ՄԱՏԹԷՈՍ 26
1 Երբ Յիսուս այս բոլոր խօսքերը վերջացրեց, իր աշակերտներին ասաց.
Quand Jésus eut achevé tous ces discours, il dit à ses disciples:
2 «Գիտէք, որ երկու օր յետոյ զատիկ է, եւ մարդու Որդին պիտի մատնուի խաչը ելնելու համար»:
«Vous savez que dans deux jours aura lieu la Pâque, et le Fils de l'homme va être livré pour être crucifié.»
3 Այն ժամանակ քահանայապետները եւ օրէնսգէտներն ու ժողովրդի ծերերը հաւաքուեցին Կայիափա անունով քահանայապետի դահլիճը
Alors s'assemblèrent les chefs des prêtres et les Anciens du peuple dans la coure du Grand-Prêtre appelé Kaïphe,
4 եւ խորհուրդ արեցին, որպէսզի նենգութեամբ բռնեն Յիսուսին ու սպանեն:
et ils tinrent conseil sur les moyens de s'emparer de Jésus par ruse et de le tuer.
5 Բայց ասում էին. «Ո՛չ այս տօնին, որպէսզի ժողովրդի մէջ խռովութիւն չլինի»:
Toutefois ils disaient: «Rien pendant la fête, il pourrait y avoir un soulèvement du peuple. »
6 Երբ Յիսուս եկաւ Բեթանիա, բորոտ Սիմոնի տունը,
Jésus était à Béthanie, dans la maison de Simon le lépreux.
7 նրան մօտեցաւ մի կին, որ մի շիշ թանկարժէք իւղ ունէր, եւ թափեց այն նրա գլխին, մինչ նա սեղան էր նստել:
Comme il était à table, une femme portant un vase d'albâtre rempli d'un parfum de grand prix, s'approcha de lui et répandit ce parfum sur sa tête.
8 Երբ աշակերտներն այս տեսան, բարկացան ու ասացին. «Ինչի՞ համար է անուշահոտ իւղի այդ վատնումը,
Ce que voyant, les disciples s'indignèrent. «A quoi bon cette perte?» dirent-ils.
9 քանի որ կարելի էր մեծ գնով վաճառել այդ եւ տալ աղքատներին»:
«On aurait pu vendre cela fort cher et en donner le prix à des pauvres.»
10 Յիսուս իմացաւ ու նրանց ասաց. «Ինչո՞ւ էք նեղութիւն տալիս այդ կնոջը. նա իմ հանդէպ մի բարի գործ կատարեց.
Mais Jésus, le sachant, leur dit: «Pourquoi faites-vous de la peine à cette femme? C'est une bonne oeuvre qu'elle a faite pour moi:
11 աղքատներին ամէն ժամ ձեզ հետ ունէք, բայց ինձ միշտ ձեզ հետ չէք ունենայ:
car les pauvres, vous les avez toujours avec vous, tandis que moi, vous ne m'avez pas pour toujours.
12 Իմ մարմնի վրայ այդ իւղը թափելով՝ նա իմ թաղուելը կանխանշեց:
Si elle a répandu sur mon corps ce parfum, elle l'a fait pour m'ensevelir.
13 Բայց ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, որ ամբողջ աշխարհում, ուր էլ այս Աւետարանը քարոզուի, պիտի պատմուի դրա յիշատակին, նաեւ ինչ որ դա արեց»:
En vérité, je vous le dis: Partout où sera prêché cet Évangile — dans le monde entier — on racontera aussi, en mémoire d'elle, ce qu'elle a fait.»
14 Այն ժամանակ Տասներկուսից մէկը՝ Յուդա Իսկարիովտացի կոչուածը, գնաց քահանայապետների մօտ ու ասաց.
C'est alors que l'un des douze, appelé Judas l'Iskariôte, alla, trouver les chefs des prêtres
15 «Ի՞նչ կը կամենաք ինձ տալ, որ ես նրան ձեզ մատնեմ»: Եւ նրանք երեսուն արծաթ դրամ խոստացան նրան:
et leur dit: «Que voulez-vous me donner? je vous le livrerai.» Ils lui payèrent trente sicles d'argent.
16 Դրանից յետոյ նա առիթ էր որոնում, որ նրան մատնի նրանց:
A partir de ce moment, il chercha une occasion favorable pour le livrer.
17 Եւ Բաղարջակերաց տօնի առաջին օրը աշակերտները մօտեցան Յիսուսին եւ ասացին. «Ո՞ւր ես կամենում՝ պատրաստենք քեզ համար զատկական ընթրիքը, որ ուտես»:
Le premier jour des Azymes, les disciples vinrent à Jésus et dirent: «Où veux-tu que nous te préparions le repas pascal?»
18 Եւ Յիսուս նրանց ասաց. «Գնացէ՛ք քաղաք այսինչ անձի մօտ եւ նրան ասացէ՛ք. «Վարդապետն ասում է՝ իմ ժամանակը մօտեցել է, քեզ մօտ եմ անելու զատիկը իմ աշակերտների հետ միասին»:
«Allez à la ville, leur répondit-il, chez un tel et parlez-lui ainsi: le maître te fait dire: mon temps est proche; c'est chez toi que je célèbre la Pâque avec mes disciples.»
19 Եւ աշակերտները արեցին, ինչպէս Յիսուս իրենց հրամայեց, ու պատրաստեցին զատկական ընթրիքը:
Les disciples firent comme Jésus leur avait ordonné et ils préparèrent la Pâque.
20 Եւ երբ երեկոյ եղաւ, տասներկու աշակերտների հետ սեղան էր նստել:
Le soir venu, il se mit à table avec les douze,
21 Եւ մինչ նրանք դեռ ուտում էին, նա ասաց. «Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, որ ձեզանից մէկն ինձ մատնելու է»:
et il dit pendant qu’ils mangeaient: «En vérité, je vous le dis, un de vous me livrera.»
22 Եւ նրանք խիստ տխրեցին. նրանցից իւրաքանչիւրն սկսեց ասել նրան. «Միթէ ե՞ս եմ, Տէ՛ր»:
Extrêmement affligés, ils se mirent chacun à lui demander: «Est-ce moi, Seigneur?»
23 Նա պատասխան տուեց ու ասաց. «Ով իր ձեռքն ինձ հետ պնակի մէջ մտցրեց, նա՛ է ինձ մատնելու:
Il leur répondit par ces paroles: «Celui qui a mis la main au plat avec moi, celui-là même me livrera.
24 Մարդու Որդին կը գնայ այս աշխարհից, ինչպէս նրա մասին գրուած է, բայց վա՜յ այն մարդուն, ում ձեռքով կը մատնուի մարդու Որդին: Աւելի լաւ կը լինէր նրա համար, եթէ այդ մարդը ծնուած չլինէր»:
Le Fils de l'homme cependant s'en va, selon qu'il est écrit de lui; mais malheur à cet homme par qui le Fils de l'homme est livré! Mieux vaudrait pour cet homme-là ne jamais être né!»
25 Յուդան, որ մատնելու էր նրան, պատասխանեց ու ասաց. «Միթէ ե՞ս եմ, Վարդապե՛տ»: Նրան ասաց՝ դու ասացիր:
Judas, celui qui le livra, s'adressa alors à lui: Est-ce que c'est moi, Rabbi?» - «Tu l’as dit», répondit Jésus.
26 Եւ մինչ նրանք դեռ ուտում էին, Յիսուս հաց վերցրեց, օրհնեց ու կտրեց եւ տուեց աշակերտներին ու ասաց. «Առէ՛ք, կերէ՛ք, այս է իմ մարմինը»:
Pendant qu'ils mangeaient, Jésus prit du pain et, ayant prononcé la bénédiction, il le rompit et le donna aux disciples en disant: «Prenez, mangez, ceci est mon corps.»
27 Եւ բաժակ վերցնելով՝ գոհութիւն յայտնեց, տուեց նրանց ու ասաց.
Prenant ensuite une coupe, il rendit grâces, la leur donna et dit: «Buvez-en tous;
28 «Խմեցէ՛ք դրանից բոլորդ, որովհետեւ այդ է նոր ուխտի իմ արիւնը, որ թափւում է շատերի համար՝ իրենց մեղքերի թողութեան համար:
car ceci est mon sang, le sang de l'alliance, lequel, en faveur de plusieurs, est répandu pour la rémission des péchés.
29 Բայց ասում եմ ձեզ, այսուհետեւ ես այլեւս որթատունկի բերքից չեմ խմի մինչեւ այն օրը, երբ ձեզ հետ կը խմեմ նորը իմ Հօր արքայութեան մէջ»:
Et désormais, je vous le dis, je ne boirai plus de ce fruit de la vigne jusqu'en ce jour où je le boirai avec vous, nouveau, dans le Royaume de mon Père.»
30 Եւ օրհներգեցին ու ելան Ձիթենեաց լեռը:
Après le chant des Psaumes, ils partirent pour le mont des Oliviers.
31 Այն ժամանակ Յիսուս նրանց ասաց. «Դուք ամէնքդ այս գիշեր իմ պատճառով գայթակղուելու էք. որովհետեւ գրուած է, թէ՝ հովուին պիտի հարուածեմ, եւ հօտի ոչխարները պիտի ցրուեն:
Jésus leur dit alors: «Cette nuit, je vous serai à tous une occasion de tomber. Il est écrit en effet: Je frapperai le berger et les brebis du troupeau seront dispersées.
32 Եւ իմ յարութիւն առնելուց յետոյ, ձեզնից առաջ պիտի գնամ Գալիլիա»:
Mais, après ma résurrection, je vous précéderai en Galilée.»
33 Պետրոսը պատասխանեց եւ ասաց նրան. «Թէպէտ եւ ամէնքը քո պատճառով գայթակղուեն, սակայն ես չեմ գայթակղուի»:
Pierre lui adressa ces paroles: «Quand tous viendraient à faillir à cause de toi, pour moi je ne succomberai jamais!»
34 Յիսուս նրան ասաց. «Ճշմարիտ եմ ասում քեզ, որ այս գիշեր, դեռ աքաղաղը չկանչած, երեք անգամ ինձ պիտի ուրանաս»:
Jésus lui répondit: «En vérité, je te dis que, durant cette nuit, avant qu'un coq chante, tu me renieras trois fois!»
35 Պետրոսը նրան ասաց. «Թէ քեզ հետ մեռնել իսկ ինձ հասնի, քեզ չեմ ուրանայ»: Նոյնն ասացին բոլոր աշակերտներն էլ:
Pierre lui répliqua: «Me fallût-il mourir avec toi, non, je ne te renierai pas!» Tous les disciples parlèrent de même.
36 Այն ժամանակ Յիսուս նրանց հետ եկաւ մի տեղ, որի անունը Գեթսեմանի էր, եւ նրանց ասաց. «Նստեցէ՛ք այդտեղ, մինչեւ որ գնամ աղօթեմ»:
Alors Jésus vint avec les disciples en un lieu appelé Gethsémané et leur dit: «Asseyez-vous ici pendant que je me retirerai là et que je prierai.»
37 Եւ իր հետ վերցնելով Պետրոսին եւ Զեբեդէոսի երկու որդիներին՝ սկսեց տրտմել եւ տագնապել:
Puis, prenant avec lui Pierre et les deux fils de Zébédée, il commença à être dans la tristesse et dans l'angoisse;
38 Այն ժամանակ նրանց ասաց. «Հոգիս տխուր է մահու չափ. այստե՛ղ մնացէք եւ ինձ հետ հսկեցէ՛ք»:
il leur dit alors: «Mon âme est accablée de tristesse jusqu'à la mort. Restez ici et veillez avec moi!»
39 Եւ մի փոքր առաջ գնալով՝ ընկաւ իր երեսի վրայ, աղօթեց ու ասաց. «Հա՛յր իմ, եթէ կարելի է, այս բաժակը թող ինձնից հեռու անցնի, բայց ոչ՝ ինչպէս ես եմ կամենում, այլ՝ ինչպէս դու»:
Puis, s'étant un peu avancé, il se prosterna la face contre terre, et il pria en disant: «Mon Père, si cela est possible, que cette coupe passe loin de moi! Toutefois, non pas comme je veux, mais comme tu veux.»
40 Նա եկաւ աշակերտների մօտ եւ նրանց քնի մէջ գտաւ ու Պետրոսին ասաց. «Այդպէ՜ս, չկարողացա՞ք մէկ ժամ արթուն մնալ ինձ հետ:
Il retourna près des disciples et il les trouva qui dormaient et il dit à Pierre: «Ainsi vous n'avez pas eu la force de veiller une seule heure avec moi?
41 Արթո՛ւն մնացէք եւ աղօ՛թք արէք, որպէսզի փորձութեան մէջ չընկնէք. հոգիս յօժար է, բայց մարմինս՝ տկար»:
Veillez et priez, afin de ne pas succombera l'épreuve; certes, l'esprit est prompt, mais la chair est faible.»
42 Դարձեալ, երկրորդ անգամ, Յիսուս գնաց աղօթքի կանգնեց ու ասաց. «Հա՛յր իմ, եթէ կարելի չէ, որ այս բաժակը ինձնից հեռու անցնի, ապա այն կը խմեմ. քո կա՛մքը թող լինի»:
De nouveau, une seconde fois, il s'éloigna et pria, en disant: «Mon Père, si cette coupe ne peut passer sans que je la boive, que ta volonté soit faite!»
43 Եւ գալով՝ դարձեալ նրանց քնի մէջ գտաւ, որովհետեւ նրանց աչքերը ծանրացել էին:
Il revint encore vers eux et les trouva qui dormaient; leurs yeux, en effet, étaient appesantis.
44 Թողեց նրանց ու երրորդ անգամ գնաց աղօթքի կանգնեց. եւ դարձեալ նոյն խօսքն ասաց:
Il les laissa, s'en alla de nouveau et pria pour la troisième fois, répétant les mêmes paroles.
45 Այն ժամանակ եկաւ աշակերտների մօտ ու նրանց ասաց. «Ննջեցէ՛ք այսուհետեւ ու հանգստացէ՛ք, քանի որ ահա ժամը հասել է, եւ մարդու Որդին մեղաւորների ձեռքն է մատնւում:
Puis il vint aux disciples et leur dit: «Dormez maintenant; reposez-vous; voici que l'heure approche et le Fils de l'homme va être livré entre les mains des pécheurs.
46 Վե՛ր կացէք գնանք այստեղից. որովհետեւ ահա հասաւ նա, ով ինձ մատնելու է»:
Levez-vous! allons! le voici! il approche celui qui me livre!»
47 Եւ մինչ նա դեռ այսպէս խօսում էր, ահա Յուդան՝ Տասներկուսից մէկը, եկաւ. ու նրա հետ՝ քահանայապետների եւ ժողովրդի ծերերի կողմից բազում ամբոխ՝ սրերով ու մահակներով:
Il parlait encore, lorsqu'arriva Judas, l'un des douze, et avec lui, envoyée par les chefs des prêtres et les Anciens du peuple, une foule nombreuse armée d'épées et de bâtons.
48 Եւ նա, որ նրան մատնելու էր, նրանց նշան էր տուել ու ասել. «Ում հետ ես համբուրուեմ, նա՛ է, նրան կը բռնէք»:
Le traître était convenu avec eux d'un signal; il leur avait dit: «Celui auquel je donnerai un baiser, ce sera lui; vous vous en saisirez, »
49 Եւ սա իսկոյն մօտենալով Յիսուսին՝ ասաց. «Ողջո՜յն, Վարդապե՛տ». ու նրա հետ համբուրուեց:
Il s'approcha aussitôt de Jésus et, en lui disant: «Salut, Rabbi!», il l'embrassa, avec effusion.
50 Իսկ Յիսուս նրան ասաց. «Ընկե՛ր, սրա՞ համար դու եկար»: Այն ժամանակ, մօտենալով, ձեռք բարձրացրին Յիսուսի վրայ ու նրան բռնեցին:
«Mon ami, lui dit Jésus, pourquoi es-tu ici?» Ils s'avancèrent alors et, mettant la main sur lui, ils le saisirent.
51 Եւ ահա Յիսուսի հետ գտնուողներից մէկը ձեռքը երկարեց եւ իր սուրը հանեց ու հարուածեց քահանայապետի ծառային եւ նրա ականջը կտրեց պոկեց:
Aussitôt un de ceux qui étaient avec Jésus étendit la main, tira son épée, frappa le serviteur du Grand-Prêtre et lui coupa l'oreille.
52 Այն ժամանակ Յիսուս նրան ասաց. «Քո սուրը ետ դիր իր տեղը, որովհետեւ, ովքեր սուր են վերցնում, սրով կ՚ընկնեն:
Jésus lui dit alors: «Remets ton épée à sa place, car tous ceux qui prennent l'épée périront par l'épée.
53 Եւ կամ կարծո՞ւմ ես, թէ չեմ կարող իմ Հօրն աղաչել, որ նա հիմա ինձ համար այստեղ հասցնի հրեշտակների աւելի քան տասներկու գնդեր:
Crois-tu qu'il me serait impossible d'invoquer mon Père, qui enverrait à mon secours, maintenant même, plus de douze légions d'anges;
54 Էլ ինչպէ՞ս պիտի կատարուէին Սուրբ Գրքերում գրուածները, թէ՝ այսպէս պէտք է լինի»:
mais comment s'accompliraient les Écritures, où il est annoncé qu'il en doit être ainsi?»
55 Այն ժամանակ Յիսուս ամբոխին ասաց. «Սրերով եւ մահակներով իմ դէմ էք ելել՝ բռնելու ինձ իբրեւ մի աւազակի՞: Միշտ ձեզ մօտ, տաճարում նստում էի եւ ուսուցանում, ու ինձ չբռնեցիք.
Ce fut à ce moment que Jésus dit à cette troupe: «Pour vous emparer de moi, vous êtes venus comme contre un brigand, avec des épées et des bâtons. Tous les jours, assis dans le Temple, j'enseignais et vous ne m'avez pas arrêté.».
56 բայց այս բոլորը եղաւ, որպէսզի մարգարէների Գրուածքները կատարուեն»: Այն ժամանակ աշակերտները բոլորն էլ թողեցին նրան ու փախան:
(Tout cela arriva pour accomplir ce qu'avaient écrit les prophètes). L'abandonnant alors, tous les disciples prirent la fuite.
57 Իսկ նրանք բռնելով Յիսուսին՝ տարան Կայիափա քահանայապետի մօտ, ուր օրէնսգէտներն ու ծերերը հաւաքուել էին:
Ceux qui avaient arrêté Jésus le conduisirent chez Kaïphe, le grand-prêtre, où s'étaient réunis les Scribes et les Anciens.
58 Եւ Պետրոսը հեռուից նրան հետեւելով՝ գնաց մինչեւ քահանայապետի գաւիթը եւ ներս մտնելով՝ սպասաւորների հետ նստեց՝ տեսնելու համար վախճանը:
Pierre pourtant le suivait de loin. Il alla jusqu'à la cour du Grand-Prêtre, y entra et s'assit parmi les gens de service pour voir comment cela finirait.
59 Իսկ քահանայապետներն ու ամբողջ ատեանը Յիսուսի մասին սուտ վկայութիւն էին փնտռում, որպէսզի նրան սպանեն,
Les chefs des prêtres et le Sanhédrin tout entier cherchaient contre Jésus quelque faux témoignage qui le fît condamner à mort;
60 բայց ներկայացող բազում սուտ վկաների մէջ չէին գտնում այն: Յետոյ առաջ եկան երկու սուտ վկաներ.
mais ils n'en trouvaient pas, bien que plusieurs faux témoins se fussent présentés. Enfin, il en survint deux
61 ասացին. «Սա ասում էր՝ Աստծու տաճարը կարող եմ քանդել եւ երեք օրում շինել»:
qui parlèrent ainsi: «Cet homme a dit: «Je peux renverser le Temple de Dieu et en trois jours le rebâtir.»
62 Եւ քահանայապետը վեր կենալով՝ նրան ասաց. «Պատասխան չե՞ս տալիս, քո մասին ի՞նչ ամբաստանութիւն են անում դրանք»:
Le Grand-Prêtre se leva et lui dit: «Tu ne réponds rien à ce que ces gens-ci déposent contre toi?»
63 Եւ Յիսուս լուռ էր մնում: Քահանայապետը խօսեց եւ նրան ասաց. «Երդուեցնում եմ քեզ կենդանի Աստուծով, որ մեզ ասես, թէ դո՞ւ ես Քրիստոսը՝ Աստծու Որդին»:
Mais Jésus gardait le silence. Le Grand-Prêtre lui dit: «Par le Dieu vivant, je t'adjure de nous dire si tu es le Christ, le Fils de Dieu.»
64 Յիսուս նրան ասաց. «Դու ասացիր: Բայց ասում եմ ձեզ. այսուհետեւ մարդու Որդուն կը տեսնէք նստած ամենազօր Աստծու աջ կողմում եւ եկած երկնքի ամպերի վրայով»:
Jésus lui répondit: «Tu l'as dit; et, de plus, je vous le déclare, désormais vous verrez le Fils de l'homme siégeant à la droite de la Puissance et venant sur les nuées du ciel.»
65 Այն ժամանակ քահանայապետը պատռեց իր զգեստներն ու ասաց. «Հայհոյեց, էլ ինչի՞ են պէտք մեզ վկաներ. ահա հիմա լսեցիք նրա հայհոյանքը:
Alors le Grand-Prêtre déchira ses vêtements: «Il a blasphémé! dit-il, qu'avons-nous encore besoin de témoins? vous venez vous-même d'entendre le blasphème!
66 Ի՞նչ է ձեր կամքը»: Նրանք պատասխանեցին ու ասացին՝ մահապարտ է:
Quel est votre avis?» Ils répondirent: «Il mérite la mort.»
67 Այն ժամանակ թքեցին նրա երեսին, բռունցքով հարուածեցին նրան, եւ ոմանք էլ ապտակեցին նրան ու ասացին.
Dès ce moment ils lui crachèrent au visage et lui donnèrent des coups de poing; d'autres des coups de bâton,
68 «Մարգարէացի՛ր մեզ, դո՛ւ, Քրիստո՛ս, ո՞վ է, որ քեզ հարուածեց»:
en disant: «Fais le prophète, Christ, en nous nommant celui qui t'a frappé.»
69 Իսկ Պետրոսը նստած էր դուրսը՝ գաւթում. մի աղախին մօտեցաւ նրան ու ասաց. «Դո՛ւ էլ գալիլիացի Յիսուսի հետ էիր»:
Pierre cependant était dehors, assis dans la cour. Une servante, s’étant approchée, lui dit: «Toi aussi tu étais avec Jésus de Galilée.»
70 Նա ուրացաւ բոլորի առաջ ու ասաց. «Չգիտեմ՝ դու ինչ ես խօսում»:
Et lui de le nier devant tout le monde. «Je ne sais pas, dit-il, de quoi tu parles.»
71 Եւ երբ նա գաւթից դուրս ելաւ, նրան տեսաւ մի այլ կին եւ այնտեղ կանգնածներին ասաց. «Սա էլ Յիսուս Նազովրեցու հետ էր»:
Comme il repassait la porte, une autre servante l'aperçut et s'adressant à ceux qui étaient présents: «Celui-ci était avec Jésus de Nazareth.»
72 Եւ դարձեալ նա երդումով ուրացաւ, թէ՝ այդ մարդուն չեմ ճանաչում:
Il le nia de nouveau: «Je jure que je ne connais pas cet homme.»
73 Եւ մի քիչ յետոյ այնտեղ գտնուողները, մօտենալով, Պետրոսին ասացին. «Իրօք, դու էլ նրանցից ես, քանի որ քո խօսուածքն էլ քեզ յայտնի է անում»:
Un moment après, ceux qui étaient là vinrent à Pierre et lui dirent: «Certainement, tu en es, toi aussi; ta prononciation te trahit.»
74 Այն ժամանակ նա սկսեց նզովք կարդալ ու երդուել, թէ՝ այդ մարդուն չեմ ճանաչում: Եւ իսկոյն աքաղաղը կանչեց:
Il se livra alors à des imprécations; il jura qu'il ne connaissait pas cet homme. Soudain un coq chanta.
75 Եւ Պետրոսը յիշեց Յիսուսի խօսքը, որ նա ասել էր, թէ՝ դեռ աքաղաղը չկանչած՝ երեք անգամ ինձ պիտի ուրանաս: Եւ դուրս ելնելով՝ դառնապէս լաց եղաւ:
Et Pierre se souvint de la parole qu'avait dite Jésus: «Avant qu'un coq chante, tu me renieras trois fois.» Il sortit et, dehors, il pleura amèrement.
