दो मछियां भी हेन।”
39 Հրամայեց անոնց, որ բոլորը կանաչ խոտին վրայ՝ խումբ-խումբ նստեցնեն.
तालू यीशुऐ उना जो हुकम दिता की, सबना जो सेले घाऐ पर बैठाई दिया।
40 ու նստան՝ հարիւրական եւ յիսունական շարքերով:
सै सौ-सौ करिके कने पंजा-पंजा करिके झुण्डा च बेई गे।
41 Հինգ նկանակներն ու երկու ձուկերը առաւ, դէպի երկինք նայելով՝ օրհնեց, մանրեց նկանակները եւ տուաւ իր աշակերտներուն, որպէսզի հրամցնեն անոնց. երկու ձուկերն ալ բաժնեց բոլորին:
कने यीशुऐ सै पंज रोटियां कने दो मछियां लियां, कने स्वर्गे पासे दिखीकरी परमेश्वर दा धन्यबाद किता, कने रोटियां तोड़ी करी दो टोटे किते कने चेलयां जो दिन्दा गिया, ताकि सै लोकां जो परोसन, कने सै दो मछियां भी उना च बंडी दितियां।
42 Բոլորը կերան, կշտացան,
सारे खाई करी रजी गे।
43 եւ վերցնելով բեկորներն ու ձուկերը՝ տասներկու կողով լեցուցին:
कने जालू रोटी खायी बैठे तालू चेलयां बाकी बचियाँ रोटियां कने मछियां गिठेरेइयां कने उसला बाहरा टोकरियाँ भरुई गियां।
44 Այդ նկանակներէն ուտողները՝ հինգ հազարի չափ այր մարդիկ էին:
जिना रोटियां खादियां सै पंज हजार सिर्फ मर्द थे, उना बच्चे कने जणासा जो गिणया नी था।
45 Իսկոյն իր աշակերտները հարկադրեց՝ որ նաւ մտնեն, ու իրմէ առաջ անցնին միւս եզերքը՝ Բեթսայիդա, մինչ ինք կ՚արձակէր բազմութիւնը:
तालू यीशुऐ झट पट अपणे चेलयां जो बोलया की सै किस्तिया पर चढ़ी जा कने झिला दे पारले पासे बैतसैदा शेहरे जो चली जा, जालू दीकर की सै सारे लोकां जो भेजी नी ले।
46 Եւ անոնցմէ հրաժեշտ առնելէ ետք՝ լեռը գնաց աղօթելու:
सारे लोका जो भेजणे बाद, यीशु पहाड़े पर प्राथना करणे तांई गिया।
47 Երբ իրիկուն եղաւ, նաւը ծովուն մէջտեղն էր, իսկ ինք ցամաքին վրայ էր՝ մինակ:
कने जालू संज होई, तालू किस्ति गलील झिला दे बिच थी, कने यीशु किला झिला बखे था।
48 Տեսաւ զանոնք՝ որ կը տանջուէին թի վարելով, որովհետեւ հովը իրենց հակառակ էր: Գիշերուան չորրորդ պահուն ատենները՝ ծովուն վրայ քալելով գնաց անոնց, եւ կ՚ուզէր անցնիլ անոնց քովէն:
जालू उनी दिखया की सै बड़े घबराई गियो न, क्योंकि हवा उना दे खिलाफ चलियो थी, तां ब्यागा तड़के यीशु झिला पर चली करी उना बाल आया, कने सै उना ला बखे ला निकलना चांदा था।
49 Երբ անոնք տեսան՝ որ ծովուն վրայ կը քալէր, կարծեցին թէ աչքի երեւոյթ մըն է. ուստի աղաղակեցին,
पर जालू उना उसयो झिला पर चलदे दिखया, तां से डडणा लग्गी पै, उना जो लगया की सै भुत है, तां सै दिखीकरी डरी गे,
50 քանի որ բոլորն ալ տեսան զայն ու վրդովեցան: Եւ ինք իսկոյն խօսեցաւ անոնց հետ ու ըսաւ անոնց. «Քաջալերուեցէ՛ք, ե՛ս եմ, մի՛ վախնաք»:
क्योंकि सारे उसयो दिखीकरी घबराई गियो थे। पर यीशुऐ उना ने झट गल्लां कितियां कने बोलया, “हिम्मत रखा, डरा मत, मैं यीशु है।”
51 Եւ նաւ ելաւ անոնց քով, ու հովը դադրեցաւ: Անոնք իրենք իրենց մէջ չափազանց զմայլած էին եւ կը զարմանային,
तालू सै उना बाल आया कने किस्तिया पर चढ़ी गिया, कने हवा रुकी गेई, कने सै बड़े हेरान होणा लग्गे।
52 որովհետեւ նկանակներուն հրաշքն իսկ չէին նկատած՝ քանի իրենց սիրտը թմրած էր:
हाली उना दिखया भी था की पिछलिया धियाड़िया यीशुऐ पंज रोटीयां ने पंज हजार ला जादा लोकां जो खाणा खुआया था, सै हाली भी उसयो नी समझयो थे, की यीशु कुण है। क्योंकि उना दे मन कठोर थे।
53 Միւս կողմը անցնելով՝ հասան Գեննեսարէթի երկիրը, ու նաւը տեղաւորեցին:
जालू यीशु कने उदे चेले इक किस्तिया च गलील दिया झिल्ला च गन्नेसरत प्रदेशे दे बखे पुज्जे, कने किस्ति घाटे पर बन्नी दिती।
54 Երբ նաւէն ելան՝ այդ տեղի մարդիկը իսկոյն ճանչցան զայն,
कने जालू सै किस्तिया ला उतरे, तां लोकां उसयो झट पछेणी लिया,
55 եւ ամբողջ շրջակայքը հոս-հոն վազելով՝ սկսան մահիճներով ախտաւորներ բերել հո՛ն՝ ո՛ւր կը լսէին թէ կը գտնուէր:
सै झट पट ही सारे इलाके च गे, कने बिमारां जो मंझयां पर चुकी करी लेई गे जिथू उना जो खबर मिली की यीशु ओथु है।
56 Ո՛ւր որ մտնէր, գիւղերը, քաղաքները կամ արտերը, հրապարակներուն վրայ կը դնէին հիւանդները, ու կ՚աղաչէին իրեն՝ որ գոնէ իր հանդերձին քղանցքին դպչին: Եւ անոնք որ դպան՝ բժշկուեցան:
कने जिथू कुथी सै ग्रां, शेहरां या बस्तियां च जांदा था, तां लोक बिमारां जो बजारां च रखीकरी उसला बिनती करदे थे, की सै सिर्फ अपणे कपड़यां जो छुणा दे, कने जितणे भी छुंदे थे, सै सारे ठीक होई जांदे थे।
