ՂՈԻԿԱՍ 6
1 Առաջին ամսուայ երկրորդ շաբաթ օրը, երբ նա անցնում էր արտերի միջով, նրա աշակերտները հասկ էին պոկում, շփում իրենց ափի մէջ եւ ուտում:
Now it happened on a Sabbath that Jesus was going through the grainfields, and his disciples were picking the heads of grain, rubbing them between their hands, and eating the grain.
2 Եւ փարիսեցիներից ոմանք ասացին նրանց. «Ինչո՞ւ էք անում այն, ինչ օրինաւոր չէ անել շաբաթ օրով»:
But some of the Pharisees said, “Why are you doing something that is not lawful to do on the Sabbath day?”
3 Յիսուս նրանց պատասխանեց եւ ասաց. «Դուք չէ՞ք կարդացել, թէ ինչ արեց Դաւիթը, երբ քաղց զգաց ինքը եւ նրանք, որ նրա հետ էին.
Answering them, Jesus said, “Have you not even read what David did when he was hungry, he and the men who were with him?
4 թէ ինչպէս նա մտաւ Աստծու տունը, կերաւ առաջաւորութեան հացը եւ տուեց նրանց, որ իր հետ էին. մինչդեռ, բացի քահանայապետներից, ոչ ոքի չէր թոյլատրուած ուտել այն»:
He went into the house of God, and took the bread of the presence and ate some of it, and also gave some to the men who were with him to eat, even though it was only lawful for the priests to eat it.”
5 Եւ Յիսուս նրանց ասաց. «Մարդու Որդին նաեւ շաբա՛թ օրուայ տէրն է»:
Then he said to them, “The Son of Man is Lord of the Sabbath.”
6 Եւ մի ուրիշ շաբաթ օր նա մտաւ ժողովարան եւ ուսուցանում էր. եւ այնտեղ կար մի մարդ, որի աջ ձեռքը չորացած էր:
It happened on another Sabbath that he went into the synagogue and taught the people there. A man was there whose right hand was withered.
7 Օրէնսգէտներն ու փարիսեցիները հետեւում էին՝ տեսնելու, թէ արդեօք շաբաթ օրը կը բժշկի՞. որպէսզի նրան ամբաստանելու համար բան գտնեն:
The scribes and the Pharisees were watching him closely to see whether he would heal someone on the Sabbath, so that they might find a reason to accuse him.
8 Եւ նա գիտէր նրանց մտածումները: Չորացած ձեռքով մարդուն ասաց. «Վե՛ր կաց, մէջտե՛ղ արի»: Նա վեր կացաւ կանգնեց:
But he knew what they were thinking and he said to the man whose hand was withered, “Get up, and stand here in the middle of everyone.” So the man got up and stood there.
9 Յիսուս նրանց ասաց. «Ես ձեզ մի բան հարցնեմ. շաբաթ օրը ի՞նչ բան է օրինաւոր անել՝ բարի՞ գործ անել, թէ՞՝ չար գործ, մի հոգի՞ փրկել, թէ՞ կորստեան մատնել»:
Jesus said to them, “I ask you, is it lawful on the Sabbath to do good or to do harm, to save a life or to destroy it?”
10 Եւ իր շուրջը բոլորի վրայ զայրագին նայելով՝ ասաց նրան. «Ձեռքդ երկարի՛ր». եւ նա երկարեց, եւ նրա չորացած ձեռքը առողջացաւ միւսի նման:
Then he looked around at them all and said to the man, “Stretch out your hand.” He did so, and his hand was restored.
11 Նրանք լցուեցին կատաղութեամբ եւ միմեանց հետ խօսում էին, թէ ի՛նչ անեն Յիսուսին:
But they were filled with anger and they talked to each other about what they might do to Jesus.
12 Եւ այդ օրերին Յիսուս լեռ բարձրացաւ աղօթելու եւ ամբողջ գիշերն անցկացրեց Աստծուն աղօթելով:
It happened in those days that he went out to the mountain to pray. He continued all night in prayer to God.
13 Եւ երբ լոյսը բացուեց, կանչեց իր աշակերտներին եւ ընտրեց նրանցից տասներկուսին, որոնց եւ առաքեալներ անուանեց.
When it was day, he called his disciples to him, and he chose twelve of them, whom he also named apostles.
14 Սիմոնին, որին էլ Պետրոս կոչեց, եւ Անդրէասին՝ նրա եղբօրը, Յակոբոսին, Յովհաննէսին,
The names of the apostles were Simon (whom he also named Peter) and his brother Andrew, James, John, Philip, Bartholomew,
15 Փիլիպպոսին, Բարթողոմէոսին, Մատթէոսին, Թովմասին, Ալփէոսի որդի Յակոբոսին, Սիմոնին՝ Նախանձայոյզ կոչուածին,
Matthew, Thomas, James son of Alphaeus, Simon who was called the Zealot,
16 Յակոբի որդի Յուդային եւ Իսկարիովտացի Յուդային, որը եւ մատնիչ եղաւ:
Judas son of James, and Judas Iscariot, who became a traitor.
17 Եւ նրանց հետ միասին իջաւ մի տափարակ տեղ, ուր նրա աշակերտների խումբը եւ ամբողջ Հրէաստանից ու Երուսաղէմից եւ այն կողմերից եւ Տիւրոսի ու Սիդոնի ծովեզրից
Then Jesus came down the mountain with them and stood on a level place with a large crowd of his disciples and a large number of the people from Judea and Jerusalem and the seacoast of Tyre and Sidon.
18 շատ մեծ բազմութիւն եկել էր լսելու նրան եւ բժշկուելու իրենց հիւանդութիւններից: Եւ պիղծ ոգիներից տառապողները բժշկւում էին:
They had come to listen to him and to be healed of their diseases. People who were troubled with unclean spirits were also healed.
19 Եւ ամբողջ ժողովուրդն ուզում էր նրան դիպչել, որովհետեւ նրանից մեծ զօրութիւն էր դուրս գալիս եւ բժշկում բոլորին:
Everyone in the crowd kept trying to touch him because power to heal was coming out from him, and he healed them all.
20 Եւ Յիսուս աչքերը բարձրացրեց իր աշակերտների վրայ ու ասաց. Երանի՜ հոգով աղքատներիդ, որովհետեւ Աստծու արքայութիւնը ձերն է:
Then he looked at his disciples, and said, “Blessed are you who are poor, for yours is the kingdom of God.
21 Երանի՜ նրանց, որ քաղցած են այժմ, որովհետեւ պիտի յագենան: Երանի՜ նրանց, որ այժմ լալիս են, որովհետեւ պիտի ծիծաղեն:
Blessed are you who hunger now, for you will be filled. Blessed are you who weep now, for you will laugh.
22 Երանի՜ է ձեզ, երբ որ մարդիկ ձեզ ատեն եւ երբ որ ձեզ մերժեն եւ նախատեն ու մարդու Որդու պատճառով ձեր մասին չար անուն հանեն:
Blessed are you when people hate you, and when they exclude you and insult you and reject your name as evil, because of the Son of Man.
23 Ուրախացէ՛ք այդ օրը եւ ցնծացէ՛ք, որովհետեւ ձեր վարձը մեծ է երկնքում. նրանց հայրերը նոյն ձեւով էին վարւում մարգարէների հանդէպ:
Rejoice in that day and leap for joy, because you will surely have a great reward in heaven, for their ancestors treated the prophets in the same way.
24 Բայց վա՜յ ձեզ՝ հարուստներիդ, որովհետեւ դուք ձեր մխիթարութիւնը ստացել էք:
But woe to you who are rich, for you have already received your comfort.
25 Վա՜յ ձեզ, որ այժմ յագեցած էք, որովհետեւ քաղցած պիտի մնաք: Վա՜յ ձեզ, որ այժմ ծիծաղում էք, որովհետեւ պիտի սգաք ու պիտի լաք:
Woe to you who are full now, for you will be hungry later. Woe to you who laugh now, for you will mourn and weep later.
26 Վա՜յ ձեզ, երբ որ բոլոր մարդիկ լաւ խօսեն ձեր մասին, որովհետեւ նրանց հայրերը սուտ մարգարէներին այդպէս էին անում:
Woe to you when all men speak well of you, for that is how their ancestors treated the false prophets.
27 «Բայց ասում եմ ձեզ, դո՛ւք, որ լսում էք ինձ. սիրեցէ՛ք ձեր թշնամիներին, ձեզ ատողներին բարութի՛ւն արէք.
But I say to you who are listening, love your enemies and do good to those who hate you.
28 օրհնեցէ՛ք ձեզ անիծողներին, ձեզ նեղողների համար աղօթեցէ՛ք:
Bless those who curse you and pray for those who mistreat you.
29 Ով խփում է քո ծնօտին, նրան մի՛ւսն էլ մօտեցրու. եւ ով որ քեզնից քո բաճկոնը բռնի է վերցնում, նրան մի՛ արգելիր, որ վերցնի շապիկդ էլ:
To him who strikes you on the one cheek, offer him also the other. If someone takes away your coat, do not withhold your tunic either.
30 Ամէն մարդու, որ քեզնից ուզում է, տո՛ւր, եւ ինչ որ մէկը քեզնից վերցնի, ետ մի՛ պահանջիր:
Give to everyone who asks you. If someone takes away something that belongs to you, do not ask him to give it back to you.
31 Եւ ինչպէս կամենում էք, որ անեն ձեզ մարդիկ, այնպէս արէ՛ք եւ դուք նրանց:
As you want people to do to you, you should do the same to them.
32 Եւ եթէ դուք ձեզ սիրողներին սիրէք, ո՞րն է ձեր արած շնորհը, որովհետեւ մեղաւորներն էլ են սիրում իրենց սիրողներին:
If you only love people who love you, what credit is that to you? For even sinners love those who love them.
33 Եւ եթէ ձեր բարերարներին բարութիւն անէք, ո՞րն է ձեր արած շնորհը, որովհետեւ մեղաւորներն էլ նոյնն են անում:
If you do good only to people who do good to you, what credit is that to you? For even sinners do the same.
34 Եւ եթէ փոխ էք տալիս նրանց, որոնցից յետ առնելու ակնկալութիւն ունէք, ո՞րն է ձեր արած շնորհը, որովհետեւ մեղաւորներն էլ են փոխ տալիս մեղաւորներին, որպէսզի նոյն չափով յետ առնեն:
If you only lend to people from whom you expect to be repaid, what credit is that to you? Even sinners lend to sinners, to get back the same amount.
35 Բայց դուք սիրեցէ՛ք ձեր թշնամիներին եւ բարութի՛ւն արէք ձեզ ատողներին ու փո՛խ տուէք նրան, ումից յետ առնելու ակնկալութիւն չունէք: Եւ ձեր վարձը շատ կը լինի, եւ դուք Բարձրեալի որդիները կը լինէք, որովհետեւ նա բարեհաճ է չարերի եւ ապերախտների հանդէպ:
But love your enemies and do good to them. Lend, expecting nothing in return, and your reward will be great, and you will be sons of the Most High, for he himself is kind toward unthankful and evil people.
36 Գթասի՛րտ եղէք, ինչպէս որ ձեր Հայրը գթասիրտ է»:
Be merciful, just as your Father is merciful.
37 «Մի՛ դատէք, որ Աստծուց չդատուէք, մի՛ դատապարտէք, եւ չպիտի դատապարտուէք, ներեցէ՛ք, եւ ներում պիտի գտնէք Աստծուց,
Do not judge, and you will not be judged. Do not condemn, and you will not be condemned. Forgive others, and you will be forgiven.
38 տուէ՛ք, եւ պիտի տրուի ձեզ. ձեր գոգը պիտի լցնեն առա՛տ չափով՝ թաթաղուն, շարժուն, զեղուն. այն չափով, որով չափում էք, նո՛ւյն չափով պիտի չափուի ձեզ համար»:
Give, and it will be given to you. A generous amount—pressed down, shaken together and spilling over—will pour into your lap. For with the measure you use, it will be measured back to you.”
39 Նրանց մի առակ էլ ասաց. «Միթէ կարո՞ղ է կոյրը կոյրին առաջնորդել. չէ՞ որ երկուսն էլ փոսը կ՚ընկնեն:
Then he also told them a parable. “Can a blind person guide another blind person? If he did, they would both fall into a pit, would they not?
40 Աշակերտը մեծ չէ, քան իր վարդապետը. ամէն կատարեալ աշակերտ իր վարդապետի պէս կը լինի:
A disciple is not greater than his teacher, but everyone when he is fully trained will be like his teacher.
41 Ինչո՞ւ քո եղբօր աչքի միջի շիւղը տեսնում ես, իսկ քո աչքի միջի գերանը չես նշմարում:
Why do you look at the tiny piece of straw that is in your brother's eye, but you do not notice the log that is in your own eye?
42 Եւ կամ՝ ինչպէ՞ս կարող ես եղբօրդ ասել՝ եղբա՛յր, թող որ քո աչքից այդ շիւղը հանեմ, իսկ դու քո աչքի միջի գերանը չես տեսնում: Կեղծաւո՛ր, նախ քո աչքից գերանը հանի՛ր եւ ապա լաւ կը տեսնես՝ քո եղբօր աչքից շիւղը հանելու համար»:
How can you say to your brother, 'Brother, let me take out the piece of straw that is in your eye,' when you yourself do not even see the log that is in your own eye? You hypocrite! First take the log out of your own eye, and then you will see clearly to take out the piece of straw that is in your brother's eye.
43 «Որովհետեւ չկայ բարի ծառ, որ չար պտուղ տայ. եւ դարձեալ՝ չկայ չար ծառ, որ բարի պտուղ տայ.
For there is no good tree that produces rotten fruit, nor is there a rotten tree that produces good fruit.
44 որովհետեւ իւրաքանչիւր ծառ իր պտղից է ճանաչւում: Փշերից թուզ չեն քաղում եւ ոչ էլ մորենուց՝ խաղող:
For each tree is known by the kind of fruit it produces. For people do not gather figs from a thornbush, nor do they gather grapes from a briar bush.
45 Բարի մարդը իր սրտի բարի գանձերից բարին է բխեցնում, իսկ չար մարդը՝ չարն է բխեցնում. որովհետեւ սրտի աւելցուկից է, որ խօսում է նրա բերանը»:
The good man from the good treasure of his heart produces what is good, and the evil man from the evil treasure of his heart produces what is evil. For out of the abundance of the heart his mouth speaks.
46 «Ինչո՞ւ ինձ «Տէ՛ր, Տէ՛ր» էք կոչում, իսկ ինչ ասում եմ՝ չէք անում:
Why do you call me, 'Lord, Lord,' and yet you do not obey the things that I say?
47 Ամէն մարդ, որ ինձ է գալիս եւ լսում է իմ խօսքերն ու կատարում դրանք, ձեզ ցոյց տամ, թէ ում է նման:
Every person who comes to me and hears my words and obeys them, I will tell you what he is like.
48 Նման է տուն շինող այն մարդուն, որ հողը փորեց ու խորացրեց եւ հիմքը դրեց ժայռի վրայ. եւ երբ հեղեղ բարձրացաւ, գետը զարկեց տանը եւ չկարողացաւ շարժել այն, որովհետեւ նրա հիմքը ժայռի վրայ էր հաստատուած:
He is like a man building a house, who dug down deep in the ground and built the house's foundation on solid rock. When a flood came, the torrent of water flowed against that house, but could not shake it, because it had been well built.
49 Իսկ ով իմ խօսքերը լսում է եւ չի կատարում, նման է այն մարդուն, որ հողի վրայ առանց հիմքի տուն է շինում. գետը զարկեց, եւ այն իսկոյն փուլ եկաւ, եւ այդ տան կործանումը մեծ եղաւ»:
But the person who hears my words and does not obey them, he is like a man who built a house on top of the ground without a foundation. When the torrent of water flowed against that house, it immediately collapsed, and the ruin of that house was complete.”
