ՄԱՏԹԷՈՍ 2
1 Երբ Յիսուս ծնուեց Հրէաստանի Բեթղեհէմ քաղաքում, Հերովդէս արքայի օրով, ահա արեւելքից մոգեր եկան Երուսաղէմ եւ ասացին.
After Jesus was born in Bethlehem in Judea during the reign of King Herod, wise men came from the east to Jerusalem.
2 «Ո՞ւր է հրեաների արքան, որ ծնուեց, որովհետեւ նրա աստղը տեսանք արեւելքում եւ եկանք նրան երկրպագելու»:
“Where is the King of the Jews who has been born?” they asked. “We saw his star in the east and we've come to worship him.”
3 Եւ երբ Հերովդէս արքան լսեց այս, խռովուեց, նրա հետ՝ եւ Երուսաղէմի ամբողջ ժողովուրդը:
When King Herod heard about it, he was very disturbed, and the whole of Jerusalem with him.
4 Եւ հաւաքելով բոլոր քահանայապետներին ու ժողովրդի օրէնսգէտներին՝ հարցրեց նրանց, թէ ո՞ւր պիտի ծնուի Քրիստոսը:
Herod summoned all the chief priests and religious teachers of the people, and asked them where the Messiah was supposed to be born.
5 Եւ նրանք ասացին նրան. «Հրէաստանի Բեթղեհէմ քաղաքում, որովհետեւ մարգարէի միջոցով այսպէս է գրուած.
“Bethlehem in Judea,” they told him, “for that's what the prophet wrote:
6 «Եւ դու, Բեթղեհէ՛մ, Յուդայի՛ երկիր, Յուդայի քաղաքների մէջ փոքրագոյնը չես. քեզնից մի իշխան պիտի ելնի ինձ համար, որ պիտի հովուի իմ ժողովրդին՝ Իսրայէլին»:
‘Bethlehem in the land of Judea, you are certainly not the least important of Judah's leading cities, for a leader will come from you who will be the shepherd for my people Israel.’”
7 Այն ժամանակ Հերովդէսը գաղտնի կանչեց մոգերին եւ նրանցից ստուգեց աստղի երեւալու ժամանակը:
Then Herod called the wise men and met with them in private and found out from them exactly when the star appeared.
8 Եւ նրանց Բեթղեհէմ ուղարկելով՝ ասաց. «Գնացէ՛ք ստոյգ իմացէք մանկան մասին եւ երբ գտնէք, տեղեկացրէ՛ք ինձ, որպէսզի ես էլ գնամ երկրպագեմ նրան»:
He sent them to Bethlehem, telling them, “When you get there, search for the child. Once you find him let me know so that I can come and worship him too.”
9 Եւ նրանք երբ թագաւորից լսեցին այս, գնացին: Եւ ահա այն աստղը, որ տեսել էին արեւելքում, առաջնորդեց նրանց, մինչեւ որ եկաւ կանգնեց այն տեղի վրայ, ուր մանուկն էր:
After they had heard what the king had to say they went on their way, and the star which they had seen in the east led them until it stopped right above the place where the child was.
10 Աստղը տեսնելուն պէս չափազանց ուրախացան:
When they saw the star they couldn't contain their happiness!
11 Եւ երբ այն տունը մտան, տեսան մանկանը իր մօր՝ Մարիամի հետ միասին եւ ընկան ու երկրպագեցին նրան. եւ բանալով իրենց գանձատուփերը՝ նրան նուէրներ մատուցեցին՝ ոսկի, կնդրուկ եւ զմուռս:
They went into the house and saw the child with Mary his mother. They bowed and worshiped him. Then they opened their bags of treasure and presented him with gifts of gold, frankincense, and myrrh.
12 Եւ երազի մէջ Աստծուց հրաման առնելով չվերադառնալ Հերովդէսի մօտ, այլ ճանապարհով գնացին իրենց երկիրը:
Warned by a dream not to return to Herod, they left for their own country by a different route.
13 Եւ երբ նրանք այնտեղից գնացին, ահա Տիրոջ հրեշտակը երազի մէջ երեւաց Յովսէփին ու ասաց. «Վե՛ր կաց, վերցրո՛ւ այդ մանկանը եւ նրա մօրը ու փախի՛ր Եգիպտոս. եւ այնտեղ մնա՛ մինչեւ որ քեզ ասեմ. քանի որ Հերովդէսը փնտռում է այդ մանկանը կորստ»ան մատն»լու համար»:
After they'd left, an angel of the Lord appeared to Joseph in a dream, and told him, “Get up, and take the child and his mother, and flee to Egypt. Remain there until I tell you, because Herod is going to search for the child to kill him.”
14 Եւ նա վեր կացաւ, առաւ մանկանն ու նրա մօրը, գիշերով, եւ գնաց Եգիպտոս ու այնտեղ մնաց մինչեւ Հերովդէսի մահը,
So Joseph got up and took the boy and his mother, and left during the night for Egypt.
15 որպէսզի կատարուի մարգարէի բերանով Տիրոջ կողմից ասուածը, թէ՝ Եգիպտոսի՛ց պիտի կանչեմ իմ Որդուն:
They stayed there until Herod's death. This fulfilled what the Lord said through the prophet, “I called my son out of Egypt.”
16 Այն ժամանակ, երբ Հերովդէսը տեսաւ, որ մոգերից խաբուեց, սաստիկ բարկացաւ եւ մարդ ուղարկեց ու կոտորեց այն բոլոր մանուկներին, որ Բեթղեհէմում եւ նրա սահմաններում էին գտնւում եւ երկու տարեկան ու դրանից ցած էին՝ ըստ այն ժամանակի, որն ստուգ»լ էր մոգ»րից:
When Herod realized he'd been fooled by the wise men, he got very angry. He sent men to kill all the young boys in Bethlehem and the regions nearby who were two years old and under. This was based on the time frame he'd discovered from the wise men.
17 Այն ժամանակ կատարուեց Երեմիա մարգարէի բերանով ասուածը, թէ՝ Ռամայում մի ձայն գուժեց. ողբ ու լաց ու սաստիկ կոծ.
In this way Jeremiah's prophecy was fulfilled:
18 Ռաքէլը լալիս էր իր զաւակների վրայ եւ չէր ուզում մխիթարուել, քանի որ նրանք այլեւս չկային:
“The sound of terrible weeping and mourning was heard in Rama, Rachel crying for her children. They are dead, and she can't be comforted.”
19 Երբ Հերովդէսը վախճանուեց, ահա Տիրոջ հրեշտակը երազի մէջ երեւաց Յովսէփին Եգիպտոսում եւ ասաց.
After Herod died the angel of the Lord appeared in a dream to Joseph in Egypt, and told him,
20 «Վե՛ր կաց, վերցրո՛ւ այդ մանկանն ու իր մօրը եւ վերադարձի՛ր Իսրայէլի երկիրը, որովհետեւ մեռան նրանք, որ այդ մանկան մահն էին ուզում»:
“Get up! Take the child and his mother, and return to the land of Israel, because those who were trying to kill the child are dead.”
21 Եւ Յովսէփը վեր կացաւ, առաւ մանկանն ու մօրը եւ եկաւ Իսրայէլի երկիրը:
So Joseph got up and took the boy and his mother, and returned to the land of Israel.
22 Իսկ երբ լսեց, թէ Արքեղայոսը թագաւորել է Հրէաստանի վրայ իր հօր՝ Հերովդէսի փոխարէն, վախեցաւ այնտեղ գնալ. եւ երազի մէջ հրաման առնելով՝ գնաց Գալիլիայի կողմերը
But Joseph was afraid to go there after he learned that Archelaus had succeeded his father Herod as king of Judea. Warned in a dream, Joseph went to the Galilee area
23 եւ եկաւ բնակուեց Նազարէթ կոչուող քաղաքում, որպէսզի կատարուի մարգարէների խօսքը, թէ՝ Նազովրեցի պիտի կոչուի:
and settled down in Nazareth. This fulfilled what the prophets had said, “He will be called a Nazarene.”
