< مَتَّى 24 >

ثُمَّ خَرَجَ يَسُوعُ وَمَضَى مِنَ ٱلْهَيْكَلِ، فَتَقَدَّمَ تَلَامِيذُهُ لِكَيْ يُرُوهُ أَبْنِيَةَ ٱلْهَيْكَلِ. ١ 1
Basa naa ma, Yesus nae lao hela Ume Hule-o'e Huu' a. Lele' Ana lao dea neu, ma ana mana tungga nara reu ratud'u Ume Hule-o'e Huu' naa meulaun.
فَقَالَ لَهُمْ يَسُوعُ: «أَمَا تَنْظُرُونَ جَمِيعَ هَذِهِ؟ اَلْحَقَّ أَقُولُ لَكُمْ: إِنَّهُ لَا يُتْرَكُ هَهُنَا حَجَرٌ عَلَى حَجَرٍ لَا يُنْقَضُ!». ٢ 2
Te Ana nataa nae, “Ume ia mema' meulau'! Te rena, e! Nda doo' sa te, ara ndefa' hendi basa fatu ia ra.”
وَفِيمَا هُوَ جَالِسٌ عَلَى جَبَلِ ٱلزَّيْتُونِ، تَقَدَّمَ إِلَيْهِ ٱلتَّلَامِيذُ عَلَى ٱنْفِرَادٍ قَائِلِينَ: «قُلْ لَنَا مَتَى يَكُونُ هَذَا؟ وَمَا هِيَ عَلَامَةُ مَجِيئِكَ وَٱنْقِضَاءِ ٱلدَّهْرِ؟». (aiōn g165) ٣ 3
Basa ma, Yesus lao neu endo' sia lete Saitun. Boe ma ana mana tungga nara rema fo rae ola-ola' mesa' se ro E rae, “Ama'! Sob'a mufad'e selu' Ama' o'olan fa' ra dei. Ama' neneman naa dad'i fai hira', e? Boe ma tatandan saa e? Boe ma raefafo' a netete'en ta'o bee?” (aiōn g165)
فَأَجَابَ يَسُوعُ وَقَالَ لَهُمْ: «ٱنْظُرُوا! لَا يُضِلَّكُمْ أَحَدٌ. ٤ 4
Basa ma Yesus nataa nae, “Minea aom matalolole, o! Fo ama afi' nene pepeko-leleko'.
فَإِنَّ كَثِيرِينَ سَيَأْتُونَ بِٱسْمِي قَائِلِينَ: أَنَا هُوَ ٱلْمَسِيحُ! وَيُضِلُّونَ كَثِيرِينَ. ٥ 5
Te dei fo atahori mata'-mata' rema to'o tendan nae, ‘Au ia, Kristus, Atahori fo Lamatualain helu-fuli mia lele ulu' a.’ No ta'o naa, ara peko-leleko' atahori hetar.
وَسَوْفَ تَسْمَعُونَ بِحُرُوبٍ وَأَخْبَارِ حُرُوبٍ. اُنْظُرُوا، لَا تَرْتَاعُوا. لِأَنَّهُ لَا بُدَّ أَنْ تَكُونَ هَذِهِ كُلُّهَا، وَلَكِنْ لَيْسَ ٱلْمُنْتَهَى بَعْدُ. ٦ 6
Mete ma hei mita atahori ratati, do ama rena hara' rae, netatis sia bee-b'ee, na, ama afi' mimitau. Te dala' mata' naa, musi dad'i. Te fai netete'en nda fe'e losa sa.
لِأَنَّهُ تَقُومُ أُمَّةٌ عَلَى أُمَّةٍ وَمَمْلَكَةٌ عَلَى مَمْلَكَةٍ، وَتَكُونُ مَجَاعَاتٌ وَأَوْبِئَةٌ وَزَلَازِلُ فِي أَمَاكِنَ. ٧ 7
Dei fo leo esa natati lab'an leo laen. Nusa monae' esa natati lab'an nusa' laen. Rae nanggenggo sia bee-b'ee. Boe ma fula-fai ndoes, manaseli' boe!
وَلَكِنَّ هَذِهِ كُلَّهَا مُبْتَدَأُ ٱلْأَوْجَاعِ. ٨ 8
Te basa naa ra, fe'e tatanda' fefeun mana nafad'e oi, fai matete'en deka-deka ena. Naa ona' ina mairu' nae bonggi, de ana med'a nambetan, huu fula-fai bob'onggin deka-deka ena.
حِينَئِذٍ يُسَلِّمُونَكُمْ إِلَى ضِيقٍ وَيَقْتُلُونَكُمْ، وَتَكُونُونَ مُبْغَضِينَ مِنْ جَمِيعِ ٱلْأُمَمِ لِأَجْلِ ٱسْمِي. ٩ 9
Dad'i hei musi minea aom ma'ab'eb'esa, e! Te dei fo ara tao nggi doid'oso ma tao risa nggi. Dei fo atahori mia basa nusa' ra ramanasa nggi seli, huu hei tungga Au.
وَحِينَئِذٍ يَعْثُرُ كَثِيرُونَ وَيُسَلِّمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا وَيُبْغِضُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا. ١٠ 10
Lele' naa, atahori hetar rasad'ea ma nda nau ramahere neu Au sa ena. Esa namanasa esa, ma esa seo esa.
وَيَقُومُ أَنْبِيَاءُ كَذَبَةٌ كَثِيرُونَ وَيُضِلُّونَ كَثِيرِينَ. ١١ 11
Dei fo hambu mana peko-leleko' ra rae sira, Lamatua' mana ola-olan. Ma atahori hetar ramahere se.
وَلِكَثْرَةِ ٱلْإِثْمِ تَبْرُدُ مَحَبَّةُ ٱلْكَثِيرِينَ. ١٢ 12
Dei fo bau namad'oo na atahori deulaka nara bau ramanae, losa esa nda sue-lai esa sa ena.
وَلَكِنِ ٱلَّذِي يَصْبِرُ إِلَى ٱلْمُنْتَهَى فَهَذَا يَخْلُصُ. ١٣ 13
Te atahori mana ma'atataa' losa mate, Dei fo Lamatualain fee ne masod'a'.
وَيُكْرَزُ بِبِشَارَةِ ٱلْمَلَكُوتِ هَذِهِ فِي كُلِّ ٱلْمَسْكُونَةِ شَهَادَةً لِجَمِيعِ ٱلْأُمَمِ. ثُمَّ يَأْتِي ٱلْمُنْتَهَى. ١٤ 14
Huu atahori musi dui-b'engga Lamatualain Hara-lii Malolen, losa ndule raefafo' ia, naa fo basa atahori rahine Lamatua' dala ndoo-tetun. Basa naa fo fai matete'en fe'e losa ena na.”
«فَمَتَى نَظَرْتُمْ «رِجْسَةَ ٱلْخَرَابِ» ٱلَّتِي قَالَ عَنْهَا دَانِيآلُ ٱلنَّبِيُّ قَائِمَةً فِي ٱلْمَكَانِ ٱلْمُقَدَّسِ - لِيَفْهَمِ ٱلْقَارِئُ - ١٥ 15
Yesus ola' nakandoo nae, “Lamatualain mana ola-olan Daniel sura' so'al atahori esa de'ulakan manaseli'. Dei fo ana nema neu nambarii' sia mamana meumare manaseli' sia Lamatualain Ume Hule-o'e Huu' na. No ta'o naa ana tao nanggenggeo mamana' naa. Naa de Lamatua lao nasad'ea hela mamana' naa. Naa! Mete ma hei mita ona' naa ena, besa-b'esa, o! (Seka baca susura ia, musi nahine malolole!)
فَحِينَئِذٍ لِيَهْرُبِ ٱلَّذِينَ فِي ٱلْيَهُودِيَّةِ إِلَى ٱلْجِبَالِ، ١٦ 16
Te naa dad'i tanda oi, fai-fai susa-sona' sia lelesu mata' ena. Mete ma mita ona' naa, na, atahori sia profinsi Yudea fela fo mela lete' ata mii leo.
وَٱلَّذِي عَلَى ٱلسَّطْحِ فَلَا يَنْزِلْ لِيَأْخُذَ مِنْ بَيْتِهِ شَيْئًا، ١٧ 17
Mete ma hambu ruma lao hela ume ena, afi' sud'i bali' mii ha'i sud'i' a saa ra fai. Mela' lai-lai leo, fo afi hambu sosoe'.
وَٱلَّذِي فِي ٱلْحَقْلِ فَلَا يَرْجِعْ إِلَى وَرَائِهِ لِيَأْخُذَ ثِيَابَهُ. ١٨ 18
Atahori mana sia osi rala, afi' sud'i bali' fo ha'i teme nelusa' fai. Mela mikindoo leo!
وَوَيْلٌ لِلْحَبَالَى وَٱلْمُرْضِعَاتِ فِي تِلْكَ ٱلْأَيَّامِ! ١٩ 19
Kasian seli neu ina mairu' ra, ro ina mana rasusu ana mana bonggi feu' ra. Te ara nda rela' haelai rala sa.
وَصَلُّوا لِكَيْ لَا يَكُونَ هَرَبُكُمْ فِي شِتَاءٍ وَلَا فِي سَبْتٍ، ٢٠ 20
De malole lena' hei hule-o'e fo mo'e sosoe' naa afi' dad'i sia fai ud'an, do sia fai hahae tao ues.
لِأَنَّهُ يَكُونُ حِينَئِذٍ ضِيقٌ عَظِيمٌ لَمْ يَكُنْ مِثْلُهُ مُنْذُ ٱبْتِدَاءِ ٱلْعَالَمِ إِلَى ٱلْآنَ وَلَنْ يَكُونَ. ٢١ 21
Huu fai' naa susa-sonan seli! Eni' a mia Lamatualain na'adad'i' raefafo' ia losa nala fai' ia, atahori nda fe'e rita sususa' manaseli' mata' naa sa. Boe ma atahori o nda rita selu' sususa' mata' naa sa ena.
وَلَوْ لَمْ تُقَصَّرْ تِلْكَ ٱلْأَيَّامُ لَمْ يَخْلُصْ جَسَدٌ. وَلَكِنْ لِأَجْلِ ٱلْمُخْتَارِينَ تُقَصَّرُ تِلْكَ ٱلْأَيَّامُ. ٢٢ 22
Te hei onton monae', huu Lamatualin na'a'e'eku fai' naa. Mete ma hoko', na, nda hambu atahori esa saa sa boe na'atataa' nasod'a. Huu, Lamatualain sue atahori fo Ana pili nala' ra, naa de Ana na'a'e'eku fai-fai susa-sona' ra.
حِينَئِذٍ إِنْ قَالَ لَكُمْ أَحَدٌ: هُوَذَا ٱلْمَسِيحُ هُنَا! أَوْ: هُنَاكَ! فَلَا تُصَدِّقُوا. ٢٣ 23
Dei fo mete ma fai' naa losa, hei rena atahori rae, ‘Mete dei! Kristus sia ia!’ Boe ma atahori laen fai rae, ‘Kristus sia naa!’ Te ama afi' mimihere, e!
لِأَنَّهُ سَيَقُومُ مُسَحَاءُ كَذَبَةٌ وَأَنْبِيَاءُ كَذَبَةٌ وَيُعْطُونَ آيَاتٍ عَظِيمَةً وَعَجَائِبَ، حَتَّى يُضِلُّوا لَوْ أَمْكَنَ ٱلْمُخْتَارِينَ أَيْضًا. ٢٤ 24
Te dei fo atahori rema fo to'o tendan nae, ‘Au ia, Kristus!’ Ma laen ra fai rae, ‘Au ia, Lamatualain mana ola-olan.’ Dei fo ara tao manadad'i' mata'-mata' rendi' nitu a koasan fo peko-leleko' atahori. Ara sob'a-sob'a fo Lamatualain atahori nara nenepeko-leleko'!
هَا أَنَا قَدْ سَبَقْتُ وَأَخْبَرْتُكُمْ. ٢٥ 25
De ama musi minea ao mara malolole, e! Fai susa-sona' naa' ra nda fe'e losa sa, te Au fee nesenened'a' neu nggi ena, o!
فَإِنْ قَالُوا لَكُمْ: هَا هُوَ فِي ٱلْبَرِّيَّةِ! فَلَا تَخْرُجُوا. هَا هُوَ فِي ٱلْمَخَادِعِ! فَلَا تُصَدِّقُوا. ٢٦ 26
Mete ma atahori rafad'e nggi rae, ‘Kristus sia rae moo loa' naa!’ Na, ama afi' naa mii. Ma, mete ma hambu fai rae, ‘Kristus sia ume ia rala!’, na, ama afi' mimihere neu pepeko-leleko nara.
لِأَنَّهُ كَمَا أَنَّ ٱلْبَرْقَ يَخْرُجُ مِنَ ٱلْمَشَارِقِ وَيَظْهَرُ إِلَى ٱلْمَغَارِبِ، هَكَذَا يَكُونُ أَيْضًا مَجِيءُ ٱبْنِ ٱلْإِنْسَانِ. ٢٧ 27
Huu Au ia, Atahori Matetu' a. Dei fo mete ma Au bali' raefafo' uma, basa atahori mete rita Au, ona' atahori rita ndelas makahahad'o' mana naronda mia seri' rulu nisi' seri' muri.
لِأَنَّهُ حَيْثُمَا تَكُنِ ٱلْجُثَّةُ، فَهُنَاكَ تَجْتَمِعُ ٱلنُّسُورُ. ٢٨ 28
Mete ma Au bali' uma, dei fo hei bub'ulu' Au sia bee. Ona' atahori rahine, rae mete ma mbui kaa' mana naa mburu' a heo sia mamana' bee, na, sia naa hambu mana mburu' a boe.”
«وَلِلْوَقْتِ بَعْدَ ضِيقِ تِلْكَ ٱلْأَيَّامِ تُظْلِمُ ٱلشَّمْسُ، وَٱلْقَمَرُ لَا يُعْطِي ضَوْءَهُ، وَٱلنُّجُومُ تَسْقُطُ مِنَ ٱلسَّمَاءِ، وَقُوَّاتُ ٱلسَّمَاوَاتِ تَتَزَعْزَعُ. ٢٩ 29
Basa ma Yesus ola' fai, de nafad'e ana mana tungga nara nae, “Mete ma fai susa-sona' naa ra basa ena, ‘Dei fo relo dad'i hatu', fulan o nda naronda sa boe. Nduu' ra tud'a mia lalai, ma basa koasa mana sia lalai ra ranggenggo.’
وَحِينَئِذٍ تَظْهَرُ عَلَامَةُ ٱبْنِ ٱلْإِنْسَانِ فِي ٱلسَّمَاءِ. وَحِينَئِذٍ تَنُوحُ جَمِيعُ قَبَائِلِ ٱلْأَرْضِ، وَيُبْصِرُونَ ٱبْنَ ٱلْإِنْسَانِ آتِيًا عَلَى سَحَابِ ٱلسَّمَاءِ بِقُوَّةٍ وَمَجْدٍ كَثِيرٍ. ٣٠ 30
Basa naa ma, basa atahori ra o rita tanda sia lalai ata oi, Atahori Matetu' a nae bali' nema ena. Rita ona' naa, ma basa atahori sia raefafo' ia ramatau losa ara nggae. Te dei fo Au onda uma o lelee', fo ara fe'e rita basa Au koasa ngga ma manaseli ngga.
فَيُرْسِلُ مَلَائِكَتَهُ بِبُوقٍ عَظِيمِ ٱلصَّوْتِ، فَيَجْمَعُونَ مُخْتَارِيهِ مِنَ ٱلْأَرْبَعِ ٱلرِّيَاحِ، مِنْ أَقْصَاءِ ٱلسَّمَاوَاتِ إِلَى أَقْصَائِهَا. ٣١ 31
Boe ma Au pake ma'oa mana nalii nahere' fo parenda Lamatualain aten mana sia sorga reu ra'ab'ue basa atahori fo Au tengga ala mia ndule raefafo' ia, mia relo a mamana tod'an losa relo a mamana mopon; mia dii losa ona.”
فَمِنْ شَجَرَةِ ٱلتِّينِ تَعَلَّمُوا ٱلْمَثَلَ: مَتَى صَارَ غُصْنُهَا رَخْصًا وَأَخْرَجَتْ أَوْرَاقَهَا، تَعْلَمُونَ أَنَّ ٱلصَّيْفَ قَرِيبٌ. ٣٢ 32
“Au ha'i conto ona' hau huu'. Mete ma roon huni ena, naa natud'u oi, fai matob'i' deka-deka losa ena.
هَكَذَا أَنْتُمْ أَيْضًا، مَتَى رَأَيْتُمْ هَذَا كُلَّهُ فَٱعْلَمُوا أَنَّهُ قَرِيبٌ عَلَى ٱلْأَبْوَابِ. ٣٣ 33
Ona' naa boe, mete ma hei mita fai susa-sona' nema, ona' Au ufad'e fa' ra naa, naa natud'u oi, Au deka-deka' uma ena.
اَلْحَقَّ أَقُولُ لَكُمْ: لَا يَمْضِي هَذَا ٱلْجِيلُ حَتَّى يَكُونَ هَذَا كُلُّهُ. ٣٤ 34
De ia na, rena malolole! Mia basa atahori masod'a' lele' ia, dei fo ruma nda fe'e mate sa, te fai sususa' naa ra losa ena.
اَلسَّمَاءُ وَٱلْأَرْضُ تَزُولَانِ وَلَكِنَّ كَلَامِي لَا يَزُولُ. ٣٥ 35
Ona' mae lalai no raefafo' ia sambu-lalo, te Au Hara-Lii ngga ia na'atataa' losa bab'asan.
«وَأَمَّا ذَلِكَ ٱلْيَوْمُ وَتِلْكَ ٱلسَّاعَةُ فَلَا يَعْلَمُ بِهِمَا أَحَدٌ، وَلَا مَلَائِكَةُ ٱلسَّمَاوَاتِ، إِلَّا أَبِي وَحْدَهُ. ٣٦ 36
“Nda hambu atahori rahine rae fai hira' na Au uma sa boe. Lamatualain aten mana sia sorga ra o, nda rahine sa boe. Au o, nda uhine sa boe. Aka' Au Ama ngga nahine.
وَكَمَا كَانَتْ أَيَّامُ نُوحٍ كَذَلِكَ يَكُونُ أَيْضًا مَجِيءُ ٱبْنِ ٱلْإِنْسَانِ. ٣٧ 37
Te Au ia, Atahori Matetu' a. Dei fo mete ma Au bali' uma, naa ona' lele ulu' a lele' Noh fe'e masod'a'.
لِأَنَّهُ كَمَا كَانُوا فِي ٱلْأَيَّامِ ٱلَّتِي قَبْلَ ٱلطُّوفَانِ يَأْكُلُونَ وَيَشْرَبُونَ وَيَتَزَوَّجُونَ وَيُزَوِّجُونَ، إِلَى ٱلْيَوْمِ ٱلَّذِي دَخَلَ فِيهِ نُوحٌ ٱلْفُلْكَ، ٣٨ 38
Oe mandali monae' a nda fe'e nema sa, te atahori raa-rinu malad'a-malad'a' ma sao rame-rame ona biasan. Ara tao ta'o naa rakandoo' a, losa Noh hene ofai monae' rala neu.
وَلَمْ يَعْلَمُوا حَتَّى جَاءَ ٱلطُّوفَانُ وَأَخَذَ ٱلْجَمِيعَ، كَذَلِكَ يَكُونُ أَيْضًا مَجِيءُ ٱبْنِ ٱلْإِنْسَانِ. ٣٩ 39
Te lele' oe mandali monae' a nema nandali nendi se, dei de ara fe'e na nggengger, ma fe'e rahine saa manadad'i' naa. Ona' naa boe no Au u'uma ngga.
حِينَئِذٍ يَكُونُ ٱثْنَانِ فِي ٱلْحَقْلِ، يُؤْخَذُ ٱلْوَاحِدُ وَيُتْرَكُ ٱلْآخَرُ. ٤٠ 40
Lele' naa, mete ma atahori rua tao ues sia osi rala, aib'oi' te, Lamatualain so'u nendi esa, ma Ana lao hela esa.
اِثْنَتَانِ تَطْحَنَانِ عَلَى ٱلرَّحَى، تُؤْخَذُ ٱلْوَاحِدَةُ وَتُتْرَكُ ٱلْأُخْرَى. ٤١ 41
Mete ma ina' rua mbau are, aib'oi' te, Lamatualain so'u nendi esa, ma Ana lao hela esa.
«اِسْهَرُوا إِذًا لِأَنَّكُمْ لَا تَعْلَمُونَ فِي أَيَّةِ سَاعَةٍ يَأْتِي رَبُّكُمْ. ٤٢ 42
Huu naa, hei o musi minea hatu'-rerelon, te ama nda bub'ulu' fai hira' na hei Lamatuam nema sa.
وَٱعْلَمُوا هَذَا: أَنَّهُ لَوْ عَرَفَ رَبُّ ٱلْبَيْتِ فِي أَيِّ هَزِيعٍ يَأْتِي ٱلسَّارِقُ، لَسَهِرَ وَلَمْ يَدَعْ بَيْتَهُ يُنْقَبُ. ٤٣ 43
Dud'u'a malolole, e! Mete ma tenu ume' a bub'ulu' nae temba na na'o ra rema, na tantu ana nanea nakandoo' a, fo na'o ra afi' umen rala reu.
لِذَلِكَ كُونُوا أَنْتُمْ أَيْضًا مُسْتَعِدِّينَ، لِأَنَّهُ فِي سَاعَةٍ لَا تَظُنُّونَ يَأْتِي ٱبْنُ ٱلْإِنْسَانِ. ٤٤ 44
Dad'i hei o musi mihehere. Huu aib'oi' te Au uma ena!”
فَمَنْ هُوَ ٱلْعَبْدُ ٱلْأَمِينُ ٱلْحَكِيمُ ٱلَّذِي أَقَامَهُ سَيِّدُهُ عَلَى خَدَمِهِ لِيُعْطِيَهُمُ ٱلطَّعَامَ فِي حِينِهِ؟ ٤٥ 45
Basa ma Yesus ola' selu' fai nae, “Hei musi dad'i ona' atahori ded'enu' ra fo tungga mikindoo' a malangga hihii-nanaun. Te mete ma malangga nae lao neu sia mamana dod'oo' na, ana so'u atahori ded'enu' mata' naa ra, fo mete-se'u ume isi nara nanaa-nininu nara.
طُوبَى لِذَلِكَ ٱلْعَبْدِ ٱلَّذِي إِذَا جَاءَ سَيِّدُهُ يَجِدُهُ يَفْعَلُ هَكَذَا! ٤٦ 46
Mete ma malangga bali' ma nita atahori ded'enu nara tao ue-tataos nara no malole', tantu ana namaho'o no atahori naa.
اَلْحَقَّ أَقُولُ لَكُمْ: إِنَّهُ يُقِيمُهُ عَلَى جَمِيعِ أَمْوَالِهِ. ٤٧ 47
Mimihere neu Au, te dei fo malangga fee koasa neu ded'enu nara fo mete-se'u basa hata-heto nara.
وَلَكِنْ إِنْ قَالَ ذَلِكَ ٱلْعَبْدُ ٱلرَّدِيُّ فِي قَلْبِهِ: سَيِّدِي يُبْطِئُ قُدُومَهُ. ٤٨ 48
Te mete ma atahori ded'enu' ra de'ulaka', na tantu ana ola' sia ralan nae,
فَيَبْتَدِئُ يَضْرِبُ ٱلْعَبِيدَ رُفَقَاءَهُ وَيَأْكُلُ وَيَشْرَبُ مَعَ ٱلسُّكَارَى. ٤٩ 49
‘Malole! Malangga lao ona' ia na, seka bub'ulu' fai hira' fo ana bali', o!’ Du'a ta'o naa ma, ana poko-paru nonoon mana tao ues laen ra. Boe ma ana endo' naa-ninu malad'a-malad'a' na'ab'ue no mana mafu' ra.
يَأْتِي سَيِّدُ ذَلِكَ ٱلْعَبْدِ فِي يَوْمٍ لَا يَنْتَظِرُهُ وَفِي سَاعَةٍ لَا يَعْرِفُهَا، ٥٠ 50
Ma nda bub'ulu' sa te, aib'oi' ma malangga naa bali' boe.
فَيُقَطِّعُهُ وَيَجْعَلُ نَصِيبَهُ مَعَ ٱلْمُرَائِينَ. هُنَاكَ يَكُونُ ٱلْبُكَاءُ وَصَرِيرُ ٱلْأَسْنَانِ. ٥١ 51
Boe ma malangga naa tao doid'oso e nda fefeet sa, basa de piru hendi e dea neu, fo leo na'ab'ue no atahori mana dea-rala' ra. Sia mamana' naa, basa se nggae eiei huu ara doid'oso' rita mamate nara.”

< مَتَّى 24 >