ՄԱՏԹԷՈՍ 5
1 Եւ տեսնելով ժողովրդի բազմութիւնը՝ բարձրացաւ լերան վրայ: Եւ երբ այնտեղ նստեց, նրա մօտ եկան իր աշակերտները.
Voyant ces multitudes, il gravit la montagne, il y fit sa demeure; ses disciples s'approchèrent de lui;
2 եւ նա սկսեց նրանց ուսուցանել ու ասել.
et, ouvrant la bouche, il les enseignait, disant:
3 - Երանի՜ հոգով աղքատներին, որովհետեւ նրանցն է երկնքի արքայութիւնը:
«Heureux les pauvres en esprit, parce que le Royaume des cieux est à eux!»
4 - Երանի՜ սգաւորներին, որովհետեւ նրանք պիտի մխիթարուեն:
«Heureux ceux qui sont dans l'affliction, parce qu'ils seront consolés!»
5 - Երանի՜ հեզերին, որովհետեւ նրանք երկիրը պիտի ժառանգեն:
«Heureux ceux qui sont doux, parce qu’ils auront la terre en héritage!»
6 - Երանի՜ նրանց, որ քաղցն ու ծարաւն ունեն արդարութեան, որովհետեւ նրանք պիտի յագենան:
«Heureux ceux qui ont faim et soif de la justice, parce qu'ils seront rassasiés!»
7 - Երանի՜ ողորմածներին, որովհետեւ նրանք ողորմութիւն պիտի գտնեն:
«Heureux les miséricordieux, parce qu'ils obtiendront miséricorde!»
8 - Երանի՜ նրանց, որ սրտով մաքուր են, որովհետեւ նրանք Աստծուն պիտի տեսնեն:
«Heureux ceux qui ont le coeur pur, parce qu'ils verront Dieu!»
9 - Երանի՜ խաղաղարարներին, որովհետեւ նրանք Աստծու որդիներ պիտի կոչուեն:
«Heureux les pacifiques, parce qu'ils seront appelés fils de Dieu!»
10 - Երանի՜ նրանց, որ հալածւում են արդարութեան համար, որովհետեւ նրանցն է երկնքի արքայութիւնը:
«Heureux ceux qui sont persécutés à cause de la justice, parce que le Royaume des cieux est à eux!»
11 - Երանի՜ է ձեզ, երբ ձեզ նախատեն ու հալածեն եւ իմ պատճառով ձեր մասին ամէն տեսակ չար խօսք՝ սուտ ասեն:
«Heureux serez-vous quand on vous outragera et vous persécutera et qu'on dira faussement toute sorte de mal de vous à cause de moi.
12 Ցնծացէ՛ք եւ ուրախացէ՛ք, որովհետեւ երկնքում ձեր վարձը շատ է, քանի որ այսպէս հալածեցին մարգարէներին, որոնք ձեզնից առաջ են եղել:
Réjouissez-vous, soyez transportés de joie, parce que votre récompense sera grande dans les cieux; c'est ainsi, en effet, qu'on a persécuté les prophètes qui vous ont précédés.»
13 «Դո՛ւք էք երկրի աղը. սակայն եթէ աղը անհամանայ, ինչո՞վ այն կ՚աղուի. այնուհետեւ ոչ մի բանի պիտանի չի լինի, այլ միայն դուրս կը թափուի եւ մարդկանց ոտքի կոխան կը լինի:
«Vous êtes le sel de la terre; si le sel s'affadit, avec quoi lui rendra-t-on sa saveur? Il n'est plus bon à rien, sinon à être jeté dehors et foulé aux pieds par les passants.»
14 Դո՛ւք էք աշխարհի լոյսը. մի քաղաք, որ լերան վրայ է կանգնած, չի կարող թաքնուել:
«Vous êtes la lumière du monde; une ville ne peut être cachée quand elle est située sur une montagne.
15 Եւ ճրագ վառելով կաթսայի տակ չեն դնում, այլ՝ աշտանակի վրայ, եւ նա լոյս է տալիս բոլոր նրանց, որ տան մէջ են:
On n'allume pas une lampe pour la mettre sous le boisseau, mais on la met sur le pied-de-lampe et elle luit à tous ceux qui sont dans la maison.
16 Թող այդպէս փայլի ձեր լոյսը մարդկանց առաջ, որպէսզի տեսնեն ձեր բարի գործերն ու փառաւորեն ձեր Հօրը, որ երկնքում է»:
Qu'ainsi votre lumière luise devant les hommes, afin qu'ils voient vos bonnes oeuvres et glorifient votre Père qui est dans les cieux.»
17 «Մի՛ կարծէք, թէ Օրէնքը կամ մարգարէներին ջնջելու եկայ. չեկայ ջնջելու, այլ՝ լրացնելու:
«Ne pensez pas que je sois venu détruire la Loi ou les Prophètes; je ne suis pas venu pour détruire, mais pour accomplir;
18 Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ. մինչեւ որ երկինք ու երկիր անցնեն, մի յովտ իսկ, - որ մի նշանախեց է, - Օրէնքից եւ մարգարէներից չի անցնի, մինչեւ որ այս բոլորը կատարուի:
car je vous le dis en vérité: jusqu'à ce que le ciel et la terre aient passé, il ne disparaîtra de la Loi, ni la plus petite lettre, ni un seul petit traita qui n'ait reçu sa pleine réalisation.
19 Ով որ այս պատուիրաններից, փոքրերի՛ց անգամ մի բան կը ջնջի եւ մարդկանց այդպէ՛ս կ՚ուսուցանի, երկնքի արքայութեան մէջ փոքր պիտի համարուի. իսկ ով կը կատարի եւ կ՚ուսուցանի, երկնքի արքայութեան մէջ նա մեծ պիտի համարուի:
Et celui qui annulera un de ces commandements, même le moindre et enseignera les hommes à le faire, sera réputé le moindre dans le Royaume des cieux; mais celui qui les pratiquera et les enseignera, celui-là sera réputé grand dans le Royaume des cieux.»
20 Բայց ասում եմ ձեզ, որ, եթէ ձեր արդարութիւնը աւելի չլինի, քան օրէնսգէտներինը եւ փարիսեցիներինը, երկնքի արքայութիւնը չէք մտնի:
«Aussi je vous le dis: Si votre justice n'est pas supérieure à celle des Scribes et des Pharisiens vous n'entrerez point dans le Royaume des cieux.»
21 Լսել էք, թէ ինչ ասուեց նախնիներին. «Մի՛ սպանիր», որովհետեւ, ով որ սպանի, ենթակայ կը լինի դատաստանի:
«Vous avez entendu qu'il a été dit aux hommes d'autrefois: «Tu ne tueras point; » celui qui aura tué sera passible du jugement.
22 Իսկ ես ձեզ ասում եմ, թէ՝ ամէն մարդ, որ զուր տեղը բարկանում է իր եղբօր վրայ, ենթակայ կը լինի դատաստանի, եւ ով որ իր եղբօրն ասի՝ յիմար, ենթակայ կը լինի ատեանի, եւ ով որ իր եղբօրն ասի՝ ապուշ, ենթակայ կը լինի գեհենի կրակին: (Geenna g1067)
Eh bien, je vous dis, moi: Quiconque se met en colère contre son frère sera passible du jugement. Celui qui dira à son frère: Raca, sera passible de la justice du Sanhédrin. Celui qui lui dira: fou, sera passible de la Géhenne du feu.» (Geenna g1067)
23 Եթէ սեղանի վրայ քո ընծան մատուցելու լինես եւ այնտեղ յիշես, թէ քո եղբայրը քո դէմ մի ոխ ունի,
«Lors donc que tu présentes ton offrande à l'autel et que là tu te souviens que ton frère a quelque chose contre toi,
24 քո ընծան թո՛ղ սեղանի առաջ եւ գնա՛ նախ հաշտուի՛ր քո եղբօր հետ եւ ապա ե՛կ քո ընծան մատուցի՛ր:
laisse là ton offrande, devant l'autel, et va d'abord te réconcilier avec ton frère; et puis, viens présenter ton offrande.»
25 Եթէ մէկը քեզ հետ խնդիր ունի եւ քեզ դատի է կանչում, մինչ նրա հետ դեռ ճանապարհին ես, եղի՛ր իրաւախոհ կանխաւ. գուցէ նա քեզ դատաւորին յանձնի, եւ դատաւորը՝ դահճին, ու դու բանտ նետուես:
«Mets-toi d'accord avec ton adversaire, promptement, pendant que tu es encore en chemin avec lui, de peur que cet adversaire ne te livre au juge, et le juge à celui qui exécute ses sentences, et que tu ne sois jeté en prison.
26 Ճշմարիտ եմ ասում քեզ, այնտեղից դուրս չես գայ, մինչեւ չվճարես վերջին դահեկանը:
Tu n'en sortiras pas, je te le dis en vérité, que tu n'aies payé jusqu'au dernier quadrant.»
27 Լսել էք, թէ ինչ ասուեց. «Մի՛ շնանար».
Vous avez entendu qu'il a été dit: «Tu ne commettras point d'adultère»
28 իսկ ես ձեզ ասում եմ. ամէն մարդ, որ կնոջ նայում է նրան ցանկանալու համար, արդէն շնացաւ նրա հետ իր սրտում:
Eh bien, je vous dis, moi: quiconque regarde une femme avec convoitise a déjà, dans son coeur, commis l'adultère avec elle.»
29 Եթէ քո աջ աչքը քեզ գայթակղեցնում է, հանի՛ր այն եւ դէ՛ն գցիր քեզնից. որովհետեւ քեզ համար լաւ է, որ քո անդամներից մէկը կորչի, եւ քո ամբողջ մարմինը չընկնի գեհեն: (Geenna g1067)
«Si ton oeil droit est pour toi une cause de chute, arrache-le et jette-le loin de toi. Il vaut mieux pour toi qu'un de tes membres périsse et que ton corps tout entier ne soit pas jeté dans la Géhenne. (Geenna g1067)
30 Եւ եթէ քո աջ ձեռքը քեզ գայթակղեցնում է, կտրի՛ր այն եւ դէ՛ն գցիր քեզնից. որովհետեւ քեզ համար լաւ է, որ քո անդամներից մէկը կորչի, եւ քո ամբողջ մարմինը չընկնի գեհեն: (Geenna g1067)
Et si ta main droite est pour toi une cause de chute, coupe-la et jette-la loin de toi; il vaut mieux pour toi qu'un de tes membres périsse et que ton corps tout entier n'aille pas dans la Géhenne. (Geenna g1067)
31 Արդարեւ ասուել է. «Ով որ արձակի իր կնոջը, թող նրան արձակման թուղթը տայ»:
Il a été dit: «Celui qui répudie sa femme doit lui remettre un acte de divorce.»
32 Իսկ ես ձեզ ասում եմ. ամէն մարդ, որ իր կնոջն արձակում է առանց պոռնկութեան պատճառի, նա՛ է, որ նրան շնութեան է մղում. եւ ով որ արձակուածին է առնում, շնանում է:
Eh bien, je vous dis, moi: quiconque répudie sa femme — excepté pour cause d'infidélité — l'expose à commettre un adultère et celui qui épouse une femme divorcée, commet un adultère.»
33 Լսել էք դարձեալ, թէ ինչ ասուեց նախնիներին. «Երդմնազանց մի՛ լինիր, այլ արա՛ Տիրոջն այն, ինչ երդուել ես»:
Vous avez encore entendu qu'il a été dit aux hommes d'autrefois: «Tu ne te parjureras pas, mais tu t'acquitteras envers le Seigneur de tes serments.»
34 Իսկ ես ձեզ ասում եմ՝ ամենեւի՛ն չերդուել. ո՛չ երկնքի վրայ, որովհետեւ Աստծու աթոռն է,
Eh bien, je vous dis, moi, de ne prêter aucune sorte de serment; ne jurez point par le ciel, car il est le trône de Dieu;
35 ո՛չ երկրի վրայ, որովհետեւ նրա ոտքերին պատուանդան է, եւ ո՛չ Երուսաղէմի վրայ, որովհետեւ մեծ Արքայի քաղաքն է:
«par la terre», car elle est l'escabeau de ses pieds; «par Jérusalem», car elle est une ville du Grand Roi.
36 Եւ քո գլխով էլ չերդուես, որովհետեւ չես կարող մի մազ իսկ սպիտակ կամ սեւ դարձնել:
Ne jure pas non plus «sur ta tête», car tu ne peux faire blanc ou noir un seul de tes cheveux.
37 Այլ ձեր խօսքը լինի՝ այոն՝ այո, եւ ոչը՝ ոչ. որովհետեւ դրանից աւելին չարից է:
Que votre langage soit: oui, oui; ou: non, non. Ce qu'on ajoute vient du Malin.»
38 Լսել էք՝ ինչ ասուեց. «Աչքի փոխարէն՝ աչք եւ ատամի փոխարէն՝ ատամ»:
Vous avez entendu qu'il a été dit: «Oe il pour oeil, dent pour dent.»
39 Իսկ ես ձեզ ասում եմ. չարին հակառակ չկանգնե՛լ. այլ եթէ մէկը քո աջ ծնօտին ապտակ տայ, նրան մի՛ւսն էլ դարձրու:
Eh bien, je vous dis, moi: ne résistez point au méchant; au contraire, si quelqu'un te frappe à la joue droite, présente-lui aussi l'autre.
40 Եւ եթէ մէկը կամենայ քեզ բռնադատել եւ քո շապիկն առնել, նրան քո բաճկո՛նն էլ թող:
Si quelqu'un veut t'appeler en justice et t'enlever ta tunique, abandonne-lui aussi le manteau;
41 Եւ եթէ մէկը քեզ հարկադրի մի մղոն ճանապարհ անցնել, նրա հետ երկո՛ւ էլ գնա:
et si quelqu'un veut te faire faire une corvée d'un mille, fais-en deux pour lui.»
42 Տո՛ւր նրան, ով քեզնից խնդրում է. եւ ով կամենում է քեզնից փոխ առնել, երես մի՛ դարձրու նրանից:
«A qui te demande, donne; de qui veut t'emprunter, ne te détourne pas.»
43 Լսել էք արդարեւ, թէ ինչ ասուեց. «Պիտի սիրես ընկերոջդ եւ պիտի ատես քո թշնամուն»:
«Vous avez entendu qu'il a été dit: «Tu aimeras ton prochain et tu haïras ton ennemi.»
44 Իսկ ես ձեզ ասում եմ. սիրեցէ՛ք ձեր թշնամիներին, օրհնեցէ՛ք ձեզ անիծողներին, բարութի՛ւն արէք ձեզ ատողներին եւ աղօթեցէ՛ք նրանց համար, որ չարչարում են ձեզ եւ հալածում,
Eh bien, je vous dis, moi: aimez vos ennemis, et priez pour ceux qui vous persécutent,
45 որպէսզի որդիները լինէք ձեր Հօր, որ երկնքում է. քանի որ նա իր արեգակը ծագեցնում է չարերի եւ բարիների վրայ եւ անձրեւ է թափում արդարների եւ մեղաւորների վրայ:
afin que vous deveniez fils de votre Père qui est dans les cieux, car il fait lever son soleil sur les mauvais et sur les bons, et descendre la pluie sur les justes et sur les injustes.
46 Եթէ սիրէք միայն նրանց, որոնք ձեզ սիրում են, ձեր վարձն ի՞նչ է. չէ՞ որ մաքսաւորներն էլ նոյնն են անում:
Si vous aimez ceux qui vous aiment quelle récompense avez-vous? Les publicains ne le font-ils pas aussi?
47 Եւ եթէ միայն ձեր բարեկամներին ողջոյն տաք, ի՞նչ աւելի բան էք անում. չէ՞ որ մաքսաւորներն ու մեղաւորները նոյնն են անում:
Et si pour vos frères seuls, vous avez un bon accueil, en quoi dépassez-vous l'ordinaire? Les païens ne le font-ils pas aussi?»
48 Արդ, կատարեա՛լ եղէք դուք, ինչպէս որ ձեր երկնաւոր Հայրն է կատարեալ»:
«Soyez donc, vous, parfaits comme votre Père céleste est parfait.»
