ՄԱՐԿՈՍ 7
1 Եւ նրա մօտ հաւաքուեցին փարիսեցիներն ու օրէնսգէտներից ոմանք, որոնք եկել էին Երուսաղէմից:
[One day some] Pharisees and some men who teach the [Jewish] laws gathered around Jesus. They had come from Jerusalem [to investigate him].
2 Նրանք տեսնելով, որ նրա աշակերտներից ոմանք անմաքուր ձեռքերով, այսինքն՝ անլուայ հաց էին ուտում, բամբասեցին,
The Pharisees and all of the [other] Jews [strictly] observe the traditions that their ancestors [taught. For example, they refuse to] eat until they first wash their hands [with a special ritual], especially after they [return] from [buying things in] the marketplace. [They think that God will be angry with them if they do not do that, because some person or thing unacceptable to God might have touched] ([them/the things they bought]). There are many other such [traditions] that they accept and try to obey. Specifically, they wash [in a special way] their cups, pots, kettles, containers, and beds [in order that using these things will not make God reject them].
3 որովհետեւ փարիսեցիները եւ բոլոր հրեաները, եթէ ձեռքները մի լաւ չլուանան, հաց չեն ուտում, քանի որ հների աւանդութիւնը պահում են:
4 Նաեւ՝ շուկայից տուն մտնելով՝ եթէ նախ չլուացուեն, չեն ուտում: Եւ ուրիշ շատ բաներ էլ կան, որ աւանդաբար պահում են. ինչպէս՝ բաժակների, սափորների, պղնձէ ամանների ու մահիճների լուացումներ:
5 Ահա ինչու փարիսեցիները եւ օրէնսգէտները հարց տուեցին նրան. «Ինչո՞ւ քո աշակերտները նախնիների աւանդութեան համաձայն չեն շարժւում, այլ անմաքուր ձեռքերով են հաց ուտում»:
That day, those Pharisees and men who taught the [Jewish] laws saw that some of his disciples were eating food with hands that they had not washed [using the special ritual]. So they questioned Jesus, saying, “[Your] disciples disobey the traditions of our ancestors! (You should not [let them] eat food if they have not washed their hands [using our special ritual]!/Why do you [let them] eat food if they have not washed their hands [using our special ritual]?) [RHQ]”
6 Նա պատասխանեց եւ ասաց նրանց. «Եսային լաւ մարգարէացաւ ձեր՝ կեղծաւորներիդ մասին՝ ասելով. «Այս ժողովուրդը ինձ շրթներո՛վ է մեծարում, բայց նրանց սրտերը ինձնից հեռու են.
Jesus said to them, “Isaiah [rebuked your ancestors], and his words describe very well you people who only pretend to be good! He wrote these words [that God said]: These people speak [as if they] honor me, but they [SYN] really do not think about honoring me at all.
7 ի զուր են ինձ պաշտում. ուսուցանում են վարդապետութիւններ, որ մարդկանց պատուիրածներն են»:
It is useless for them to worship me, because they teach only what people have commanded [as if I myself had commanded them].
8 Աստծու պատուիրանը թողած՝ մարդկանց աւանդութիւնն էք պահում»:
You, [like your ancestors], refuse [to do] what God has commanded. Instead, you follow only the traditions that (others/your ancestors) have [taught].”
9 Ապա աւելացրեց. «Աստծու պատուիրանը լաւ էք անարգում, որպէսզի ձե՛ր աւանդութիւնը հաստատէք.
Jesus also said to them, “[You think] [IRO] that you are clever in refusing to do what God commanded just so that you can obey your own traditions!
10 որովհետեւ Մովսէսն ասում է. «Պատուի՛ր քո հօրն ու մօրը. եւ ով որ չարախօսի իր հօր կամ մօր մասին, մահուամբ թող պատժուի»:
[For example, our ancestor] Moses [wrote God’s] command, ‘Honor your fathers and your mothers’. He also wrote, ‘[The authorities must] execute a person who speaks evil about his father or mother.’
11 Իսկ դուք ասում էք. «Եթէ մէկը հօրը կամ մօրն ասի. ՚Ինչ ինձնից պիտի օգտուես, Կորբան է՚, (այսինքն՝ Աստծուն տալու ընծայ),
But you [teach people that it is all right that people no longer must help their parents. You teach people that it is all right if people] give their things to God [instead of giving them to their parents]. You allow them to say to their parents, ‘What I was going to give to you [to provide for you, I have now promised to] give to God. So I [cannot any longer help you]!’ As a result, you are [actually telling people] that they no longer have to help their parents!
12 դրանով իսկ այլեւս թոյլ չէք տալիս, որ նա իր հօր կամ մօր համար որեւէ բան անի,
13 եւ այդպէս անարգում էք Աստծու խօսքը նոյն աւանդութեամբ, որ դուք փոխանցում էք միմեանց: Եւ սրա նման ուրիշ շատ բաներ էք անում»:
And, by doing that, you disregard what God commanded! You teach your own traditions to others [and tell them strongly that they should obey them] And you do many other things like that.”
14 Եւ նա ամբողջ ժողովրդին իր մօտ կանչելով՝ ասաց նրանց. «Ամէնքդ ինձ լսեցէ՛ք եւ իմացէ՛ք.
Then Jesus again summoned the crowd [to come closer. Then] he said to them [figuratively], “All of you people listen to me! [Try to] understand [DOU] [what I am about to tell you].
15 չկայ որեւէ բան, որ մարդու մէջ դրսից մտնելով կարողանայ նրան պղծել. այլ այն, ինչ ելնում է նրանից, ա՛յն է, որ պղծում է մարդուն:
Nothing that people eat causes [God to] consider them to be unacceptable. On the contrary, it is that which comes from people’s (inner beings/hearts) that causes God to reject them.”
16 Ով ականջներ ունի լսելու, թող լսի»:
17 Եւ երբ ամբոխից բաժանուելով տուն մտաւ, աշակերտները այդ առակի մասին նրան հարցրին:
After Jesus had left the crowd and then entered a house with the disciples, they asked him about the parable [that he had just spoken].
18 Եւ նրանց ասաց. «Դո՞ւք էլ այդպէս անմիտ էք, չէ՞ք իմանում, թէ ամէն բան, որ դրսից մարդու մէջ է մտնում, չի կարող նրան պղծել,
He replied, “([I am disappointed that] you also do not understand [what it means]!/Why can you not understand [what it means]?) [RHQ] (You ought to understand that nothing that [enters us from] outside can cause [God to] consider us unacceptable to him./Can you not understand that nothing that [enters us from] outside of us can cause [God to] consider us unacceptable to him?) [RHQ]
19 որովհետեւ ոչ թէ նրա սիրտն է մտնում, այլ՝ որովայնը եւ դուրս է ելնում ու մաքրում բոլոր կերածները»:
Instead of entering [and ruining] our minds/souls, it goes into our stomachs, and afterwards the refuse passes out [of our bodies].” By saying this, Jesus was declaring that people [can eat] any food without causing [God] to reject them.
20 Եւ ասում էր. «Ինչ որ մարդուց դուրս է գալիս, ա՛յն է, որ պղծում է մարդուն,
He also said, “It is the [thoughts and actions] that come from within people that cause [God] to consider them unacceptable to him.
21 որովհետեւ ներսից, մարդկանց սրտից են ելնում չար խորհուրդները՝ շնութիւն, պոռնկութիւն,
Specifically, it is people’s innermost being [that causes them to] think things that are evil; they act immorally, they steal [things], they commit murder.
22 գողութիւն, սպանութիւն, ագահութիւն, չարութիւն, նենգութիւն, գիջութիւն, չար նախանձ, հայհոյանք, ամբարտաւանութիւն, անզգամութիւն:
They [commit] adultery, they are greedy, they [act] maliciously, they deceive [people]. They [act] indecently, they envy [people], they speak evil about others, they are proud, and they [act] foolishly.
23 Այս բոլոր չարիքները ներսից են ելնում եւ պղծում մարդուն»:
People think [these thoughts] and then they do these evil actions, and that is what causes [God to] consider them unacceptable to him.”
24 Եւ այնտեղից վեր կացաւ եկաւ Տիւրոսի ու Սիդոնի սահմանները. եւ մի տուն մտնելով՝ չէր ուզում, որ որեւէ մէկն իմանայ իր այնտեղ լինելը, սակայն չկարողացաւ թաքնուած մնալ:
After Jesus [and his disciples] left [Galilee district], they went to the region around Tyre. While he stayed at a certain house, he desired that no one know [it], but people soon found out [that he was there].
25 Նրա մասին լսեց մի կին, որի դուստրը տառապում էր պիղծ ոգուց. սա եկաւ ընկաւ նրա ոտքերը:
A certain woman, whose daughter had an evil spirit [within her], heard about Jesus. At once she came to him and prostrated herself at his feet.
26 Այս կինը հեթանոս էր, փիւնիկ-ասորի ազգից. աղաչում էր նրան, որ իր աղջկանից դեւը հանի:
This woman [was not a Jew. Her ancestors came] from Greece [country], but she was born in [the region around] Phoenicia [town] in Syria district. She pleaded with Jesus that he expel the evil spirit from her daughter.
27 Եւ Յիսուս նրան ասաց. «Թո՛յլ տուր, որ նախ մանուկները կշտանան, քանի որ լաւ չէ մանուկների հացը առնել եւ շների առաջ գցել»:
But he [wanted to see how strongly she believed in him. So, suggesting that he should help the Jews first and not the non-Jews whom some Jews called dogs] [MET], [he] spoke to her saying, “First let the children eat all they want, because it is not good for someone to take the food [the mother has prepared] for the children and then throw it to the [little] dogs.”
28 Կինը պատասխանեց եւ ասաց. «Տէ՛ր, շներն էլ մանուկների սեղանի փշրանքներից են կերակրւում»:
But [to show that she believed that non-Jews could also receive help from God] [MET], she replied to him, “Sir, [what you say is] correct, but even the [little] dogs, which lie under the table, eat the crumbs that the children [drop].”
29 Եւ նա ասաց նրան. «Այդ խօսքիդ համար գնա՛, դեւը քո աղջկանից դուրս ելաւ»:
[Jesus] said to her, “Because of what you have said, [you have shown me that you believe in what I can do for you]. So I will help you. Now you may go [home, because I have caused] the evil spirit to leave your daughter.”
30 Կինը գնաց իր տունը եւ դեւին ելած գտաւ, իսկ աղջկան՝ պառկած մահճի վրայ:
The woman returned to her house and saw that her child was lying [quietly] on the bed and that the evil spirit had left.
31 Եւ դարձեալ դուրս ելնելով Տիւրոսի եւ Սիդոնի սահմաններից, եկաւ Գալիլիայի ծովեզրը, Դեկապոլսի սահմաններից ներս:
Jesus [and his disciples] left the region around Tyre [city] and went [north] through Sidon [city], then [toward the east] through the district of the Ten Towns, and then [south] to [the towns near] Lake Galilee.
32 Նրա առաջ բերեցին մի խուլ ու համր մարդ եւ աղաչեցին, որ իր ձեռքը դնի նրա վրայ:
[There], people brought to him a man who was deaf and who could hardly talk. They begged [Jesus] to lay his hands on him [in order to heal him].
33 Եւ Յիսուս նրան ամբոխից մի կողմ տանելով՝ իր մատները դրեց նրա ականջների մէջ եւ այնտեղ թքեց. ապա բռնեց նրա լեզուից.
[So Jesus] took him away from the crowd [in order that the two of them could be] alone. Then he put [one of] his fingers into [each of] the man’s ears. After he spat [on his fingers], he touched the man’s tongue [with his fingers].
34 դէպի երկինք նայեց, հոգոց հանեց եւ ասաց՝ Եփփաթա, որ նշանակում է՝ բացուի՛ր:
Then he looked up toward heaven, he sighed [because he was concerned for the man], and then [in his own language] he said to the man’s [ears], “Ephphatha”, which means, “Be opened {Open up}!”.
35 Եւ իսկոյն նրա լսողութիւնը բացուեց, եւ լեզուի կապանքներն ընկան, եւ խօսում էր ուղիղ:
At once the man could hear plainly [MTY]. He also began to speak clearly because [what was causing him to be unable to speak] was healed {Jesus healed [what was causing him to be unable to speak]}.
36 Եւ նա նրանց պատուիրեց, որ ոչ ոքի չասեն. բայց ինչքան էլ նա պատուիրում էր նրանց, նրանք է՛լ աւելի էին տարածում:
Jesus told ([the people/his friends]) not to tell anyone [what he had done]. But, although he ordered them [and others] repeatedly [not to tell anyone about it], they kept talking about it very much.
37 Եւ աւելի ու աւելի էին զարմանում եւ ասում. «Սա ամէն ինչ լաւ արեց, որովհետեւ խուլերին լսել է տալիս եւ համրերին՝ խօսել»:
[People who heard about it] were utterly amazed and were saying [enthusiastically], “Everything he has done is wonderful! [Besides doing other amazing things], he enables deaf people to hear! And he enables those who cannot speak to speak!”
