ՄԱՐԿՈՍ 14
1 Եւ երկու օր յետոյ զատիկ էր ու Բաղարջակերաց տօնը. քահանայապետները եւ օրէնսգէտները հնար էին որոնում, թէ ինչպէս նրան նենգութեամբ բռնելով սպանեն:
Now the Passover and the Feast of Unleavened Bread were two days away, and the chief priests and the scribes were looking for a way to arrest Jesus by stealth and kill him.
2 Բայց ասում էին. «Ո՛չ այս տօնին, որպէսզի ժողովրդի մէջ խռովութիւն չլինի»:
But they said, “Not during the feast, otherwise there will be a riot among the people.”
3 Եւ մինչ նա Բեթանիայում էր, բորոտ Սիմոնի տանը սեղան նստած, եկաւ մի կին, որ հետն ունէր նարդոսի ազնիւ, մեծարժէք իւղի մի շիշ. եւ շիշը կոտրելով՝ իւղը թափեց Յիսուսի գլխին:
Meanwhile Jesus was in Bethany, reclining at the table in the house of Simon the leper, and a woman came with an alabaster jar of very expensive ointment made of pure nard. She broke the alabaster jar and poured out the ointment on his head.
4 Աշակերտները զայրացան եւ ասացին. «Այդ իւղը ինչո՞ւ այսպէս պիտի կորչէր.
But some were expressing indignation to one another, saying, “For what purpose has this ointment been wasted?
5 կարելի էր այդ անուշահոտ իւղը վաճառել աւելի քան երեք հարիւր դահեկանի եւ տալ աղքատներին»: Եւ խիստ զայրանում էին կնոջ վրայ:
It could have been sold for more than three hundred denarii, and the money could have been given to the poor.” So they began scolding her.
6 Եւ Յիսուս նրանց ասաց. «Թո՛յլ տուէք դրան. ինչո՞ւ էք նեղութիւն տալիս, որովհետեւ նա ինձ համար մի բարի գործ արեց:
But Jesus said, “Leave her alone. Why are you causing trouble for her? She has done a good deed to me.
7 Ամէն ժամ աղքատներին ձեզ հետ ունէք եւ երբ ուզենաք, կարող էք նրանց բարիք անել: Բայց ինձ ամէն ժամ ձեզ հետ չունէք:
For you always have the poor with you, and you can do good to them whenever you wish, but you do not always have me.
8 Դա, ինչ որ կարող էր, արեց. առաջուց խնկաւետեց իմ մարմինը ի նշան պատանքուելու:
She has done what she could; she has anointed my body beforehand to prepare me for burial.
9 Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, ուր էլ քարոզուի այս Աւետարանը ամբողջ աշխարհում, ինչ որ նա արեց, այդ եւս պիտի պատմուի նրա յիշատակի համար»:
Truly I say to you, wherever this gospel is preached in the whole world, what this woman has done will also be spoken of as a memorial to her.”
10 Եւ Յուդա Իսկարիովտացին՝ Տասներկուսից մէկը, գնաց քահանայապետների մօտ, որ Յիսուսին մատնի նրանց:
Then Judas Iscariot, one of the twelve, went to the chief priests to deliver Jesus up to them.
11 Երբ նրանք լսեցին, ուրախացան եւ խոստացան նրան դրամ տալ. եւ նա առիթ էր փնտռում, թէ ինչպէս յարմար ժամանակ մատնի նրան:
When they heard why he had come, they were glad and promised to give him money. So he was looking for a way to betray Jesus at an opportune time.
12 Եւ Բաղարջակերաց տօնի առաջին օրը, երբ զատկի գառն էին մորթում, աշակերտները նրան ասացին. «Ո՞ւր ես ուզում գնանք պատրաստենք, որ զատկական ընթրիքն ուտես»:
On the first day of the Feast of Unleavened Bread, when the Passover lamb is sacrificed, Jesus' disciples said to him, “Where do yoʋ want us to go and make preparations for yoʋ to eat the Passover?”
13 Եւ նա աշակերտներից երկուսին ուղարկեց ու նրանց ասաց. «Գնացէ՛ք այն քաղաքը եւ երբ այն քաղաքը մտնէք, կը պատահի ձեզ մի մարդ, որ ուսին ջրի սափոր ունի. գնացէ՛ք նրա յետեւից:
So he sent two of his disciples and said to them, “Go into the city, and a man carrying a jug of water will meet you. Follow him.
14 Եւ նա ո՛ր տունը որ մտնի, տանտիրոջը կ՚ասէք. «Վարդապետն ասում է՝ ո՞ւր է այն իջեւանը, ուր իմ աշակերտների հետ զատկական ընթրիքը պիտի ուտեմ»:
Wherever he enters, tell the master of the house, ‘The Teacher asks, “Where is the guest room where I may eat the Passover with my disciples?”’
15 Եւ նա ձեզ ցոյց կը տայ զարդարուած մի վերնատուն. այնտե՛ղ պատարաստեցէք մեզ համար»:
He will then show you a large upper room, furnished and prepared; make preparations for us there.”
16 Եւ նրա աշակերտները գնացին պատրաստելու. եկան այն քաղաքը եւ գտան՝ ինչպէս որ նա իրենց ասել էր. ու զատկական ընթրիքը պատրաստեցին:
So his disciples left, went into the city, and found it just as Jesus had told them, and they prepared the Passover.
17 Երբ երեկոյ եղաւ, նա եկաւ Տասներկուսի հետ միասին:
When it was evening, Jesus came with the twelve.
18 Եւ երբ սեղան նստեցին ու դեռ ուտում էին, Յիսուս ասաց. «Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, որ ձեզանից մէկը մատնելու է ինձ. նա, որ ինձ հետ իսկ ուտում է»:
As they were reclining at the table and eating, Jesus said, “Truly I say to you, one of you who is eating with me will betray me.”
19 Եւ նրանք սկսեցին տրտմել ու ասել մէկը միւսի յետեւից՝ միթէ ե՞ս եմ. եւ միւսը՝ թէ՝ միթէ ե՞ս եմ:
So they began to be sorrowful and to say one after another, “Surely not I?” and, “Surely not I?”
20 Նա պատասխան տուեց եւ ասաց. «Տասներկուսիցդ մէկը, որ ձեռքը ինձ հետ մտցրեց պնակի մէջ:
Jesus answered them, “It is one of the twelve, one who is dipping bread with me into the dish.
21 Ճիշտ է, մարդու Որդին կը գնայ այս աշխարհից, ինչպէս որ նրա մասին գրուած է. բայց վա՜յ այն մարդուն, որի ձեռքով մարդու Որդին կը մատնուի. լաւ կը լինէր նրան, եթէ այդ մարդը ծնուած անգամ չլինէր»:
The Son of Man indeed goes just as it is written of him, but woe to that man by whom the Son of Man is betrayed. It would have been better for that man if he had not been born.”
22 Եւ մինչ դեռ ուտում էին, Յիսուս հաց վերցնելով՝ օրհնեց եւ կտրեց, տուեց նրանց ու ասաց. «Առէ՛ք, ա՛յս է իմ մարմինը»:
As they were eating, Jesus took bread, and when he had blessed it, he broke it, gave it to them, and said, “Take and eat this bread; this is my body.”
23 Եւ բաժակը վերցնելով՝ գոհութիւն յայտնեց, տուեց նրանց, եւ բոլորն էլ նրանից խմեցին:
Then he took the cup, and when he had given thanks, he gave it to them, and they all drank of it.
24 Եւ Յիսուս ասաց նրանց. «Ա՛յս է Նոր Ուխտի իմ արիւնը, որ կը թափուի շատերի համար:
He said to them, “This is my blood of the new covenant, which is poured out for many.
25 Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, որ այլեւս որթատունկի բերքից չեմ խմելու մինչեւ այն օրը, երբ կը խմեմ նոր գինին Աստծու արքայութեան մէջ»:
Truly I say to you, I will certainly not drink again from the fruit of the vine until that day when I drink it anew in the kingdom of God.”
26 Եւ գոհութիւն մատուցելուց յետոյ ելան Ձիթենեաց լեռը:
And after singing a hymn, they went out to the Mount of Olives.
27 Եւ Յիսուս նրանց ասաց. «Այս գիշեր ամէնքդ գայթակղուելու էք իմ պատճառով, որովհետեւ գրուած է. «Պիտի հարուածեմ հովուին, եւ ոչխարները պիտի ցրուեն»:
Then Jesus said to them, “All of you will fall away because of me this night. For it is written, ‘I will strike the shepherd, and the sheep will be scattered.’
28 Բայց իմ յարութիւնից յետոյ ձեզնից առաջ Գալիլիա պիտի գնամ»:
However, after I have been raised up, I will go ahead of you to Galilee.”
29 Պետրոսը պատասխանեց եւ ասաց նրան. «Թէկուզ բոլորն էլ գայթակղուեն, բայց ես չեմ գայթակղուի»:
But Peter said to him, “Even if everyone else falls away, I will not.”
30 Եւ Յիսուս նրան ասաց. «Ճշմարիտ եմ ասում քեզ, որ դու այս գիշեր իսկ, դեռ աքաղաղը չկանչած, երեք անգամ պիտի ուրանաս ինձ»:
Jesus said to him, “Truly I say to yoʋ that today, on this night, before a rooster crows twice, yoʋ will deny me three times.”
31 Իսկ Պետրոսն առաւել եւս պնդում էր ու ասում. «Թէ քեզ հետ մեռնել իսկ հարկ լինի, քեզ չեմ ուրանայ»: Եւ ամէնքն էլ նոյնն էին ասում:
But Peter said all the more vehemently, “Even if I must die with yoʋ, I will certainly not deny yoʋ.” And they all said the same thing.
32 Եկան այն տեղը, որը Գեթսեմանի էր կոչւում: Եւ նա աշակերտներին ասաց. «Նստեցէ՛ք այստեղ, մինչեւ ես աղօթեմ»:
Then they went to a place called Gethsemane, and Jesus said to his disciples, “Sit here while I go and pray.”
33 Եւ նա իր հետ վերցրեց Պետրոսին, Յակոբոսին եւ Յովհաննէսին եւ սկսեց տխրել ու տագնապել:
He took with him Peter, James, and John, and began to be greatly disturbed and distressed.
34 Այն ժամանակ նրանց ասաց. «Տխուր է հոգիս մեռնելու աստիճան. մնացէ՛ք այստեղ եւ արթո՛ւն կացէք»:
He said to them, “My soul is very sorrowful, even to the point of death; stay here and keep watch.”
35 Եւ փոքր-ինչ առաջ գնալով՝ երեսի վրայ ընկաւ գետին. եւ աղօթում էր, որ, եթէ կարելի է, այդ ժամը իրենից հեռանայ:
Going a little farther, he fell on the ground and prayed that, if it were possible, the hour might pass from him.
36 Եւ ասում էր. «Աբբա՛, Հա՛յր, ամէն ինչ քեզ կարելի է. այս բաժակը ինձնից հեռացրո՛ւ, բայց ոչ թէ ինչպէս ե՛ս եմ կամենում, այլ՝ ինչպէս դո՛ւ ես կամենում»:
He said, “Abba, Father, all things are possible for yoʋ. Take this cup away from me; nevertheless, not what I will, but what yoʋ will.”
37 Եւ Յիսուս եկաւ ու նրանց քնած գտաւ. եւ Պետրոսին ասաց. «Սիմո՛ն, ննջո՞ւմ ես. չկարողացա՞ր մէկ ժամ արթուն մնալ:
Then he came and found them sleeping, and said to Peter, “Simon, are yoʋ sleeping? Could yoʋ not keep watch for one hour?
38 Արթո՛ւն կացէք եւ աղօթեցէ՛ք, որպէսզի փորձութեան մէջ չընկնէք: Հոգին յօժար է, բայց մարմինը՝ տկար»:
Keep watch and pray, lest you enter into temptation. The spirit indeed is willing, but the flesh is weak.”
39 Եւ նորից գնաց, աղօթքի կանգնեց ու նոյն բաներն ասաց:
Once again he went away and prayed the same prayer.
40 Կրկին անգամ դարձաւ այնտեղ եւ նրանց քնի մէջ գտաւ. որովհետեւ նրանց աչքերը ծանրացել էին, եւ չէին իմանում, թէ ինչ պատասխան տան նրան:
When he returned, he found them sleeping again, for their eyes were heavy, and they did not know what to say in response.
41 Երրորդ անգամ եկաւ եւ նրանց ասաց. «Քնեցէ՛ք այսուհետեւ եւ հանգստացէ՛ք, քանի որ վախճանը հասել. եկաւ ժամը, եւ ահա մարդու Որդին մատնւում է մեղաւորների ձեռքը:
Then he came a third time and said to them, “Sleep on now and take your rest! It is enough; the hour has come. Behold, the Son of Man is delivered up into the hands of sinners.
42 Օ՛ն, վե՛ր կացէք գնանք, որովհետեւ ահա մօտեցաւ նա, ով ինձ մատնելու է»:
Rise, let us go! Behold, my betrayer has drawn near.”
43 Եւ մինչ նա դեռ խօսում էր այս բաները, եկաւ Յուդա Իսկարիովտացին՝ Տասներկուսից մէկը, եւ իր հետ՝ սրերով, մահակներով զինուած ամբոխ՝ ուղարկուած քահանայապետների, օրէնսգէտների ու ծերերի կողմից:
Immediately, as he was still speaking, Judas arrived, who was one of the twelve. With him was a large crowd with swords and clubs, sent by the chief priests, the scribes, and the elders.
44 Մատնիչը նրանց նշան էր տուել ասելով՝ ում հետ ես համբուրուեմ, նա՛ է, բռնեցէ՛ք նրան եւ տարէ՛ք զգուշութեամբ:
Now his betrayer had given them a signal, saying, “Whomever I kiss, he is the one; arrest him and lead him away under guard.”
45 Եւ մօտենալով նրան՝ իսկոյն ասաց. «Ռաբբի՛, Ռաբբի՛». եւ համբուրեց նրան:
When Judas came, he immediately went up to Jesus and said to him, “Rabbi! Rabbi!” And he kissed him.
46 Եւ նրանք ձեռք դրեցին նրա վրայ ու բռնեցին:
Then they took hold of Jesus and arrested him.
47 Ապա նրա շուրջը գտնուողներից մէկը սուրը քաշեց եւ զարկեց քահանայապետի ծառային ու նրա ականջը կտրեց:
But one of the bystanders drew his sword, struck the servant of the high priest, and cut off his ear.
48 Յիսուս դարձաւ եւ ասաց նրանց. «Սրերով եւ մահակներով դուրս էք եկել ինձ բռնելու որպէս աւազակի՞:
Then Jesus said to them, “Have you come out to arrest me with swords and clubs as you would against a robber?
49 Ես միշտ ձեզ մօտ էի եւ ուսուցանում էի տաճարում. եւ ինձ չբռնեցիք. բայց այս եղաւ, որպէսզի մարգարէների Գրուածքները կատարուեն»:
I was with you daily, teaching in the temple courts, and you did not arrest me. But these things are happening so that the Scriptures may be fulfilled.”
50 Այն ժամանակ աշակերտները բոլորն էլ լքեցին նրան եւ փախան:
Then they all left him and fled.
51 Եւ մի երիտասարդ գնում էր նրա յետեւից՝ իր մերկ մարմնի վրայ մի սաւան գցած: Երիտասարդները նրան բռնեցին,
Now a certain young man was following Jesus, wearing nothing but a linen cloth. The young men tried to seize him,
52 եւ նա թողնելով հագի կտորը՝ մերկ փախաւ նրանցից:
but he left the linen cloth behind and ran away from them naked.
53 Եւ Յիսուսին տարան Կայիափա քահանայապետի մօտ. եւ նրա հետ հաւաքուած էին բոլոր քահանայապետները, օրէնսգէտներն ու ծերերը:
Then they led Jesus away to the high priest, and all the chief priests, the elders, and the scribes were assembled together with him.
54 Իսկ Պետրոսը հեռուից նրա յետեւից գնաց մինչեւ ներս, քահանայապետի գաւիթը: Եւ նստած էր սպասաւորների մօտ ու տաքանում էր կրակի բոցի առջեւ:
Peter had followed Jesus at a distance, right into the courtyard of the high priest. There he sat with the officers, warming himself in the light of the fire.
55 Իսկ քահանայապետներն ու ամբողջ ատեանը մի որեւէ վկայութիւն էին փնտռում Յիսուսի դէմ, որպէսզի նրան սպանեն, բայց չէին գտնում.
Now the chief priests and the whole Sanhedrin were seeking testimony against Jesus so that they could put him to death, but they did not find any.
56 քանի որ նրա դէմ շատեր սուտ վկայութիւն էին տալիս, բայց վկայութիւնները իրար նման չէին:
For many were giving false testimony against him, but their testimonies did not agree.
57 Ոմանք վեր կենալով՝ սուտ էին վկայում նրա դէմ ու ասում.
Then some stood up and gave false testimony against him, declaring,
58 «Մենք լսեցինք դրանից, երբ ասում էր. «Ես կը քանդեմ այս ձեռակերտ տաճարը եւ երեք օրում կը շինեմ մէկ ուրիշը՝ անձեռակերտ»:
“We heard him say, ‘I will destroy this temple that is made with hands, and in three days I will build another that is not made with hands.’”
59 Բայց եւ այնպէս նրանց վկայութիւնը նոյնանման չէր:
Yet even then their testimony did not agree.
60 Ապա քահանայապետը կանգնելով մէջտեղում՝ Յիսուսին հարց տուեց ու ասաց. «Ոչինչ չե՞ս պատասխանում. այդ ինչե՜ր են վկայում դրանք քո դէմ»:
Then the high priest stood up before them and asked Jesus, “Do yoʋ make no answer? What are these men testifying against yoʋ?”
61 Եւ նա միայն լուռ էր մնում ու պատասխան չէր տալիս: Քահանայապետը կրկին անգամ հարցրեց նրան ու ասաց. «Դո՞ւ ես Քրիստոսը՝ օրհնեալ Աստծու Որդին»:
But he was silent and made no answer. Again the high priest asked him, “Are yoʋ the Christ, the Son of the Blessed One?”
62 Յիսուս պատասխանեց եւ ասաց նրան. «Դու ասացիր, թէ ես եմ. բայց պիտի տեսնէք մարդու Որդուն՝ ամենազօր Աստծու աջ կողմում նստած եւ երկնքի ամպերի վրայով եկած»:
Jesus said, “I am. And you will see the Son of Man sitting at the right hand of Power and coming with the clouds of heaven.”
63 Եւ քահանայապետը իսկոյն պատռեց իր պատմուճանը եւ ասաց. «Էլ ի՞նչ պէտք են մեզ վկաներ:
Then the high priest tore his garments and said, “What further need do we have of witnesses?
64 Ահա ամէնքդ դրա բերանից լսեցիք հայհոյութիւնը. ձեզ ինչպէ՞ս է թւում...»: Եւ ամէնքը դատապարտեցին նրան, թէ մահապարտ է:
You have heard his blasphemy. What seems right to you?” And they all condemned him as deserving death.
65 Եւ ոմանք սկսեցին թքել նրա երեսին, շորով գլուխը ծածկել, բռունցքով խփել ու ասել. «Մարգարէացի՛ր մեզ, Քրիստո՛սդ, այն ո՞վ է, որ քեզ խփեց»: Եւ սպասաւորները ապտակում էին նրան:
Then some began to spit on him, to blindfold him, and to beat him, saying to him, “Prophesy!” And the officers kept striking him with the palms of their hands.
66 Եւ մինչ Պետրոսը դեռ ներքեւում, գաւթում էր, քահանայապետի մի աղախինը եկաւ եւ տեսաւ նրան տաքանալիս:
Now as Peter was in the courtyard below, one of the servant girls of the high priest came.
67 Նայեց նրան ու ասաց. «Դու էլ Յիսուս Նազովրեցու հետ էիր»:
When she saw Peter warming himself, she looked at him and said, “Yoʋ also were with Jesus of Nazareth.”
68 Նա ուրացաւ եւ ասաց. «Չեմ ճանաչում նրան եւ չգիտեմ՝ ինչ ես ասում դու»: Եւ երբ նա դրսի գաւիթը ելաւ, աքաղաղը կանչեց:
But he denied it, saying, “I neither know nor understand what yoʋ are talking about!” Then he went outside to the gateway, and a rooster crowed.
69 Աղախինը նորից տեսաւ նրան եւ սկսեց իր շուրջը գտնուողներին ասել. «Սա էլ նրանցից է»:
When the servant girl saw him again, she began saying to those who were standing nearby, “This man is one of them.”
70 Եւ Պետրոսը դարձեալ ուրացաւ: Փոքր-ինչ յետոյ, նորից, նրանք, որ շուրջը կանգնել էին, ասացին Պետրոսին. «Իրօք, դու էլ նրանցից ես, քանի որ գալիլիացի ես, եւ քո խօսուածքն էլ նման է»:
But again he denied it. After a little while, those who were standing nearby said to Peter once again, “Truly yoʋ are one of them, for yoʋ also are a Galilean, and yoʋr accent is like theirs.”
71 Եւ նա սկսեց նզովք կարդալ, երդուել եւ ասել. «Չեմ ճանաչում այն մարդուն, որի մասին դուք խօսում էք»:
But he began to invoke curses and to swear: “I do not know this man of whom you speak.”
72 Եւ հէնց նոյն ժամին աքաղաղը երկրորդ անգամ կանչեց: Եւ Պետրոսը յիշեց այն խօսքը, որ Յիսուս ասել էր իրեն, թէ՝ «Աքաղաղը դեռ երկու անգամ չկանչած՝ դու երեք անգամ ինձ պիտի ուրանաս». եւ սկսեց լալ:
Then a rooster crowed a second time, and Peter remembered what Jesus had said to him: “Before a rooster crows twice, yoʋ will deny me three times.” And he broke down and wept.
